Giáo án Sinh học Lớp 7 - Chương trình học kì 1 - Đinh Thị Kim Quế

Mở đầu Tiết 1-Bài 1: Thế giới động vật đa dạng phong phú Ngày soạn: 6 - 9 - 2008 Giảng ở các lớp: Lớp Ngày dạy HS vắng mặt Ghi chú 7A 7B 7C I- Mục tiêu: 1.Kiến thức : Học sinh chứng minh được sự đa dạng và phong phú của động vật thể hiện ở số loài và môi trường sống. 2.Kỹ năng : Rèn kĩ năng quan sát, so sánh. Kĩ năng hoạt động nhóm 3.Tư tưởng : GD ý thức học tập yêu thích bộ môn . II- Phương pháp :Trực quan TN - HĐ nhóm - Phát hiện và giải quyết vấn đề III - Đồ dùng: Bảng phụ ,Tranh ảnh về động vật và môi trường sống của các loài ĐV IV- tiến trình bài giảng. 1.ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ ( không ) 3 . Nội dung bài mới: (1') * Khởi động: GV yêu cầu HS nhớ lại kiến thức sinh học 6, vận dụng hiểu biết của mình để trả lời câu hỏi: Sự đa dạng, phong phú của động vật được thể hiện như thế nào? TG Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần khắc sâu 19' 20' - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, quan sát H 1.1 và 1.2 trang 5,6 và trả lời câu hỏi: - HS Cá nhân HS đọc thông tin SGK, quan sát hình và trả lời câu hỏi: ? Sự phong phú về loài được thể hiện như thế nào? - 1 vài HS trình bày đáp án, các HS khác nhận xét, bổ sung - GV ghi tóm tắt ý kiến của HS và phần bổ sung. ? Hãy kể tên loài động vật trong một mẻ lưới kéo ở biển, tát một ao cá, đánh bắt ở hồ, chặn dòng nước suối nông? - HS thảo luận từ những thông tin đọc được hay qua thực tế và nêu được: ? Ban đêm mùa hè ở ngoài đồng có những động vật nào phát ra tiếng kêu? ?-Em có nhận xét gì vè số lượng cá thể trong bầy ong, đàn kiến, đàn bướm? - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. Yêu cầu nêu - GV yêu cầu HS tự rút ra kết luận về sự đa dạng của động vật. - GV thông báo: Một số động vật được con người thuần hoá thành vật nuôi, có nhiều đặc điểm phù hợp với nhu cầu của con người. - GV yêu cầu HS quan sát H 1.4 hoàn thành bài tập, điền chú thích.(SGK-7) - Cá nhân HS tự nghiên cứu thông tin và hoàn thành bài tập. Yêu cầu: - GV cho HS chữ nhanh bài tập. - GV cho HS thảo luận rồi trả lời: ? Đặc điểm gì giúp chim cánh cụt thích nghi với khí hậu giá lạnh ở vùng cực? - Cá nhân vận dụng kiến thức đã có, trao đổi nhóm và nêu được: ? Nguyên nhân nào khiến động vật ở nhiệt đới đa dạng và phong phú hơn vùng ôn đới, Nam cực? ? Động vật nước ta có đa dạng, phong phú không? Tại sao? ? Hãy cho VD để chứng minh sự phong phú về môi trường sống của động vật? HS có thể nêu thêm 1 số loài khác ở môi trường như: Gấu trắng Bắc cực, đà điểu sa mạc, cá phát sáng ở đáy biển... - Đại diện nhóm trình bày. - GV cho HS thảo luận toàn lớp. - Yêu cầu HS tự rút ra kết luận. I. Đa dạng loài và phong phú về số lượng cá thể. + Số lượng loài hiện nay 1,5 triệu loài. + Kích thước của các loài khác nhau. + Dù ở ao, hồ hay sông suối đều có nhiều loài động vật khác nhau sinh sống. + Ban đêm mùa hè thường có một số loài động vật như: Cóc, ếch, dế mèn, sâu bọ... phát ra tiếng kêu. + Số lượng cá thể trong loài rất nhiều. - Thế giới động vật rất đa dạng và phong phú về loài và đa dạng về số cá thể trong loài. II. Sự đa dạng về môi trường sống + Dưới nước: Cá, tôm, mực... + Trên cạn: Voi, gà, chó, mèo... + Trên không: Các loài chim. dơi.. + Nước ta động vật phong phú vì nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới. + Khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, thực vật phong phú, phát triển quanh năm là nguồn thức ăn lớn, hơn nữa nhiệt độ phù hợp cho nhiều loài. Động vật phân bố được ở nhiều môi trường : Nước , Cạn, Trên không Do chúng thích nghi cao với mọi môi trường sống. (4') 4. Củng cố: - GV cho HS đọc kết luận SGK GV củng cố lại nội dung kiến thức . HS trả lời câu hỏi SGK (1') 5. Dặn dò hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK - Kẻ bảng 1 trang 9 vào vở bài tập. V- Rút kinh nghiệm Tiết 2 - Bài 2: Phân biệt động vật với thực vật đặc điểm chung của động vật Ngày soạn:9-9-2008 Giảng ở các lớp: Lớp Ngày dạy HS vắng mặt Ghi chú 7A 7B 7C I - Mục tiêu: 1. kiến thức : Học sinh nắm được đặc điểm cơ bản để phân biệt động vật với T. vật. - Nêu được đặc điểm chung của động vật. - Nắm được sơ lược cách phân chia giới động vật. 2. kĩ năng : - Rèn kĩ năng quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Tư tưởng : GD ý thức học tập yêu thích bộ môn . II - Phương pháp :Trực quan TN - HĐ nhóm - Phát hiện và giải quyết vấn đề III - Đồ dùng: Bảng phụ , phiếu học tập. Tranh phóng to H 2.1 , 2.2 SGK IV- tiến trình bài giảng. 1. ổn định tổ chức: (5') 2. Kiểm tra bài cũ : Chúng ta phải làm gì để thế giới động vật mãi đa dạng và phong phú? Hãy kể tên những động vật thường gặp ở nơi em ở? Chúng có đa dạng,phong phú không? 3 . Nội dung bài mới: (1')* Khởi động: Nếu đem so sánh con gà với cây bàng, ta thấy chúng khác nhau hoàn toàn, song chúng đều là cơ thể sống. Vậy phân biệt chúng bằng cách nào? TG Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần khắc sâu 14' GV yêu cầu HS quan sát H 2.1 hoàn thành bảng trong SGK trang 9.( GV Treo tranh) bảng phụ ? Phân biệt ĐV với TV ? HS: Cá nhân quan sát hình vẽ SGK/9, đọc chú thích và ghi nhớ kiến thức, trao đổi nhóm và trả lời - GV kẻ bảng 1 lên bảng phụ để HS chữa bài. - Đại diện các nhóm lên bảng ghi kết quả của nhóm. - Một HS trả lời,Các HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung. - HS theo dõi và tự sửa chữa bài. - GV ghi ý kiến bổ sung vào cạnh bảng. - GV nhận xét và thông báo kết quả đúngnhư bảng ở dưới. - GV yêu cầu tiếp tục thảo luận: ? Động vật giống thực vật ở điểm nào? ?Động vật khác thực vật ở điểm nào? I.Phân biệt động vật với thực vật - Động vật và thực vật : + Giống nhau: Đều là các cơ thể sống ,đều cấu tạo từ tế bào, lớn lên và sinh sản. + Khác nhau: ĐV có khả năng Di chuyển, Có hệ thần kinh và giác quan, sống dị dưỡngnhờ vào chất hữu cơ có sẵn - TV: không di chuyển,không có HTKvà giác quan, sống tự dưỡng, tự tổng hợp chất hữu cơ để sống. Đặc điểm Đối tượng phân biệt Cấu tạo từ tế bào Thành xenlulo của tế bào Lớn lên và sinh sản Chất hữu cơ nuôi cơ thể Khả năng di chuyển Hệ thần kinh và giác quan Không Có Không Có Không Có Tự tổng hợp được Sử dụng chất hữu cơ có sẵn Không Có Không Có Động vật X X X X X X Thực vật X X X X X X 10' 5' 5' GV:Yêu cầu HS làm bài tập ở mục II trong SGK trang 10. ? Động vật có những đặc điểm chung nào? -HS Nghiên cứu và trả trả lời, các em khác nhận xét, bổ sung. - GV ghi câu trả lời lên bảng và phần bổ sung. - HS theo dõi và tự sửa chữa. HS rút ra kết luận. - GV thông báo đáp án. Ô 1, 3, 4. - Yêu cầu HS rút ra kết luận. - HS : N.cứu SGK /10 ? Người ta phân chia giới ĐV ntn? - HS trả lời - GV giới thiệu: Động vật được chia thành 20 ngành, thể hiện qua hình 2.2 SGK. Chương trình sinh học 7 chỉ học 8 ngành cơ bản. GV: Yêu cầu HS hoàn thành bảng 2: Động vật với đời sống con người (SGK/11) HS: Các nhóm hoạt động, trao đổi với nhau và hoàn thành bảng 2. HS: Đại diện nhóm lên ghi kết quả, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - GV kẽ sẵn bảng 2 để HS chữa bài. - Yêu cầu HS trả lời câu hỏi: ? Động vật có vai trò gì trong đời sống con người? - HS hoạt động độc lập, yêu cầu nêu được: Có lợi nhiều mặt nhưng cũng có một số tác hại cho con người. - Yêu cầu HS rút ra kết luận. II. Đặc điểm chung của động vật - Động vật có đặc điểm chung là có khả năng di chuyển, có hệ thần kinh và giác quan, chủ yếu dị dưỡng( khả năng dinh dưỡng nhờ chất hữu cơ có sẵn) III.Sơ lược phân chia giới động vật - Có 8 ngành động vật + Động vật không xương sống: 7 ngành(ĐV nguyên sinh,Ruột khoang,Các ngành giun :(giun dẹp, giun tròn,giun đốt), thân mềm, chân khớp). + Động vật có xương sống: 1 ngành ( có 5 lớp: cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú). IV. Tìm hiểu vài trò của động vật - Động vật mang lại lợi ích nhiều mặt cho con người, tuy nhiên một số loài có hại. STT Các mặt lợi, hại Tên loài động vật đại diện 1 Động vật cung cấp nguyên liệu cho người: - Thực phẩm - Lông - Da - Gà. lợn, trâu, thỏ, vịt... - Gà, cừu, vịt... - Trâu, bò... 2 Động vật dùng làm thí nghiệm: - Học tập nghiên cứu khoa học - Thử nghiệm thuốc - ếch, thỏ, chó... - Chuột, chó... 3 Động vật hỗ trợ con người - Lao động - Giải trí - Thể thao - Bảo vệ an ninh - Trâu, bò, ngựa, voi, lạc đà... - Voi, gà, khỉ... - Ngựa, chó, voi... - Chó. 4 Động vật truyền bệnh - Ruồi, muỗi, rận, rệp... (4') 4. Củng cố: GV củng cố lại nội dung kiến thức . HS Trả lời câu hỏi SGK ( 1') 5. Dặn dò hướng dẫn về nhà: -Học bài . - Học bài và trả lời câu hỏi SGK - Đọc mục “Có thể em chưa biết”. - Chuẩn bị cho bài sau: + Tìm hiểu đời sống động vật xung quanh. + Ngâm rơm, cỏ khô vào bình trước 5 ngày. + Lấy nước ao, hồ, rễ bèo Nhật Bản. V- Rút kinh nghiệm Chương I- Ngành động vật nguyên sinh Tiết 3 - Bài 3: Thực hành: Quan sát một số động vật nguyên sinh Ngày soạn:10-9-2008 Giảng ở các lớp: Lớp Ngày dạy HS vắng mặt Ghi chú 7A 7B 7C I - Mục tiêu: 1. kiến thức :- Học sinh thấy được ít nhất 2 đại diện điển hình cho ngành động vật nguyên sinh là: trùng roi và trùng đế giày. - Phân biệt được hình dạng, cách di chuyển của 2 đại diện này. 2. kĩ năng : - Rèn kĩ năng sử dụng và quan sát mẫu bằng kính hiển vi. 3. Tư tưởng : GD ý thức học tập yêu thích bộ môn . - Nghiêm túc, tỉ mỉ, cẩn thận II - Phương pháp :Trực quan TN - HĐ nhóm - Phát hiện và giải quyết vấn đề III - Đồ dùng: - Kính hiển vi, lam kính, la men, kim nhọn, ống hút, khăn lau. - Tranh trung đế giày, trùng roi, trùng biến hình. Váng nước ao, hồ, rễ bèo Nhật Bản, rơm khô ngâm nứơc trong 5 ngày. IV- tiến trình bài giảng. 1. ổn định tổ chức: ( 5' )2. Kiểm tra bài cũ : phân biệt sự giống và khác nhau giữa động vật và thực vật? 3 . Nội dung bài mới: ( 1' ) * Khởi động: Hầu hết động vật nguyên sinh không nhìn tháy bằng mắt thường . Qua kính hiển vi sẽ thấy trong mỗi giọt nước ao hồ là một thế giới động vật nguên sinh vô cùng phong phú . TG Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần khắc sâu 14' 15' - GV lưu ý hướng dẫn HS tỉ mỉ vì đây là bài thực hành đầu tiên,và phân chia nhóm. HS làm việc theo nhóm đã phân công. - GV hướng dẫn các thao tác: + Dùng ống hút lấy 1 giọt nhỏ ở nước ngâm rơm (chỗ thành bình) + Nhỏ lên lam kính, đậy la men và soi dưới kính hiển vi. + Điều chỉnh thị trường nhìn cho rõ. + Quan sát H 3.1 SGK để nhận biết trùng giày. HS: Các nhóm tự ghi nhớ các thao tác của GV. - GV kiểm tra ngay trên kính của các nhóm. Lần lượt các thành viên trong nhóm lấy mẫu soi dưới kính hiển vi " nhận biết hình dạng trùng giày. GV hướng dẫn cách cố định mẫu:Dùng la menđậy lên giọt nước có trùng, lấy giấy thấm bớt nước. - HS vẽ sơ lược hình dạng của trùng giày. - GV yêu cầu lấy một mẫu khác, HS quan sát trùng giày di chuyển - HS quan sát được trùng giày di chuyển trên lam kính, tiếp tục theo dõi hướng di chuyển . ? Di chuyển theo kiểu tiến thẳng hay xoay tiến? - GV cho HS làm bài tập trang 15 SGK chọn câu trả lời đúng. - Đại diện nhóm trình bày kết quả, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - GV thông báo kết quả đúng để HS tự sửa chữa, nếu cần. - GV cho SH quan sát H 3.2 và 3.3 SGK trang 15. - HS tự quan sát hình trang 15 SGk để nhận biết trùng roi. - GV yêu cầu HS làm với cách lấy mẫu và quan sát tương tự như quan sát trùng giày. - Trong nhóm thay nhau dùng ống hút lấy mẫu để bạn quan sát. - Các nhóm nên lấy váng xanh ở nước ao hay rũ nhẹ rễ bèo để có trùng roi. - GV gọi đại diện một số nhóm lên tiến hành theo các thao tác như ở hoạt động 1. - GV kiểm tra ngay trên kính hiển vi của từng nhóm. - GV lưu ý HS sử dụng vật kính có độ phóng đại khác nhau để nhìn rõ mẫu. - GV yêu cầu HS làm bài tập mục s SGK trang 16. - Các nhóm dựa vào thực tế quan sát và thông tin SGK trang 16 trả lời câu hỏi. - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - GV thông báo đáp án đúng. I. Quan sát trùng giày * Hình dạng: Cơ thể hình khối, không đối sứng, có hình chiếc giày. *Di chuyển: Vừa tiến vừa xoay, Có lông bơi II. Quan sát trùng roi ( SGK/15-16) a.Quan sát ở độ phóng đai nhỏ b. Quan sát ở độ phóng đai lớn + Đầu đi trước + Màu sắc của hạt diệp lục. (13')4. Củng cố: - GV yêu cầu HS vẽ hình trùng giày và trùng roi vào vở -Viết thu hoạch nộp -Nhận xét giờ thực hành chấm điểm thực hành, Yêu cầu dọn vệ sinh lớp học. (2')5. Dặn dò hướng dẫn về nhà: - Vẽ hình trùng giày, trùng roi và ghi chú thích. kẻ phiếu học tập . V- Rút kinh nghiệm Tiết 4 - Bài 4: Trùng roi Ngày soạn:12-9-2008 Giảng ở các lớp: Lớp Ngày dạy HS vắng mặt Ghi chú 7A 7B 7C I - Mục tiêu: 1. kiến thức : - Học sinh nắm được đặc điểm cấu tạo, dinh dưỡng và sinh sản của trùng roi xanh, khả năng hướng sáng. - HS thấy được bước chuyển quan trọng từ động vật đơn bào đến động vật đa bào qua đại diện là tập đoàn trùng roi 2. kĩ năng : - Rèn kĩ năng quan sát, thu thập kiến thức. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Tư tưởng : GD ý thức học tập yêu thích bộ môn . II - Phương pháp :Trực quan TN - HĐ nhóm - Phát hiện và giải quyết vấn đề III - Đồ dùng: Phiếu học tập, tranh phóng to H 1, H2, H3 SGK, bảng phụ. IV- tiến trình bài giảng. 1. ổn định tổ chức: (5')2. Kiểm tra bài cũ : ? Trình bày hình dạng ,khả năng di chuyển của trùng roi , trung giày ? 3 . Nội dung bài mới: (1')* Khởi động: Trùng roi là Động vật nguyên sinh dễ gặp nhất ở ngoài thiên nhiên , và điển hình cho nghành Động vật nguyên sinh , là 1 nhóm sinh vật có đặc điểm vừa của TV và vừa của ĐV.Đây cũng là một bằng chứng về sự thống nhất về nhuồn gốc của giới ĐV&TV . Vậy chúngcó cấu tạo NTN? chúng ta đã được quan sát ở bài trước, tiết này chúng ta tiếp tục tìm hiểu một số đặc điểm của trùng roi. TG Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần khắc sâu 23' - GV yêu cầu: + Nghiên cứu SGK, vận dụng kiến thức bài trước. ?Trùng roi sống ở đâu? - Cá nhân tự đọc thông tin ở mục I trang 17 và 18 SGK. + Quan sát H 4.1 và 4.2 SGK. ? Trùng roi cấu tạo và di chuyển NTN + Hoàn thành phiếu học tập. - GV đi đến các nhóm theo dõi và giúp đỡ nhóm yếu. - Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến và hoàn thành phiếu học tập: - Yêu cầu nêu được: ? Trùng roi có Cấu tạo NTN? Cách di chuyển? ? Hình thức dinh dưỡng? ?. Trình bày quá trình sinh sản của trùng roi xanh? - HS dự vào H 4.2 SGK và trả lời, lưu ý nhân phân chia trước rồi đến các phần khác. - Yêu cầu HS giải thích thí nghiệm ở mục ở mục 4: “Tính hướng sáng” ?. Khả năng hướng về phía có ánh sáng? - GV kẻ phiếu học tập lên bảng để chữa bài. - Đại diện các nhóm ghi kết quả trên bảng, các nhóm khác bổ sung - GV chữa bài tập trong phiếu:( bảng kết luận) - Làm nhanh bài tập mục s thứ 2 trang 18 SGK. - Đáp án: Roi và điểm mắt, có diệp lục, có thành xenlulôzơ. - GV yêu cầu HS quan sát phiếu chuẩn kiến thức. I-Trùng roi xanh 1. Nơi sống: Trong nước ngọt( ao, hồ , đầm,ruộng, vũng nước mưav.. 2. Cấu tạo và di chuyển a. Cấu tạo: - Cơ thể là 1 TB hình thoi, có roi +Màng + CNS: Hạt diệp lục, hạt dự trữ Không bào: Co bóp và tiêu hoá Điểm mắt, Có roi di chuyển b.Di chuyển: - Roi xoáy vào nước " vừa tiến vừa xoay mình. 3. Dinh dưỡng - Tự dưỡng và dị dưỡng. - Hô hấp: Trao đổi khí qua màng tế bào. - Bài tiết: Nhờ không bào co bóp. 4.Sinh sản - Vô tính bằng cách phân đôi theo chiều dọc cơ thể. 5. Tính hướng sáng - Nhờ có điểm mắt nên có khả năng cảm nhận ánh sáng. Kết luận: ( Bảng phiếu học tập) Kết luận: Phiếu học tập: Tìm hiểu trùng roi xanh Bài tập Tên động vật Đặc điểm Trùng roi xanh 1 Cấu tạo Di chuyển - Là 1 tế bào (0,05 mm) hình thoi, có roi, điểm mắt, hạt diệp lục, hạt dự trữ, không bào co bóp. - Roi xoáy vào nước " vừa tiến vừa xoay mình. 2 Dinh dưỡng - Tự dưỡng và dị dưỡng. - Hô hấp: Trao đổi khí qua màng tế bào. - Bài tiết: Nhờ không bào co bóp. 3 Sinh sản - Vô tính bằng cách phân đôi theo chiều dọc. 4 Tính hướng sáng - Điểm mắt và roi giúp trùng roi hướng về chỗ có ánh sáng. 10' - GV yêu cầu HS: + Đọc, Nghiên cứu SGK quan sát H 4.3 trang 18. Cá nhân đọc TT. + Hoàn thành bài tập mục s trang 19 SGK (điền từ vào chỗ trống). - Trao đổi nhóm và hoàn thành bài tập: - Đại diện nhóm trình bày kết quả, nhóm khác bổ sung. -Đáp án: trùng roi, tế bào, đơn bào, đa bào. GV nêu câu hỏi: ?Tập đoàn Vôn vôc dinh dưỡng như thế nào? - Hình thức sinh sản của tập đoàn Vônvôc? - Trong tập đoàn bắt đầu có sự phân chia chức năng cho 1 số tế bào - GV lưu ý nếu HS không trả lời được thì GV giảng: Trong tập đoàn 1 số cá thể ở ngoài làm nhiệm vụ di chuyển bắt mồi, đến khi sinh sản một số tế bào chuyển vào trong phân chia thành tập đoàn mới. - Tập đoàn Vônvôc cho ta suy nghĩ gì về mối liên quan giữa động vật đơn bào và động vật đa bào? - GV rút ra kết luận. II.Tập đoàn trùng roi - Tập đoàn trùng roi gồm nhiều tế bào, bước đầu có sự phân hoá chức năng. (4') 4. Củng cố: GV củng cố lại nội dung kiến thức . Câu hỏi cuối bài trong SGK (1') 5. Dặn dò hướng dẫn về nhà: - Học bài và trả lời câu hỏi SGK - Đọc mục “Em có biết” - Kẻ phiếu học tập vào vở bài tập V- Rút kinh nghiệm Tiết 5 - Bài 5: Trùng biến hình và trùng giày Ngày soạn:15-9-2008 Giảng ở các lớp: Lớp Ngày dạy HS vắng mặt Ghi chú 7A 7B 7C I - Mục tiêu: 1. kiến thức : - Học sinh nắm được đặc điểm cấu tạo, di chuyển, dinh dưỡng và sinh sản của trùng biến hình và trùng giày. - HS thấy được sự phân hoá chức năng các bộ phận trong tế bào của trùng giày, đó là biểu hiện mầm mống của động vật đa bào. 2. kĩ năng : - Rèn kĩ năng quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Tư tưởng : GD ý thức học tập yêu thích bộ môn . II - Phương pháp :Trực quan TN - HĐ nhóm - Phát hiện và giải quyết vấn đề III - Đồ dùng: Bảng phụ , phiếu học tập. IV- tiến trình bài giảng. 1. ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ : Trùng roi giống và khác với thực vật ở những điểm nào? 3 . Nội dung bài mới: (1')* Khởi động: : Chúng ta đã tìm hiểu trùng roi xanh, hôm nay chúng ta tiếp tục nghiên cứu một số đại diện khác của ngành động vật nguyên sinh: Trùng biến hình và trùng giày TG Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần khắc sâu 32' - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, trao đổi nhóm hoàn thành phiếu học tập. -HS Cá nhân tự đọc các thông tin Ê SGK trang 20, 21. - Quan sát H 5.1; 5.2; 5.3 SGK trang 20; 21 ghi nhớ kiến thức.. - Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời. Yêu cầu nêu được: + Cấu tạo: cơ thể đơn bào + Di chuyển: nhờ bộ phận của cơ thể; lông bơi, chân giả. + Dinh dưỡng: nhờ không bào co bóp. + Sinh sản: vô tính, hữu tính. - GV kẻ phiếu học tập lên bảng để HS chữa bài. - Yêu cầu các nhóm lên ghi câu trả lời vào phiếu trên bảng. - Đại diện nhóm lên ghi câu trả lời, các nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung. - HS theo dõi phiếu chuẩn, tự sửa chữa nếu cần. - GV ghi ý kiến bổ sung của các nhóm vào bảng. ? Dựa vào đâu để chọn những câu trả lời trên? - GV cho HS theo dõi phiếu kiến thức chuẩn. Kết luận : Nội dung nghi bảng phụ Bài tập Tên động vật Đặc điểm Trùng biến hình Trùng giày 1 Cấu tạo Di chuyển - Gồm 1 tế bào có: + Chất nguyên sinh lỏng, nhân + Không bào tiêu hoá, không bào co bóp. - Nhờ chân giả (do chất nguyên sinh dồn về 1 phía). - Gồm 1 tế bào có: + Chất nguyên sinh lỏng, nhân lớn, nhân nhỏ. + 2 không bào co bóp, không bào tiêu hoá, rãnh miệng, hầu. + Lông bơi xung quanh cơ thể. - Nhờ lông bơi. 2 Dinh dưỡng - Tiêu hoá nội bào. - Bài tiết: chất thừa dồn đến không bào co bóp và thải ra ngoài ở mọi nơi. - Thức ăn qua miệng tới hầu tới không bào tiêu hoá và biến đổi nhờ enzim. - Chất thải được đưa đến không bào co bóp và qua lỗ để thoát ra ngoài. 3 Sinh sản Vô tính bằng cách phân đôi cơ thể. - Vô tính bằng cách phân đôi cơ thể theo chiều ngang. - Hữu tính: bằng cách tiếp hợp. - GV giải thích 1 số vấn đề cho HS: + Không bào tiêu hoá ở động vật nguyên sinh hình thành khi lấy thức ăn vào cơ thể. + Trùng giày: tế bào mới chỉ có sự phân hoá đơn giản, tạm gọi là rãnh miệng và hầu chứ không giống như ở con cá, gà. + Sinh sản hữu tính ở trùng giày là hình thức tăng sức sống cho cơ thể và rất ít khi sinh sản hữu tính. - GV cho HS tiếp tục trao đổi: + Trình bày quá trình bắt mồi và tiêu hoá mồi của trùng biến hình. - Không bào co bóp ở trùng đế giày khác trùng biến hình như thế nào? - Số lượng nhân và vai trò của nhân? - Quá trình tiêu hoá ở trùng giày và trùng biến hình khác nhau ở điểm nào? + Trùng biến hình đơn giản + trùng đế giày phức tạp + Trùng đế giày: 1 nhân dinh dưỡng và 1 nhân sinh sản. + Trùng đế giày đã có Enzim để bíên đổi thức ăn. (4')4. Củng cố: GV củng cố lại nội dung kiến thức . câu hỏi cuối bài trong SGK. (2')5. Dặn dò hướng dẫn về nhà: (1')- Học bài và trả lời câu hỏi SGK - Đọc mục “Em có biết” - Kẻ phiếu học tập vào vở bài tập V- Rút kinh nghiệm Tiết 6 - Bài 6: Trùng kiết lị và trùng sốt rét Ngày soạn:25-9-2008 Giảng ở các lớp: Lớp Ngày dạy HS vắng mặt Ghi chú 7A 7B 7C I - Mục tiêu: 1. kiến thức :- Học sinh nắm được đặc điểm cấu tạo của trùng sốt rét và trùng kiết lị phù hợp với lối sống kí sinh. - HS chỉ rõ được những tác hại do 2 loại trùng này gây ra và cách phòng chống bệnh sốt rét. 2. kĩ năng : - Rèn kĩ năng quan sát, thu thập kiến thức qua kênh hình. - Kĩ năng phân tích, tổng hợp 3. Tư tưởng : GD ý thức học tập yêu thích bộ môn . bảo vệ môi trường và cơ thể. II - Phương pháp :Trực quan TN - HĐ nhóm - Phát hiện và giải quyết vấn đề III - Đồ dùng: Bảng phụ , phiếu học tập. - Tranh phóng to H 6.1; 6.2; 6.4 SGK - HS kẻ phiếu học tập bảng 1 trang 24 IV- tiến trình bài giảng. 1. ổn định tổ chức: (5')2. Kiểm tra bài cũ : Trùng giày lấy thức ăn, thải bã NTN? 3 . Nội dung bài mới: (1')* Khởi động: Trên thực tế có những bệnh do trùng gây nên làm ả nh hưởng tới sức khoẻ con người. Ví dụ: trùng kiết lị, trùng sốt rét. TG Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần khắc sâu 24' - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, quan sát hình 6.1; 6.2; 6.3 SGK trang 23, 24. Hoàn thành phiếu học tập. - GV nên quan sát lớp và hướng dẫn các nhóm - Trao đổi nhóm thống nhất ý kiến hoàn thành phiếu học tập. - GV kẻ phiếu học tập lên bảng. - Yêu cầu các nhóm lên ghi kết quả vào phiếu học tập. - Nhóm khác nhận xét, bổ sung - GV ghi ý kiến bổ sung lên bảng để các nhóm khác theo dõi. - GV lưu ý: Nếu còn ý kiến chưa thống nhất thì GV phân tích để HS tiếp tục lựa chọn câu trả lời. - GV cho HS quan sát phiếu mẫu kiến thức. I-Tìm hiểu trùng kiết lị và trùng sốt rét Phiếu học tập: Tìm hiểu trùng roi xanh STT Tên động vật Đặc điểm Trùng kiết lị Trùng sốt rét 1 Cấu tạo - Có chân giả ngắn - Không có không bào. - Không có cơ quan di chuyển. - Không có các không bào. 2 Dinh dưỡng - Thực hiện qua màng tế bào. - Nuốt hồng cầu. - Thực hiện qua màng tế bào. - Lấy chất dinh dưỡng từ hồng cầu. 3 Phát triển - Trong môi trường, kết bào xác, khi vào ruột người chui ra khỏi bào xác và bám vào thành ruột. - Trong tuyến nước bọt của muỗi, khi vào máu người, chui vào hồng cầu sống và sinh sản phá huỷ hồng cầu. - GV cho HS làm nhanh bài tập mục s trang 23 SGk, so sánh trùng kiết lị và trùng biến hình. + Đặc điểm giống: có chân giả, kết bào xác. + Đặc diểm khác: chỉ ăn hồng cầu, có chân giả ngắn. - GV lưu ý: trùng sốt rét không kết bào xác mà sống ở động vật trung gian. - Khả năng kết bào xác của trùng kiết lị có tác hại như thế nào? - GV cho HS làm bảng 1 trang 24. - GV cho HS quan sát bảng 1 chuẩn. Bảng 1: So sánh trùng kiết lị và trùng sốt rét Đặc điểm Động vật Kích thước (so với hồng cầu) Con đường truyền dịch bệnh Nơi kí sinh Tác hại Tên bệnh Trùng kiết lị To Đường tiêu hóa Ruột người Viêm loét ruột, mất hồng cầu. Kiết lị. Trùng sốt rét Nhỏ Qua muỗi Máu người Ruột và nước bọt của muỗi. - Phá huỷ hồng cầu. Sốt rét. 9' - GV yêu cầu HS đọc lại nội dung bảng 1, kết hợp với hình 6.4 SGK. - Tại sao người bị sốt rét da tái xanh? + Do hồng cầu bị phá huỷ. -Tại sao người bị kiết lị đi ngoài ra máu? + Thành ruột bị tổn thương. Liên hệ: Muốn phòng tránh bệnh kiết lị ta phải làm gì? - Giữ vệ sinh ăn uống - GV đề phòng HS hỏi: Tại sao người bị sốt rét khi đang sốt nóng cao mà người lại rét run cầm cập? - GV yêu cầu HS đọc SGK kết hợp với thông tin thu thập được, trả lời câu hỏi: - Tình trạng bệnh sốt rét ở Việt Nam hiện này như thế nào? - Cách phòng tránh bệnh sốt rét trong cộng đồng? - GV hỏi: Tại sao người sống ở miền núi hay bị sốt rét? - GV thông báo chính sách của Nhà nước trong công tác phòng chống bệnh sốt rét: + Tuyên truyền ngủ có màn. + Dùng thuốc diệt muỗi nhúng màn miễn phí. + Phát thuốc chữa cho người bệnh. - GV yêu cầu HS rút ra kết luận. II-Bệnh sốt rét ở nước ta - Bệnh sốt rét ở nước ta đang dần dần được thanh toán. - Phòng bệnh: vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân, diệt muỗi. (5')4. Củng cố: GV củng cố lại nội dung kiến thức . (1')5. Dặn dò hướng dẫn về nhà: -Học bài -Làm bài tập trong sgk V- Rút kinh nghiệm Tiết 12 Bài 12: Một số giun dẹp khác và đặc điểm chung của ngành giun dẹp Ngày soạn: / / 2008 Giảng ở các lớp: Lớp Ngày dạy HS vắng mặt Ghi chú 7A 7B 7C I - Mục tiêu 1. kiến thức : - Học sinh nắm được hì