Giáo án Toán học lớp 6 - Hình học - Tiết 1 đến tiết 15

h×nh häc 6 Ch­¬ng I . §o¹n th¼ng Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 1 §1. ®iÓm. ®­êng th¼ng Môc tiªu KiÕn thøc: - HS n¾m ®­îc h×nh ¶nh cña ®iÓm, h×nh ¶nh cña ®­êng th¼ng. - HS hiÓu ®­îc quan hÖ ®iÓm thuéc ®­êng th¼ng, kh«ng thuéc ®­êng th¼ng. KÜ n¨ng: - BiÕt vÏ ®iÓm, ®­êng th¼ng. - BiÕt ®Æt tªn ®iÓm, ®­êng th¼ng. - BiÕt kÝ hiÖu ®iÓm, ®­êng th¼ng. - BiÕt sö dông kÝ hiÖu . - Quan s¸t c¸c h×nh ¶nh thùc tÕ. II. §å dïng d¹y häc GV: Th­íc th¼ng, phÊn mµu, b¶ng phô, bót d¹. HS: Th­íc th¼ng. Ph­¬ng ph¸p C¸c ho¹t ®éng d¹y häc Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu vÒ ®iÓm (10 ph) H×nh häc ®¬n gi¶n nhÊt ®ã lµ ®iÓm. Muèn häc h×nh tr­íc hÕt ph¶i biÕt vÏ h×nh. VËy ®iÓm ®­îc vÏ nh­ thÕ nµo? ë ®©y ta kh«ng ®Þnh nghÜa ®iÓm, mµ chØ ®­a ra h×nh ¶nh cña ®iÓm ®ãlµ mét chÊm nhá trªn trang giÊy hoÆc trªn b¶ng ®en, tõ ®ã biÕt c¸ch biÓu diÔn ®iÓm. I. §iÓm - GV vÏ mét ®iÓm (mét chÊm nhá) trªn b¶ng vµ ®Æt tªn. - GV giíi thiÖu ; dïng c¸c ch÷ c¸i in hoa A; B; C .... ®Ó ®Æt tªn cho ®iÓm. - Mét tªn chØ dïng cho mét ®iÓm (nghÜa lµmét tªn kh«ng dïng ®Ó ®Æt cho nhiÒu ®iÓm) - Mét ®iÓm cã thÓ cã nhiÒu tªn - Trªn h×nh mµ chóng ta võa vÏ cã mÊy ®iÓm? A• •B • C H×nh 1 - Cho h×nh 2 M • N - §äc môc “®iÓm” ë SGK ta cÇn chó ý ®iÒu g× ? - Tõ h×nh ®¬n gi¶n nhÊt c¬ b¶n nhÊt ta x©y dùng c¸c h×nh ®¬n gi¶n tiÕp theo. HS ghi bµi HS lµm vµo vë nh­ GV lµm trªn b¶ng. HS vÏ tiÕp hai ®iÓm n÷a råi ®Æt tªn. HS ghi bµi: Tªn ®iÓm dïng ch÷ c¸i in hoa A; B; C.... Mét tªn chØ dïng cho mét ®iÓm. Mét ®iÓm cã thÓ cã nhiÒu tªn. A• •B • C H×nh 1 M • N H×nh 1 cã ba ®iÓm ph©n biÖt H×nh 2: hiÓu lµ ®iÓm M trïng ®iÓm N. * Quy ­íc: Nãi hai ®iÓm mµ kh«ng nãi g× thªm th× hiÓu ®ã lµ hai ®iÓm ph©n biÖt. *Chó ý: BÊt cø h×nh nµo còng lµ tËp hîp c¸c ®iÓm. Ho¹t ®éng 2: giíi thiÖu vÒ ®­êng th¼ng (15 ph) II. §­êng th¼ng Ngoµi ®iÓm, ®­êng th¼ng, mÆt ph¼ng còng lµ nh÷ng h×nh c¬ b¶n, kh«ng ®Þnh nghÜa, mµ chØ m« t¶ h×nh ¶nh cña nã b»ng sîi chØ c¨ng th¼ng, mÐp b¶ng , mÐp bµn th¼ng ... Lµm nh­ thÕ nµo ®Ó vÏ ®­îc mét ®­êng th¼ng ? Chóng ta h·y dïng bót ch× v¹ch theo mÐp th­íc th¼ng, dïng ch÷ c¸i in th­êng ®Æt tªn cho nã. a • b Sau khi kÐo dµi c¸c ®­êng th¼ng vÒ hai phÝa ta cã nhËn xÐt g× ? Trong h×nh vÏ sau cã nh÷ng ®iÓm nµo ? §­êng th¼ng nµo? §iÓm nµo n»m trªn, kh«ng n»m trªn ®­êng th¼ng ®· cho. * Mçi ®­êng th¼ng x¸c ®Þnh cã bao nhiªu ®iÓm thuéc nã. Trong h×nh vÏ sau, cã nh÷ng ®iÓm nµo? ®­êng th¼ng nµo? §iÓm nµo n»m trªn kh«ng n»m trªn ®­êng th¼ng ®· cho. (b¶ng phô) • N • M A • a • B GV nhÊn m¹nh - Trong h×nh cã ®­êng th¼ng a vµ c¸c ®iÓm A, M, N, B cïng n»m trªn mét mÆt ph¼ng, cã nh÷ng ®iÓm n»m trªn ®­êng th¼ng a, cã nh÷ng ®iÓm kh«ng n»m trªn ®­êng th¼ng a. - GV yªu cÇu HS ®äc näi dung môc 3 * HS ghi vµo vë: - BiÓu diÔn ®­êng th¼ng: dïng nÐt bót v¹ch theo nÐt ®­êng th¼ng. - §Æt tªn : dïng ch÷ c¸i in th­êng: a ; b; m; n ....... Hai ®­êng th¼ng kh¸c nhau cã hai tªn kh¸c nhau. * HS vÏ h×nh vµo vë nh­ GV. a b * Mét HS lµm trªn b¶ng, c¶ líp cïng thùc hiÖn trªn vë. Dïng nÐt bót vµ th­íc ®­êng th¼ng kÐo dµi vÒ hai phÝa cña nh÷ng ®­êng th¼ng võa vÏ. - NhËn xÐt : §­êng th¼ng kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ hai phÝa. * HS tr¶ lêi: Mçi ®­êng th¼ng x¸c ®Þnh cã v« sè ®iÓm thuéc nã. * GV gäi mét HS ®¹i diÖn líp ®äc h×nh, HS kh¸c bæ sung.  Ho¹t ®éng 3: quan hÖ gi÷a ®iÓm vµ ®­êng th¼ng (7 ph) III. §iÓm thuéc ®­êng th¼ng. §iÓm kh«ng thuéc ®­êng th¼ng (SGK) Nãi: §iÓm A thuéc ®­êng th¼ng d. §iÓm A n»m trªn ®­êng th¼ng d. §­êng th¼ng d ®i qua ®iÓm A §­êng th¼ng d chøa ®iÓm A. T­¬ng øng víi ®iÓm B. * GV yªu cÇu HS nªu c¸ch nãi kh¸c nhau vÒ kÝ hiÖu. A ? * Quan x¸t h×nh vÏ ta cã nhËn xÐt g×? HS ghi bµi. • B A • d - §iÓm A thuéc ®­êng th¼ng d, kÝ hiÖu A - §iÓm B kh«ng thuéc ®­êng th¼ng d: . NhËn xÐt : Víi bÊt k× ®­êng th¼ng nµo cã nh÷ng ®iÓm thuéc ®­êng th¼ng ®ã vµ cã nh÷ng ®iÓm kh«ng thuéc ®­êng th¼ng ®ã. Ho¹t ®éng 4: Cñng cè (10 ph) ?1 H×nh 5 (SGK) a C • • E Bµi tËp Bµi 1: Thùc hiÖn 1) VÏ ®­êng th¼ng x 2) VÏ ®iÓm B x 3) VÏ ®iÓm M sao cho M n»m trªn x 4) VÏ ®iÓm N sao cho x ®i qua N. 5) NhËn xÐt vÞ trÝ cña ba ®iÓm nµy? Bµi 2 (bµi 2 SGK) Bµi 3 (bµi 3 SGK) Bµi 4: Cho b¶ng sau, h·y ®iÒn vµo c¸c « trèng (dïng phÊn kh¸c mµu). (b¶ng phô) HS quan s¸t h×nh trong SGK tr¶ lêi miÖng: C HS thùc hiÖn x B M N • • • B, M , N cïng n»m trªn x * HS vÏ * HS tr¶ lêi miÖng. C¸ch viÕt th«ng th­êng H×nh vÏ KÝ hiÖu §­êng th¼ng a M • N a Ho¹t ®éng 4: vÒ nhµ (3 ph) BiÕt vÏ ®iÓm, ®Æt tªn ®iÓm vÏ ®­êng th¼ng, ®Æt tªn ®­êng th¼ng. BiÕt ®äc h×nh vÏ, n¾m v÷ng c¸c quy ­íc, kÝ hiÖu vµ hiÓu kÜ vÒ nã, nhí c¸c nhËn xÐt trong bµi. Lµm bµi tËp : 4, 5, 6, 7 (SGK) 1, 2, 3 (SBT). TuÇn 2 Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 2 §2. Ba ®iÓm th¼ng hµng Môc tiªu KiÕn thøc c¬ b¶n: HS hiÓu ba ®iÓm th¼ng hµng, ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm. Trong ba ®iÓm th¼ng hµng cã mét vµ chØ mét ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm cßn l¹i. KÜ n¨ng c¬ b¶n: - HS biÕt vÏ ba ®iÓm th¼ng hµng , ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng. - BiÕt sö dông c¸c thuËt ng÷: n»m cïng, n»m kh¸c phÝa, n»m gi÷a. Th¸i ®é: Sö dông th­íc ®Ó vÏ vµ kiÓm tra ba ®iÓm th¼ng hµng cÈn thËn , chÝnh x¸c II. §å dïng d¹y häc GV: Th­íc th¼ng , phÊn mµu, b¶ng phô HS: Th­íc th¼ng. TiÕn tr×nh d¹y häc Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng(5 ph) VÏ mét ®iÓm M, ®­êng th¼ng a, ®iÓm A sao cho M b. VÏ ®­êng th¼ng a, ®iÓm A sao cho M a; A b ; A a. VÏ ®iÓm N a vµ N b H×nh vÏ cè ®Æc ®iÓm g× ? GV nªu : Ba ®iÓm M, N ; A cïng n»m trªn ®­êng th¼ng a Ba ®iÓm M, N ; A th¼ng hµng. * HS thùc hiÖn vÏ a • M • N • A b * NhËn xÐt ®Æc ®iÓm: - H×nh vÏ cã hai d­êng th¶ng a va b cïng ®i qua ®iÓm A. - Ba ®iÓm M, N ; A cïng n»m trªn ®­êng th¼ng a. Ho¹t ®éng 2 (15 ph) I. ThÕ nµo lµ ba ®iÓm th¼ng hµng * GV hái: Khi nµo ta cã thÓ nãi: Ba ®iÓm A, B, C th¼ng hµng ? - Khi nµo ta cã thÓ nãi: Ba ®iÓm A, B, C kh«ng th¼ng hµng ? * Cho vÝ dô vÒ h×nh ¶nh ba ®iÓm th¼ng hµng. * §Ó vÏ ba ®iÓm th¼ng hµng, ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng, ta nªn lµm nh­ thÕ nµo ? * §Ó nhËn biÕt ba ®iÓm cho tr­íc cã th¼ng hµng hay kh«ng ta lµm thÕ nµo? * Cã thÓ x¶y ra nhiÒu ®iÓm thuéc ®­êng th¼ng hay kh«ng ? v× sao ? nhiÒu ®iÓm kh«ng thuéc ®­êng th¼ng hay kh«ng ? v× sao ? giíi thiÖu nhiÒu ®iÓm th¼ng hµng , nhiÒu ®iÓm kh«ng th¼ng hµng. Cñng cè: bµi tËp 8 trang 106. Bµi tËp 9 trang 106. Bµi tËp 10 trang 106 phÇn a, c HS: Ba ®iÓm A, B, C cïng thuéc mét ®­êng th¼ng ta nãi chóng th¼ng hµng A B C A; B: C • • • Th¼ng hµng Ba ®iÓm A, B, C kh«ng th¼ng hµng (SGK) B • A C A ; B ; C • • kh«ng th¼ng hµng * HS lÊy kho¶ng 2; 3 vÝ dô vÒ ba ®iÓm th¼ng hµng; 2 vÝ dô vÒ ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng. VÏ ba ®iÓm th¼ng hµng: vÏ ®­êng th¼ng råi lÊy ba ®iÓm ®­êng th¼ng ®ã. VÏ ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng: vÏ ®­êng th¼ng tr­íc, råi lÊy hai ®iÓm thuéc ®­êng th¼ng; mét ®iÓm ®­êng th¼ng ®ã. (yªu cÇu HS thùc hµnh vÏ) §Ó kiÓm tra ba ®iÓm cho tr­íc cã th¼ng hµng hay kh«ng ta dïng th­íc th¼ng ®Ó giãng. HS tr¶ lêi miÖng. Hai HS thùc hµnh trªn b¶ng. HS cßn l¹i lµm vµo vë. Ho¹t ®éng 3 (10 ph) II. Quan hÖ gi÷a ba ®­êng th¼ng. Víi h×nh vÏ A B C • • • KÓ tõ tr¸i sang ph¶i vÞ trÝ c¸c ®iÓm nh­ thÕ nµo ®èi víi nhau? Trªn h×nh cã mÊy ®iÓm ®· ®­îc biÓu diÔn ? Cã bao nhiªu ®iÓm n»m gi÷a 2 ®iÓm A, C ? Trong ba ®iÓm th¼ng hµng cã bao nhiªu ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm cßn l¹i ? * NÕu nãi r»ng: “ ®iÓm E n»m gi÷a ®iÓm M ; N ” th× ba ®iÓm nµy cã th¼ng hµng kh«ng ? HS: §iÓm B n»m gi÷a ®iÓm A ; C. §iÓm A; C n»m vÒ hai phÝa ®èi víi ®iÓm B. §iÓm B ; C n»m cïng phÝa ®èi víi ®iÓm A. §iÓm A ; B n»m cïng phÝa ®èi víi ®iÓm C. NhËn xÐt: SGK trang 106. Chó ý: NÕu biÕt mét ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm th× ba ®iÓm Êy th¼ng hµng. Kh«ng cã kh¸i niªm n»m gi÷a khi ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng. Ho¹t ®éng 4: Cñng cè (12 ph) Bµi tËp 11 trang 107 Bµi tËp 12 trang 107 Bµi tËp bæ xung Trong c¸c h×nh vÏ sau h·y chØ ra ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm cßn l¹i. HS lµm miÖng P • H • A• M • • N K • A • • B • • E • • F• B • • K• 1) VÏ ba ®­êng th¼ng hµng E, F, K ( E n»m gi÷a F vµ K). 2) VÏ hai ®iÓm M; N th¼ng hµng víi E 3) ChØ ra ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm cßn l¹i. * HS vÏ h×nh theo lêi GV ®äc? (hai HS lªn b¶ng). (C¶ líp thùc hiÖn trªn vë) K E F HS 1: • • • • N HS 2 F E K M N • • • • • Ho¹t ®éng 5: h­íng dÉn vÒ nhµ (3 ph) ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc quan träng cÇn nhí trong giê häc VÒ nhµ lµm bµi tËp 13; 14 (SGK); 6, 7, 8, 9, 10, 10 (SBT). Ngµy so¹n:9/9/2009 Ngµy gi¶ng:11/9/2009 TiÕt 3 ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm Môc tiªu 1. KiÕn thøc: HS hiÓu cã mét vµ chØ mét ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm ph©n biÖt. L­u ý HS cã v« sè ®­êng kh«ng th¼ng ®i qua hai ®iÓm. 2. KÜ n¨ng: HS biÕt vÏ ®­êng th¼ng ®i qua 2 ®iÓm, ®­êng th¼ng c¾t nhau, song song. NhËn biÕt v÷ng vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña ®­êng th¼ng trªn mÆt ph¼ng. 3. Th¸i ®é: chÝnh x¸c, nghiªm tóc VÏ cÈn thËn vµ chÝnh x¸c ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A; B . II. §å dïng d¹y häc GV : Th­íc th¼ng, phÊn mµu b¶ng phô. HS: Th­íc th¼ng III.Ph­¬ng ph¸p Th«ng b¸o, Th¶o luËn nhãm Tæ chøc giê d¹y Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng(5 ph ) MT: KiÓm tra kiÕn thøc vÒ 3 ®iÓm tr¼ng hµng §DDH Khi nµo ba ®iÓm A; B; C th¼ng hµng, kh«ng th¼ng hµng ? Cho ®iÓm A, vÏ ®­êng th¼ng ®i qua A. VÏ ®­îc bao nhiªu ®­êng th¼ng qua A? Cho ®iÓm B (B A) vÏ ®­êng th¼ng ®i qua A vµ B. Hái cã bao nhiªu ®­êng th¼ng qua A vµ B? Em h·y m« t¶ c¸ch vÏ ®­êng th¼ng qua hai ®iÓm A vµ B Mét HS vÏ vµ tr¶ lêi trªn b¶ng c¶ líp lµm trªn nh¸p. Sau khi HS lªn b¶ng thùc hiÖn xong, mêi mét HS kh¸c nhËn xÐt vÒ c¸ch vÏ vµ c©u tr¶ lêi cña b¹n? Cho nhËn xÐt vµ ®¸ng gi¸ cña em (HS thø 3) HS tiÕp theo dïng phÊn kh¸c mµu h·y vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A; B vµ cho nhËn xÐt vÒ sè ®­êng th¼ng vÏ ®­îc? Ho¹t ®éng 2: VÏ ®­êng th¼ng (10 ph) MT: C¸ch vÏ ®­êng th¼ng §DDH: th­íc th¼ng 1. VÏ ®­êng th¼ng VÏ ®­êng th¼ng : SGK NhËn xÐt : SGK Bµi tËp * Cho hai ®iÓm P vµ Q vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm P vµ Q. Hái vÏ ®­îc mÊy ®­êng th¼ng ®i qua P vµ Q? * Cã em nµo vÏ ®­îc nhiÒu ®­êng th¼ng qua hai ®iÓm P vµ Q kh«ng? * Cho hai ®iÓm M; N vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm ®ã? Sè ®­êng th¼ng vÏ ®­îc ? * Cho hai ®iÓm E, F vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm ®ã? Sè ®­êng vÏ ®­îc 2) C¸ch ®Æt tªn ®­êng th¼ng, gäi tªn ®­êng th¼ng - C¸c em h·y ®äc trong SGK (môc 2 trang 108) trong 3 phót vµ cho biÕt cã nh÷ng c¸ch ®Æt tªn cho ®­êng th¼ng nh­ thÕ nµo ? - GV yªu cÇu HS lµm ?1 H×nh 18. * Cho ba ®iÓm A; B; C kh«ng th¼ng hµng, vÏ ®­êng th¼ng AB; AC. Hai ®­êng th¼ng nµy cã ®Æc ®iÓm g× ? Víi hai ®­êng th¼ng AB; AC ngoµi ®iÓm A cßn ®iÓm chung nµo n÷a kh«ng? * Dùa vµo SGK h·y cho biÕt hai ®­êng th¼ng AB; AB gäi lµ hai ®­êng th¼ng nh­ thÕ nµo ? *Cã x¶y ra tr­êng hîp: Hai ®­êng th¼ng cã v« sè ®iÓm chung kh«ng ? 2 ®­êng th¼ng trïng nhau. HS ghi bµi: Mét HS ®äc c¸ch vÏ ®­êng th¼ng trong SGK. Mét HS thùc hiÖn vÏ trªn b¶ng, c¶ líp vÏ vµo vë. HS nhËn xÐt: ChØ vÏ ®­îc mét ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm p; Q. HS d·y 1; 2 M N 1 ®­êng th¼ng • • HS d·y 3 E F • • V« sè ®­êng HS : C1 : Dïng hai ch÷ c¸i in hoa AB(BA) (tªn cña hai ®iÓm thuéc ®­êng th¼ng ®ã). C2 : Dïng mét ch÷ c¸i in th­êng. C3 : Dïng hai ch÷ c¸i in th­êng. A B • • a x y ? h×nh 18 : HS tr¶ lêi miÖng Mét HS thùc hiÖn trªn b¶ng c¶ líp vÏ vµo vë. • B A • • C HS: hai ®­êng th¼ng AB ; AC cã mét ®iÓm chung A; ®iÓm A lµ duy nhÊt. * HS: Hai ®­êng th¼ng AB ; AC cã mét ®iÓm chung A ®­êng th¼ng AB vµ AC c¾t nhau, A lµ giao ®iÓm. Cã , ®ã lµ hai ®­êng th¼ngtrïng nhau. Ho¹t ®éng 3:§­êng th¼ng trïng nhau, c¾t nhau, song song. (12 ph) MT: T×m hiÓu §­êng th¼ng trïng nhau, c¾t nhau, song song. §DDH: th­íc th¼ng 3. §­êng th¼ng trïng nhau, c¾t nhau, song song. * Trong mÆt ph¼ng, ngoµi 2 vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña 2 ®­êng th¼ng lµ c¾t nhau (Cã mét ®iÓm chung), trïng nhau (vo sè ®iÓm chung) th× sÏ x¶y ra hai ®­êng th¼ng kh«ng cã ®iÓm chung nµo kh«ng? * Hai ®­êng th¼ng kh«ng trïng nhau gäi lµ hai ®­êng th¼ng ph©n biÖt ®äc “chó ý” trong SGK ? * T×m trong thùc tÕ h×nh ¶nh cña hai ®­êng th¼ng c¾t nhau , song song? * Yªu cÇu 3 HS lªn b¶ng vÏ c¸c tr­êng hîp cña hai ®­êng th¼ng ph©n biÖt, ®Æt tªn ? * Cho hai ®­êng th¼ng avµ b . Em h·y vÏ hai ®­êng th¼ng ®ã . (Chó ý hai tr­êng hîp : c¾t nhau , song song) Hai ®­êng th¼ng sau cã c¾t nhau kh«ng? a b - HS: Hai ®­êng th¼ng AB: AC c¾t nhau t¹i giao ®iÓm A (mét ®iÓm chung) Hai ®­êng th¼ng trïng nhau: a vµ b (cã v« sè ®iÓm chung). a b Hai ®­êng th¼ng song song : (kh«ng cã ®iÓm chung) x y x/ y/ Chó ý: SGK * Cho Ýt nhÊt hai HS t×m h×nh ¶nh thùc tÕ ®ã . - Mçi HS vÏ ®ñ c¸c tr­êng hîp Mét HS vÏ trªn b¶ng. HS kh¸c nhËn xÐt bæ xung (nÕu cÇn) a a b b - HS tr¶ lêi: V× ®­êng th¼ng kh«ng giíi h¹n vÒ hai phÝa, nÕu kÐo dµi ra mµ chóng cã ®iÓm chung th× chóng c¾t nhau. Ho¹t ®éng 4: cñng cè (15 ph) Bµi tËp 16 SGK trang 109 Bµi tËp 17 SGK trang 109 Bµi tËp 19 SGK trang 109 C©u hái : 1) Cã mÊy ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm ph©n biÖt 2) Víi hai ®­êng th¼ng cã nh÷ng vÞ trÝ nµo? ChØ ra sè giao ®iÓm trong tõng tr­¬ng hîp? 3) Cho ba ®­êng th¼ng h·y ®Æt tªn nã theo c¸ch kh¸c nhau. Hai ®­êng th¼ng cã hai ®iÓm chung ph©n biÖt th× ë vÞ trÝ t­¬ng ®èi nµo? V× sao? Quan s¸t th­íc th¼ng em cã nhËn xÐt g× ? HS tr¶ lêi miÖng. HS lªn vÏ ë b¶ng (HS vÏ vµo vë) vµ tr¶ lêi HS: 1) ChØ cã mét ®­êng th¼ng qua hai ®iÓm ph©n biÖt. 2) C¾t nhau, song song, trïng nhau (lÇn l­ît cã 1, 0, v« sè giao ®iÓm) 3) x y 4) Hai ®­êng th¼ng trïng nhau v× qua hai ®iÓm ph©n biÖt chØ cã mét ®­êng th¼ng Hai lÒ th­íc lµ h×nh ¶nh hai ®­êng th¼ng song song c¸ch dïng th­íc th¼ng vÏ 2 ®­êng th¼ng song song Ho¹t ®éng 5: h­íng dÉn vÒ nhµ (3 ph) Bµi tËp vÒ: * bµi 15 ; 18; 21 (SGK) 15; 16 ; 17; 18 (SBT) * §äc kÜ tr­íc bµi thùc hµnh trang 110. Mét tæ chuÈn bÞ : Ba cäc tiªu theo quy ®Þnh cña SGK, mét day däi. Ngµy so¹n:16/9/2009 Ngµy gi¶ng:18/9/2009 TiÕt 4 thùc hµnh: trång c©y th¼ng hµng Môc tiªu HS biÕt trång c©y hoÆc ch«n c¸c cäc th¼ng hµng víi nhau dùa trªn kh¸i niÖm ba ®iÓm th¼ng hµng. §å dïng d¹y häc GV: 3 cäc tiªu, mét d©y däi, mét bóa ®ãng cäc HS: Mçi nhãm thùc hµnh (mét tæ HS tõ 8 ®Õn 10 em) chuÈn bÞ: 1 bóa ®ãng cäc , mét d©y däi , tõ 6 ®Õn 8 cäc tiªu mét ®Çu nhän (hoÆc cã thÓ ®øng th¼ng) ®­îc s¬n 2 mµu ®á, tr¾ng xen kÏ. Cäc th¼ng b»ng tre hoÆc gç dµi kho¶ng 1,5m Tæ chøc giê d¹y Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ho¹t ®éng 1: th«ng b¸o nhiÖm vô (5 ph) I- NhiÖm vô Ch«n c¸c cäc hµng rµo th¶ng hµng n»m gi÷a hai cét mèc A vµ B §µo hè trång c©y th¼ng hµng víi hai c©y A vµ B ®· cã ë hai ®Çu lÒ ®­êng * Khi ®· cã nh÷ng dông cô trong tay chóng ta cÇn tiÕn hµnh lµm nh­ thÕ nµo? Hai HS nh¾c l¹i nhiÖm vô ph¶i lµm (hoÆc ph¶i biÕt c¸ch lµm)trong tiÕt häc nµy. C¶ líp ghi bµi Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸ch lµm (8 ph) * GV lµm mÉu tr­íc toµn líp: C¸ch lµm: B1: C¾m (hoÆc ®Æt) cäc tiªu th¼ng ®øng víi mÆt ®Êt t¹i hai ®iÓm A vµ B B2: HS 1 ®øng ë vÞ trÝ gÇn ®iÓm A. HS 2 ®øng ë vÞ trÝ ®iÓm C (®iÓm C ¸ng chõng n»m gi÷a A vµ B) B3: HS 1 ng¾m vµ ra hiÖu cho HS 2 ®Æt cäc tiªu ë vÞ trÝ ®iÓm C sao cho HS 1 thÊy cäc tiªu A che lÊp hoµn toµn hai cäc tiªu ë vÞ trÝ B vµ C. Khi ®ã 3 ®iÓm A, B, C th¼ng hµng. - GV thao t¸c : ch«n cäc C th¼ng hµng víi hai cäc A; B ë c¶ hai vÞ trÝ cña C ( C n»m gi÷a A vµ B; B n»m gi÷a A vµ C) * C¶ líp cïng ®äc môc 3 trang 108 trong SGK (h­íng dÉn c¸ch lµm) vµ quan s¸t kÜ hai tranh vÏ ë h×nh 24 vµ h×nh 25 trong thêi gian 3 ph - Hai ®¹i diÖn HS nªu c¸ch lµm * HS ghi bµi - LÇn l­ît hai HS thao t¸c ®Æt cäc C th¼ng hµng víi hai cäc A, B tr­íc toµn líp (mçi HS thùc hiÖn mét tr­êng hîp vÒ vÞ trÝ cña C ®èi víi A; B) Ho¹t ®éng 3: HocSinh thùc hµnh theo nhãm (24 ph) Quan s¸t c¸c nhãm HS thùc hµnh nh¾c nhë, ®iÒu chØnh khi cÇn thiÕt. Nhãm tr­ëng (lµ tæ tr­ëng cña tæ ) ph©n c«ng nhiÖm vô cho tõng thµnh viªn tiÕn hµnh ch«n cäc th¼ng hµng víi hai mèc A vµ B mµ GV cho tr­íc (cäc ë gi÷a hai mèc A ; B cäc n»m ngoµi A; B) Mçi nhãm HS cã ghi l¹i biªn b¶n thùc hµnh theo tr×nh tù c¸c kh©u. ChuÈn bÞ thùc hµnh (kiÓm tra tõng c¸ nh©n). Th¸i é, ý thøc thùc hµnh (cô thÓ tõng c¸ nh©n ) . KÕt qu¶ thùc hµnh: Nhãm tù ®¸nh gi¸: Tèt – Kh¸ - trung B×nh (hoÆc cã thÓ tù kiÓm tra) Ho¹t ®éng 4 (5 ph) GV nhËn xÐt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hµnh theo nhãm. GV tËp trung HS vµ nhËn xÐt toµn líp. Ho¹t ®éng 5 (3 ph) HS vÖ sinh ch©n tay, cÊt dông vô chuÈn bÞ vµo giê sau. Ngµy so¹n:23/9/2009 Ngµy gi¶ng:25/9/209 TiÕt 5 Tia Môc tiªu 1.KiÕn thøc: HS ®Þnh nghÜa m« t¶ tia b»ng c¸c c¸ch kh¸c nhau. HS biÕt thÕ nµo lµ hai tia ®èi nhau, hai tia trïng nhau. 2.KÜ n¨ng: HS biÕt vÏ tia, biÕt viÕt tªn vµ biÕt ®äc tªn mét tia. BiÕt ph©n lo¹i hai tia chung gèc. 3.Th¸i ®é: Ph¸t biÓu chÝnh x¸c c¸c mÖnh ®Ò to¸n häc, rÌn luyÖn kh¶ n¨ng vÏ h×nh, quan s¸t, nhËn xÐt cña HS. II. §å dïng d¹y häc GV: Th­íc th¼ng, phÊn mµu, b¶ng phô, bót d¹. III.Ph­¬ng ph¸p TÝch cùc ho¸ Ho¹t ®éng häc sinh. Th«ng b¸o Tæ chøc giê d¹y Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ho¹t ®éng 1 Tia gèc O (15 ph) MT: T×m hiÓu KN tia gèc O §DDH: Th­íc th¼ng 1- Tia gèc O * GV vÏ lªn b¶ng: - §­êng th¼ng xy - §iÓm O n»m trªn ®­êng th¼ng xy x O y * Gi¸o viªn dïng phÊn mµu xanh t« phÇn ®­êng Ox. Giíi thiÖu: H×nh gåm ®iÓm O vµ c¸c phÇn ®­êng th¼ng nµy lµ mét tia gèc O. - ThÕ nµo lµ mét tia gèc O ? * GV giíi thiÖu tªn cña hai tia Ox, tia Oy (cßn gäi lµ nöa ®­êng th¼ng Ox, Oy). - NhÊn m¹nh: Tia Ox ®­îc giíi h¹n ë gèc O, kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ phÝa x Cñng cè b»ng bµi tËp 25. - §äc tªn c¸c tia trªn h×nh m y O x H×nh 2 Hai tia Ox, Oy trªn h×nh cã ®Æc ®iÓm g×? (cïng n»m trªn mét ®­êng th¼ng, chung gèc gäi lµ hai tia ®èi nhau) HS viÕt vµo vë: 1) Tia gãc O HS vÏ vµo vë theo GV lµm trªn b¶ng. HS dïng bót mùc kh¸c mµu t« ®Ëm phÇn ®­êng th¼ng Ox. Mét HS trªn b¶ng: Dïng phÊn mµu vµng t« ®Ëm phÇn ®­êng th¼ng Oy råi nãi t­¬ng tù theo ý trªn . HS: ®äc ®Þnh nghÜa trong SGK. Tr¶ lêi miÖng bµi tËp 22a. HS ghi: Tªn : Tia Ox (cßn gäi lµ nöa ®­êng th¼ng Ox) Tia Oy(cßn gäi lµ nöa ®­êng th¼ng Oy) HS lµm vµo vë Bµi 25 A B A B A B Ho¹t ®éng 2: Hai tia ®èi nhau (14 ph) MT: ThÕ nµo lµ hai tia ®èi nhau §DDH: Th­íc th¼ng 2) Hai tia ®èi nhau * Quan x¸t vµ nãi l¹i ®Æc ®iÓm cña hai tia Ox, Oy trªn Hai tia Ox, Oy lµ hai tia ®èi nhau. GV ghi: NhËn xÐt (SGK) Hai tia Ox vµ Om trªn hing 2 cã lµ hai tia ®èi nhau kh«ng ? VÏ hai tia ®èi nhau Bm, Bn > ChØ râ tõng tia trªn h×nh. Cñng cè ?1 SGK x A B y H×nh 28 SGK * Quan s¸t h×nh vÏ råi tr¶ lêi. (cã thÓ HS tr¶ lêi: Tia AB, tia Ay ®èi nhau GV chØ râ ®iÒu sai cña HS vµ dïng ý nµy ®Ó chuyÓn ý sang: hai tia trïng nhau). – Hai tia chung gèc. – Hai tia t¹o thµnh mét ®­êng th¼ng. Mét HS kh¸c ®äc nhËn xÐt trong SGK. Tia Ox, Oy kh«ng ®èi nhau v× kh«ng tho¶ m·n ®iÒu kiÖn 2. HS vÏ B m n Hai tia Ax vµ By kh«ng ®èi nhau v× kh«ng tho¶ m·n yªu cÇu (1). C¸c tia ®èi nhau: Ax vµ Ay Bx vµ By Ho¹t ®éng 3 Hai tia trïng nhau (8 ph) MT: ThÕ nµo lµ hai tia trïng nhau §DDH: th­íc th¼ng 3) Hai tia trïng nhau * GV dïng phÊn mµu xanh vÏ tia AB råi dïng phÊn mµu vµng vÏ tia Ax. A B x H×nh 3 C¸c nÐt phÊn trïng nhau Hai tia trïng nhau . * T×m hai tia trïng nhau trong h×nh 28 SGK. x A B y * GV giíi thiÖu hai tia ph©n biÖt. Cñng cè ?2 SGK y B O A x H×nh 30 SGK HS quan s¸t GV vÏ. * Quan s¸t vµ chØ ra ®Æc ®iÓm cña hai tia A x, B y: Chung gèc. Tia nµy n»m trªn tia kia. HS quan s¸t h×nh vÏ trong SGK råi tr¶ lêi: a) Tia OB trïng víi tia Oy. b) Hai tia Ox vµ Ax kh«ng trïng nhau vµ kh«ng trung gèc. c) Hai tia Ox ,Oy kh«ng ®èi nhau v× kh«ng tho¶ m·n yªu cÇu (2) (t¹o thµnh mét ®­êng th¼ng). V.Tæng kÕt - HDVN ( 8 ph) Bµi tËp 22 b, c SGK. c) B A C KÓ tªn tia ®èi cña tia AC ... ViÕt thªm ký hiÖu x, y, vµo h×nh vµ ph¸t triÓn thªm c©u hái. Trªn h×nh vÏ cã m¸y tia, chØ râ? HS tr¶ lêi miÖng: c) Hai tia AB vµ AC ®èi nhau Hai tia trïng nhau: CA vµ CB BA vµ BC N¾m v÷ng 3 kh¸i niÖm: Tia gèc O, hai tia ®èi nhau, hai tia trïng nhau. Bµi tËp 23, 24.  Ngµy so¹n:30/9/2009 Ngµy gi¶ng:1/10/2009 TiÕt 6 LuyÖn tËp Môc tiªu KiÕn thøc: Cñng cè kiÕn thøc vÒ tia KÜ n¨ng: LuyÖn cho HS kÜ n¨ng ph¸t biÓu ®Þnh nghÜa tia, hai tia ®èi nhau. LuyÖn cho HS kÜ n¨ng nhËn biÕt tia, hai tia ®èi nhau, hai tia trïng nhau, cñng cè ®iÓm n»m gi÷a, ®iÓm n»m cïng phÝa, kh¸c phÝa ®äc qua h×nh. LuyÖn kÜ n¨ng h×nh vÏ. Th¸i ®é: cÈn th©nh, chÝnh x¸c, kh¸ch quan. §å dïng d¹y häc GV: SGK, th­íc th¼ng , b¶ng phô. HS: SGK, thøpc th¼ng. Ph­¬ng ph¸p TÝch cùc ho¸ Ho¹t ®éng häc sinh. Th«ng b¸o IV.Tæ chøc giê d¹y Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng (10 ph) MT: KiÓm tra kiÕn thøc vÒ tia vµ kÜ n¨ng vÏ h×nh §DDH: Th­íc th¼ng Bµi 1: (kiÓm tra HS) VÏ ®­êng th¼ng xy. LÊy ®iÓm O bÊt kú trªn xy. ChØ ra vµ viÕt tªn hai tia chung gèc O. T« ®á mét trong hai tia, t« xanh tia cßn l¹i. ViÕt tªn hai tia ®èi nhau ? Hai tia ®èi nhau cã ®Æc ®iÓm g×? Bµi 2: (cã thÓ cho HS lµm theo nhãm tren b¶ng phô) VÏ hai tia ®èi nhau Ot vµ Ot/ LÊy A Ot; B Ot/. ChØ ra c¸c tia trïng nhau. Tia Ot vµ At cã trïng nhau kh«ng? V× sao? Tia At vµ Bt/ cã ®èi nhau kh«ng? V× sao? ChØ ra vÞ trÝ cña ba ®iÓm A, O , B ®èi víi nhau. Mét HS lªn b¶ng, c¶ líp thùc hiÖn vµo vë: x O y + Hai tia chung gèc: Tia Ox, tia Oy. + Hai tia ®èi nhau lµ Ox vµ tia Oy. Hai tia ®èi nhau cã ®Æc ®iÓm lµ chung gèc vµ hai tia t¹o thµnh mét ®­êng th¼ng. HS lµm bµi theo nhãm. Ch÷a bµi tËp víi toµn líp. Ho¹t ®éng 2: D¹ng bµi tËp luyÖn tËp sö dông ng«n ng÷ (15 ph) MT: §äc hiÓu vµ vÏ theo yªu cÇu §DDH: Th­íc th¼ng Bµi 3: §iÒn vµo chç trèng ®Ó ®­îc c©u ®óng trong c¸c ph¸t biÓu sau: §iÓm K n»m trªn ®­êng th¼ng xy lµ gèc chung cña ........... NÕu ®iÓm A n»m gi÷a hai ®iÓm B vµ C th× : Hai tia .............. ®èi nhau. Hai tia CA vµ ................ trïng nhau Hai tia Ba vµ BC ............ Tia AB lµ h×nh gåm ®iÓm.......... vµ tÊt c¶ c¸c ®iÓm................. víi B ®èi víi................... Hai tia ®èi nhau lµ ...................... NÕu ba ®iÓm E, F, H cïng n»m trªn mét ®­êng th¼ng th× trªn h×nh cã: C¸c tia ®èi nhau lµ ........... C¸c tia trïng nhau lµ ............. Bµi 4: Trong c¸c c©u sau , em h·y chän c©u ®óng. Hai tia Ax vµ Ay chung gèc th× ®èi nhau. Hai tia Ax; Ay cïng n»m trªn ®­êng th¼ng xy th× ®èi nhau Hai tia Ax; By cïng n»m trªn ®­êng th¼ng xy th× ®èi nhau Hai tia cïng n»m tren ®­êng th¼ng xy th× trïng nhau HS tr¶ lêi miÖn tr­íc toµn líp • 1) x K y 2) • • • B A C 3) • • A B 5) • • • E F H (Ghi s½n ra ®Ò b¶ng phô ) Lµm viÖc c¶ líp. Bèn HS tr¶ lêi 4 ý. Sai §óng Sai Sai Ho¹t ®éng 3: Bµi tËp luyÖn vÏ h×nh (15 ph) MT: LuyÖn vÏ h×nh §DDH Bµi 5: VÏ ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng A ; B ; C VÏ ba tia AB; AC; BC. VÏ c¸c tia ®èi nhau: AB vµ AD AC vµ AE LÊy M AC vÏ tia BM. Bµi 6: VÏ hai tia chung gèc Ox vµ Oy. VÏ mét sè tr­êng hîp vÒ hai tia ph©n biÖt Hai HS lªn b¶ng vÏ trªn b¶ng. C¶ líp vÏ vµo vë theo lêi c« ®äc. E A B D C M E A B D M C x TiaOx; Oy O y x O y Tia Ox; Oy x Tia Ax; Ay A y x A B y Tia Ax; By Tia Ay; Bx A x B y Tia Ax; By V.Tæng kÕt - HDVN (5 ph) ThÕ nµo lµ mét tia gèc O? Hai tia ®èi nhau lµ hai tia ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn g× ? HS tr¶ lêi c©u hái ¤n tËp kÜ lý thuyÕt. Lµm tèt c¸c bµi tËp: 24; 26; 28 (SBT trang 99).  Ngµy so¹n:7/10/2009 Ngµy gi¶ng:9/10/2009 TiÕt 7 §o¹n th¼ng Môc tiªu KiÕn thøc: BiÕt ®Þnh nghÜa ®o¹n th¼ng. KÜ n¨ng: - BiÕt vÏ ®o¹n th¼ng. BiÕt nhËn d¹ng ®o¹n th¼ng c¾t ®o¹n th¼ng, c¾t tia BiÕt m« t¶ h×nh vÏ b»ng c¸c c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau Th¸i ®é: Gi¸o dôc tÝnh cÈn thËn chÝnh x¸c. §å dïng d¹y häc PhÊn mµu, th­íc th¼ng, b¶ng phô. Bót ch×, th­íc th¼ng. Ph­¬ng ph¸p Tæ chøc giê d¹y Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng (7 ph) MT: KiÓm tra kiÕn thøc vÒ ®iÓm, ®­êng th¼ng §DDH KiÓm tra: 1) VÏ hai ®iÓm A; B 2) §Æt mÐp th­íc th¼ng ®i qua hai ®iÓm A; B. Dïng phÊn (trªn b¶ng) bót ch× (vë) v¹ch theo mÐp th­íc tõ A ®Õn B. Ta ®­îc mét h×nh. H×nh nµy gåm bao nhiªu ®iÓm? Lµ nh÷ng ®iÓm nh­ thÕ nµo? - §ã lµ mét ®o¹n th¼ng AB - §o¹n th¼ng AB lµ h×nh nh­ thÕ nµo? Mét HS thùc hiÖn trªn b¶ng C¶ líp lµm vµo vë H×nh nµy cã v« sè ®iÓm, gåm hai ®iÓm A; B vµ tÊt c¶ nh÷ng ®iÓm n»m gi÷a A vµ B Ghi bµi Ho¹t ®éng 2: h×nh thµnh ®Þnh nghÜa (13 ph) MT: h×nh thµnh ®Þnh nghÜa ®o¹n th¼ng §DDH: th­íc th¼ng I. §o¹n th¼ng AB lµ g× : 1) §Þnh nghÜa : SGK §äc lµ : ®o¹n th¼ng