Giáo án Tiếng hát con tàu, tác giả Chế Lan Viên

TiÕng h¸t con tµu ChÕ Lan Viªn Yªu cÇu: Gióp häc sinh: - C¶m nhËn ®­îc kh¸t väng vÒ víi nh©n d©n vµ ®Êt n­íc, víi nh÷ng kû niÖm s©u nÆng nghÜa t×nh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p cña nhµ th¬, còng lµ vÒ víi ngän nguån cña c¶m høng s¸ng t¹o nghÖ thuËt. - ThÊy ®­îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña nghÖ thuËt th¬ CLV: sù s¸ng t¹o h×nh ¶nh, liªn t­ëng phong phó, bÊt ngê, xóc c¶m g¾n suy t­ëng. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p lªn líp. I. KiÓm tra bµi cò: 1. Tãm t¾t ng¾n gän néi dung truyÖn ng¾n Vî nhÆt. Qua truyÖn, nhµ v¨n Kim L©n muèn göi g¾m ®iÒu g× ®Ðn ng­êi ®äc? 2. Nh©n vËt nµo trong truyÖn t¹o cho em Ên t­îng s©u s¾c h¬n c¶? H·y tr×nh bµy nh÷ng c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt ®ã. II. Bµi míi: 1. Giíi thiÖu bµi. 2. TiÕn tr×nh thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu phÇn tiÓu dÉn: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Néi dung cÇn ®¹t. Gäi HS ®äc môc tiÓu dÉn trong SGK. ? PhÇn tiÓu dÉn cho em nh÷ng hiÓu biÕt g× vÒ cuéc ®êi vµ con ®­êng th¬ cña CLV? GV cã thÓ bæ sung thªm c¸c hiÓu biÕt cho c¸c em vÒ th¬ CLV tr­íc vµ sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, tõ ®ã c¸c em b­íc ®Çu nhËn thÊy sù chuyÓn biÕn tÝch cùc, ®¸ng quý trong t­ t­ëng th¬ vµ thÊm thÝa h¬n c¶m xóc mµ CLV béc b¹ch trong bµi th¬ TiÕng h¸t con tµu. HS ®äc. Dùa vµo SGK, rót ra nh÷ng nÐt chÝnh vµ biÕt nhËn xÐt… I. TiÓu dÉn. 1. T¸c gi¶: - ChÕ Lan Viªn (1920 – 1989), lµ nhµ th¬ lín cña nÒn th¬ ca hiÖn ®¹i ViÖt Nam. Con ®­êng th¬ cña CLV ®i qua h¬n mét nöa thÕ kû s¸ng t¹o víi nhiÒu t×m tßi tr¨n trë, nhiÒu biÕn ®éng…. - Phong c¸ch th¬ CLV: ®Ëm tÝnh chÝnh luËn – suy t­ëng, mang vÎ ®Ñp trÝ tuÖ, h×nh ¶nh th¬ dåi dµo, phong phó víi nh÷ng liªn t­ëng s¸ng t¹o, tµi hoa… ? HiÖn thùc ®êi sèng nµo ®· gîi høng cho hån th¬ CLV ? Bµi th¬ n»m trong tËp th¬ ¸nh s¸ng vµ Phï sa. Nhan ®Ò Êy cã gîi em ý hiÓu g×? GV nhÊn m¹nh: §©y còng lµ mét ®Æc ®iÓm cña th¬ CLV sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m: nh÷ng sù kiÖn thêi sù th­êng më ra nh÷ng suy t­ëng réng r·i vµ s©u s¾c…: Gi÷a TÕt trång c©y, tµu ®Õn, tµu ®i… HS tr×nh bµy theo SGK… 2. Bµi th¬: + XuÊt xø: TËp ¸nh s¸ng vµ Phï sa(1960), cã thÓ xem lµ tËp th¬ tr¶ ¬n ®êi cña CLV, khi nhµ th¬ ®· nhËn ra ®­îc gi¸ trÞ thiªng liªng cña sù g¾n bã gi÷a c¸ nh©n víi céng ®ång, víi cuéc sèng lín cña nh©n d©n, Tæ quèc… ¸nh s¸ng cña lý t­ëng c¸ch m¹ng vµ phï sa Êm ¸p cña nghÜa t×nh nh©n d©n, cña hiÖn thùc ®êi sèng kh¸ng chiÕn ®· håi sinh hån th¬ CLV, ®­a «ng ra khái thung lung ®au th­¬ng, khái thÕ giíi c¸ nh©n bÐ nhá vµ chËt hÑp… + Bµi th¬ liªn quan ®Õn mét sù kiÖn kinh tÕ – x· héi…Nh­ng bµi th¬ kh«ng ®¬n gi¶n lµ minh ho¹, tuyªn tryÒn cho sù kiÖn nµy. §ã lµ c¸i cí, lµ ®iÓm xuÊt ph¸t cho nhµ th¬ thÓ hiÖn kh¸t väng vÒ víi nh©n d©n, ®Êt n­íc, víi nh÷ng kû niÖm s©u nÆng nghÜa t×nh cña nh©n d©n trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn gian khæ, còng lµ t×m vÒ ngän nguån cña hån th¬. Sù kiÖn thêi sù ®· lïi xa, nh­ng bµi th¬ vÉn cßn ®äng l¹i nh­ mét vÖt s¸ng t©m hån cña nhµ th¬, lÊp l¸nh nh÷ng t×nh c¶m vµ suy ngÉm, võa s«i næi võa l¾ng ®äng, ®­îc kÕt tinh bëi rÊt nhiÒu tr¶i nghiÖm cña chÝnh cuéc ®êi «ng qua nhiÒu n¨m th¸ng. ? Nhan ®Ò bµi th¬ ®em ®Õn cho em c¶m nhËn ra sao? HS nªu ý hiÓu cña m×nh. c. Nhan ®Ò: Thùc tÕ ch­a cã ®­êng tµu ®i len T©y B¾c song c¶m høng th¬ vµ trÝ t­ëng t­îng phong phó ®· khiÕn nhµ th¬ s¸ng t¹o ra h×nh ¶nh con tµu vµ chuyÕn hµnh tr×nh n¸o nøc ®Õn víi nh÷ng miÒn xa. Toµn bé bµi th¬ to¸t lªn ©m h­ëng rén r·, t­ng bõng cña mét cuéc hµnh tr×nh, víi nh÷ng toa tµu, nhµ ga, giã ngµn…. Khóc h¸t lªn ®­êng lµ ©m h­ëng chñ ®¹o chi phèi toµn bé m¹ch c¶m xóc c¶ bµi th¬. Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu cô thÓ bµi th¬: