Giáo án Toán học lớp 6 - Tiết 3 đến tiết 5

Ngày soạn: 22/08/2009 Ngày giảng:24/08/2009 (nhận bàn giao từ tiết 3) Tiết 3 Đ 3 Ghi số tự nhiên I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Học sinh hiểu thế nào là hệ thập phân. - Học sinh phân biệt được số và chữ số trong hệ thập phân. - Học sinh hiểu trong hệ thập phân, giá trị của mỗi chữ số trong một số thay đổi theo vị trí. 2. Kỹ năng - Học sinh đọc và viết các số La Mã không quá 30. - Học sinh viết được giá trị của số đó dưới dạng tổng của các hàng đơn vị. 3. Thái dộ Học sinh thấy được ưu điểm của hệ thập phân trong việc ghi số và tính toán trong thực tế. II. Đồ dùng dạy học 1. Giáo viên: bảng phụ, thước kẻ. 2. Học sinh: đồ dùng học tập, giấy nháp. III. Phương pháp Giảng giải, vấn đáp, hoạt động nhóm, gợi mở. IV. Tổ chức giờ học Hoạt động 1 Khởi động 7' Mục tiêu - Củng cố các kiến thức về tập hợp các số tự nhiên. - Kiểm tra mức độ nhận thức của học sinh sau khi học song tiết 2. - Đặt học sinh vào tình huống có vấn đề để vào tiết 3. Đồ dùng dạy học - Thước thẳng, giấy nháp. Các bước tiến hành Giáo viên Học sinh + Yêu cầu học sinh viết tập hợp N, tập hợp N* và làm bài 7? + Có số tự nhiên nhỏ nhất hay không? Có số tự nhiên lớn nhất hay không? Thực hiện bài 10? - Giáo viên kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh dưới lớp. + Yêu cầu học sinh nhận xét bạn trả lời. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến cho điểm. - Giáo viên đặt vấn đề vào bài. HS1: Bài 7: a. A = b. B = c. C = HS2: Bài 10 4601, 4600, 4599 a + 2, a + 1, a Học sinh nhận xét Hoạt động 2 Tìm hiểu số và chữ số 13' Mục tiêu: - Học sinh sử dụng 10 số: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ghi được mọi số tự nhiên. - Học sinh phân biệt được số trăm, chữ số hàng trăm, số trục, chữ số hàng chục. Đồ dùng dạy học: - Thước thẳng. Các bước tiến hành: + Yêu cầu học sinh lấy một vài ví dụ về số tự nhiên bất kì? - Giáo viên giới thiệu mười chữ số dùng để ghi số tự nhiên. - Giáo viên giới thiệu số và chữ số. + Yêu cầu học sinh lấy ví dụ khác và phân biệt số và chữ số? + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. - Giáo viên giới thiệu cách ghi số tự nhiên. - Giáo viên lấy ví dụ để cho học sinh thấy được. + Yêu cầu học sinh lên bảng viết giáo viên đọc một số tự nhiên nhiều hơn 5 chữ số. + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên giới thiệu số trăm với chữ số hàng trăm, số chục với chữ số hàng chục. - Giáo viên giới ví dụ và hướng dẫn học sinh thực. + Yêu cầu một học sinh lên bảng xác định số trăm, chữ số hàng trăm, số chục, chữ số hàng chục? + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. + Yêu cầu học sinh đọc chú ý sách giáo khoa trang 9? - Giáo viên củng cố thêm. 1. Số và chữ số Tuỳ học sinh Với 10 chữ số 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ta ghi được mọi số tự nhiên. Một số tự nhiên có một, hai, ba …. chữ số. * Ví dụ 7 là số có một chữ số. 53 là số có hai chữ số. 312 là số có ba chữ số. Học sinh lên bảng thực hiện. Học sinh nhận xét. Học sinh theo dõi. Học sinh Số đã cho Số trăm Chữ số hàng trăm Số chục Chữ số hàng chục Các chữ số 3825 2763 Học sinh đọc chú ý Hoạt động 3 Tìm hiểu hệ thập phân 10' Mục tiêu - Giá trị của mỗi chữ số trong một số vừa phụ thuộc vào bản thân chữ số đó, vừa phụ thuộc vào vị trí của nó trong số đã cho. - Học sinh viết được giá trị của số đó dưới dạng tổng của các hàng đơn vị. Đồ dùng dạy học - Thước thẳng Các bước tiến hành - Giáo viên giới thiệu hệ thập phân như sách giáo khoa. - Giáo viên nhấn mạnh rằng trong hệ thập phân, giá trị của mỗi chữ số vừa phụ thuộc vào bản thân chữ số đó, vừa phụ thuộc vào vị trí của nó trong số đã cho. - Giáo viên viết số 235 rồi viết giá trị của số đó dưới dạng tổng của các hàng đơn vị: + Yêu cầu học sinh viết theo cách trên đối với các số 222, , . + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. + Yêu cầu học sinh hoạt động theo nhóm bàn thực hiện ? - Giáo viên theo dõi hướng dẫn các nhóm yếu. + Yêu cầu học sinh các nhóm báo cáo kết quả. + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. 2. Hệ thập phân Học sinh theo dõi 235 = 2.100 + 3. 10 + 5 Học sinh thực hiện 222 = 2.100 + 2.10 + 2 = a.10 + b = a.100 + b.10 + c Học sinh thực hiện theo nhóm bàn ? Số tự nhiên lớn nhất có ba chữ số là: 999 Số tự nhiên lớn nhất có ba chữ số khác nhau là: 987 Hoạt động 5 Cách ghi số La Mã 10' Mục tiêu - Có thể ghi số tự nhiên bằng những cách khác như cách ghi số La Mã. - Học sinh so sánh được hai cách ghi số trong hệ La Mã và cách ghi số trong hệ thập phân. Đồ dùng dạy học - Bảng phụ, thước kẻ. Các bước tiến hành - Giáo viên treo bảng phụ. + Yêu cầu học sinh đọc 12 số La Mã trên mặt đồng hồ. - Giáo viên giáói thiệu các chữ số I, V, X và hai số đặc biệt IV, IX. - Giáo viên giới thiệu các chữ số La Mã từ 1 đến 30. - Các chữ số I, V, X là các thành phần tạo số La Mã. - Giáo viên lưu ý học sinh: ở số La Mã có những chữ số ở các vị trí khác nhau nhưng vẫn có giá trị như nhau. 3. Chú ý Học sinh quan sát Học sinh đọc Học sinh theo dõi Hoạt động 4 Củng cố 7' Mục tiêu - Học sinh vận dụng các kiến thức vào giải được các bài tập trong sách giáo khoa. Đồ dùng dạy học - Thước thẳng. Các bước tiến hành - Giáo viên nhắc lại kiến thức của bài học. + Yêu cầu học sinh đọc và thực hiện bài 14 theo nhóm bàn. - Giáo viên theo dõi hướng dẫn nhóm yếu. + Yêu cầu học sinh các nhóm báo cáo kết quả. + Yêu cầu nhóm khác nhận xét. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. Học sinh theo dõi Bài 14 (SGK-T10) Ta viết được các số: 102; 120; 210; 201. V. Tổng kết và hướng dẫn học sinh làm bài tập về nhà 3' - Giáo viên chốt lại kiến thức bài học + Yêu cầu học sinh về nhà học bài, xem lại các ví dụ, các bài tập đã chữa, làm các bài tập 11, 12, 13, 15 (SGK) 16, 17, 18, 19, 20 (SBT) + Yêu cầu học sinh về nhà xem trước bài mới. Ngày soạn: 23/08/2009 Ngày giảng:25/08/2009 Tiết 4 Đ 4 số phần tử của một tập hợp. Tập hợp con I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Học sinh phân biệt được tập hợp có một phần tử, có nhiều phần tử, có vô số phần tử, cũng có thể không có phần tử nào. - Học sinh phát biểu được khái niệm tập hợp con và khái niệm hai tập hợp bằng nhau. 2. Kỹ năng - Học sinh biết tìm số phần tử của một tập hợp, biết kiểm tra một tập hợp là tập hợp con hoặc không là tập hợp con của một tập hợp cho trước. - Học sinh biết viết một vài tập hợp con của một tập hợp cho trước, sử dụng đúng các kí hiệu và . 3. Thái độ Rèn luyện cho học sinh tính chính xác khi sử dụng các kí hiệu và . II. Đồ dùng dạy học 1. Giáo viên: Thước thẳng. 2. Học sinh: Đồ dùng dạy học, giấy nháp. III. Phương pháp Giảng giải, vấn đáp, hoạt động nhóm, gợi mở. IV. Tổ chức giờ học Hoạt động 1 Khởi động 6' Mục tiêu - Củng cố các kiến thức về ghi số tự nhiên. - Kiểm tra mức độ nhận thức của học sinh sau khi học song tiết 3. - Đặt học sinh vào tình huống có vấn đề để vào tiết 4. Đồ dùng dạy học - Thước thẳng, giấy nháp Các bước tiến hành + Yêu cầu học sinh viết giá trị của số trong hệ thập phân? Làm bài tập 13b. - Giáo viên theo dõi kiểm tra học sinh làm bài ở nhà. + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến cho điểm. - Giáo viên giới thiệu về tập hợp: Tập hợp tất cả học sinh lớp 6, tập hợp tất cả học sinh nữ lớp 6. Mỗi tập hợp này có bao nhiêu phần tử? => Bài mới Học sinh trả lời = a.1000 + b.100 + c.10 + d Bài 13: 1234 Học sinh theo dõi Hoạt động 2 Tìm hiểu số phần tử của một tập hợp 15' Mục tiêu - Học sinh lấy được ví dụ về tập hợp có một phần tử, có nhiều phần tử, có vô số phần tử, cũng có thể không có phần tử nào? - Học sinh sử dụng được đúng kí hiệu . Đồ dùng dạy học - Thước thẳng. Các bước tiến hành - Giáo viên giới thiệu các ví dụ như trong sách giáo khoa. + Yêu cầu học sinh tìm số lượng các phần tử của mỗi tập hợp? + Số phần tử của một tập hợp có thể là bao nhiêu? - Giáo viên củng cố lại. + Yêu cầu học sinh hoạt động theo nhóm bàn thực hiện ?1 + Yêu cầu học sinh báo cáo kết quả. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. + Yêu cầu học sinh thực hiện ?2 - Giáo viên gợi ý lại cach tìm x đã học ở tiểu học. + Vậy có thể tìm được giá trị x thoả mãn không? - Vậy tập hợp không có phần tử nào được gọi là tập hợp rỗng. + Yêu cầu học sinh đọc nội dung phần chú ý. - Giáo viên giới thiệu kí hiệu tập hợp rỗng (là ) 1. Số phần tử của một tập hợp A = có một phần tử B = có hai phần tử C = có 100 phần tử N = có vô số phần tử ?1 Tập hợp D có một phần tử Tập hợp E có hai phần tử ?2 Không có số tự nhiên nào mà x + 5 = 2 Học sinh đọc nội dung Học sinh theo dõi Hoạt động 3 Tìm hiểu tập hợp con 15' Mục tiêu - Học sinh nêu được thế nào là tập hợp con của một tập hợp, hai tập hợp bằng nhau. - Học sinh sử dụng đúng kí hiệu và . Đồ dùng dạy học - Thức thẳng, phấn màu. Các bước tiến hành - Giáo viên giới thiệu hai ví dụ sách giáo khoa. + Tập hợp E có bao nhiêu phần tử? Tập hợp F có bao nhiêu phần tử? + Yêu cầu học sinh kiểm tra mỗi phần tử của tập hợp E có thuộc tập hợp F hay không? - Giáo viên giới thiệu tập hợp con, kí hiệu, cách đọc. - Giáo viên minh hoạ hai tập hợp E và F nói trên bằng hình vẽ. - Giáo viên giới thiệu ví dụ sách giáo khoa. + Yêu cầu học sinh thực hiện ?3 + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. - Giáo viên giới thiệu hai tập hợp bằng nhau. Cách kí hiệu. 2. Tập hợp con Ví dụ: Cho hai tập hợp E = {x; y} F = {x; y; a; b} Học sinh trả lời Nếu mọi phần tử của tập hợp A đều thuộc tập hợp B thì tập hợp A gọi là tập con của tập hợp B. * Kí hiệu: A B hay B A * Ví dụ (SGK-T12) ?3 M A; M B; A B; B A * Chú ý: (SGK-T13) Hoạt động Củng cố 6' Mục tiêu - Khắc sâu kiến thức bài học. - Học sinh làm được những bài tập lên quan đến tập hợp và tập hợp con. Đồ dùng dạy học - Thước thẳng, giấy nháp. Các bước tiến hành + Yêu cầu học sinh đọc yêu cầu của bài 16. + Yêu cầu hai học sinh lên bảng thực hiện. - Giáo viên theo dõi hướng dẫn học sinh dưới lớp. + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. + Yêu cầu học sinh đọc và thực hiện bài 18. + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. Bài 16 (SGK-T13) a. A = {20} A có một phần tử. b. B = {0} B có một phần tử. c. C = N, C có vô số phần tử. d. D = , D không có phần tử nào. Bài 18 (SGK-T13) Không thể nói A = , vì A một phần tử. V. Tổng kết và hướng dẫn học sinh làm bài tập về nhà 3' - Giáo viên chốt lại kiến thức bài học + Yêu cầu học sinh về nhà học bài, xem lại các ví dụ, các bài tập đã chữa, làm các bài tập 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 (SGK) 29, 30, 31, 32, 33 (SBT) Ngày soạn: 26/08/2009 Ngày giảng:28/08/2009 Tiết 5 Luyện tập I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Học sinh củng cố khắc sâu kiến thức về tập hợp, tập hợp con. - Học sinh tìm được số phần tử của tập hợp, sử dụng đúng các kí hiệu , , , . 2. Kỹ năng Học sinh được luyện tập và rèn luyện các kĩ năng xác định số phần tử của tập hợp, tập hợp con của một tập hợp. 3. Thái độ Cẩn thận, chính xác trong cách sử dụng các kí hiệu. II. Đồ dùng dạy học 1. Giáo viên: Thước thẳng, phấn màu. 2. Học sinh: Đồ dùng học tập, giấy nháp. III. Phương pháp Giảng giải, vấn đáp, hoạt động nhóm, luyện tập. IV. Tổ chức giờ học Hoạt động 1 Khởi động 7' Mục tiêu - Kiểm tra việc học bài của học sinh ở nhà. Đồ dùng dạy học - Thước thẳng. Các bước tiến hành + Yêu cầu học sinh thực hiện bài 17. + Yêu cầu học sinh nêu khái niệm tập con? Và thực hiện bài 19. - Giáo viên kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh dưới lớp. + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến cho điểm. HS1: Bài 17: A = {0; 1; … ; 20} , A có 21 phần tử B = , B không có phần tử nào. Bài 19: a. 15 A b. {15} A = c. {15; 24} A Hoạt động 2 Luyện tập 35' Mục tiêu - Học sinh được luyện tập, tìm được số phần tử của một tập hợp. - Học sinh sử dụng đúng các kí hiệu , , , . Đồ dùng dạy học - Thước thẳng. Các bước tiến hành Dạng 1: Chữa nhanh + Yêu cầu học sinh lên bảng làm bài tập 19. - Giáo viên theo dõi hướng dẫn học sinh yếu dưới lớp. + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. + Yêu cầu học sinh thực hiện bài 30 (SBT). - Giáo viên theo dõi hướng dẫn học sinh yếu dưới lớp. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. Bài 19 (SGK-T13) A = {0; 1; 2; …. ; 9} B = {0; 1; 2; 3; 4} B A Học sinh nhận xét Bài 30 (SBT-T7) a. A = {x N| x < 50} A có 50 phần tử b. B = Dạng 2: Chữa kỹ + Yêu cầu hai học sinh lên bảng thực hiện bài 21, 22. - Giáo viên theo dõi hướng dẫn học sinh dưới lớp. + Yêu cầu học sinh nhận xét, sửa sai. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. - Giáo viên củng cố: Tập hợp các số tự nhiên từ a đến b có b - a + 1 phần tử. - Giáo viên hướng dẫn học sinh cách viết một tập hợp không viết liệt kê hết (biểu thị bởi dấu "…'') các phần tử của tập hợp được viết có quy luật. Bài 21 (SGK-T14) B có 90 phần tử (99 - 10 + 1) = 90 Bài 22 (SGK-T14) a. C = {0; 2; 4; 6; 8} b. L = {11; 13; 15; 17;19} c. A = {18; 20; 22} d. B = {25; 27; 29; 31} Dạng 3: Bài tập nâng cao + Yêu cầu học sinh đọc yêu cầu của bài 23. - Giáo viên giới thiệu tập hợp các số chẵn từ số chẵn a đến số chẵn b có (b - a) : 2 + 1 phần tử. - Giáo viên giới thiệu tập hợp các số lẻ từ số lẻ m đến số lẻ n có (n - m) : 2 + 1 phần tử. + Yêu cầu học sinh hãy tính số phần tử của các tập hợp D, E. + Yêu cầu học sinh nhận xét. - Giáo viên nhận xét, thống nhất ý kiến. Bài 23 (SGK-T14) Tập hợp D có (99 - 21) : 2 + 1 = 40 phần tử. Tập hợp E có (96 - 32) : 2 + 1 = 33 V. Tổng kết và hướng dẫn học sinh làm bài tập về nhà 3' - Giáo viên khắc sâu kiến thức của bài: Tập hợp, phần tử của tập hợp, tập hợp con, tập hợp bằng nhau. + Yêu cầu học sinh về nhà học bài, xem lại các bài tập đã chữa, làm các bài tập 25 (SGK) 16, 17, 18, 19, 20 (SBT) + Yêu cầu học sinh về nhà xem trước bài mới.