Giáo án Toán học 7 - Đại số - Tiết 1 đến tiết 62

PhÇn h×nh häc Ch­¬ng I : §­êng th¼ng vu«ng gãc §­êng th¼ng song song TiÕt 1: §1. Hai gãc ®èi ®Ønh Ngµy d¹y: Tõ 7/9/2004 Mơc tiªu: +HS gi¶i thÝch ®­ỵc thÕ nµo lµ hai gãc ®èi ®Ønh. +Nªu ®­ỵc tÝnh chÊt : Hai gãc ®èi ®Ønh th× b»ng nhau. +HS vÏ ®­ỵc gãc ®èi ®Ønh víi mét gãc cho tr­íc. +NhËn biÕt c¸c gãc ®èi ®Ønh trong mét h×nh. +B­íc ®Çu tËp suy luËn. ChuÈn bÞ cđa gi¸o viªn vµ häc sinh: -GV: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, b¶ng phơ. -HS: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, giÊy rêi, b¶ng nhãm, bĩt viÕt b¶ng. Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: I.Ho¹t ®éng 1: giíi thiƯu ch­¬ng I h×nh häc 7 (5 ph). Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn -Giíi thiƯu ch­¬ng I cÇn nghiªn cøu c¸c kh¸i niƯm cơ thĨ nh­: 1)Hai gãc ®èi ®Ønh. 2)Hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc. 3)C¸c gãc t¹o bëi mét ®­êng th¼ng c¾t hai ®­êng th¼ng. 4)Hai ®­êng th¼ng song song. 5)Tiªn ®Ị ¥ClÝt vỊ ®­êng th¼ng song song. 6)Tõ vu«ng gãc ®Õn song song. 7)Kh¸i niƯm ®Þnh lý. -H«m nay nghiªn cøu kh¸i niƯm ®Çu tiªn cđa ch­¬ng I: Hai gãc ®èi ®Ønh. Ho¹t ®éng cđa häc sinh -Nghe GV giíi thiƯu ch­¬ng I. -Më mơc lơc trang 143 SGK theo dâi. -Ghi ®Çu bµi. II.Ho¹t ®éng 2: T×m hiĨu hai gãc ®èi ®Ønh (15 ph). H§ cđa Gi¸o viªn -Treo b¶ng phơ vÏ hai gãc ®èi ®Ønh vµ hai gãc kh«ng ®èi ®Ønh. -H·y quan s¸t h×nh vÏ vµ nhËn biÕt hai gãc ®èi ®Ønh. -ë h×nh 1 cã hai ®­êng th¼ng xy, x’y’ c¾t nhau t¹i O. Hai gãc ¤1, ¤3 ®­ỵc gäi lµ hai gãc ®èi ®Ønh. H§ cđa Häc sinh -Quan s¸t c¸c h×nh vÏ trªn b¶ng phơ,nhËn biÕt hai gãc ®èi ®Ønh vµ hai gãc kh«ng ®èi ®Ønh. -L¾ng nghe GV nªu nhËn xÐt Ghi b¶ng 1.ThÕ nµo lµ hai gãc ®èi ®Ønh: a)NhËn xÐt: x y’ 2 3 1 O 4 x’ y ¤1 vµ ¤3 ®èi ®Ønh: ?2 -Yªu cÇu h·y nhËn xÐt quan hƯ vỊ c¹nh, vỊ ®Ønh cđa ¤1 vµ ¤3 . -Yªu cÇu h·y nhËn xÐt quan hƯ vỊ c¹nh, vỊ ®Ønh cđa Ĝ 1 vµ Ĝ 2 . -Yªu cÇu h·y nhËn xÐt quan hƯ vỊ c¹nh, vỊ ®Ønh cđa ¢ vµ £. -Sau khi c¸c nhãm nhËn xÐt xong GV giíi thiƯu ¤1 vµ ¤3 cã mçi c¹nh cđa gãc nµy lµ tia ®èi cđa gãc kia ta nãi ¤1 vµ ¤3 lµ hai gãc ®èi ®Ønh. Cßn Ĝ 1 vµ Ĝ 2; ¢ vµ £ kh«ng ph¶i lµ hai gãc ®èi ®Ønh -Cho vÏ vµ ghi hai gãc ¤1 vµ ¤3 ®èi ®Ønh. -Hái: VËy thÕ nµo lµ hai gãc ®èi ®Ønh? -§­a ®Þnh nghÜa lªn mµn h×nh, yªu cÇu HS nh¾c l¹i. -Giíi thiƯu c¸c c¸ch nãi hai gãc ®èi ®Ønh. -Yªu cÇu lµm ?2 trang 81. -Hái: VËy hai ®­êng th¼ng c¾t nhau sÏ t¹o thµnh mÊy cỈp gãc ®èi ®Ønh? -Cho gãc x¤y, em h·y vÏ gãc ®èi ®Ønh víi gãc x¤y -Th¶o luËn nhãm 2 ng­êi nhËn xÐt c¸c gãc ®èi ®Ønh vµ kh«ng ®èi ®Ønh. -§¹i diƯn nhãm nhËn xÐt +¤1 vµ ¤3: Cã chung ®Ønh O, c¹nh Ox vµ Oy lµ 2 tia ®èi nhau, c¹nh Ox’, Oy’ lµ 2 tia ®èi nhau. + Ĝ 1 vµ Ĝ 2: Chung ®Ønh G, c¹nh Ga vµ Gd lµ 2 tia ®èi nhau, c¹nh Gb vµ Gc lµ 2 tia kh«ng ®èi nhau. +¢ vµ £ kh«ng chung ®Ønh nh­ng b»ng nhau. -VÏ h×nh vµ ghi vë theo GV. -Tr¶ lêi: §Þnh nghÜa hai gãc ®èi ®Ønh nh­ SGK. -C¸ nh©n tù lµm ?2 -Tr¶ lêi: hai cỈp gãc ®èi ®Ønh. -HS lªn b¶ng thùc hiªn, nªu c¸ch vÏ vµ tù ®Ỉt tªn. Cã chung ®Ønh O. Ox, Oy lµ 2 tia ®èi nhau. Ox’, Oy’ lµ 2 tia ®èi nhau. b c 1 2 a G d Ĝ 1 vµ Ĝ 2 kh«ng ®èi ®Ønh. A E ¢ vµ £ kh«ng ®èi ®Ønh. b)§Þnh nghÜa: SGK Hai gãc ¤2 vµ ¤4 cịng lµ hai gãc ®èi ®Ønh v× tia Oy’lµ tia ®èi cđa tia Ox’ tia Ox lµ tia ®èi cđa tia Oy. -VÏ gãc ®èi ®Ønh víi gãc x¤y: x y’ O y x’ +VÏ tia Ox’lµ tia ®èi cđa tia Ox. + VÏ tia Oy’lµ tia ®èi cđa tia Oy. III.Ho¹t ®éng 3: TÝnh chÊt cđa hai gãc ®èi ®Ønh (10 ph). ?3 -Yªu cÇu xem h×nh 1: Quan s¸t c¸c cỈp gãc ®èi ®Ønh. H·y ­íc l­ỵng b»ng m¾t vµ so s¸nh ®é lín cđa c¸c cỈp gãc ®èi ®Ønh? -Yªu cÇu nªu dù ®o¸n. -Yªu cÇu lµm ?3 thùc hµnh ®o kiĨm tra dù ®o¸n. -Yªu cÇu nªu kÕt qu¶ kiĨm tra. -Xem h×nh 1, ­íc l­ỵng b»ng m¾t so s¸nh ®é lín cđa c¸c cỈp gãc ®èi ®Ønh. -§¹i diƯn HS nªu dù ®o¸n. -Thùc hµnh ®o kiĨm tra dù ®o¸n theo h×nh trªn vë. 1 HS lªn b¶ng ®o kiĨm tra. -§¹i diƯn HS nªu kÕt qu¶ kiĨm tra. 2.TÝnh chÊt cđa hai gãc ®èi ®Ønh: H×nh 1 Dù ®o¸n: ¤1 = ¤3 vµ ¤2= ¤4 §o gãc: ¤1= 30o, ¤3 = 30o Þ ¤1= ¤3 ¤2=150o, ¤4=150oÞ ¤2= ¤4 Hai gãc ®èi ®Ønh b»ngnhau. -Cho tËp suy luËn dùa vµo tÝnh chÊt cđa hai gãc kỊ bï suy ra ¤1= ¤3 -H­íng dÉn: +NhËn xÐt g× vỊ tỉng ¤1+¤2 ? V× sao? +NhËn xÐt g× vỊ tỉng ¤3+¤2 ? V× sao? +Tõ (1) vµ (2) suy ra ®iỊu g×? -§¹i diƯn HS tr¶ lêi theo h­íng dÉn cđa GV. -Suy luËn: ¤1+ ¤2= 180o(gãc kỊ bï)(1) ¤3+ ¤2= 180o(gãc kỊ bï)(2) Tõ (1) vµ (2) ¤1+ ¤2= ¤3+ ¤2 ¤1= ¤3 -TÝnh chÊt: Hai gãc ®èi ®Ønh th× b»ng nhau IV.Ho¹t ®éng 4: LuyƯn tËp cđng cè (8 ph). -Hái: Ta cã hai gãc ®èi ®Ønh th× b»ng nhau. VËy hai gãc b»ng nhau cã ®èi ®Ønh kh«ng? -Treo l¹i b¶ng phơ lĩc ®Çu ®Ĩ kh¼ng ®Þnh hai gãc b»ng nhau ch­a ch¾c ®· ®èi ®Ønh. -Treo b¶ng phơ ghi bµi 1/82 SGK gäi HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi vµ ®iỊn vµo « trèng. -Treo b¶ng phơ ghi bµi 2/82 SGK gäi HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi vµ ®iỊn vµo « trèng. -Tr¶ lêi: Kh«ng -Bµi 1trang 82 SGK: a)Gãc xOy vµ gãc x’Oy’ lµ hai gãc ®èi ®Ønh v× c¹nh Ox lµ tia ®èi cđa c¹nh Ox’ vµ c¹nh Oy lµ tia ®èi cđa c¹nh Oy’. b)Gãc x’Oy vµ gãc xOy’ lµ hai gãc ®èi ®Ønh v× c¹nh Ox lµ tia ®èi cđa c¹nh Ox’ vµ c¹nh Oy’ lµ tia ®èi cđa c¹nh Oy. -Bµi 2 trang 82 SGK: a)Hai gãc cã mçi c¹nh cđa gãc nµy lµ tia ®èi cđa mét c¹nh cđa gãc kia ®­ỵc gäi lµ hai gãc ®èi ®Ønh. b)Hai ®­êng th¼ng c¾t nhau t¹o thµnh hai cỈp gãc ®èi ®Ønh. V.Ho¹t ®éng 5: H­íng dÉn vỊ nhµ (2 ph). -CÇn häc thuéc ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt hai gãc ®èi ®Ønh. Häc c¸ch suy luËn. -BiÕt vÏ gãc ®èi ®Ønh víi mét gãc cho tr­íc, vÏ hai gãc ®èi ®Ønh víi nhau. -BTVN: 3, 4, 5/ 83 SGK; 1, 2, 3/73,74 SBT. TiÕt 2: LuyƯn tËp Ngµy d¹y: Tõ 10/9/2004 A.Mơc tiªu: +HS n¾m ch¾c ®­ỵc ®Þnh nghÜa hai gãc ®èi ®Ønh, tÝnh chÊt: hai gãc ®èi ®Ønh th× b»ng nhau. +NhËn biÕt ®­ỵc c¸c gãc ®èi ®Ønh trong mét h×nh. +VÏ ®­ỵc gãc ®èi ®Ønh víi mét gãc cho tr­íc. +NhËn biÕt c¸c gãc ®èi ®Ønh trong mét h×nh. +B­íc ®Çu tËp suy luËn vµ biÕt c¸ch tr×nh bµy mét bµi tËp. B.ChuÈn bÞ cđa gi¸o viªn vµ häc sinh: -GV: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, b¶ng phơ (hoỈc giÊy trong, m¸y chiÕu). -HS: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, giÊy trong, b¶ng nhãm, bĩt viÕt b¶ng, vë BT in. C.Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: I.Ho¹t ®éng 1: KiĨm tra bµI cị (10 ph). Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn -KiĨm tra 3 HS +C©u 1: ThÕ nµo lµ hai gãc ®èi ®Ønh? VÏ h×nh, ®Ỉt tªn vµ chØ ra c¸c cỈp gãc ®èi ®Ønh. +C©u 2: Nªu tÝnh chÊt cđa hai gãc ®èi ®Ønh? VÏ h×nh? B»ng suy luËn h·y gi¶i thÝch v× sao hai gãc ®èi ®Ønh l¹i b»ng nhau? +C©u 3: H·y ch÷a BT 5 trang 82 SGK. -Cho c¶ líp nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ -Yªu cÇu më vë BT in luyƯn tËp Ho¹t ®éng cđa häc sinh +HS 1: Ph¸t biĨu ®Þnh nghÜa hai gãc ®èi ®Ønh. VÏ h×nh, ghi ký hiƯu vµ tr¶ lêi. HS c¶ líp theo dâi vµ nhËn xÐt. +HS 2: Ph¸t biĨu tÝnh chÊt cđa hai gãc ®èi ®Ønh. VÏ h×nh, ghi c¸c b­íc suy luËn. +HS 3: Lªn b¶ng ch÷a BT 5/82 SGK a)Dïng th­íc ®o gãc vÏ gãc ABC = 56o A 56o B C C’ A’ b)VÏ tia ®èi BC’ cđa tia BC Gãc ABC’ = 180o – CBA (hai gãc kỊ bï) ABC’ = 180o – 56o = 124o c)VÏ tia ®èi BA’ cđa tia BA Gãc C’BA’ = 180o – ABC’ (hai gãc kỊ bï) C’BA’ = 180o – 124o = 56o II.Ho¹t ®éng 2: LuyƯn tËp (28 ph). H§ cđa Gi¸o viªn -Yªu cÇu ®äc ®Ị bµi 6/83 -Hái: §Ĩ vÏ hai ®­êng th¼ng c¾t nhau t¹o thµnh gãc 47o ta vÏ nh­ thÕ nµo? -Gäi mét HS lªn b¶ng vÏ h×nh. H§ cđa Häc sinh -1 HS ®äc ®Çu bµi. -Tr¶ lêi c¸ch vÏ: +VÏ gãc x¢y = 47o. +VÏ tia ®èi Ax’cđa tia Ax. +VÏ tia ®èi Ay’cđa tia Ay, ®­ỵc ®t xx’ c¾t yy’ t¹i A Ghi b¶ng 1.BT 3 (6/83 SGK): y’ x 2 3 1 x’ A 47o 4 y x¢y = ¢1 = 47o -Yªu cÇu 1 HS lªn b¶ng vÏ h×nh, HS kh¸c vÏ vµo vë BT. -Yªu cÇu tãm t¾t bµi to¸n trªn b¶ng theo ký hiƯu. -Gäi 1 HS lªn b¶ng lµm, c¸c HS kh¸c cho lµm trong vë BT ®· in s½n. -Gỵi ý: +BiÕt ¢1 cã thĨ suy ra ¢3 ®­ỵc kh«ng? V× sao? +BiÕt ¢1 cã thĨ suy ra ¢2 ®­ỵc kh«ng? V× sao? +TÝnh ®­ỵc ¢4? V× sao? -Yªu cÇu ho¹t ®éng nhãm lµm BT7/83 SGK. Nªu mçi cỈp gãc b»ng nhau ph¶i nªu lý do. -Sau 5 ph GV c«ng bè kÕt qu¶ cđa c¸c nhãm vµ cho nhËn xÐt ®¸nh gi¸. -Cho ®iĨm ®éng viªn nhãm lµm nhanh, tèt. -§­a bµi mÉu lªn mµn h×nh hoỈc b¶ng phơ. -Yªu cÇu lµm BT 4 (8/83) -Yªu cÇu 2 HS lªn b¶ng vÏ hai gãc chung ®Ønh O cïng sè ®o lµ 70o. -Hái: +Hai gãc cã ®èi ®Ønh kh«ng? +Muèn hai gãc ®èi ®Ønh th× ph¶i sưa ®Çu bµi thÕ nµo ®Ĩ vÏ ®­ỵc hai gãc ®èi ®Ønh cã cïng sè ®o lµ 70o? -Yªu cÇu HS ®äc BT9/83 -Hái: +Muèn vÏ gãc vu«ng x¢y ta lµm thÕ nµo? + Muèn vÏ gãc x’¢y’ ®èi ®Ønh víi gãc x¢y ta lµm thÕ nµo? +Hai gãc vu«ng kh«ng ®èi ®Ønh lµ hai gãc vu«ng nµo? -1 HS lªn b¶ng vÏ h×nh, HS kh¸c vÏ vµo vë BT. -HS kh¸c ghi tãm t¾t ®Çu bµi vµo vë ghi. -1HS lªn b¶ng lµm . - HS kh¸c cho lµm trong vë BT ®· in s½n. -Ho¹t ®éng nhãm lµm BT 7/83 SGK vµo giÊy trong hoỈc giÊy phơ cđa nhãm. Nhãm nµo xong tr­íc nép kÕt qu¶ cho GV. -Tham gia nhËn xÐt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ c¸c nhãm. -Quan s¸t bµi mÉu. -Lµm c¸ nh©n BT 8/83 SGK. -2 HS lªn b¶ng vÏ h×nh. -HS kh¸c tù vÏ vµo vë BT in. -Tr¶ lêi: +HS cã thĨ trao ®ỉi nhãm 2 ng­êi t×m c©u tr¶ lêi. +NÕu ch­a tr¶ lêi ®­ỵc, cã thĨ ®äc lêi gi¶i trong vë BT in. -1 HS ®äc to BT 9/83. -Tr¶ lêi: HS 1:+VÏ tia Ax. +Dïng ª ke vÏ tia Ay sao cho x¢y = 90o. HS 2:+VÏ tia ®èi Ax’ cđa tia Ax. + VÏ tia ®èi Ay’ cđa tia Ay ®­ỵc gãc x’¢y’ ®èi ®Ønh víi gãc x¢y Cho: xx’ yy’ = {A} . ¢1 = 47o . T×m: ¢2 = ?; ¢3 = ?; ¢4 = ? Gi¶i ¢3 = ¢1 = 47o (v× ®èi ®Ønh). ¢2 = 180o- ¢1 = 180o- 47o = 133o (¢2, ¢1 v× kỊ bï). ¢4 = ¢2 = 47o (v× ®èi ®Ønh). 2.BT (7/83 SGK): x z’ y’ 3 2 4 1 y 5 6 O z x’ Gi¶i ¤1 = ¤4 (®èi ®Ønh) ¤2 = ¤5 (®èi ®Ønh) ¤3 = ¤6 (®èi ®Ønh) x«z = x’«z’ (®èi ®Ønh) y«x’ = y’«x (®èi ®Ønh) z«y’ = z’«y (®èi ®Ønh) x«x’ = y«y’ = z«z’ = 180o 3.BT4 (8/83 SGK): y z 70o 70o y y’ x O 70o 70o x x’ 4.BT 9/83 SGK: y x’ A x y’ +Em cã nhËn xÐt khi 2 ®­êng th¼ng c¾t nhau t¹o thµnh 1 gãc vu«ng th× c¸c gãc cßn l¹i sÏ thÕ nµo? +Em cã c¬ së lý luËn nµo vỊ nhËn xÐt ®ã? +C¸c gãc cßn l¹i cịng b»ng mét vu«ng. +HS tr×nh bµy dùa vµo gãc ®èi ®×nh vµ gãc kỊ bï. -x¢y vµ x¢y’ lµ mét cỈp gãc vu«ng kh«ng ®èi ®Ønh. -CỈp x¢y vµ y¢x’ CỈp y¢x’ vµ x’¢y’ CỈp y’¢x’ vµ y’¢x III.Ho¹t ®éng 3: Cđng cè (5 ph). -Yªu cÇu HS nh¾c l¹i: +ThÕ nµo lµ hai gãc ®èi ®Ønh? +Nªu tÝnh chÊt cđa hai gãc ®èi ®Ønh. -Yªu cÇu lµm BT 7/74 SBT. -Tr¶ lêi c©u hái cđa GV. -Bµi 7trang 74 SBT: C©u a ®ĩng; C©u b sai -Dïng h×nh b¸c bá c©u sai. IV.Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn vỊ nhµ (2 ph). -CÇn «n l¹i ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt hai gãc ®èi ®Ønh. Häc c¸ch suy luËn. -BiÕt vÏ gãc ®èi ®Ønh víi mét gãc cho tr­íc, vÏ hai gãc ®èi ®Ønh víi nhau. -BTVN: 4, 5, 6/ 74 SBT. -§äc tr­íc bµI hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc, chuÈn bÞ ªke, giÊy. TiÕt 3: §2. Hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc Ngµy d¹y: Tõ 14/9/2004 A.Mơc tiªu: -KiÕn thøc c¬ b¶n: +HiĨu ®­ỵc thÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc víi nhau. +C«ng nhËn tÝnh chÊt: Cã duy nhÊt mét ®­êng th¼ng b ®i qua A vµ b a. +HiĨu thÕ nµo lµ ®­êng trung trùc cđa mét ®o¹n th¼ng. -Kü n¨ng c¬ b¶n: +BiÕt vÏ ®­êng th¼ng ®i qua mét ®iĨm cho tr­íc vµ vu«ng gãc víi mét ®­êng th¼ng cho tr­íc. +BiÕt vÏ ®­êng trung trùc cđa mét ®o¹n th¼ng. +Sư dơng thµnh th¹o ªke, th­íc th¼ng. -T­ duy, th¸i ®é: B­íc ®Çu tËp suy luËn, cÈn thËn khi vÏ h×nh. B.ChuÈn bÞ cđa gi¸o viªn vµ häc sinh: -GV: Th­íc th¼ng, ªke, giÊy rêi. -HS: Th­íc th¼ng, ªke, giÊy rêi, b¶ng nhãm, bĩt viÕt b¶ng. C.Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: I.Ho¹t ®éng 1: KiĨm tra (5 ph). Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn -C©u hái: +ThÕ nµo lµ hai gãc ®èi ®Ønh? +Nªu tÝnh chÊt cđa hai gãc ®èi ®Ønh? +VÏ gãc x¢y = 90o. VÏ gãc x’¢y’ ®èi ®Ønh víi x¢y. -Gäi 1 HS lªn b¶ng. -Cho HS c¶ líp nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ bµi lµm cđa b¹n. -Nãi: x¢y vµ x’¢y’ lµ hai gãc ®èi ®Ønh nªn xx’ vµ yy’ lµ 2 ®­êng th¼ng c¾t nhau t¹i A, t¹o thµnh 1 gãc vu«ng ta nãi ®­êng th¼ng xx' vµ yy’ vu«ng gãc víi nhau. §ã lµ néi dung bµi häc h«m nay. Ho¹t ®éng cđa häc sinh -1 HS lªn b¶ng tr¶ lêi ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt cđa hai gãc ®èi ®Ønh. y 90o x’ A x y’ -HS c¶ líp nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi lµm cđa b¹n. -Ghi ®Çu bµi. II.Ho¹t ®éng 2: T×m hiĨu hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc(15 ph). H§ cđa Gi¸o viªn -Yªu cÇu lµm ?1. +GÊp tê giÊy hai lÇn. +Tr¶i ph¼ng tê giÊy, dïng th­íc vµ bĩt viÕt t« theo nÐt gÊp. +Quan s¸t nÕp gÊp vµ c¸c gãc t¹o bëi nÕp gÊp, cho biÕt c¸c gãc nµy lµ gãc g×? H§ cđa Häc sinh -Quan s¸t c¸c h×nh vÏ trªn b¶ng phơ,nhËn biÕt hai gãc ®èi ®Ønh vµ hai gãc kh«ng ®èi ®Ønh. -L¾ng nghe GV nªu nhËn xÐt Ghi b¶ng 1.ThÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc: a)NhËn xÐt: ?1 -GËp giÊy theo h×nh 3 -NX: §­ỵc 4 gãc vu«ng. -Cho suy luËn: ?2. +VÏ 2 ®­êng th¼ng x’x y’y c¾t nhau t¹i O vµ x¢y = 90o +C¸c gãc cßn l¹i lµ gãc g×? V× sao? -Gäi 1 HS tr×nh bµy lêi gi¶i. -HS kh¸c sưa ch÷a bỉ xung nÕu cÇn. -Tõ bµi tËp trªn ng­êi ta nãi hai ®­êng th¼ng xx’ vµ yy’ vu«ng gãc víi nhau t¹i O. -VËy thÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc? -§äc ®Çu bµi ?2. +VÏ theo GV, ghi tãm t¾t ®Çu bµi. +Dïng tÝnh chÊt hai gãc ®èi ®Ønh vµ hai gãc kỊ bï. -1 HS tr×nh bµy lêi gi¶i. -HS kh¸c sưa ch÷a bỉ xung nÕu cÇn. -HS tr¶ lêi theo ®Þnh nghÜa SGK. -Cã thĨ nãi theo c¸c c¸ch kh¸c nhau nh­ SGK. b)Suy luËn: ?2. Cho: xx’ yy’ = {O} . x¤y = ¤1= 90o . T×m: ¤2= ¤3 = ¤4 = 90o V× sao? y 2 1 x’ x 3 4 y’ ¤3 = ¤1 = 90o (®èi ®Ønh) ¤2 = ¤4 = 180o - ¤1 = 90o (¤2, ¤4 cïng kỊ bï víi ¤1) c)§Þnh nghÜa: SGK KÝ hiƯu: xx’yy’ III.Ho¹t ®éng 3: vÏ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc (12 ph). ?3 -Hái: +Muèn vÏ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc ta lµm thÕ nµo? +Cßn cã thĨ vÏ c¸ch nµo n÷a -Yªu cÇu lµm ?3. VÏ ph¸c 2 ®­êng th¼ng a ¸. -Cho ho¹t ®éng nhãm lµm ?4. -Cho ®äc ®Çu bµi vµ nhËn xÐt vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a ®iĨm O vµ ®­êng th¼ng a. -Theo dâi vµ h­íng dÉn c¸c nhãm vÏ h×nh. -Yªu cÇu ®¹i diƯn 1 nhãm tr×nh bµy c¸ch vÏ. -NhËn xÐt bµi cđa vµi nhãm. -Hái: Qua bµi ta thÊy cã thĨ cã mÊy ®­êng th¼ng a’ ®i qua O vµ vu«ng gãc víi a -Nªu thõa nhËn tÝnh chÊt: SGK -Yªu cÇu tr¶ lêi BT 11/86 SGK. -Cã thĨ nªu c¸ch vÏ nh­ BT 9/83 SGK. -Cã thĨ vÏ ph¸c trùc tiÕp hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc. -1 HS lªn b¶ng lµm ?3 vÏ ph¸c hai ®­êng th¼ng aa’. -C¸c HS kh¸c lµm vµo vë. -Ho¹t ®éng nhãm lµm ?4. -§äc ®Çu bµi. -NX: Cã thĨ ®iĨm O Ỵ a, cã thĨ O Ï a. -Ho¹t ®éng: +Quan s¸t h×nh 5, h×nh 6. +VÏ theo SGK. -§¹i diƯn 1 nhãm tr×nh bµy c¸ch vÏ. -NhËn thÊy chØ vÏ ®­ỵc 1 ®­êng th¼ng a’ víi ®­êng th¼ng a. -§äc tÝnh chÊt SGK. -®¹i diƯn HS tr¶ lêi BT 11/86 SGK. -Ch÷a vµo vë BT in. 2.VÏ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc: vÏ ph¸c a a’ a’ a ?4: a .O a . O BT 11/86 SGK: a)…c¾t nhau vµ trong c¸c gãc t¹o thµnh cã mét gãc vu«ng. b)a a’ c)…cã mét vµ chØ mét… IV.Ho¹t ®éng 4: §­êng trung trùc cđa ®o¹n th¼ng (10 ph). -Yªu cÇu vÏ mét ®o¹n th¼ng AB. VÏ trung ®iĨm I cđa AB. Qua I vÏ ®­êng th¼ng xy vu«ng gãc víi AB. -Gäi 1 HS lªn b¶ng vÏ ®o¹n AB vµ trung ®iĨm I cđa AB, 1HS kh¸c vÏ ®­êng th¼ng xy vu«ng gãc víi AB t¹i I. -Giíi thiƯu : xy gäi lµ ®­êng trung trùc cđa ®o¹n AB. -Hái: VËy thÕ nµo lµ ®­êng trung trùc cđa mét ®o¹n th¼ng? -L­u ý: ®­êng trung trùc lµ ®­êng th¼ng, ®iỊu kiƯn vu«ng gãc vµ qua trung ®iĨm. -Giíi thiƯu ®iĨm ®èi xøng -Hái: +Muèn vÏ ®­êng trung trùc cđa mét ®o¹n th¼ng ta vÏ thÕ nµo? +Cßn cã c¸ch thùc hµnh nµo kh¸c? -HS 1 lªn b¶ng vÏ ®o¹n AB vµ trung ®iĨm I cđa AB. -HS 2 lªn b¶ng vÏ ®­êng th¼ng xy vu«ng gãc víi AB t¹i I. -HS c¶ líp vÏ vµo vë. -§Þnh nghÜa ®­êng trung trùc nh­ SGK. -Tr¶ lêi: +X¸c ®Þnh trung ®iĨm cđa ®o¹n th¼ng b»ng th­íc, qua trung ®iĨm vÏ ®­êng th¼ng vu«ng gãc víi ®o¹n th¼ng. +Cã thĨ gËp h×nh ®Ĩ 2 ®Çu ®o¹n th¼ng trïng nhau, nÕp gÊp chÝnh lµ ®­êng trung trùc 3.®­êng trung trùc cđa mét ®o¹n th¼ng: a)NX: x A I B | ‘ ‘ | y I n»m gi÷a A vµB IA = IB ®­êng th¼ng xy ®o¹n AB t¹i I Þ xy lµ ®­êng trung trùc cđa ®o¹n AB. b)§Þnh nghÜa: SGK -A vµ B ®èi xøng qua xy. V.Ho¹t ®éng 5: cđng cè (5 ph). -H·y ®Þnh nghÜa hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc? LÊy vÝ dơ thùc tÕ vỊ hai ®­êngth¼ng vu«ng gãc. -Yªu cÇu tr¶ lêi BT 6 (12/86 SGK) vµ vÏ h×nh trong vë BT in. -Yªu cÇu lµm BT 7 (14/86 SGK) trong vë bµi tËp in. -Nªu ®Þnh nghÜa SGK. VD: hai mÐp b¶ng kỊ nhau, c¸c gãc cđa bê t­êng… -BT 12/86 SGK a)®ĩng b)sai VI.Ho¹t ®éng 6: H­íng dÉn vỊ nhµ (2 ph). -Häc thuéc ®Þnh nghÜa hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc, ®­êng trung trùc cđa mét ®o¹n th¼ng. -BiÕt vÏ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc, vÏ ®­êng trung trùc cđa mét ®o¹n th¼ng. -BTVN: 13, 14, 15, 16/ 86, 87 SGK; 10, 11/75 SBT. TiÕt 4: LuyƯn tËp Ngµy d¹y: Tõ 17/9/2004 A.Mơc tiªu: +Gi¶i thÝch ®­ỵc thÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc víi nhau. +BiÕt vÏ ®­êng th¼ng ®i qua mét ®iĨm cho tr­íc vµ vu«ng gãc víi mét ®­êng th¼ng cho tr­íc. +BiÕt vÏ ®­êng trung trùc cđa mét ®o¹n th¼ng. +Sư dơng thµnh th¹o ªke, th­íc th¼ng. +B­íc ®Çu tËp suy luËn vµ biÕt c¸ch tr×nh bµy mét bµi tËp. B.ChuÈn bÞ cđa gi¸o viªn vµ häc sinh: -GV: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, ªke, b¶ng phơ (hoỈc giÊy trong, m¸y chiÕu). -HS: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, giÊy trong, b¶ng nhãm, bĩt viÕt b¶ng, vë BT in. C.Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: I.Ho¹t ®éng 1: KiĨm tra bµI cị (10 ph). Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn -Gäi 2 HS lªn b¶ng lµm bµi theo c©u hái trªn b¶ng phơ. -C©u 1: +ThÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc? +Cho ®­êng th¼ng xx’ vµ ®iĨm O Ỵ xx’, h·y vÏ ®­êng th¼ng yy’ ®i qua O vµ vu«ng gãc víi xx’. -C©u 2: +ThÕ nµo lµ ®­êng trung trùc cđa ®o¹n th¼ng? +Cho ®o¹n th¼ng AB = 40cm. H·y vÏ ®­êng trung trùc cđa ®o¹n AB. -Yªu cÇu HS c¶ líp theo dâi, nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ bµi lµm cđa c¸c b¹n. -GV uèn n¾n c¸c thao t¸c vÏ h×nh, nhËn xÐt vµ cho ®iĨm. -Yªu cÇu më vë BT in luyƯn tËp Ho¹t ®éng cđa häc sinh -2 HS lªn b¶ng. -HS 1: +Ph¸t biĨu ®Þnh nghÜa hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc. +VÏ h×nh, ghi ký hiƯu theo yªu cÇu cđa ®Çu bµi. y x x’ O y’ *dïng th­íc vÏ ®­êng th¼ng xx’. *x¸c ®Þnh ®iĨm O Ỵ xx’. *dïng ªke vÏ ®­êng th¼ng yy’ xx’. -HS 2: +Ph¸t biĨu ®Þnh nghÜa ®­êng trung trùc cđa ®o¹n th¼ng. +VÏ h×nh, ghi c¸c b­íc suy luËn. A 20cm 20cm B I *vÏ ®o¹n AB = 40cm. *x¸c ®Þnh ®iĨm O sao cho AO = 20cm *dïng ªke vÏ ®­êng th¼ng qua O vµ vu«ng gãc víi AB. II.Ho¹t ®éng 2: LuyƯn tËp (28 ph). H§ cđa Gi¸o viªn -Yªu cÇu ®äc ®Ị bµi 18/87. TËp vÏ h×nh theo c¸ch diƠn ®¹t b»ng lêi. -GV viÕt tãm t¾t c¸c yªu cÇu vÏ h×nh lªn b¶ng. -Gäi mét HS lªn b¶ng vÏ h×nh nãi râ c¸c b­íc vµ dơng cơ vÏ h×nh. -Yªu cÇu HS c¶ líp vÏ theo c¸c b­íc. -Theo dâi c¶ líp lµm vµ h­íng dÉn HS thao t¸c cho ®ĩng. -Yªu cÇu ho¹t ®éng nhãm lµm bµi 19/ 87 SGK ®Ĩ ph¸t hiƯn ra nhiỊu c¸ch vÏ kh¸c nhau. -Yªu cÇu nhãm nµo xong mang lªn nép. -HÕt 5 phĩt GV thu hÕt bµi c¸c nhãm treo lªn tr­íc líp. -Yªu cÇu c¸c nhãm tr×nh bµy tr×nh tù vÏ. -Cho nhËn xÐt ®¸nh gi¸. -Cho ®iĨm ®éng viªn nhãm lµm nhanh, ®ĩng. H§ cđa Häc sinh -1 HS ®äc ®Çu bµi. -1 HS lªn b¶ng vµ HS c¶ líp vÏ h×nh theo c¸c b­íc: +Dïng th­íc ®o gãc vÏ gãc x¤y = 45o. +LÊy ®iĨm A bÊt kú trong gãc x¤y. +Dïng ªke vÏ ®­êng th¼ng d1 qua A Ox. +Dïng ªke vÏ ®­êng th¼ng d2 qua A Oy. -Ho¹t ®éng nhãm lµm BT 19/87 SGK. -Trao ®ỉi trong nhãm vÏ h×nh, nªu c¸ch vÏ vµo b¶ng nhãm. -Nhãm nµo xong mang lªn nép GV. -§¹i diƯn c¸c nhãm tr×nh bµy. Cã thĨ cã nhiỊu tr×nh tù kh¸c nhau. -HS c¶ líp nhËn xÐt ®¸nh gi¸ Ghi b¶ng 1.BT 8 (18/87 SGK) vë BT: + VÏ gãc x¤y = 45o. +LÊy A bÊt kú trong x¤y. +Qua A vÏ ®­êng th¼ng d1 tia Ox t¹i B. +Qua A vÏ ®­êng th¼ng d2 tia Oy t¹i C. d1 x d2 B A 45o O C y 2.BT 19/87 SGK: h×nh 11 SGK -Tr×nh tù 1: +VÏ d1 tuú ý. +VÏ d2 c¾t d1 t¹i O t¹o víi d1 gãc 60o. +LÊy A tuú ý trong d1¤d2. +VÏ ABd1 t¹i B (B Ỵ d1). +VÏ BCd2 t¹i C (C Ỵ d2). -Tr×nh tù 2: +VÏ hai ®­êng th¼ng d1, d2 c¾t nhau t¹i O, t¹o thµnh gãc 60o. +LÊy B tuú ý Ỵ tia Od1. +VÏ ®o¹n th¼ng BC Od2, ®iĨm C Ỵ Od2. +VÏ ®o¹n BA tia Od1 ®iĨm A n»m trong gãc d1¤d2. -Tr×nh tù 3: +VÏ ®­êng th¼ng d1, d2 c¾t nhau t¹i O t¹o thµnh gãc 60o. +LÊy C tuú ý trªn tia Od2. +VÏ ®­êng th¼ng vu«ng gãc víi tia Od2 t¹i C c¾t Od1 t¹i B. +VÏ ®o¹n BA vu«ng gãc víi tia Od1 ®iĨm A n»m trong gãc d1¤d2. -Yªu cÇu ®äc BT 20/87 SGK. -Hái: H·y cho biÕt vÞ trÝ cđa 3 ®iĨm A, B, C cã thĨ x¶y ra? -Yªu cÇu 2 HS lªn b¶ng vÏ h×nh trong 2 tr­êng hỵp. -Sau khi HS vÏ xong Gv hái thªm: Trong hai h×nh vÏ trªn em cã nhËn xÐt g× vỊ vÞ trÝ cđa ®­êng th¼ng d1 vµ d2 trong 2 tr­êng hỵp ? -§¹i diƯn HS ®äc BT 20/87 SGK. -Tr¶ lêi: VÞ trÝ 3 ®iĨm A, B, C cã thĨ x¶y ra lµ: +Ba ®iĨm A, B, C th¼ng hµng. +Ba ®iĨm A, B, C kh«ng th¼ng hµng. -HS 1vÏ tr­êng hỵp 1. -HS 2 vÏ tr­êng hỵp 2. -C¸c HS kh¸c vÏ vµo vë BT. -Tr¶ lêi: +Tr­êng hỵp 3 ®iĨm th¼ng hµng: d1 vµ d2 song song. +Tr­êng hỵp 3 ®iĨm kh«ng th¼ng hµng: d1 vµ d2 c¾t nhau t¹i mét ®iĨm. 3.BT 9 (20/87 SGK): -VÏ AB = 2cm, BC = 3cm. -VÏ ®­êng trung trùc cđa mçi ®o¹n. Gi¶i a)Ba ®iĨm A, B, C th¼ng hµng: d1 d2 . | | . || || . A I1 B I2 C b)Ba ®iĨm A, B, C kh«ng th¼ng hµng: A C I1 I2 B d1 d2 III.Ho¹t ®éng 3: Cđng cè (5 ph). -Hái: +§Þnh nghÜa hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc víi nhau. +Ph¸t biĨu tÝnh chÊt ®­êng th¼ng ®i qua 1 ®iĨm vµ vu«ng gãc víi ®­êng th¼ng ®i tr­íc. -Treo b¶ng phơ BT tr¾c nghiƯm: Trong c¸c c©u sau, c©u nµo ®ĩng, c©u nµo sai? a)§­êng th¼ng ®i qua trung ®iĨm cđa ®o¹n AB lµ trung trùc cđa ®o¹n AB. b)§­êng th¼ng vu«ng gãc víi ®o¹n AB lµ trung trùc cđa ®o¹n AB. c)§­êng th¼ng ®i qua trung ®IĨm cđa ®o¹n AB vµ vu«ng gãc víi AB lµ trung trùc cđa ®o¹n AB -Tr¶ lêi c©u hái cđa GV theo SGK. -BT tr¾c nghiƯm: C©u a sai. C©u b sai. C©u c ®ĩng. IV.Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn vỊ nhµ (2 ph). -Häc l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a. -BTVN: 10,11,12,13,14,15/75 SBT. -§äc tr­íc bµi: C¸c gãc t¹o bëi mét ®­êng th¼ng c¾t hai ®­êng th¼ng. TiÕt 5: §3. C¸c gãc t¹o bëi mét ®­êng th¼ng c¾t hai ®­êng th¼ng Ngµy d¹y: Tõ 21/9/2004 A.Mơc tiªu: -KiÕn thøc c¬ b¶n: HiĨu ®­ỵc tÝnh chÊt: NÕu cho hai ®­êng th¼ng vµ mét c¾t tuyÕn. NÕu cã mét cỈp gãc so le trong b»ng nhau th×: +Hai gãc so le trong cßn l¹i b»ng nhau. +Hai gãc ®ång vÞ b»ng nhau. +Hai gãc trong cïng phÝa bï nhau. -Kü n¨ng c¬ b¶n: +NhËn biÕt cỈp gãc so le trong, cỈp gãc ®ång vÞ, cỈp gãc trong cïng phÝa. -T­ duy, th¸i ®é: B­íc ®Çu tËp suy luËn, cÈn thËn khi vÏ h×nh. B.ChuÈn bÞ cđa gi¸o viªn vµ häc sinh: -GV: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, b¶ng phơ, b¶ng nhãm. -HS: Th­íc th¼ng, b¶ng nhãm, bĩt viÕt b¶ng. C.Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc: I.Ho¹t ®éng 1: NhËn biÕt Gãc so le trong, gãc ®ång vÞ (18 ph). H§ cđa Gi¸o viªn -Yªu cÇu 1 HS lªn b¶ng +VÏ hai ®­êng th¼ng ph©n biƯt a vµ b. +VÏ ®­êng th¼ng c c¾t ®­êng th¼ng a vµ b lÇn l­ỵt t¹i A vµ B. -Hái: H·y cho biÕt cã bao nhiªu gãc ®Ønh A, bao nhiªu gãc ®Ønh B? -GV ®¸nh sè c¸c gãc nh­ h×nh vÏ. -Giíi thiƯu hai cỈp gãc so le trong ¢1 vµ B3; ¢4 vµ B2. -Giíi thiƯu c¸c cỈp gãc ®ång vÞ. -Gi¶i thÝch râ h¬n thuËt ng÷: “gãc so le trong”, “®ång vÞ”. A, b t¹o thµnh gi¶i trong… -Giíi thiƯu ®­êng th¼ng c gäi lµ c¾t tuyÕn. -Yªu cÇu c¶ líp lµm ?1/88. -Gäi 1 HS lªn b¶ng vÏ h×nh vµ viÕt tªn c¸c cỈp gãc so le trong, cỈp gãc ®ång vÞ. -Yªu cÇu më vë BT in trang 95 lµm bµi 12 (21/89 SGK) H§ cđa Häc sinh -1 HS lªn b¶ng vÏ theo yªu cÇu, c¸c HS kh¸c vÏ vµo vë. -Tr¶ lêi: Cã 4 gãc ®Ønh A, 4 gãc ®Ønh B. -L¾ng nghe vµ ghi chÐp theo GV. -C¶ líp lµm ?1, mét HS lªn b¶ng lµm. -C¶ líp lµm bµi 12/95 vë BT ( 21/89 SGK -1 HS ®äc kÕt qu¶ ®iỊn chç trèng. Ghi b¶ng 1.Gãc so le trong, gãc ®ång vÞ: c A 3 2 4 1 a 3 2 b 4 1 B a)CỈp gãc so le trong: ¢1 vµ B3; ¢4 vµ B2. b)CỈp gãc ®ång vÞ: ¢1 vµ B1; ¢2 vµ B2; ¢3 vµ B3; ¢4 vµ B4. ?1: BT 21/89 SGK: R P N O T a)so le trong. I b)®ång vÞ. c)®ång vÞ. d)so le trong. II.Ho¹t ®éng 2: T×m quan hƯ gi÷a c¸c gãc t¹o bëi hai ®­êng th¼ng vµ mét c¾t tuyÕn (8 ph). -Yªu cÇu vÏ theo GV ®­êng th¼ng c c¾t hai ®­êng th¼ng a vµ b sao cho 1cỈp gãc so le trong b»ng nhau: ¢4 = B2 = 45o. -Yªu cÇu ®o c¸c gãc cßn l¹i, sỈp xÕp c¸c gãc b»ng nhau thµnh tõng cỈp. -Hái trong c¸c cỈp gãc b»ng nhau cỈp nµo so le trong, cỈp nµo ®ång vÞ? -VÏ theo GV. -TiÕn hµnh ®o c¸c gãc cßn l¹i. -S¾p xÕp c¸c cỈp gãc b»ng nhau theo vÞ trÝ so le trong, ®ång vÞ. 2.TÝnh chÊt: a)§o gãc: c 3 2 a 1 A 2 b 4 1 B Cho: ¢4 = B2 = 45o. §o: ¢2 = B4 = 45o. ¢1 = ¢3 = B1 = B3 = 135o. III.Ho¹t ®éng 3: TËp suy luËn (7 ph). -Ta cã thĨ b»ng suy luËn cịng tÝnh ®­ỵc c¸c gãc cßn l¹i ¢1, B3. ¢2, B4. -ViÕt tãm t¾t néi dung cÇn suy luËn. -Yªu cÇu ho¹t ®éng nhãm lµm ?2. -Hái: BiÕt ¢4 = B2 = 45o. cã thĨ suy ra ¢1 = ?; B3 = ?V× sao? -VËy nÕu ®­êng th¼ng c c¾t hai ®­êng th¼ng a, b vµ trong c¸c gãc t¹o thµnh cã mét cỈp gãc so le trong b»ng nhau th× cỈp gãc so le cßn l¹i vµ c¸c cỈp gãc ®ång vÞ nh­ thÕ nµo? -GV nh¾c l¹i tÝnh chÊt nh­ SGK. -ViÕt tãm t¾t theo GV. -ViÕt tãm t¾t néi dung ph¶i suy luËn theo GV. -Ho¹t ®éng nhãm lµm ?2. -§¹i diƯn nhãm tr×nh bµy. -Tr¶ lêi: +CỈp gãc so le trong cßn l¹i b»ng nhau. +Hai gãc ®ång vÞ b»ng nhau. -HS nh¾c l¹i tÝnh chÊt SGK