Giáo án Sinh học Lớp 6 - Tiết 1-58 - Lê Thị Mai

Tuần 1 Ngày soạn: 04/ 09/ 2006 Tiết 1 Ngày dạy: 06/ 09/ 2006 MỞ ĐẦU SINH HỌC Bài 1 ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ THỂ SỐNG I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: Biết cách thiết lập bảng so sánh đặc điểm của các đối tượng để xếp loại chúng và rút ra NX. Hiểu được những đặc điểm chủ yếu của cơ thể sống. Lấy được VD phân biệt vật sống và vật không sống. 2. Kỹ năng: Bước đầu HS làm quen với các kỹ năng: Quan sát các hiện tượng sinh học rút ra kết luận. Hoạt động nhóm. 3. Thái độ: Yêu thích môn học. II/ Chuẩn bị: GV: Tranh vẽ một vài động vật đang ăn. Tranh trao đổi khí ở thực vật (H 46.1/ SGK). HS: Đọc trước bài. Kẻ bảng SGK/ tr6 vào vở bài tập. III/ Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định: 2. Bài cũ: 3. Bài mới: - Giới thiệu sơ lược chương trình Sinh học 6 -> HS dễ nắm bắt. - Vào bài 1: Hằng ngày chúng ta tiếp xúc với các loại đồ vật, cây cối, con vật khác nhau. Đó là thế giới vật chất quanh ta, chúng bao gồm các “vật sống” và “vật không sống”. -> Vậy, “vật sống” và “vật không sống” có đặc điểm gì để phân biệt? * Hoạt động 1: Nhận dạng vật sống và vật không sống: - MT: Biết nhận dạng vật sống và vật không sống qua biểu hiện bên ngoài. Hoạt động GV Hoạt động HS - Hãy kể tên một vài cây, con vật, đồ dùng mà em biết. - GV cùng HS chọn ra một vài đại diện để thảo luận. (?) Con gà,, cây đậu cần những điều kiện nào để sống? (?) Con gà, cây đậu qua thời gian có thay đổi gì không? -> GV hoàn chỉnh câu trả lời. (?) Hòn đá có cần những điều kiện như con gà, cây đậu để tồn tại không? (?) Hòn đá qua thời gian có thay đổi gì không? -> GV cần chỉnh sửa cho HS. (?) Con gà, hòn đá, cây đậu đâu là vật sống, vật không sống? -> Vậy, dựa vào đặc điểm nào để phân biệt vật sống và vật không sống? - GV: yêu cầu HS tìm thêm một số VD về vật sống và vật không sống. - HS: kể tên. - HS cùng GV chọn ra một vài đại diện để thảo luận. - HS: con gà, cây đậu cần thức ăn, nước để sống. - HS có thể đưa ra nhiều ý kiến khác nhau. - Hòn đá không cần những điều kiện như con gà và cây đậu để tồn tại. - HS có thể trả lời: không thay đổi hoặc có bị bào mòn. + Con gà, cây đậu: vật sống. + Hòn đá: vật không sống. * KL: - Vật sống: lấy thức ăn, nước uống, lớn lên và sinh sản. - Vật không sống: không lấy thức ăn, không lấy nước uống, không lớn lên và không sinh sản. (VD) - Ngoài những đặc điểm trên, cơ thể sống còn những đặc trưng nào? * Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của cơ thể sống: - MT: HS hiểu được những đặc điểm chủ yếu của cơ thể sống. Biết cách lập bảng so sánh các đối tượng để xêp loại chúng. Hoạt động GV Hoạt động HS - GV chia nhóm, phân công nhóm trưởng, thư ký. - GV kẻ bảng SGK/ tr6. - Yêu cầu HS hoạt động theo nhóm hoàn thành bảng/ tr6 vào phiếu học tập. (Lấy thêm 3 VD khác) - Gọi đại diện các nhóm hoàn thành bảng do GV chuẩn bị. -> GV hoàn chỉnh. (?) Cơ thể sống có những đặc điểm nào quan trọng? (*) Di chuyển có phải là đặc trưng của cơ thể sống không? Vì sao? - Hãy cho VD về cơ thể sống. - HS nhận nhóm. - HS chuẩn bị bảng đã kẻ sẵn trong vở bài tập. - HS tập hoạt động nhóm -> Kết quả. - Đại diện các nhóm hoàn thành bảng. Nhóm khác NX, bổ sung (nếu cần) *KL: Ñặc điểm quan trọng của cơ thể sống là: - Trao đổi chất với môi trường. - Lớn lên và sinh sản. - Di chuyển không phải là đặc trưng của cơ thể sống vì có những cơ thể sống không có khả năng di chuyển. - VD. 4. Củng cố: (?) Giữa vật sống và vật không sống có điểm gì khác nhau? Em hãy khoanh tròn vào chữ cái (a, b, c ) chỉ ý trả lời đúngtrong các câu sau: Những dấu hiệu của cơ thể sống là: Thường xuyên có sự trao đổi chất với môi trường. Thường xuyên có sự vận động thích ứng với môi trường xung quanh. Lớn lên và sinh sản. Cả a, b, c đều đúng. Dặn dò: Học bài, trả lời các câu hỏi cuối bài. Chuẩn bị bài 2: “ Nhiệm vụ của Sinh học” Đọc trước. Kẻ bảng SGK/ tr7 vào vở bài tập. Chuẩn bị: tranh ảnh về các loài sinh vật. Tuần 1 Ngày soạn: 04/ 09/ 2006 Tiết 2 Ngày dạy: 08 / 09/ 2006 Bài 2 NHIỆM VỤ CỦA SINH HỌC I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: HS biết được tên 4 nhóm sinh vật chính. Hiểu được Sinh học nói chung và Thực vật học nói riêng nghiên cứu điều gì, nhằm mục đích gì. Lấy được VD cho thấy sự đa dạng của Sinh vật cùng những mặt lợi – hại của chúng. 2. Kỹ năng: Bước đầu HS làm quen với các kỹ năng: Thiết lập bảng thống kê đơn giản. Kỹ năng quann sát, so sánh. Tiếp tục làm quen với kỹ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ: Có thái độ đúng đắn đối với bộ môn. GD lòng yêu thiên nhiên. II/ Chuẩn bị: GV: Tranh vẽ một góc cảnh quan thiên nhiên -> đa dạng của Sinh vật. Tranh H 2.1/ SGK. HS: Kẻ bảng tr7/ SGK vào vở bài tập. III/ Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định: 2. Bài cũ: (?) Dựa vào những dấu hiệu nào để phân biệt vật sống và vật không sống? Cho VD. (?) Dấu hiệu nào là chung cho mọi cơ thể sống? Vật sống: lớn lên và sinh sản. VD: con gà. Vật không sống: không lớn lên, không sinh sản. VD: hòn đá. Trao đổi chất với môi trường, lớn lên, sinh sản. 3. Bài mới: - Sinh học là môn khoa học nghiên cứu về thế giới sinh vât trong tự nhiên. Vây trong tự nhiên giới sinh vật có những đặc điểm gì, và chúng được chia thành những nhóm nào? * Hoạt động 1: Sinh vật trong tự nhiên: - MT: Biết được 4 nhoùm sinh vật chính. Lấy được ví dụ chứng minh sự đa dạng của sinh vật. Hoạt động GV Hoạt động HS - Yêu cầu HS đặt bảng đã kẻ sẵn vào vở bài tập lên bàn -> kiểm tra. - Hướng dẫn HS hoàn thành bài tập. - Yêu cầu HS hoạt động nhóm hoàn thành bảng (quy định thời gian). (Gv kẻ bảng) - Mời đại diện các nhóm lần lượt hoàn thành bảng, nhóm khác nhận xét. - Hoàn chỉnh bảng (nếu cần). (?) Em có nhận xét gì về nơi sống của các loài sinh vật? (?) Kích thước các loài sinh vật có giống nhau không? (?) Vai trò của sinh vật đối với con người thể hiện như thế nào? Vai trò của các loài sinh vật có giống nhau không? (?) Sự phong phú về môi trường sống, kích thước, di chuyển của sinh vật nói lên điều gì? - Kể tên một số sinh vật sống trên cạn, sống dưới nước và trên cơ thể người. - Quan sát lại bảng/ tr7 và cho biết: (?) Có thể chia giới sinh vật thành mấy nhóm? Vì sao? (?) Naám rôm ñöôïc xeáp vaøo nhoùm naøo? - Duøng tranh ñeå nhaän xeùt caâu traû lôøi cuûa HS. (?) Giôùi Sinh vaät ñöôïc chia laøm maáy nhoùm chính? (?) Khi phaân chia SV thaønh 4 nhoùm laø döïa vaøo ñaëc ñieåm naøo? (GV coù theå gôïi yù) - GT: chöông trình SH lôùp 6: laøm quen vôùi 3 nhoùm sinh vaät: thöïc vaät, naám, vi khuaån coøn nhoùm ñoäng vaät seõ ñöôïc hoïc ôø lôùp 7. a. Sự đa dạng của thế giới sinh vật: - HS thực hiện theo yêu cầu của GV. - Hs lắng nghe. - HS hoạt động nhóm. - Đại diện các nhóm hoàn thành bảng, nhóm khác nhận xét, bổ sung (nếu cần) - Hs chỉnh sửa lại kết qua của nhóm.. - Sinh vật sông ở nhiều loại môi trường khác nhau. - Kích thước sinh vật không giống nhau. các loài sinh vật có giống nhau không? - Vai trò của sinh vật đối với con người không giống nhau, có loài có ích, có loài có hại.h vật có giống nhau không? * KL: Sinh vật trong tự nhiên rất phong phú và đa dạng thể hiện ở: môi trường sống, kích thước, khả năng di chuyển, vai trò đối với con người - Hs cho VD, HS khác nhận xét. b. Các nhóm sinh vật trong tự nhiên: - HS có thể xếp thành 2 nhóm: thực vật và động vật. Giải thích. - Coù theå traû lôøi ñuùng hoaëc sai. - Nghe. - Sinh vaät trong töï nhieân ñöôïc chia laøm 4 nhoùm chính: ñoäng vaät, thöïc vaät, naám, vi khuaån. - Ñaëc ñieåm: Ñoäng vaät: di chuyeån. Thöïc vaät: maøu xanh (dieäp luïc) Naám: Khoâng coù maøu xanh. Vi khuaån: voâ cuøng nhoû beù. - Nghe. - Giôùi sinh vaät phong phuù vaø ña daïng, vaäy sinh hoïc coù nhieäm vuï gì, nhieäm vuï ñoù taùc ñoäng ñeán giôùi sinh vaät nhö theá naøo? * Hoạt động 2: Nhieäm vuï cuûa Sinh hoïc: - MT: HS hiểu được nhieäm vuï cuûa Sinh hoïc noùi chung vaø nhieäm vuï cuûa Thöïc vaät hoïc noùi rieâng. Hoạt động GV Hoạt động HS - Yeâu caàu HS ñoïc noäi dung SGK cung caáp. (?) Nhieäm vuï cuûa Sinh hoïc laø gì? - Goïi HS ñoïc ND SGK cung caáp veà Nhieäm vuï cuûa Thöïc vaät hoïc. - Ñoïc baøi. - Sinh hoïc nghieâm cöùu caùc ñaëc ñieåm caáu taïo, hoaït ñoäng soáng, caùc ñieàu kieän soáng cuûa Sinh vaät cuõng nhö caùc moái quan heä giöõa caùc sinh vaät vôùi nhau vaø vôùi moâi tröôøng; tìm caùch söû duïng hôïp lí chuùng, phuïc vuï ñôøi soáng con ngöôøi. - Ñoïc vaø ghi baøi. 4. Củng cố: (?) Giữa vật sống và vật không sống có điểm gì khác nhau? Em hãy khoanh tròn vào chữ cái (a, b, c ) chỉ ý trả lời đúngtrong các câu sau: Những dấu hiệu của cơ thể sống là: Thường xuyên có sự trao đổi chất với môi trường. Thường xuyên có sự vận động thích ứng với môi trường xung quanh. Lớn lên và sinh sản. Cả a, b, c đều đúng. 5. Dặn dò: Học bài, trả lời các câu hỏi cuối bài. Chuẩn bị bài 2: “ Nhiệm vụ của Sinh học” Đọc trước. Kẻ bảng SGK/ tr7 vào vở bài tập. Chuẩn bị: tranh ảnh về các loài sinh vật. Tuần 2 NS: 10/09/2006 Tiết 3 ND: 11/09/2006 ÑAÏI CÖÔNG VEÀ GIÔÙI THÖÏC VAÄT Bài 3 CAÂY COÙ HOÂ HAÁP KHOÂNG? I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: Hs bieát ñöôïc ñaëc ñieåm chung cuûa Thöïc vaät. Hieåu ñöôïc söï ña dang vaø phong phuù cuûa Thöïc vaät theå hieän ôû nhieàu maët. Vaän duïng giaûi thích ñöôïc vì sao chuùng ta caàn baûo veä Thöïc vaät. 2. Kỹ năng: Reøn kó naêng: - Quan saùt, so saùnh. - Hoaït ñoäng caù nhaân, hoaït ñoäng nhoùm. 3. Thái độ: GD loøng yeâu thieân nhieân, baûo veä Thöïc vaät. II/ Chuẩn bị: GV: tranh aûnh khu röøng, vöôøn caây, hoà nöôùc, sa maïc HS: Söu taàm tranh aûnh caùc loaøi Thöïc vaät soáng treân Traùi ñaát. Oân laïi kieán thöùc veà Quang hôïp trong saùch Töï nhieân – xaõ hoäi ôû tieåu hoïc. III/ Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định: 2. Bài cũ: (?) Söï ña daïng cuûa sinh vaät theå hieän ôû nhöõng maët naøo? (?) Thöïc vaät hoïc coù nhieäm vuï gì? - Theå hieän: nôi soáng, kích thöôùc, khaû naêng di chuyeån, vai troø ñoái vôùi con ngöôøi... - Nghieân cöùu hình thaùi, caáu taïo, sinh lí, söï ña daïng cuõa Thöïc vaät ñeå söû duïng hôïp lí, phaùt trieån vaø baûo veä thöïc vaät phuïc vuï ñôøi soáng con ngöôøi. 3. Bài mới: (?) Sinh vaät ñöôïc chia laøm maáy nhoùm chính? - HS: 4 nhoùm chính: thöïc vaät, ñoäng vaät, naám, vi khuaån. - GV: Trong baøi naøy, chuùng ta seõ tìm hieåu veà theá giôùi Thöïc vaät: Thöïc vaät coù ñaëc ñieåm chung naøo? Söï phong phuù cuûa Thöïc vaät theå hieän ôû nhöõng maët naøo? * Hoạt động 1: Tìm hieåu veà söï ña daïng, phong phuù cuûa thöïc vaät. - MT: thaáy ñöôïc söï ña daïng, phong phuù cuûa thöïc vaät. Hoạt động GV Hoạt động HS - Treo tranh H 3.1 -> 4 vaø yeâu caàu HS ñaët tranh aûnh veà Thöïc vaät ñaõ söu taàm ñöôïc theo nhoùm. - Yeâu caàu HS hoaït ñoäng nhoùm traû lôøi caâu hoûi thaûo luaän: + 1 HS ñoïc caâu hoûi cho caû nhoùm cuøng nghe (nhoùm tröôûng). + Thö kí ghi caâu traû lôøi cuûa caû nhoùm. (Quy ñònh thôøi gian: 4 phuùt) - Goïi ñaïi dieän caùc nhoùm traû lôøi, nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung (neáu caàn). -> Hoaøn chænh caâu traû lôøi vaø ghi toùm taét caâu traû lôùi ñuùng leân baûng: (?) Nhöõng nôi naøo treân Traùi ñaát coù thöïc vaät soáng? (?) Keå teân vaøi caây soáng ôû ñoàng baèng, ñoài nuùi, ao hoà ? (?) Nôi naøo phong phuù Thöïc vaät, nôi naøo ít Thöïc vaät? Vì sao? - Keå teân moät soá caây goã lôùn soáng laâu naêm? - Keå teân moät soá caây soáng treân maët nöôùc? Theo em chuùng coù ñieåm gì khaùc caây soáng treân caïn? (*)? Taïi sao caây soáng döôùi nöôùc thaân laïi nhoû, meàm xoáp, laù nhoû ? -> Vaäy, em coùnhaän xeùt gì veà giôùi Thöïc vaät? - Goïi HS ñoïc thoâng tin veà soá löôïng loaøi thöïc vaät. - Quan saùt tranh cuûa GV,ñaët tranh aûnh söu taàm theo nhoùm. - Hoaït ñoâng nhoùm theo höôùng daãn cuûa Gv -> Hoaøn thaønh phieáu hoïc taäp. - Ñaïi dieän caùc nhoùm traû lôøi, nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung (neáu caàn). * Yeâu caàu traû lôøi ñöôïc: - Moïi nôi treân Traùi ñaát ñeàu coù Thöïc vaät soáng. - Neâu ñöôïc VD. - Phong phuù: röøng nhieät ñôùi, ao hoà It thöïc vaät: sa maïc -> Do ñieàu kieän soáng. - Xaø cöø, keo, traøm, lim, ña - Moät soá caây soáng troâi noåi treân maët nöôùc: sen, suùng, rong Chuùng khaùc caây soáng treân caïn: thaân nhoû, meàm, xoáp - Traû lôøi theo suy luaän cuûa baûn thaân. * Keát luaän: Thöïc vaät rtong thieân nhieân raát phong phuù vaø ña daïng, chuùng coù nhieàu ñaëc ñieåm khaùc nhau vaø thích nghi vôùi moâi tröôøng soáng. - Ñoïc baøi. - Thöïc vaät tuy phong phuù vaø ña daïng nhö vaäy nhöng chuùng vaãn coù nhöïng ñaëc ñieåm chung. * Hoạt động 2: Tìm hieåu ñaëc ñieåm chung cuûa Thöïc vaät: - MT: Bieát ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm chung cô baûn cuûa Thöïc vaät. Hoạt động GV Hoạt động HS - Yeâu caàu HS laøm BT/ SGK tr.11. - Keû baûng vaø goïi laàn löôït töøng HS leân hoaøn thaønh. - Nhaän xeùt chung, hoaøn chænh baûng. - Yeâu caàu caùc HS nhaän xeùt: (?) Taïi sao khi laáy roi ñaùnh choù, choù vöøa chaïy vöø suûa; quaät vaøo caây, caây vaãn ñöùng yeân? (?) Taïi sao ñaùnh choù, choù chaïy ngay; cho caây vaøo choã toái moät thôøi gian sau caây môøi höôùng ra aùnh saùng? (?) Troàng caây moät thôøi gian daøi khoâng boøn phaân, caây coù cheát khoâng? Vì sao? (?) Con choù boû ñoùi moät thôøi gian daøi (vaøi thaùng) thì seõ theá naøo? Vì sao? -> Vaäy, thöïc vaät coù ñaëc ñieåm naøo ñaëc tröng? (*)? Thöïc vaät ôû nöôùc ta phong phuù vaø ña daïng nhö vaäy (12.000 loaøi) nhöng vì sao phaûi troàng theâm caây vaø baûo veä chuùng? - Hoaït ñoäng caù nhaân laøm BT: hoaøn thaønh baûng vaø giaûi thích caùc hieän töôïng. - Moät soá HS hoaøn thaønh baûng, HS khaùc nhaän xeùt, boå sung (neáu caàn). * Yeâu caàu HS traû lôøi ñöôïc: - Vì choù di chuyeån ñöôïc, caây khoâng di chuyeån ñöôïc. - Vì caây phaûn öùng vôùi kích thích cuûa moâi tröôøng chaän hôn choù. - Caây khoâng cheát vì caây töï toång hôïp ñöôïc chaát höõu cô töø moâi tröôøng. - Choù cheát vì noù khoâng töï toång hôïp ñöôïc chaát höõu cô töø moâi tröôøng. * Keát luaän: Thöïc vaäy tuy phong phuù vaø ña daïng nhöng chuùng coù moät soá ñaëc ñieåm chung laø: - Töï toång hôïp ñöôïc chaát höõu cô. - Phaàn lôùn khoâng coù khaû naêng di chuyeån. - Phaûn öùng chaäm vôùi caùc kích thích töø beân ngoaøi. - Tuy thöïc vaät phong phuù vaø ña daïng nhöng do con ngöôøi khai thaùc nhieàu vaø böøa baõi -> dieän tích röøng thu heïp -> aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng -> Neân phaûi tích cöïc troàng, chaên soùc vaø baûo veä röøng. 4. Củng cố: (?) Thöïc vaät soáng ôû nhöõng nôi naøo treân Traùi ñaát? - Cho HS laøm BT traéc nghieäm sau: (Treo baûng phuï) Ñieåm khaùc nhau cô baûn giöõa thöïc vaät vaø ñoäng vaät: Thöïc vaät soáng ôû khaép nôi treân Traùi ñaát. Thöïc vaät töï toång hôïp ñöôïc chaát höõu cô, phaûn öùng chaäm vôùi caùc kích thích töø beân ngoaøi, phaàn lôùn khoâng coù khaû naêng di chuyeån. Thöïc vaät raát ña daïng vaø phong phuù. * Ñaùp aùn: (b) Dặn dò: Học bài, trả lời các câu hỏi cuối bài. Ñoïc muïc “Em coù bieát”. Laøm BT / SGK tr.12 vaøo vôû BT. Chuẩn bị bài 4 “Coù phaûi taát caû Thöïc vaät ñeàu coù hoa?" Đọc trước, traû lôøi caùc caâu hoûi thaûo luaän. Keû baûng soá 2 / SGK tr.12 vaøo vôû BT. Tuần 2 NS: 10/09/2006 Tiết 4 ND: 15/09/2006 Bài 4 COÙ PHAÛI TAÁT CAÛ THÖÏC VAÄT ÑEÀU COÙ HOA? I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: HS bieát quan saùt, so saùnh ñeå phaân bieät ñöôïc caây coù hoa, caây khoâng coù hoa döïa vaøo ñaëc ñieåm cô quan sinh saûn (hoa, quaû). Phaân bieät ñöôïc caây moät naêm, caây laâu naêm. Laáy ñöôïc VD veà caây coù hoa, caây khoâng coù hoa. 2. Kỹ năng: Reøn kó naêng: - Quan saùt, so saùnh. - Hoaït ñoäng nhoùm. 3. Thái độ: GD yù thöùc baûo veä, chaêm soùc thöïc vaät. II/ Chuẩn bị: GV: * Tranh phoùng to H 4.1, 4.2 * Baûng phuï. * Moät soá maãu caây thaät: caây coù hoa. HS: Yeâu caàu chuaån bò theo nhoùm: moät soá caây: ñaäu phoäng, ngoâ, cuùc, bìm bìm Thu thaäp tranh aûnh veà caùc caây coù hoa, caây khoâng coù hoa; caây moät naêm, caây laâu naêm. III/ Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định: 2. Bài cũ: (?) Thöïc vaät soáng ôû nhöõng nôi naøo treân Traùi ñaát? (?) Thöïc vaät coù nhöõng ñaëc ñieåm chung naøo? - Thöïc vaät soáng ôû khaép nôi vaø thích nghi vôùi ñieàu kieän soáng. VD. - Töï toång hôïp chaát höõu cô. Phaûn öùng chaäm vôùi caùc kích thích beân ngoaøi. Haàu heát khoâng di chuyeån ñöôïc. 3. Bài mới: - Thöïc vaät coù moät soá ñaëc ñieåm chung nhöng neáu quan saùt kó caùc em seõ nhaän ra söï khaùc nhau giöõa chuùng. Trong phaïm vi baøi hoïc naøy, chuùng ta seõ tìm hieåu veà moät soá ñaëc ñieåm khaùc nhau cô baûn cuûa Thöïc vaät. * Hoạt động 1: Thöïc vaät coù hoa vaø Thöïc vaät khoâng coù hoa: - MT: Bieát ñöôïc caùc cô quan cuûa caây xanh coù hoa. Phaân bieät ñöôïc caây xanh coù hoa vaø caây xanh khoâng coù hoa. Hoạt động GV Hoạt động HS - Yeâu caàu HS quan saùt H 4.1 ñoái chieáu vôùi baûng beân caïnh -> ghi nhôù caùc cô quan cuûa caây coù hoa. - Treo tranh phoùng to H 4.1 (tranh caâm) vaø yeâu caàu HS: (?) Xaùc ñònh caùc cô quan cuûa caây coù hoa? - Treo baûng phu, yeâu caàu HS laøm BT ñieàn chöõ vaøo oâ troáng. - Yeâu caàu HS ñaët maãu vaät ñaõ chuaån bò theo nhoùm -> GV kieåm tra. - Yeâu caàu HS hoaït ñoäng nhoùm: quan saùt H4.2 keát hôïp vôùi maãu vaät mang theo -> Hoaøn thaønh baûng / SGK tr.13. - Keû baûng, goïi ñaïi dieän caùc nhoùm hoaøn thaønh. -> Nhaän xeùt chung. (?) Caùc caây trong baûng coù theå chia thaønh maáy nhoùm? (?) Caên cöù vaøo cô sôû naøo ñeå phaân chia thöïc vaät thaønh caây coù hoa vaø caây khoâng coù hoa? - Yeâu caàu HS laøm BT ñieàn chöõ vaøo oâ troáng. - Quan saùt H 4.1 ñoái chieáu vôùi baûng beân caïnh -> ghi nhôù caùc cô quan cuûa caây coù hoa. - Quan saùt tranh. - Moät vaøi HS xaùc ñònh caùc cô quan cuûa caây coù hoa treân tranh, HS khaùc nhaän xeùt. - Hoaït ñoäng ca nhaân laøm BT. * Keát quaû: “Reã, thaân, laù laø: cô quan sinh döôõng; coù chöùc naêng nuoâi döôõng caây. Hoa, quaû, haït laø: cô quan sinh saûn; coù chöùc naêng duy trì vaø phaùt trieån noøi gioáng” - Ñaët maãu vaät cho GV kieåm tra. - Hoaït ñoâng nhoùm thöïc hieän yeâu caàu cuûa GV. - Ñaïi dieän caùc nhoùm hoaøn thaønh baûng, nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung (neáu caàn). - Chia caùc caây thaønh 2 nhoùm: + Caây coù hoa: chuoái, sen, khoai taây. + Caây khoâng coù hoa: rau bôï, döông xæ, reâu. * Keát luaän: Caên cöù vaøo cô quan sinh saûn chia thöïc vaät thaønh 2 nhoùm: - Thöïc vaät coù hoa: cô quan sinh saûn laø hoa, quaû, haït. (VD) - Thöïc vaät khoâng coù hoa: cô quan sinh saûn khoâng phaûi laø hoa, quaû, haït. (VD) - Hoaøn thaønh. - Ngoaøi caùch phaân loaïi thöïc vaät döïa vaøo cô quan sinh saûn, ngöôøi ta coøn phaân loaïi thöc vaät döïa vaøo voøng ñôøi cuûa noù. * Hoạt động 2: Phaân bieät caây moät naêm vaø caây laâu naêm: - MT: Bieát phaân bieät caây moät naêm, caây laâu naêm vaø laáy ñöôïc VD. Hoạt động GV Hoạt động HS (?) Keå teân nhöõng caây coù voøng ñôøi keát thuùc trong voøng moät naêm maø em bieát? (?) Keå teân nhöõng caây soáng nhieàu naêm? - GT: Moät soá caây thöïc chaát laø caây nhieàu naêm nhöng do con ngöôøi khai thaùc sôùm: VD: caø roát, saén -> Theá naøo laø caây moät naêm, caây laâu naêm? VD. (*)? Keå teân 5 caây troàng laøm löông thöïc. Theo em caây löông thöïc thöôøng laø caây moät naêm hay caây laâu naêm? - Rau caûi, luùa, ngoâ - Xaø cöø, phöôïng, cao su - Ghi nhôù. * Keát luaän: - Caây moät naêm: coù voøng ñôøi keát thuùc trong voøng moät naêm. VD. - Caây laâu naêm: coù voøng ñôøi keùo daøi trong nhieàu naêm. VD. - Keå teân: luùa, ngoâ, khoai, saén, bo bo Caây löông thöïc thöôøng laø caây moät naêm. 4. Củng cố: (?) Caây goàm nhöõng loaïi cô quan naøo? (?) Phaân bieät caây coù hoa vaø caây khoâng coù hoa? - HS: Nhöõng cô quan cuûa caây: reã, thaân, laù, hoa, quaû, haït. - Caây coù hoa: cô quan sinh saûn laø hoa, quaû, haït; caây khoâng coù hoa: cô quan sinh saûn khoâng phaûi laø hoa, quaû, haït. 5. Dặn dò: Học bài, trả lời các câu hỏi cuối bài. Laøm BT / SGK tr.15. Ñoïc muïc “Em coù bieát” Chuẩn bị bài 5 “Kính luùp, kính hieån vi – caùch söû duïng” Đọc trước. Traû lôøi caùc caâu hoûi thaûo luaän. Tuần 3 Ngày soạn: 15/ 09/ 2006 Tiết 5 Ngày dạy: 18 / 09/ 2006 Chương I: TẾ BÀO THỰC VẬT Bài 5 KÍNH LÚP, KÍNH HIỂN VI, CÁCH SỬ DỤNG I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức: Nhận biết được các bộ phận của kính lúp và kính hiển vi. Biết cách sử dụng kính lúp, kính hiển vi. Tập sử dụng kính lúp quan sát các bộ phận của cây xanh. 2. Kỹ năng: Rèn kỹ năng thực hành. 3. Thái độ: có ý thức giữ gìn, bảo vệ kính lúp, kính hiển vi. II/ Chuẩn bị: GV: Kính hiển vi, 7 kính lúp cầm tay, 7 kính lúp có giá đỡ. Mẫu một vài bông hoa, rẽ nhỏ. Hộp tiêu bản mẫu. HS: Một đám rêu, rễ hành, vài cành hoa, lá. III/ Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định: 2. Bài cũ: (?) Dựa vào đặc điểm nào để nhận biết thực vật có hoa và thực vật không có hoa? - Kể tên một vài cây có hoa và cây không có hoa. (?) Thế nào là cây một năm, cây lâu năm? VD. - Dựa vào cơ quan sinh sản. VD: + Cây có hoa: lúa, cải, cúc xoài + Cây không có hoa: rêu, dương xỉ, rau bợ - Dựa vào vòng đời. + Cây một năm: vòng đời trong vòng 1 năm: lúa, ngô + Cây lâu năm: vòng đời kéo dài nhiều năm: tre, mít sống và vật không sống? 3. Bài mới: - Khi nghiên cứu về thực vật, đôi khi có những bộ phận rất nhỏ bé không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Do đó con người có những dụng cụ để phóng to những bộ phận đó. * Hoạt động 1: Kính lúp và cách sử dụng: - MT: Biết sử dụng kính lúp cầm tay. Hoạt động GV Hoạt động HS Gọi một HS đọc lớn ND SGK. Phát kính lúp cầm tay cho các nhóm. Yêu cầu: quan sát kính lúp, H5.1 kết hợp ND SGK, cho biết: (?) Kính lúp có cấu tạo như thế nào? Hoàn chỉnh câu trả lời (nếu cần). Hướng dẫn HS cách sử dụng kính lúp quan sát vật mẫu. Yêu cầu: hãy sử dụng kính lúp quan sát các bộ phận của cây xanh mà em mang đến lớp. Sau khi cho HS tập thực hành quan sát mẫu, yêu cầu: (?) Trình bày cách sử dụng kính lúp? (*) MR: Ngoài kính lúp cầm tay còn có loại kính lúp có giá đỡ. Giới thiệu cho HS quan sát cấu tạo và cách sử dụng. a. Cấu tạo: - HS đọc bài. - Các nhóm nhận kính lúp cầm tay. - Hs quan sát kính lúp, H5.1 kết hợp ND SGK, trả lời: * Kính lúp gồm 2 phần: - Tay cầm: nhựa hoặc kim loại. - Mặt kính: dày, 2 mặt lồi có khung bằng nhựa hoặc kim loại. - Kính lúp có khả năng phóng to vật từ 3 đến 20 lần. b. Cách sử dụng: - Theo dõi sự hướng dẫn của GV. - Các nhóm thực hiện yêu cầu của GV (chuyền tay nhau để tất cả đều được thực hành). Cách sử dụng kính lúp: Trái cầm kính lúp. Để mặt kính sát vật mẫu, mắt nhìn vào mặt kính. Di chuyển kính lúp lên cho đến khi nhìn rõ vật. - Ghi nhận thêm kiến thức.nh lúp lên đến khi nhìn rõ vật. kính. - Tuy nhiên thành phần cấu tạo nên cơ thể thực vật rất nhỏ bé mà ngay cả kính lúp cũng không thể quan sát được mà cần có dụng cụ có độ phóng đại lớn hơn. * Hoạt động 2: Kính hiển vi (KHV) và cách sử dụng: - MT: Biết được cấu tạo và cách sử dụng KHV. Hoạt động GV Hoạt động HS Gọi một HS đọc ND SGK. Cho HS quan sát KHV. Yêu cầu: quan sát H5.3, KHV kết hợp ND SGK, cho biết: (?) KHV bao gồm mấy phần? Cho biết cấu tạo từng phần? Gọi một vài HS xác định các bộ phận trên KHV quan học. (?) Bộ phận nào của KHV là quan trọng nhất? Vì sao? - Gv tóm tắt lại cấu tạo KHV. trên KHV quan học. (*) MR: KHV quang học: phóng to vật từ 40 lần -> 300 lần, kính hiển vi điện tử: 10.000 lần -> 40.000 lần. - GV: vừa thao tác vừa hướng dẫn cách sử dụng KHV để quan sát mẫu (tiêu bản). (*)? Gọi một vài HS thực hiện lại các thao tác sử dụng KHV. -> GV điều chỉnh (nếu có sai sót). a. Cấu tạo: - HS đọc bài. - HS quan sát H5.3, KHV kết hợp ND SGK, trả lời: KHV gồm 3 phần: + Thân kính. + Chân kính. + Bàn kính. Xác định được các phần trên KHV quang học. Ống kính là quan trọng nhất vì có nhiệm vụ phóng to vật. * KL: Một KHV gồm 3 phần chính: - Chân kính: là giá đỡ. - Thân kính gồm: + Ống kính: thị kính, đĩa quay gắn các vật kính, vật kính. + Ốc điều chỉnh: ốc to,ốc nhỏ. Bàn kính: nơi đặt tiêu bản để quan sát, có kẹp giữ. Ngoài ra còn có gương phản chiếu ánh sáng tập trung ánh sáng vào vật mẫu.- Bàn kính: nơi đặt tiêu bản để quan sát, có kẹp giữ. t. V gồm 3 phần:HV. - Nghe. b. Cách sử dụng: - Điều chỉnh ánh sáng bằng gương phản chiếu. - Đặt tiêu bản lên bàn kính sao cho vật mẫu nằm ở vị trí trung tâm, dùng kẹp giữ tiêu bản. - Sử dụng hệ thống ốc điều chỉnh để nhìn rõ vật. - HS thực hiện, HS khác nhận xét. 4. Củng cố: (?) Trình bày cấu tạo kính lúp? (kết hợp ghi điểm)nh lúp.p. - Đọc kết luận cuối bài. Dặn dò: Học bài, trả lời các câu hỏi cuối bài. Đọc mục “Em có biết” Chuẩn bị bài 6: “ Quan sát tế bào thực vật” + Đọc trước. + Kẻ bảng SGK/ tr7 vào vở bài tập. + Chuẩn bị (nhóm): 2 củ hành tím lớn, 1 quả cà chua thật chín. Tuần 3 Ngày soạn: 15/ 09/ 2006 Tiết 6 Ngày dạy: 22/ 09/ 2006 Bài 6 QUAN SÁT TẾ BÀO THỰC VẬT I/ Mục tiêu: Kiến thức: HS tự làm được tiêu bản tế bào thực vật (tế bào biểu bì vảy hành, tế bào thịt qua cà chua). Tập vẽ hình đã quan sát được. Kỹ năng: Rèn kỹ năng: Sử dụng KHV. Thực hành. Vẽ hình. Thái độ: Bảo vệ, giữ gìn dụng cụ thực hành. Trung thực, chỉ vẽ hình quan sát được. Thói quen giữ vệ sinh.