Giáo án Toán 6 - Tiết 103: Luyện tập

Tiết 103 Luyện tập A- Mục tiêu Rèn kỹ năng tính tỉ số phần trăm, đọc các biểu đồ phần trăm, vẽ biểu đồ phần trăm dạng cột và dạng ô vuông. Trên cơ sở số liệu thực tế, dựng các biểu đồ phần trăm, kết hợp giáo dục ý thức vướn lên cho HS. b. chuẩn bị của GV và HS GV: đèn chiếu và các phim giấy trong( hoặc bảng phụ) ghi đề bài và các sốliệu thực tế. Phiếu học tập. Một số biểu đồ phần trăm các dạng, biểu đồ dạng cột hình 16 tr.61 SGK . HS: Giấy trong, bút dạ, máy tính bỏ túi - thu thập số liệu điều tra theo yêu cầu của GV . C. tiến trình dạy học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1 Kiểm tra bài cũ (10 ph) GV đưa câu hỏi lên màn hình: HS 1: chữa bài tập 151 (tr61 SGK ) Muốn đổ bê tông người ta trộn 1 tạ ximăng, 2 tạ cát, 6 tạ sỏi a) Tính tỉ số phần trăm từng thành phần của bê tông. b) Dựng biểu đồ ô vuông biểu diễn các tỉ số phần trăm đó (trên bảng phụ có kẻ oo vuông, dùng phấn mầu) HS lên bảng kiểm tra HS 1: a) Khối lượng của bê tông là: 1+2 + 6 = 9 (tạ) Tỉ số phần trăm của xi măng là Tỉ số phần trăm của cát là Tỉ số phần trăm của sỏi là HS dùng phấn khác màu vẽ 3 phần phân biệt. HS 2: Chữa bài tập 150 tr.61 SGK GV đưa hình 16 lên để HS đọc biểu đồ: HS 2: Trả lời a) Có 8% bài đạt điểm 10 b) Điểm 7 là nhiều nhất, chiếm 40% c) Tỉ lệ bài đạt điểm 9 là 0% d) Có 16 bài đạt điểm 6, chiếm 32% tổng số bài. Vậy tổng số bài là: HS nhận xét, bổ sung bài làm của bạn. Hoạt động 2 Luyện tập (30 ph) Bài 1: Đọc biểu đồ GV đưa 1 số biểu đồ các dạng (dạng cộ, dạng ô vuông, dạng hình quạt) phản ánh mức tăng trưởng kinh tế, những thành tựu về y tế, giáo dục, văn hoá, xã hội hoặc biểu đồ về diện tích, dân số (địa lý) để HS đọc. Bài 2: Bài 152 tr.61 SGK ) Năm học 1998 - 1999 cả nước ta cso 13076 trường tiểu học, 8583 trường THCS và 1641 trường THPT. Dựng biểu đồ hình cột biểu diễn tỉ số phần trăm các loại trường nói trên trong hệ thống Giáo dục phổ thông Việt Nam. GV hỏi: Muốn dựng được biểu đồ biểu diễn các tỉ số trên ta cần làm gì? GV yêu cầu HS thực hiện, gọi lần lượt HS lên tính. GV yêu cầu HS nói cách vẽ biểu đồ hình cột (tia thẳng đứng, tia nằm ngang...) HS đọc biểu đồ và nêu ý nghĩa của các số liệu đó. - HS: ta cần tìm tổng số các trường phổ thông của nước ta, tính các tỉ số rồi dựng biểu đồ. - HS: Tổng số các trường phổ thông nước ta năm học 1998 - 1999 là 13076 + 8583 +1641 = 23300 Trường tiểu học chiếm Trường THCS chiếm Trường THPT chiếm Bài 3: Bài tập thực tế VD: Trong tổng kết học kỳ I vừa qua lớp ta có 8 HS giỏi, 16hs khá, 2 HS yếu, còn lại là TB. Dựng biểu đồ ô vuông biểu thị kết quả trên HS hoạt động nhóm Bài giải: Số HS giỏi chiếm: Số HS khá chiếm: Số HS yếu chiếm: Số HS TB chiếm: 100% - (20% +40% +5%) = 35% Sau đó các nhóm vẽ biểu đồ trên giấy kẻ ô vuông. Bài 4: Phiếu học tập Kết quả kiểm tra toán của lớp 6 như sau: Có 6 điểm 5; 6 điểm 6; 14 điểm 7; 12 điểm 8; 6 điểm 9; 4 điểm 10. hãy dựng biểu đồ hình cột biểu thị kết quả trên. GV kiểm tra vài bài thu 1 số bài để chấm - HS làm bài cá nhân trên phiếu học tập Kết quả bài làm: Điểm 5 chiếm 12% Điểm 6 chiếm 16% Điểm 7 chiếm 28% Điểm 8 chiếm 24% Điểm 9 chiếm 12% Điểm 10 chiếm 8% Hoạt động 3 Củng cố (3ph) GV để vẽ các biểu biểu đồ phần trăm ta phải làm như thế nào? Nêu lại cách vẽ biểu đồ hình cột, biểu đồ ô vuông. HS - phải tính các tỉ số phần trăm - vẽ biểu đồ. Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà (2 ph) Tiết sau ôn tập chương III. HS làm các câu hỏi ôn tập vào vở, nghiên cứu trước bảng 1 “Tính chất của phép cộng và phép nhân phân số. Bài tập 154, 155, 161 tr. 64 SGK  Tiết 104 ôn tập chương III (tiết 1) A- Mục tiêu HS được hệ thống lại các kiến thức trọng tâm của phân số và ứng dụng. So sánh phân số. Các phép tính về phân số và tính chất. Rèn luyện kỹ năng rút gọn phân số, so sánh phân số, tính giá trị biểu thức, tìm x. Rèn luyện khả năng so sánh, phân tích, tổng hợp cho HS b. chuẩn bị của GV và HS GV: đèn chiếu và các phim giấy trong( hoặc bảng phụ) ghi: - Tính chất cơ bản của phân số - Quy tắc: Cộng, trừ, nhân, chia phân số - Tính chất của phép cộng và phép nhân phân số và bài tập HS: Làm các câu hỏi ôn tập chương III và bài tập cho về nhà. Giấy trong, bút dạ, bảng phụ nhóm. C. tiến trình dạy học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1 ôn tập khái niệm phân số tính chất cơ bản của phân số (18 ph) 1) Khái niệm phân số: - GV thế nào là phân số? Cho ví dụ một phân số nhỏ hơn 0, một phân số bằng 0, một phân số lớn hơn 0. - Chữa bài 154 tr.64 SGK HS: Ta gọi với là một phân số, a là tử số, b là mẫu số của phân số. VD: a) b) c) d) e) 2) Tính chất cơ bản về phân số - Phát biểu tính chất cơ bản về phân số? Nêu dạng tổng quát. Sau đó GV đưa lên màn hình “Tính chất cơ bản của phân số” tr.10 SGK Vì sao bất kỳ một phân số có mẫu âm nào cùng viết được dưới dạng một phân số có mẫu dương. Bài tập 155 (tr.64 SGK ) Diền số thích hợp vào ô vuông Yêu cầu HS giải thích cách làm - HS : Phát biểu tính chất cơ bản của phân số, nêu dạng tổng quát. có thể viết một phân số bất kỳ có mẫu âm thành phân số bằng nó và có mẫu dương bằng cách nhân cả tử và mẫu của phân số đó với (-1) - HS giải bài tập 155 SGK Người ta áp dụng tính chất cơ bản của phân số để làm gì? HS áp dụng tính chất cơ bản của phân số để rút gọn phân số, quy đồng mẫu số các phân số... Bài 156 (tr.64 SGK ) Rút gọn a) b) HS làm bài tập 156 SGK, gọi 2 HS lên bảng chữa: a) b) - GV: Muốn rút gọn một phân số ta làm thế nào? HS : Muốn rút gọn một phân số, ta chia cả tử và mẫu của phân số cho một ước chung (khác 1 và -1) của chúng. Gv : Ta rút gọn đến khi phân số là tối giản. Vậy thế nào là phân số tối giản? Bài 158 (tr.64 SGK ) so sánh 2 phân số: a) và b) và Để so sánh 2 phân số ta làm thế nào? - HS Muốn so sánh 2 phân số: + Viết chúng dưới dạng 2 phân số có cùng 1 mẫu dương + So sánh các tử số với nhau: Phân số nào có tử số lớn hơn thì lớn hơn. GV yêu cầu HS làm bài tập rồi gọi 2 HS lên chữa. GV nhấn mạnh; Nếu 2 phân số có cùng mẫu âm phải biến đổi để có cùng mẫu dương. Vì -3<1 b) cách 1: làm theo quy tắc - Em nào có cách khác để so sánh hai phân số này? Cách 2: Vì Hay Hoạt động 2 Các phép tính về phân số (20ph) 1) Quy tắc các phép tính về phân số - Phát biểu quy tắc công 2 phân số trong trường hợp: Cùng mẫu, không cùng mẫu. - Phát biểu quy tắc trừ phân số, nhân phân số, chia phân số. - GV đưa ra 1 bảng phụ, yêu cầu HS điền tiếp các công thức. HS trả lời các câu hỏi Các phép tính về phân số HS điền công thức a) Cộng 2 phân số cùng mẫu số b) Trừ phân số: c) Nhân phân số: d) Chia phân số: 2) Tính chất của phép cộng và phép nhân phân số. GV đưa ra bảng “Tính chất của phép cộng và phép nhân phân số tr.63 SGK Yêu cầu HS phát biểu thành lời nội dung tính chất đó. HS phát biểu các tính chất của phép cộng, phép nhân phân số thành lời. Bài 161 (tr 64 SGK ) tính giá trị của biểu thức HS trả lời câu hỏi rồi làm bài tập 2 HS lên bảng làm - Nêu thứ tự thực hiện các phép toán trong từng biểu thức A,B - Yêu cầu HS làm bài tập Nhận xét, bổ sung bài giải Bài 151 tr.27 SBT và bài 162a(65 SGK ) Bài 151 tr.27 SBT: Tìm x ẻZ biết Bài 162a SGK Tìm x biết: HS hoạt động theo nhóm Bài 151 SBT Bài 162a SGK Hoạt động 3 Củng cố (7 ph) Bài tập 1: Khoanh tròn vào chữ đứng trước câu trả lời đúng 1) Số thích hợp trong ô trống là: A: 12; B:16; C:12 2) Số thích hợp trong ô trống là A: -1; B:1; C: -2 Bài tập 2: Đúng hay sai 1) 2) 3) 1) Đúng vì: 2) Sai vì rút gọn ở dạng tổng 3) Sai thứ tự thực hiện phép toán Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà (2ph) Ôn tập các kiến thức chương III, ôn lại ba bài toán cơ bản về phân số. Tiết sau tiếp tục ôn tập chương. Bài tập về nhà: 157; 159; 160; 162b); 163 (65 SGK ); 152 (27 SBT ) Tiết 105 ôn tập chương III (tiết 2) A- Mục tiêu Tiếp tục củng cố kiến thức trọng tâm của chương. Hệ thống 3 bài toán cơ bản về phân số Rèn luyện kỹ năng tính giá trị biểu thức, giải toán đố. Có ý thức áp dụng các quy tắc để giải một số bài toán thực tiễn b. chuẩn bị của GV và HS GV: đèn chiếu và các phim giấy trong( hoặc bảng phụ) ghi 3 bài toán cơ bản về phân số và các đề bài tập HS: ôn tập chương III làm các bài tập đã cho về nhà. Giấy trong, bút dạ, bảng phụ nhóm. C. tiến trình dạy học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1 Kiểm tra bài cũ (10 ph) GV đưa câu hỏi lên màn hình HS 1: Phân số là gì? Phát biểu và viết dạng tổng quát tính chất cơ bản của phân số? Chữa bài tập 162b (65sgk ) Tìm x biết: HS 2: Nêu quy tắc phép nhân phân số? Viết công thức. Phép nhân phân số có những tính chất gì? Chữa bài tập số 152 (27 SBT ) Sau khi HS 2 chữa bài, GV hỏi lại HS về cách đổi STP, số phần trăm, hỗn số ra phân số, thứ tự thực hiện phép toán... Cho điểm 2 HS 2 HS lên bảng kiểm tra - HS 1: Trả lời câu hỏi và ghi chữa bài 162b (65sgk ) x= 2 HS 2: Trả lời câu hỏi và ghi: Chữa bài tập HS trả lời câu hỏi của GV , nhận xét bài làm của bạn. Hoạt động 2 Ôn tập ba bài toán cơ bản về phân số (25ph) Bài 164 65 - SGK Khi trả tiền mua một cuốn sách theo đúng giá bìa, Oanh được cửa hàng trả lại 1200 đồng vì đã được khuyến mại 10%. Vậy Oanh đã mua cuốn sách với giá bao nhiêu? GV yêu cầu HS tóm tắt đề bài - Để tính số tiền Oanh trả, trước hết ta cần tìm gì? hãy tìm giá bìa của cuốn sách (GV lưu ý HS: Đây là bài toán tìm 1 số biết giá trị phần trăm của nó, nêu cách tìm) - GV: Nếu tính bằng cách: 12000.90% = 10800đ là bài toán tìm giá trị phần trăm của một số, nêu cách tìm. GV đưa bảng: “ba bài toán cơ bản về phân số” tr.63 SGK lên trước lớp. Bài tập 2 (đưa đề bài lên màn hình) Một hình chữ nhật có chiều dài bằng 125% chiều rộng, chu vi là 45 m.Tính diện tích của hình chữ nhật đo? - GV yêu cầu HS tóm tắt và phân tích đề bài - nêu cách giải Tóm tắt 10% giá bìa là 1200đ Tính số tiền Oanh trả? Để tính số tìên Oanh trả trước hết ta cần tìm giá bìa Bài làm: Giá bìa của cuốn sách là: 1200: 10% = 12000 đồng Số tiền Oanh đã mua cuốn sách là 12000 - 1200 - 10800đ (hoặc 12000.90% = 10800đ) HS quan sát và ghi nhớ Tóm tắt: Hình chữ nhật Chiều dài = = chiều rộng Chu vi = 45 m Tính S? Bài giải Nửa chu vi hình chữ nhật là: 45 m : 2 = 22,5 m Phân số chỉ nửa chu vi hình chữ nhật là Chiều rộng Chiều rộng hình chữ nhật là: Chiều dài hình chữ nhật là: Diện tích hình chữ nhật là: Bài 166 (65 -SGK ) Học kỳ I, số HS giỏi của lớp 6D bằng 2/7 số HS còn lại. Sang học kỳ II số HS giỏi tăng thêm 8 bạn (số HS cả lớp không đổi) nên số HS giỏi bằng 2/3 số còn lại. Hỏi học kỳ I lớp 6D có bao nhiêu HS giỏi? - GV có thể dùng sơ đồ để gợi ý cho các nhóm. GV kiểm tra bài làm của một vài nhóm khác. HS hoạt động theo nhóm Bài giải: Học kỳ I số HS giỏi bằng 2/7 số HS còn lại = 2/9 số HS cả lớp Học kỳ II, số HS giỏi = 2/3 số HS còn lại = 2/5 số HS cả lớp Phân số chỉ số HS đã tăng là Số HS cả lớp Số HS cả lớp là : Số HS giỏi HKI của lớp là Một nhóm lên bảng trình bày các nhóm khác nhận xét, góp ý Bài 165 tr.65 -SGK Một người gửi tiền tiết kiệm 2 triệu đồng, tính ra mỗi tháng được trả lãi 11200đ. Hỏi người ấy đã gửi tiết kiệm với lãi suất bao nhiêu phần trăm một tháng? 10 triệu đồng thì mỗi tháng được lãi suất bao nhiêu tiền? Sau 6 tháng được lãi bao nhiêu? HS làm bài tập, 1 HS lên bảng giải: Lãi suất một tháng là Bài 5: Đưa đề bài lên màn hình Khoảng cách giữa 2 thành phố là 105 km. Trên một bản đồ, khoảng cách đó dài 10,5 cm. a) Tìm tỉ lệ xích của bản đồ? B0 Nếu khoảng cách giữa hai điểm A và B trên bản đồ là 7,2 cm thì trên thực tế khoảng cách đó bao nhiêu km? HS tóm tắt đề Khoảng cách thực tế 105 km = 10500000 cm Khoảng cách bản đồ: 10,5 cm a) Tìm TLX? b) nếu AB trên bản đồ = 7,2 cm thì AB trên thực tế =? Kết quả: a) TLX b) AB thực tế = 72 km Hoạt động 3 Bài tập phát triển tư duy (8 ph) Bài 6 Viết phân số dưới dạng tích của 2 phân số, dưới dạng thương của 2 phân số. Bài 7: So sánh hai phân số a) và b) và (bài 154 tr.27 - SBT ) Bài 8 (bài 155 tr.27 SBT ) Chứng minh: Viết dưới dạng tích 2 phân số Viết dưới dạng thương 2 phân số a) b) Có: Bài giải: có : Hoạt động 4 Hướng dẫn về nhà (2ph) Ôn tập các câu hỏi trong “Ôn tập chương III”, Hai bảng tổng kết (tr.63 SGK ) Ôn tập các dạng bài tập của chương, trọng tâm là các dạng bài tập ôn trong 2 tiết vừa qua. Tiết sau kiểm tra 1 tiết chương III  Tiết 106 ôn tập cuối năm (tiết 1) A- Mục tiêu Ôn tập một số ký hiệu tập hợp: ẻ; ẽ; è; ặ; ầ Ôn tập về các dấu hiệu chia hết cho 2; 3; 5; 9 Số nguyên tố và hợp số. ước chung và bội chung của hai hay nhiều số. Rèn luyện việc sử dụng một số ký hiệu tập hợp. Vận dụng các dấu hiệu chia hết, ước chung và bội chung vào bài tập. b. chuẩn bị của GV và HS GV: đèn chiếu và các phim giấy trong( hoặc bảng phụ) ghi câu hỏi và bài tập HS: Làm các câu hỏi ôn tập cuối năm phần số học (trang 65, 66 SGK) và bài tập 168, 170 tr.66, 67 SGK Giấy trong, bút dạ, bảng phụ nhóm. C. tiến trình dạy học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1 Ôn tập về tập hợp (12 ph) GV nêu 1 câu ôn tập a) Đọc các kí hiệu: ẻ; ẽ; è; ặ; ầ b) Cho ví dụ sử dụng các kí hiệu trên HS trả lời đúng và lấy được VD đúng, hay, GV nên cho điểm. GV gọi HS lên bảng chữa bài tập 168 (66 SGK ) Điền ký hiệu (ẻ; ẽ; è;ầ) thích hợp vào ô vuông: a) HS đọc các kí hiệu: ẻ: thuộc; ẽ: không thuộc; è: Tập hợp con;ặ: Tập rỗng; ầ: giao. b) VD: 5ẻ N; -2ẻ Z; N è Z; N ầ Z = N Cho A là tập hợp các số nguyên x sao cho: x.0 = 4; A = ặ HS chữa bài 168 SGK Chữa bài tập 170 (67 SGK ) Tìm giao của tập hợp C các số chẵn và tập hợp L các số lẻ Hãy giải thích. - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm làm bài tập Đúng hay sai GV kiểm tra thêm 1 vài nhóm khác. HS giải: HS: Giao của tập hợp C và L là 1 tập rỗng vì không có số nào vừa là số chẵn, vừa là số lẻ. HS hoạt động nhóm Đáp án: a) Đúng vì b) Đúng vì 3- 7 = -4 ẻZ c) sai vì d) đúng e) sai f) đúng GV gọi 1 nhóm lên bảng trình bày bài làm. HS cả lớp nhận xét, góp ý. Hoạt động 2 Ôn tập về dấu hiệu chia hết (12 ph) GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 7 ôn tập cuối năm - Phát phiếu các dấu hiệu chia hết cho : 2, 3; 5; 9 - Những số như thế nào thì chia hết cho cả 2 và 5? Cho ví dụ - Những số như thế nào thì chia hết cho cả 2; 3; 5 và 9. cho ví dụ - HS phát biểu các dấu hiệu chia hết (SGK ) - HS : Những số tận cùng là 0 thì chia hết cho cả 2 và 5 VD: 10; 50; 200... - HS : Những số có tận cùng là 0 và có tổng các chữ số chia hết cho 9 thì chia hết cho cả 2; 3; 5 và 9. VD: 270, 4320 Bài tập 1: Điền vào dấu * để a) 6 * 2 chia hết cho 3 mà không chia hết cho 9 b) *53* chia hết cho cả 2; 3; 5 và 9 c) *7* chia hết cho 15 hs làm bài tập a) 642;672 b) 1530 c) *7*:15 ị *7*: 3,: 5 375; 675; 975; 270; 570; 870 Bài tập 2 a) Chứng tỏ rằng tổng của 3 số tự nhiên liên tiếp là một số chia hết cho 3 b) chứng tỏ tổng của 1 số có 2 chữ số và số gồm 2 chữ số ấy viết theo thứ tự ngược lại là 1 số chia hết cho 11. GV gợi ý cho HS viết số có 2 chữ số là ab = 10a +b. vậy số gồm 2 chữ đó viết theo thứ tự ngược ại là gì? Lập tổng 2 số rồi biến đổi. - HS : Gọi 3 số tự nhiên liên tiếp là n; n +1; n+2 ta có: n + n+1+ n+2 = 3n +3 = 3(n+1):3 Số có hai chữ số đã cho là ab = 10a +b Số viết theo thứ tự ngược lại là ba = 10b +a Tổng 2 số: ab +ba = 10a + b + 10 b +a = 11a +11b = 11(a+b): 11 Hoạt động 3 Ôn tập về số nguyên tố, hợp số, ước chung, bội chung (14 ph) GV yêu cầu HS trả lời 8 câu ôn tập cuối năm Trong định nghĩa số nguyên tố và hợp số, có điểm nào giống nhau, điểm nào khác nhau? Tích của 2 số nguyên tố là một số một số nguyên tố hay hợp số. - GV: UCLN của hai hay nhiều số là gì? - GV: BCNN của hai hay nhiều số là gì? - Gv yêu cầu HS làm câu hỏi (số 9 tr.66 SGK. Hãy điền các từ thích hợp vào chỗ (...) trong bảng so sánh cách tìm UCLN và BCNN của hai hay nhiều số. HS trả lời: Số nguyên tố và hợp số giống nhau đều là các số tự nhiên lớn hơn 1 Khác nhau: Số nguyên tố chỉ có 2 ước là 1 và chính nó Hợp số có nhiều hơn 2 ước Tích của 2 số nguyên tố là hợp số. VD: 2.3 = 6 (6 là hợp số) - HS: UCLN của hai hay nhiều số là số lớn nhất trong tập hợp các ước chuúng của các số đó - HS: BCNN của hai hay nhiều số là số nhỏ nhất khác 0 trong tập hợp các bộ chung của các số đó. - Một HS lên bảng điền vào chỗ (...) Bài làm Cách tìm UCLN BCNN UCLN BCNN Phân tích các số ra thừa số nguyên tố Chọn ra các thừa số nguyên tố ... ... Chung Chung và riêng Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ. ... ... Nhỏ nhất Lớn nhất GV yêu cầu HS làm bài tập 4 Tìm số tự nhiên x biết rằng a) 70 : x; 84: x và x > 8 b) x: 12; x : 25; x: 30 và 0<x<500 GV kiểm tra thêm vài nhóm HS hoạt động theo nhóm Kết quả a) x ẻƯC(70,84) và x>8 ịx = 14 b) x ẻBC(12,25,30) và 0<x<500 ịx = 300 Đại diện 1 nhóm HS lên bảng trình bày - HS khác góp ý, nhận xét. Hoạt động 4 Luyện tập củng cố (5 phút) GV phát phiếu học tập cho HS HS làm bài trên phiếu học tập Phiếu học tập Họ và tên:.......... Bài giải Bài làm Đúng Sai GV kiểm tra một vài bài làm của HS Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà (2 ph) Ôn tập các kiến thức về 5 phép tính cộng, trừ, nhân, chia, luỹ thừa trong N, Z phân số; rút gọn, so sánh phân số. Làm các câu hỏi 2; 3; 4; 5 tr.66 SGK Bài tập số 169, 171, 172, 174 tr.66, 67 SGK