Giáo án Tin học - Bài 9: Cấu trúc rẽ nhánh

BÀI 9: CẤU TRÚC RẼ NHÁNH I.MỤC ĐÍCH YÊU CẦU: Kiến thức:Giới thiệu tổ chức rẽ nhánh, cú pháp và chức năng các câu lệnh rẽ nhánh (dạnh thiếu và dạng đầy đủ). Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng sử dụng câu lệnh rẽ nhánh để viết các chương trình có sử dụng các câu lệnh này. II.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH: 1. Đồ dùng dạy học: Máy tính điện tử 2.Phương pháp dạy học: Giải quyết vấn đề 3.Sự chuẩn bị ở nhà: Các kiến thức học sinh đã học trong các bài học trước III.TIẾN HÀNH BÀI DẠY: 1. Ổn định lớp:(2’) 2. Dạy bài mới:(30 - 37’) Hoạt động của Giáo viên và Học sinh Nội dung Câu hỏi: Những câu nói sau đây có dạng của mệnh đề gì? Trả lời: -Chiều mai nếu trời không mưa thì Châu đến nhà Ngọc chơi. Câu nói trên có dạng: Nếu.... Thì.... -Chiều mai nếu trời không mưa thì Châu đến nhà Ngọc soạn bài, nếu trời mưa thì Châu gọi điện cho Ngọc để trao đổi. Câu nói trên có dạng: Nếu.... Thì...., Ngược lại thì...... Câu hỏi: Em hãy vẽ sơ đồ khối của bài toán trên. Trả lời: HS lên bảng vã sơ đồ khối của bài toán GV nhận xét Câu hỏi: trong cú pháp của hai câu lệnh, em hãy giải thích các thành phần trong câu lệnh Trả lời: IF, THEN, ELSE: Từ khoá Điều kiện là biểu thức logic hoặc biểu thức quan hệ. khi tính giá trị của điều kiện thì trả lại một trong 2 giá trị T hoặc F. Câu lệnh1, câu lệnh 2, câu lệnh là một câu lệnh bất kỳ đã học Câu hỏi: Hãy vẽ sơ đồ khối minh hoạ sự thực hiện của câu lệnh IF Trả lời: a)Dạng thiếu: Điều kiện Đúng Câu lệnh b)Dạng đủ: Điều kiện Đúng Câu lệnh 1 Câu lệnh 2 Câu hỏi: Sau THEN và ELSE có thể viết bao nhiêu câu lệnh Trả lời: Chỉ một câu lệnh duy nhất. GV: Trong trường hợp sau THEN và ELSE ta có từ 2 câu lệnh trở lên thì ta phải ghép chúng lại thành một nhóm nằm giữa 2 từ khoá Begin và end được gọi là câu lệnh ghép. Câu hỏi: Câu lệnh ghep được xem là bao nhiêu câu lệnh. Trả lời: Là một câu lệnh GV: Gọi hoc sinh lên bảng viết chương trình của bài toán trên. Có thể viết ngay trên máy tính để thực hiện thử. GV: Gọi một HS lên chạy chương trình và sữa lỗi. Cho HS chép bài vào vở GV: Gọi hoc sinh lên bảng viết chương trình của bài toán trên. Có thể viết ngay trên máy tính để thực hiện thử. GV: Gọi một HS lên chạy chương trình và sữa lỗi. Cho HS chép bài vào vở I.RẼ NHÁNH: Một trong hai việc cụ thể chắc chắn sẽ xảy ra, còn việc một hay việc hai sẽ được thực hiện thì tuỳ thuộc vào điều kiện cụ thể có thảo mãn hay không. Các mênh đề rẽ nhánh thường có dạng: Nếu.....Thì....... Nếu......Thì......Nếu không thì...... Ví dụ: Thuật toán giải và biện luận phương trình bậc nhất ax + b = 0 Bước 1: Nhập a, b Bước 2: Nếu a0 thì x:=-b/aàbước 4 Ngược lại àbước 3 Bước 3: Nếu b0 thì thông báo phương trình vô nghiệm Ngược lại thông báo phương trình vô số nghiệm. Bước 4: Đưa x ra màn hình. II.CÂU LỆNH IF...THEN 1.Cú pháp: a)Dạng thiếu: IF THEN; b)Dạng đủ: IF THEN ELSE ; Trong đó: IF, THEN, ELSE là từ khoá Điều kiện: Là biểu thức Logic hoặc biểu thức quan hệ. Câu lệnh, câu lệnh 1, câu lệnh 2 (Câu lệnh sau từ khoá THEN và ELSE là một câu lệnh duy nhất. 2.Sự thực hiện: a)Dạng thiếu: Bước 1: Tính giá trị của biểu thức điều kiện. Bước 2: Kiểm tra giá trị cảu biểu thức điều kiện -Nếu biểu thức đk có giá trị đúng thì thực hiện câu lệnh sau từ khoá THEN, rồi thoát ra khỏi câu lệnh IF -Nêu biểu thức đk có giá trị F thì thoát ra khỏi câu lệnh IF b)Dạng đủ Bước 1: Tính giá trị của biểu thức điều kiện. Bước 2: Kiểm tra giá trị cảu biểu thức điều kiện -Nếu biểu thức đk có giá trị đúng thì thực hiện câu lệnh sau từ khoá THEN, rồi thoát ra khỏi câu lệnh IF -Nêu biểu thức đk có giá trị F thì thực hiện câu lệnh 2, rồi thoát ra khỏi câu lệnh IF. III.CÂU LỆNH GHÉP: Khi sau THEN và sau ELSE có từ 2 câu lệnh trở lên ta phải ghép chúng lại thành một nhóm nằm giữa 2 từ khoá BEGIN và END. 1.Cú pháp: BEGIN CL1; CL2; ..... CLn END; 2.Giải thích: BEGIN, END: Từ khoá CL1, CL2, ...., CLn là các câu lệnh bất kỳ IV.MỘT SỐ VÍ DỤ: 1.Ví dụ 1: Tìm nghiệm của phương trình bậc 2: ax2 + bx + c = 0 với a0 PROGRAM vidu1; VAR a,b,c,x,x1,x2,delta:real; BEGIN Write(‘nhap a,b,a’); readln(a,b,c); Delta:=b*b-4*a*c; IF delta <0 THEN writeln(‘phuong trinh vo nghiem’) ELSE IF delta=0 THEN Begin X:=-b/2*a; Writeln(‘phuong trinh co 1 nghiem la:’,x:8:2); End ELSE Begin X1:=(-b-sqrt(delta))/2*a; X2:=(-b+sqrt(delta))/2*a; End; Readln END. 2.Ví dụ 2: Chương trình tìm nghiệm của phương trình bậc nhất ax + b = 0 PROGRAM vidu2; VAR a,b,x:real; BEGIN Write(‘nhap a,b’); readln(a,b); IF a0 THEN Begin X:=-b/a; writeln(‘phuongtrinh co nghiem la:’,x:8:2); End ELSE IF b=0 THEN writeln(‘phuong trinh vo so nghiem’) Else writeln(‘phuong trinh vo nghiem’) Readln END. 3.Hoạt động củng cố:(1-3’) Nhắc lại cú pháp và chức năng của câu lệnh rẽ nhánh dạng khuyết và câu lệnh rẽ nhánh dạng đủ 4.Hướng dẫn học sinh về nhà:(2-3’) Học các nội dung: Cú pháp và chức năng cảu các câu lệnh rẽ nhánh Bài tập: 1/SGK Chuẩn bị bài mới: Sau Then và ELSE có thể sử dụng từ hai câu lệnh trở lên được không, nếu được thì làm thế nào?