Giáo án Sinh học Lớp 7 - Tiết 40-49 (Bản hay)

Ngày soạn: Ngày giảng: LỚP BÒ SÁT TIẾT 40 THẰN LẰN BÓNG ĐUÔI DÀI I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Nêu được các đặc điểm cấu tạo phù hợp với sự di chuyển của bò sát trong môi trường sống trên cạn. Mô tả được các hoạt động sống của các cơ quan. - Nêu được những đặc điểm cấu tạo thích nghi với điều kiện sống của đại diện (thằn lằn bóng đuôi dài). Biết được tập tính di chuyển và bắt mồi của thằn lằn. 2. KÜ n¨ng: - Rèn kỹ năng quan sát tranh, hoạt động nhóm. 3. Th¸i ®é: Giáo dục ý thức yêu thích môn học II. Ph­¬ng ph¸p: Quan sát, vấn đáp, thảo luận nhóm III. §å dïng dạy häc: 1. Giáo viên: - Tranh cấu tạo ngoài và cách di chuyển của thằn lằn bóng đuôi dài. - Bảng phụ ghi nội dung bảng sgk/125. 2. Học sinh: Xem lại đặc điểm đời sống của ếch đồng, Kẻ bảng sgk/ 125. IV. Tổ chức dạy học : 1. Ổn định tổ chức: 1’ 2. Khởi động: - Mục tiêu: HS nêu được các đặc điểm chung của lớp lưỡng cư. Tạo hứng thú học tập cho hs khi nghiờn cứu bài mới. - Thời gian: 4’ - Cách tiến hành : ? Nêu đặc điểm chung của lớp lưỡng cư. * Định hướng: GV giới thiệu bài. 3. Giảng bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu về đời sống - Mục tiêu: HS biết được về đời sống của thằn lằn bóng đuôi dài - Thời gian: 14’ - Đồ dùng dậy học: Bảng phụ - Cách tiến hành: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: Y/c h/s tìm hiểu thông tin mục I sgk/124, kết hợp kiến thức đã học về đặc điểm đời sống của ếch đồng → thảo luận nhóm (4’). ? So sánh đặc điểm đời sống của thằn lằn bóng đuôi dài với ếch đồng? Đặc điểm đời sống Thằn lằn Ếch đồng 1. Nơi sống và hoạt động 2. Thời gian kiếm mồi 3. Tập tính HS: Tìm hiểu thông tin mục I sgk/124, kết hợp kiến thức đã học về đặc điểm đời sống của ếch đồng → thảo luận nhóm trả lời câu hỏi theo bảng. GV: Gọi đại diện các nhóm lên hoàn thành bảng, nhóm khác nhận xét, bổ xung. HS: Đại diện nhóm lên hoàn thành bảng, nhóm khác nhận xét bổ sung. GV: Nhận xét → bảng chuẩn. 1 - Đời sống : Bảng: So sánh đặc điểm đời sống của thằn lằn bóng đuôi dài với ếch đồng Đặc điểm đời sống Thằn lằn Ếch đồng 1. Nơi sống và hoạt động 2. Thời gian kiếm mồi 3. Tập tính - Sống và bắt mồi ở nơi khô ráo. - Bắt mồi vào ban ngày. - Thích phơi nắng. - Trú đông trong các hốc đất khô ráo. - Sống, bắt mồi ở nơi ẩm ướt cạn các khu vực nước. - Bắt mồi vào chập tối hay đêm. - Thích ở nơi tối hay có bóng râm. - Trú đông trong các hốc đất ẩm bên vực nước hoặc trong bùn. ? Qua bảng trên hãy rút ra kết luận về đời sống của thằn lằn. HS: Rút ra kết luận về đời sống của thằn lằn. → nêu được: Thằn lằn thích nghi hoàn toàn với môi trường sống trên cạn. GV: Y/c h/s thảo luận theo các câu hỏi sau. ? Nêu đặc điểm sinh sản của thằn lằn? ? Vì sao số lượng trứng của thằn lằn lại ít ? ? Trứng thằn lằn có vỏ có ý nghĩa gì đối với đời sống ở cạn ? HS: Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi → đại diện nhóm trả lời, nhóm khác nhận xét, bổ xung. → Yêu cầu nêu được. + Thằn lằn thụ tinh trong → tỉ lệ trứng gặp tinh trùng cao nên số lượng trứng ít. + Trứng có vỏ → bảo vệ. GV: Nhận xét, chốt lại kiến thức. * Đời sống: Thích nghi hoàn toàn với môi trường sống trên cạn - Sống nơi khô rảo. - Ăn sâu bọ. - Có tập tính thích phơi nắng, trú đông trong các hang đất khô. - Là động vật biến nhiệt. * Sinh sản : - Thụ tinh trong. - Trứng có vỏ dai, nhiễu noãn hoàng, phát triển trực tiếp. Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo ngoài và di chuyển - Mục tiêu: HS nắm được cấu tạo ngoài và cách di chyển - Thời gian: 20’ - Đồ dùng dậy học: Tranh cấu tạo ngoài thằn lằn - Cách tiến hành: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung a. Cấu tạo ngoài : GV: Y/c h/s tìm hiểu thông tin sgk kết hợp quan sát H38.1 → thảo luận nhóm lựa chọn những câu trả lời thích hợp để điền vào bảng (sgk/125) HS: Thu nhận kiến thức qua thông tin và tranh H38.1 → thảo luận nhóm lựa chọn những câu trả lời thích hợp để điền vào bảng (sgk/125) GV: Gọi đại diện nhóm lên hoàn thành bảng, nhóm khác nhận xét, bổ xung. HS: Đại diện nhóm lên hoàn thành bảng, nhóm khác nhận xét bổ sung. GV: Nhận xét→ bảng chuẩn kiến thức. Đặc điểm cấu tạo ngoài Ý nghĩa thích nghi 1 - Da khô có vẩy sừng bao dọc. G 2 - Có cổ dài E 3 - Mắt có mi cử động có nước mắt. D 4 - Màng nhĩ nằm trong 1 hốc nhỏ bên đầu. C 5 - Thân dài, đuôi rất dài B 6 - Bàn chân có 5 ngón có vuốt. A GV: Y/c h/s tiếp tục thảo luận nhóm dựa vào 6 đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn bóng, hãy so sánh với đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch đồng để thấy thằn lằn bóng thích nghi với đời sống ở cạn ?. HS: Thảo luận nhóm - so sánh đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn bóng với ếch đồng để thấy thằn lằn bóng thích nghi với đời sống ở cạn → đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét bổ sung. GV: Nhận xét, chuẩn kiến thức. b - Di chuyển : GV: Y/c h/s quan sát Tranh H38.2, đọc thông tin sgk/125. ? Nêu thứ tự cử động của thân và đuôi khi thằn lằn di chuyển. HS: quan sát H38.1 sgk → nêu thứ tự cử động. -> Yêu cầu nêu được. + Thân uốn sang phải đuôi uốn trái, chi trước phải chuyển lên phía trước. + Thân uốn sang trái → động tác ngược lại. GV: Nhận xét, chốt kiến thức GV: Y/c h/s đọc phần kết luận chung. HS: Đọc kết luận chung SGK. 2. Cấu tạo ngoài và di chuyển: a . Cấu tạo ngoài : - Da khô có vẩy sừng bao dọc. - Bàn chân có 5 ngón có vuốt. - Mắt có mi cử động có nước mắt. - Màng nhĩ nằm trong 1 hốc nhỏ bên đầu. - Thân dài, đuôi rất dài - Có cổ dài b - Di chuyển : - Khi di chuyển thân và đuôi tì vào đất, cử động uốn thân phối hợp các chi → tiến lên phía trước. 4. Kiểm tra – đánh giá: 3’ - GV chốt lại những kiến thức cơ bản của bài ? So sánh cấu tạo ngoài của thằn lằn với ếch để thấy thằn lằn thích nghi hoàn toàn đời sống trên cạn. 5. Dặn dò, hướng dẫn về nhà: 1’ - Về nhà học bài theo câu hỏi cuối bài - Đọc mục “ em có biết ” - Chuẩn bị bài mới. __________________________________________________________ Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TIẾT 41 CẤU TẠO TRONG CỦA THẰN LẰN I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Trình bày được các đặc điểm cấu tạo trong của thằn lằn phù hợp với đời sống hoàn toàn ở cạn. - So sánh với lưỡng cư để thấy được sự hoàn thiện của các cơ quan. 2. KÜ n¨ng: - Rèn kỹ năng quan sát tranh vẽ, so sánh. - Kỹ năng hoạt động nhóm 3. Th¸i ®é: Giáo dục ý thức yêu thích môn học II. §å dïng dạy häc: 1.Giáo viên: - Tranh cấu tạo trong của thằn lằn. - Tranh bộ xương ếch, bộ xương thằn lằn, bộ não thằn lằn. 2.Học sinh: Nghiên cứu trước nội dung bài III. Ph­¬ng ph¸p: Quan sát, vấn đáp, hoạt động nhóm. IV. Tæ chøc dËy häc : 1. Ổn ®Þnh tæ chøc: 1’ 2. Khëi ®éng: - Môc tiªu: Tạo hứng thú học tập cho HS khi nghiên cứu bài mới. - Thêi gian: - C¸ch tiÕn hµnh : Kiểm tra bài cũ: ( lồng vào bài ) * Định hướng: GV giới thiệu bài 3. Giảng bài mới: Ho¹t ®éng1: Tìm hiểu về bộ xương - Môc tiªu: HS hiÓu ®­îc cÊu t¹o cña bé x­¬ng Õch - Thêi gian: 12’ - §å dïng dËy häc: - Tranh hình bộ xương ếch, bộ xương thằn lằn - C¸ch tiÕn hµnh: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: Y/c h/s quan sát Tranh H39.1 - bộ xương thằn lằn, đối chiếu với H39.1 sgk. ? Xác định vị trí các xương trên tranh ? HS: Quan sát H.vẽ, đọc chú thích → ghi nhớ tên các xương của thằn lằn. Xác định được: - Xương đầu - Xương cột sống - Xương sườn. - Các xương đai và các xương chi. GV phân tích: Xuất hiện xương sườn cùng với xương mỏ ác → lồng ngực có tầm quan trọng lớn trong sự hô hấp ở cạn. GV: yêu cầu h/s đối chiếu bộ xương thằn lằn với bộ xương ếch → nêu rõ sai khác nổi bật ở bộ xương thằn lằn so với xương ếch?. HS: So sánh 2 bộ xương → đưa ra nhận xét. → Yêu cầu nêu được. + Thằn lằn xuất hiện xương sườn → tham gia quá trình hô hấp. + Đốt sống có cổ 8 đốt cử động linh hoạt. + Cột sống dài + Đai vai khớp với cột sống chi trước linh hoạt. GV: Nhận xét, chốt lại tất cả các đặc điểm đó thích nghi hơn với đời sống ở cạn. 1 - Bộ xương: - Gồm : - Xương đầu - Xương cột sống - Xương sườn - Các xương đai và các xương chi. Ho¹t ®éng 2: Tìm hiểu các cơ quan dinh dưỡng - Môc tiªu: HS biÕt ®­îc c¸c c¬ quan dinh d­ìng cña l­ìng c­ - Thêi gian: 14’ - §å dïng dËy häc: Tranh cấu tạo trong của thằn lằn. - C¸ch tiÕn hµnh: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: yêu cầu h/s quan sát H39.2 sgk. ? Theo dõi các số ghi trên hình tìm các hệ cơ quan: tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá, bài tiết, sinh sản của thằn lằn HS: Quan sát, xác định vị trí các hệ cơ quan trên hình 39.2. Lên bảng chỉ trên tranh các cơ quan, lớp nhận xét bổ sung. a - Tìm hiểu hệ tiêu hoá ? Hệ tiêu hoá của thằn lằn gồm những bộ phận nào? những điểm nào khác hệ tiêu hoá của ếch ? HS: Chỉ ra được các hệ cơ quan, nêu được điểm tiến hóa hơn so với hệ tiêu hóa của ếch (theo phần thông tin sgk) b - Tìm hiểu hệ tuần hoàn, hô hấp : GV: yêu cầu h/s quan sát H 39.3 sgk → thảo luận. ? Hệ tuần hoàn của thằn lằn có gì giống và khác ếch ?. HS: Nhớ lại kiến thức cũ về hệ tuần hoàn của ếch kết hợp quan sát H39.3 → thảo luận nhóm, nêu được: - Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn. ? Hệ hô hấp của thằn lằn khác ếch ở điểm nào HS: Dựa vào thông tin mục 2 sgk → trả lời. GV: Tuần hoàn và hô hấp phù hợp hơn với đời sống ở cạn. c - Tìm hiểu hệ bài tiết : ? Nước tiểu đặc của thằn lằn liên quan gì đến đời sống ở cạn ?. HS: Nghiên cứu thông tin sgk → trả lời. GV: Nhận xét, chốt kiến thức 2 - Các cơ quan dinh dưỡng: a - Hệ tiêu hoá : - Ống tiêu hoá phân hoá rõ hơn. - Ruột già có khả năng hấp thụ lại nước. b - Hệ tuần hoàn hô hấp : * Hệ tuần hoàn: - Tim 3 ngăn ( 2 tâm nhĩ, 1 tâm thất ), xuất hiện vách ngăn hụt. - 2 vòng tuần hoàn máu đi nuôi cơ thể ít bị pha hơn. * Hệ hô hấp : - Phổi có nhiều vách ngăn - Sự thông khí nhờ xuất hiện của các cơ giữa sườn. c - Bài tiết : - Xoang huyệt có khả năng hấp thụ lại nước → nước tiểu đặc, chống mất nước. Ho¹t ®éng3 : Tìm hiểu thần kinh và giác quan - Môc tiªu: Hs biÕt ®­îc vai trß hÖ thÇn kinh vµ gi¸c quan cña th»n l»n - Thêi gian: 13’ - §å dïng dËy häc: Tranh hình bộ não thằn lằn - C¸ch tiÕn hµnh: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: yêu cầu h/s đọc thông tin sgk + quan sát tranh hình bộ não thằn lằn. ? Xác định các bộ phận của não? HS: Nghiên cứu thông tin, quan sát tranh hình bộ não thằn lằn → Xác định được các bộ phận của não GV: Gọi h/s lên xác định trên trên tranh vẽ. HS: Lên xác định trên tranh. GV: Nhận xét, chốt kiến thức. GV: Y/c h/s đọc phần kết luận chung sgk. HS: Đọc 3 - Thần kinh và giác quan: * Kết luận: (Học theo thông tin sgk/128,129) 4. Kiểm tra - đánh giá: 3’ - GV chốt lại nội dung chính của bài - GV y/c hs trả lời câu hỏi 2 (sgk/129). 5. Dặn dò, hướng dẫn về nhà : 1’ - Học bài theo câu hỏi và kết luận sgk. - Sưu tầm tranh ảnh về các loài bò sát. Ngµy so¹n:17/02/2011 Ngµy gi¶ng:19/02/2011 TIẾT 42 SỰ ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP BÒ SÁT I. Môc tiªu: 1. Kiến thức : - Trình bày được tính đa dạng và thống nhất của lớp Bò sát. Phân biệt được 3 bộ bò sát thường gặp ( Có vảy, Rùa, Cá sấu ). - Giải thích được lý do của sự phồn thịnh và diệt vong của khủng long. - Nêu được vai trò của bò sát trong tự nhiên và đời sống, tác dụng của nó đối với con người. 2. Kỹ năng: - Rèn kỹ năng quan sát, tìm kiếm và xử lí thông tin. - Kỹ năng hoạt động nhóm, lắng nghe tích cực, tự tin khi trình bày. - Kỹ năng so sánh, phân tích, khái quát. - Sưu tầm tư liệu về các loài khủng long đã tuyệt chủng, các loài rắn, cá sấu 3. Thái độ : Yêu thích tìm hiểu bộ môn. II. §å dïng dạy häc: 1. Giáo viên: -Tranh một số loài khủng long - Bảng ghi nội dung phiếu học tập. 2. Học sinh: kẻ bảng ghi nội dung phiếu học tập. III. Ph­¬ng ph¸p: Hoạt động nhóm, vấn đáp – tìm tòi IV. Tæ chøc dạy häc : 1. Ổn ®Þnh tæ chøc: 1’ 2. Khëi ®éng: - Mục tiêu: HS nêu được những đặc điểm cấu tạo của thằn lằn phù hợp với đời sống trên cạn. Tạo hứng thỳ học tập cho hs khi nghiờn cứu bài mới. - Thời gian: 3’ - Cách tiến hành : Kiểm tra bài cũ: ? Những đặc điểm nào về cấu tạo trong chứng tỏ sự phù hợp với đời sống trên cạn ở thằn lằn? * Định hướng: GV giới thiệu bài 3. Giảng bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu sự đa dạng của bò sát - Mục tiêu: HS hiểu được sự đa dạng của bò sát - Thời gian: 10’ - Đồ dùng dậy học: Bảng ghi nội dung phiếu học tập. - Cách tiến hành: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: yêu cầu h/s đọc thông tin sgk kết hợp quan sát H40.1 sgk. ? Tìm ra những đặc điểm đặc trưng để phân biệt 3 bộ thường gặp. HS: đọc thông tin sgk kết hợp quan sát H40.1 sgk → Tìm ra được những đặc điểm đặc trưng để phân biệt 3 bộ thường gặp: Mai và yếm, Hàm, Răng, Màng vỏ trứng GV: Đưa ra bảng phiếu học tập → y/c h/s so sánh những đặc điểm trên giữa 3 bộ của lớp bò sát. HS: Dựa vào thông tin sgk và H40.1, so sánh những đặc điểm trên giữa 3 bộ của lớp bò sát. GV: Nhận xét → bảng chuẩn kiến thức. I - Sự đa dạng của bò sát : Tên bộ Đại diện Mai và yếm Hàm Răng Màng vỏ trứng Bộ có vảy - Thằn lằn bóng, rắn ráo Không có Ngắn, có rằng Răng mọc trên xương hàm Vỏ dai Bộ cá sấu - Cá sấu xiêm Không có Dài có răng Răng mọc trong chân răng Vỏ đá vôi Bộ rùa - Rùa núi vàng Có Ngắn, không có răng Không có răng Vỏ đá vôi ? Từ nội dung bảng trên tìm sự đa dạng của bò sát thể hiện ở những đặc điểm nào ? HS: Dựa vào bảng chuẩn kiến thức → trả lời. GV: Nhận xét và chốt lại kiến thức. - Lớp bò sát rất đa dạng: số loài lớn, chia làm 4 bộ. + Bộ đầu mỏ + Bộ có vảy + Bộ cá sấu + Bộ rùa. Ho¹t ®éng 2: Tìm hiểu về các loài khủng long - Mục tiêu: HS hiểu được sự đa dạng của các loài khủng long - Thời gian: 14’ - Đồ dùng dậy học: Bảng ghi nội dung phiếu học tập. - Cách tiến hành: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung a - Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long: GV: Y/cầu Hs đọc thông tin sgk + quan sát và đọc chú thích tranh H40.2 sgk → trả lời câu hỏi ? Nêu đặc điểm của khủng long cá, khủng long cánh và khủng long bạo chúa thích nghi với đời sống của chúng. (Theo bảng phiếu học tập) HS: Đọc thông tin sgk + quan sát và đọc chú thích tranh H 40.2 → trả lời, nhận xét, bổ xung GV: Nhận xét → bảng chuẩn kiến thức. II. Các loài khủng long: 1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long: Đặc điểm Tên KL MT sống Cổ Chi Đuôi Dinh dưỡng Ý nghĩa thích nghi Khủng long bạo chúa Cạn Ngắn 2 chi trước ngắn có vuốt sắc nhọn 2 chi sau to khoẻ Dài to Ăn thịt ĐV ở cạn, mõm ngắn Rất dữ, di chuyển nhanh, linh hoạt. Khủng long cánh Trên không Ngắn 2 chi trước thành cánh, 2 chi sau nhỏ, yếu Dài mảnh Ăn cá, mõm rất dài Thích nghi bay lượn Khủng long cá Biển Rất ngắn Biến thành vây bơi. Khúc đuôi vây to Ăn cá, mực, bạch tuộc mõm dài Thích nghi bơi lặn bắt mồi trong nước. b - Sự diệt vong của khủng long : GV: yêu cầu h/s đọc thông tin sgk → trả lời câu hỏi . ? Giải thích tại sao khủng long bị tiêu diệt, còn những loài bò sát cỡ nhỏ trong những điều kiện ấy lại vẫn tồn tại và sống sót cho đến ngày nay. HS: Đọc thông tin sgk → trả lời. GV: Nhận xét, chốt kiến thức b - Sự diệt vong của khủng long: * Kết luận: (Học theo nội dung sgk) Ho¹t ®éng 3 : Tìm hiểu đặc điểm chung của bò sát - Mục tiêu: HS nắm được đặc điểm chung của bò sát - Thời gian: 8’ - Cách tiến hành: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: yêu cầu Hs dựa vào kiến thức đã học. ? Nêu đặc điểm chung của bò sát: MT sống, vảy, cổ, vị trí màng nhĩ, cơ quan di chuyển, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ sinh dục, trứng, sự thụ tinh, nhiệt độ cơ thể. HS: Dựa vào kiến thức đã học → Nêu được đặc điểm chung của bò sát. GV: Nhận xét, bổ sung, chốt kiến thức. 3. Đặc điểm chung : Bò sát là động vật có xương sống thích nghi hoàn toàn đời sống trên cạn. - Da khô, có vẩy sừng - Chi yếu có vuốt sắc - Phổi có nhiều vách ngăn - Tim có vách hụt, máu pha đi nuôi cơ thể - Thụ tinh trong, trứng có vỏ bao bọc, giàu noãn hoàng. - Là động vật biến nhiệt. Ho¹t ®éng 4: Tìm hiểu vai trò của bò sát - Mục tiêu: HS nắm được vai trò và tầm quan trọng của bò sát - Thời gian: 5’ - Cách tiến hành: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: yêu cầu Hs nghiên cứu thông tin sgk, liên hệ thực tiễn → trả lời câu hỏi. ? Nêu ích lợi và tác hại của bò sát ? Lấy ví dụ minh hoạ ? HS: đọc thông tin sgk, liên hệ thực tiễn → rút ra vai trò của bò sát. GV: Nhận xét, chốt kiến thức. GV: yêu cầu Hs đọc phần kết luận chung sgk. HS: Đọc kết luận chung. 4 - Vai trò : - Ích lợi : + Có ích cho nông nghiệp (diệt sâu bọ ... ) + Làm thực phẩm: ba ba, rùa + Làm dược phẩm: Rắn, trăn + Làm đồ mỹ nghệ. - Tác hại : + Gây độc cho người. 4. Kiểm tra – đánh giá: 3’ - GV củng cố lại kiến thức trọng tâm của bài. - GV y/c hs trả lời câu hỏi 1, 2 sgk/ 133 5. Dặn dò, hướng dẫn về nhà: 1’ - Học bài theo câu hỏi cuối bài và phần kết luận chung sgk. - Đọc mục “ em có biết ” - Chuẩn bị bài 41: Chim bồ câu. Kẻ bảng 1,2 bài 41 vào vở. Ngµy so¹n:19/02/2011 Ngµy gi¶ng: 21/02/2011 LỚP CHIM TIẾT 43 – BÀI 41: CHIM BỒ CÂU I.Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Nắm được đặc điểm đời sống của chim bồ câu. - Trình bày được cấu tạo ngoài phù hợp với sự di chuyển trong không khí của chim. Giải thích được các đặc điểm cấu tạo của chim phù hợp với chức năng bay lượn. - Mô tả được hình thái và hoạt động của đại diện lớp chim (chim bồ câu) thích nghi với sự bay. Nêu được tập tính của chim bồ câu. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, tæng hîp. - KÜ n¨ng tù nghiªn cøu vµ ho¹t ®éng nhãm 3. Th¸i ®é: Yªu thÝch bé m«n II.§å dïng dËy häc: 1.Giáo viên: Tranh vÏ H41.1 – H41.4 sgk, b¶ng phô 2.Học sinh: KÎ phiÕu häc tËp vµo vë III.Ph­¬ng ph¸p: Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, vÊn ®¸p, trùc quan, ho¹t ®éng nhãm IV.Tæ chøc dËy häc : 1.Ổn ®Þnh tæ chøc: 1’ 2.Khëi ®éng: - Môc tiªu: HS tr×nh bµy ®­îc nguyªn nh©n vµ sù ra ®êi cña khñng long vµ sù ra ®êi cña bß s¸t, đặc điểm chung của bò sát. Tạo hứng thú học tập cho hs. - Thêi gian: 4’ - C¸ch tiÕn hµnh : ? Tr×nh bµy sù ra ®êi vµ nguyªn nh©n diÖt vong cña khñng long? ? Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm chung cña bß s¸t? * Định hướng: GV gới thiệu bài 3. Giảng bài mới: Ho¹t ®éng1: T×m hiÓu ®êi sèng cña chim bå c©u - Môc tiªu: HS hiÓu ®­îc ®êi sèng cña chim bå c©u - Thêi gian: 10’ - C¸ch tiÕn hµnh: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: yªu cÇu HS ®äc th«ng tin sgk, trả lời câu hỏi: ? Tr×nh bµy c¸c ®Æc ®iÓm vÒ ®êi sèng cña chim bå c©u? HS: ®äc th«ng tin → tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV: Nhận xét, hoµn thiÖn kiÕn thøc cho HS . I. §êi sèng: * Kết luận: - Tæ tiªn: lµ bå c©u nói, mµu lam - Lµ ®éng vËt h»ng nhiÖt - Sinh s¶n: - Thô tinh trong - Trøng cã vá ®¸ v«i - Cã tËp tÝnh Êp trøng vµ nu«i con b»ng s÷a. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu cÊu t¹o ngoµi và di chuyển - Môc tiªu: HS hiÓu ®­îc cÊu t¹o ngoµi vµ c¸ch di chuyÓn cña chim bå c©u - Thêi gian: 25’ - §å dïng dËy häc: Tranh vÏ H41.1 – 41.4 sgk, b¶ng phô - C¸ch tiÕn hµnh: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: Yªu cÇu HS quan s¸t H41.1- H41.2, ®äc th«ng tin sgk trình bày đặc điểm cấu tạo ngoài của chim bồ câu trên tranh hình (mô hình) ? HS: Quan s¸t H41.1- H41.2, ®äc th«ng tin sgk → trình bày trên tranh hình, nhận xét, bổ xung. GV: Y/c h/s thảo luận nhóm (3’) hoàn thành bảng 1 sgk/135. HS: Th¶o luËn hoàn thành bảng 1 → tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung. GV: Nhận xét → bảng chuẩn kiến thức. II. CÊu t¹o ngoµi vµ di chuyÓn: 1. CÊu t¹o ngoµi: * Kết luận: ( Học theo nội dung bảng chuẩn) Bảng 1: Đặc điểm cấu tạo ngoài chim bồ câu Đặc điểm cấu tạo ngoài Ý nghĩa thích nghi Thân: Hình thoi Giảm sức cản không khí khi bay. Chi trước: Cánh chim Quạt gió (động lực của sự bay), cản không khí khi hạ cánh. Chi sau: 3 ngón trước, 1 ngón sau, có vuốt. Giúp chim bám chặt vào cành cây và khi hạ cánh. Lông ống: Có các sợi lông làm thành phiến mỏng. Làm cho cánh chi khi giang ra tạo nên 1 diện tích rộng. Lông tơ: Có các sợi lông mảnh làm thành chùm lông xốp Giữ nhiệt, làm cơ thể nhẹ. Mỏ: Mỏ sừng bao lấy hàm không có răng. Làm đầu chim nhẹ. Cổ: Dài, khớp đầu với thân Phát huy tác dụng của giác quan, bắt mồi, rỉa lông. GV: Y/c hs đọc thông tin sgk kết hợp quan sát H41.3 – H41.4 trả lời câu hỏi. ? Chim có những kiểu bay chủ yếu nào. ? Mô tả các động tác bay của chim bồ câu và hải âu trên tranh hình. HS: Đọc thông tin sgk kết hợp quan sát H41.3 – H41.4 → Trình bày, nhận xét, bổ xung. GV: Y/c hs thảo luận nhóm bàn → hoàn thành bảng 2 sgk. HS: Thảo luận nhóm bàn → hoàn thành bảng 2 sgk → trình bày, nhận xét, bổ xung. GV: Nhận xét, chốt kiến thức. GV: Y/c hs đọc kết luận chung sgk. HS: Đọc kết luận chung sgk 2. Di chuyển: * Kết luận: - Kiểu bay vỗ cánh: C¸nh ®Ëp liªn tôc, bay chñ yÕu dùa vµo ®éng t¸c vç c¸nh - Kiểu bay lượn: C¸nh ®Ëp chËm, kh«ng liªn tôc, bay chñ yÕu dùa vµo sù n©ng ®ì cña kh«ng khÝ vµ h­íng thay ®æi cña c¸c luång giã. 4. Kiểm tra – đánh giá: 4’ - Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm sinh s¶n cña chim bå c©u? - Tr×nh bµy cÊu t¹o ngoµi cña chim bå c©u thÝch nghi víi ®êi sèng bay l­în ? * C©u hái “ Hoa ®iÓm 10”: V× sao chim bå c©u l¹i ®Î Ýt trøng? 5. DÆn dß, hướng dẫn về nhà: 1’ - Häc bµi. - §äc môc: “Em cã biÕt” - Chuẩn bị bài mới. Ngµy so¹n: 22/02/2011 Ngµy gi¶ng: 24/02/2011 TIẾT 44 - BÀI 43: CẤU TẠO TRONG CỦA CHIM BỒ CÂU I.Môc tiªu: 1.KiÕn thøc: - Trình bày được cấu tạo và hoạt động của các hệ cơ quan phù hợp với sự di chuyển trong không khí của chim. - Giải thích được các đặc điểm cấu tạo của chim phù hợp với chức năng bay lượn. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, tæng hîp, so s¸nh. - KÜ n¨ng tù nghiªn cøu vµ ho¹t ®éng nhãm. 3. Th¸i ®é: Yªu thÝch bé m«n II.§å dïng dËy häc: 1.Giáo viên: ChuÈn bÞ tranh vÏ H42.2, H43.1- H43.4, m« h×nh chim. 2.Học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà III.Ph­¬ng ph¸p: Nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, vÊn ®¸p, trùc quan, gi¶ng gi¶i, ho¹t ®éng nhãm IV.Tæ chøc dËy häc : 1.Ổn ®Þnh tæ chøc: 1’ 2.Khëi ®éng: - Môc tiªu: HS tr×nh bµy ®­îc ®Æc ®iÓm sinh s¶n cña chim bå c©u vµ cÊu t¹o ngoµi cña chim thÝch nghi víi ®êi sèng bay l­în - Thêi gian: 4’ - C¸ch tiÕn hµnh : KiÓm tra bµi cò: - Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm sinh s¶n và cÊu t¹o ngoµi cña chim bå c©u thÝch nghi víi ®êi sèng bay l­în ? * Định hướng: GV giới thiệu bài 3.Giảng bài mới: Ho¹t ®éng1: T×m hiÓu c¸c c¬ quan dinh d­ìng - Môc tiªu: HS biÕt c¸ch t×m hiÓu c¸c c¬ quan dinh d­ìng cña chim bå c©u - Thêi gian: 25’ - §å dïng dËy häc: ChuÈn bÞ tranh vÏ H42.2, H43.1- H43.3, m« h×nh chim. - C¸h tiÕn hµnh: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung * T×m hiÓu hÖ tiªu hãa: GV: Yªu cÇu HS quan s¸t H42.2, ®èi chiÕu m« h×nh, th¶o luËn: ? X¸c ®Þnh c¸c c¬ quan trong hÖ tiªu hãa? ? HÖ tiªu hãa cña chim bồ câu hoµn chØnh h¬n so với bß s¸t ë ®iÓm nµo? ? V× sao chim bồ câu cã tèc ®é tiªu hãa cao h¬n bß s¸t? HS: Quan s¸t → thảo luận nhóm sau ®ã lªn b¶ng tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung råi rót ra kÕt luËn. GV: Nhận xét, chuẩn kiến thức. * T×m hiÓu hÖ tuÇn hoµn GV: Yªu cÇu HS quan s¸t H43.1, ®äc th«ng tin sgk vµ th¶o luËn: ? HÖ tuÇn hoµn cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo ? ? Tim cña chim cã g× kh¸c so víi th»n l»n? Ý nghÜa cña sù kh¸c nhau ®ã? HS: Quan s¸t, ®äc th«ng tin → thảo luận nhóm sau ®ã lªn b¶ng tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung råi rót ra kÕt luËn. GV: Nhận xét,chuẩn kiÕn thøc * T×m hiÓu hÖ h« hÊp GV: yªu cÇu HS quan s¸t H43.2, ®äc th«ng tin vµ th¶o luËn: ? So s¸nh hệ h« hÊp cña chim bồ câu so víi th»n l»n? ? Nêu vai trß cña tói khÝ ? HS: Quan s¸t, ®äc th«ng tin → thảo luận nhóm sau ®ã lªn b¶ng tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung råi rót ra kÕt luËn. GV: Nhận xét,chuẩn kiÕn thøc * T×m hiÓu hÖ bµi tiÕt vµ hÖ sinh dôc GV: yªu cÇu HS quan s¸t H43.3, ®äc th«ng tin vµ th¶o luËn: ? Nªu cÊu t¹o hÖ bµi tiÕt cña chim? So s¸nh víi hÖ bµi tiÕt cña th»n l»n? ? Nªu cÊu t¹o hÖ sinh dôc cña chim bồ câu ? So s¸nh víi hÖ sinh dôc cña th»n l»n? HS: Quan s¸t, ®äc th«ng tin → thảo luận nhóm sau ®ã lªn b¶ng tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung råi rót ra kÕt luËn. GV: Nhận xét,chuẩn kiÕn thøc I. C¸c c¬ quan dinh d­ìng: 1. Tiªu hãa: - HÖ tiªu hãa bao gåm: + Ống tiªu hãa: MiÖng, thùc qu¶n, diÒu, d¹ dµy tuyÕn, d¹ dµy c¬, ruét, huyÖt + TuyÕn tiªu hãa: Gan, tôy, ruét 2. TuÇn hoµn: - Tim 4 ng¨n, 2 vßng tuÇn hoµn, m¸u ®i nu«i c¬ thÓ kh«ng bÞ pha 3. H« hÊp: - Phæi cã m¹ng èng khÝ, mét sè èng khÝ th«ng víi tói khÝ lµm t¨ng bÒ mÆt trao ®æi khÝ - Trao ®æi khÝ: + Khi bay: do tói khÝ + Khi ®Ëu: do sù thay ®æi thÓ tÝch lång ngùc 4. Bµi tiÕt vµ sinh dôc: - Bµi tiÕt: b»ng thËn sau, kh«ng cã bãng ®¸i, n­íc tiÓu th¶i cïng ph©n - Sinh dôc: + Con ®ùc cã 1 ®«i tinh hoµn + Con c¸i chØ cã buång trøng bªn tr¸i ph¸t triÓn Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu hệ thÇn kinh vµ gi¸c quan - Môc tiªu: HS hiÓu ®­îc chøc n¨ng cña hÖ thÇn kinh vµ gi¸c quan cña chim bå c©u - Thêi gian: 10’ - §å dïng dËy häc: Tranh H43.4 - C¸ch tiÕn hµnh: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung GV: yªu cÇu HS quan s¸t H43.4, ®äc th«ng tin trả lời câu hỏi: ? Nªu cÊu t¹o cña bé n·o? ? Nªu ®Æc ®iÓm cña c¸c gi¸c quan? HS: quan s¸t, đọc thông tin → tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ sung vµ rót ra kÕt luËn. GV: Nhận xét, chuẩn kiến thức GV: yªu cÇu HS ®äc kÕt luËn chung. HS: Đọc kết luận chung. II. ThÇn kinh vµ