Giáo án tự chọn nâng cao lớp 10

kí duyeät TT kí duyeät TT Tuaàn 4 Tieát 1: Vaên baûn vaên hoïc vaø caùch ñoïc hieåu Vaên baûn vaên hoïc. (4 tieát). A. Muïc ñích yeâu caàu: Giuùp hoïc sinh. - Bieát caùch ñoïc – hieåu taùc phaåm vaên hoïc daân gian theo ñaêc tröng theå loaïi. Bieát phaân tích vai troø, taùc duïng cuûa VHDG qua nhöõng taùc phaåm (hoaëc ñoaïn trích ñaõ ñöôïc hoïc). - Traân troïng vaø yeâu thích nhöõng taùc phaåm VHDG cuûa daân toäc. Coù yù thöùc vaän duïng nhöõng hieåu bieát chung veà VHDG trong ñoïc – hieåu vaên hoïc daân gian cuï theå. B. Leân lôùp: Phöông phaùp: Giaùo vieân nhaéc laïi khaùi nieäm. Vaên baûn vaên hoïc coù ñaëc ñieåm gì? Em khoâng nghe muøa thu laù thu rôi vaøng röïc. Caâu thô naøy gôïi ra nhöõng hình aûnh gì? Hoïc sinh laáy theâm ví duï. Em haõy cho bieát hình töôïng trong vaên baûn vaên hoïc? Thoâng qua hình töôïng vaên baûn ta thaáy gì? Tieát 2 Hs töï laáy ví duï: Theá naøo laø ñeà taøi? Ñeà taøi laø gì? Chuû ñeà laø gì? GV ñoïc baøi thô Hs xaùc ñònh ñeà taøi & chuû ñeà? Xaùc ñònh hình töôïng döïa vaøo theå loaïi? Tuaàn 5: Tieát 3. Hs töï laáy VD: VD: Truyeän Kieàu – ND nöõa cuoái TK XVIII ñaàu TK XIX. Hieåu bieát moái quan heä giöõa tri thöùc vaên hoïc vaø truyeàn thoáng vaên hoaù, vaên hoïc. Cuûng coá: I/ Vaên baûn vaên hoïc: 1. Khaùi nieäm: Vaên baûn vaên hoïc laø loaïi vaên baûn söû duïng ngoân töø ngheä thuaät ñeå xaây döïng caùc hình töôïng ngheä thuaät nhaúm thoaû maõn nhu caàu thaûm mó cuûa con ngöôøi. 2. Ñaëc ñieåm: a. Veà ngoân töø: - Coù tính ngheä thuaät, ñöôïc lieân keát theo nhöõng nguyeân taéc rieâng (vaàn, nhòp, caâu, ñoaïn…..). Chöùc naêng: + Thoâng tin. + Thaåm mó. VD: Baøi thô “ Tieáng thu” Löu Troïng Lö -> Gieo vaøo loøng ngöôøi ñoïc taâm traïng baâng khuaâng man maùc do kæ thuaät phoái hôïp vaàn, ñieäu. Or Em ôi Ba Lan muøa tuyeát tan Döôøng baïch döông söông traéng naéng traøn. - Tính hình töôûng: VD: Doác leân khuùc khæu doác tham thaúm. Heo huùt coàn maây söông ngöùu trôøi. Ngaân thöôùc leân cao ngaân thöôùc xuoáng. Nhaø ai pha luoâng möa xa khôi. -> Tröôùc maét ngöôøi ñoïc laø moät böùc tranh thieân nhieân huøng vó nuùi cao, vöïc thaúm nhöng raát nguy hieåm khaéc nghieät. - Tính ña nghóa: VD: Em ôi chua ngoït ñaõ töøng. Göøng cay muoái maën ta ñöøng queân nhau. b. Veà hình töôïng: Hình töôïng vaên hoïc ñöôïc taïo neân bôûi vaên baûn vaên hoïc tuy coù nhieàu ñieån töông ñoàng vôùi cuoäc soáng thöïc taïi nhöng laïi laø moät theá giôùi rieâng bieät. Nhaø vaên saùng taïo ra hình töôïng vaên hoïc thoâng qua tö töôûng, hö caáu theo quan ñieåm rieng coù tính chuû quan. VBVH laø moät theá giôùi môùi meû, phaân tích ñeå khaùm phaù theá giôùi môùi meû naøy. - Qua hình töôïng vaên hoïc ta thaáy quan nieäm cuûa taùc giaû veà cuoäc soáng, boäc loä theá giôùi quan, nhaân sinh quan -> Khaùm phaù hình töôïng vaên hoïc laø moät lónh vöïc hoaït ñoäng khoâng bao giôø keát thuùc. VD: Truyeän Kieàu – Nguyeãn Du. - Moãi thôøi ñaïi khaùc nhau tieáp nhaän 1 caùch rieâng. 3. Caáu truùc cuûa VBVH: a. Lôùp ngoân töø: Chaát lieäu taïo neân VB laø töø ngöõ. -> Taùc` giaû coù söï saùng taïo -> Theå hieän söï taøi naêng uyeân baùc. VD: Truyeän Kieàu cuûa Nguyeãn Du. Caùc khaùi nieäm nhö nöôùc maét ñöôïc bieåu hieän: Gioït chaâu, gioït tuûi, gioït hoàng, doøng chaâu… b. Lôùp yù nghóa: Lôùp yù nghóa ñöôïc taïo thaønh treân cô sôû lieân keát toaøn boä caû ngoân töø cuûa VB. Tuyø theo theå loaïi lôùp yù nghóa boäc loä khaùc nhau thöôøng theo ñeà taøi vaø chuû ñeà. - Ñeà taøi: laø pham vi ñôøi soáng ñuôïc theå hieän trong VBVH. Ñeå tìm ñeå taøi cuûa vaên baûn coù theå ñoïc caâu hoûi “ caùi gì” “ ôû ñaâu” “ khi naøo”. - Chuû ñeà: laø vaán ñeà cô baûn chuû yeáu ñöôïc theå hieän trong vaên baûn vaên hoïc. VD: Ñeà taøi cuûa baøi “ Ñoäc tieàu thanh kí” laø soá phaän baát haïnh cuûa ngöôøi con gaùi teân Phoùng Tieâu Thanh. Chuû ñeà: Söï caûm thöông cho soá phaän naøy vaø nhöõng ngöôøi coù taøi vaên chöông ngheä thuaät. - Theå loaïi : + Truyeän ngaén, tieåu thuyeát, hình töôïng ñöôïc saùng taïo qua coát truyeän, nhaân vaät, hình aûnh. + Taùc phaåm tröõ tình: hình töôïng xaây döïng qua caûm xuùc, ngoân ngöõ cuûa caùi toâi tröõ tình hoaëc nhaân vaät T2, qua caùc böùc tranh thieân nhieân. -> YÙ nghóa VBVH ñöôïc taïo thaønh treân cô sôû lieân keát toång hôïp. -> khi tìm hieåu phaûi xem xeùt nhöõng chi tieát trong moái quan heä chung. II. Ñoïc hieåu vaên baûn vaên hoïc: 1. Nhöõng tri thöùc caàn thieát: a. Nhöõng tri thöùc veà thôøi ñaïi cuûa nhaø vaên: VD: Ñoïc “ kieâu binh noåi loaïn” phaûi ñaët noù trong boái caûnh lòch söû. Vaên hoïc Vieät Nam nöõa cuoái TK XVIII -> söï khuûng hoaûng traàm troïng cuûa trieàu ñình Leâ Trònh. -> Cô sôû thöïc teá cuûa taùc phaåm. VD: Nhöõng caâu haùt than thaân. Boái caûnh xaõ hoäi phong kieán Vieät Nam -> soá phaän cuûa ngöôøi phuï nöõ. b. Nhöõng tri veà truyeàn thoáng VBVH: - Tö töôûng, ñeà taøi, chuû ñeà cuûa VBVH thöôøng coù moái lieân heä nhaát ñònh vôùi neàn vaên hoïc hieän thôøi vaø truyeàn thoáng vaên hoïc tröôù ñoù. VD: Loøng yeâu nöôùc Tinh thaàn nhaân ñaïo. -> Hieåu bieát veà truyeàn thoáng vaên hoïc seõ hieåu taùc phaåm saâu hôn. -> Tieáp caän VBVH ñoøi hoûi chuù yù ñeán moïi yeáu toá, caùc caáp ñoä ngheä thuaät. Em haõy cho bieát nhöõng thao taùc caàn thieát cuûa vieäc ñoïc hieåu vaên baûn vaên hoïc. Kí duyeät: Kí duyeät: Tuaàn 6: Tieát 4. MOÄT SOÁ TRI THÖÙC CAÀN THIEÁT ÑEÅ ÑOÏC HIEÅU VAÊN BAÛN VAÊN HOÏC DAÂN GIAN. A. Muïc ñích yeâu caàu: - Naém ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn vaên hoïc daân gian. - Vaän duïng lí thuyeát veà VBVH daân gian vaøo vieäc ñoïc – hieåu VBVH daân gian thuoäc moät soá theå loaïi cuï theå trong chöông trình ngöõ vaên lôùp 10. (Söû thi, truyeàn thuyeát, coå tích….). B. Leân lôùp: 1. Baøi cuõ: Yeâu caàu caàn ñaït. Vaên baûn vaên hoïc Theo tieâu chuaån nhaø nöôùc vaên baûn goàm nhöõng tieâu chí sau: + Theå hieän baéng vaên töï. + Coá ñònh noäi dung vaø hình thöùc. + Troïn veïn yù nghóa. -> VBVH coù theâm tính chaát ngheä thuaät vaø thaåm mó -> ñöôïc xaât döïng baèng nhöõng ngheä thuaät, coù tính hình töôïng, tính thaåm mó cao -> saûn phaåm tinh thaàn cuûa nhaø vaên. I. VBVH daân gian: 1. Hình thöùc: truyeàn mieäng -> goïi laø ngoân baûn, phöông tieän : lôøi ca, lôøi noùi, lôøi keå, khoâng phaûi laø chöõ vieát. ….Vaên baûn noùi vaø vaên baûn vieát coù moái quan heä khaéng khít nhöng coù coù khaùc bieät roõ veà caáu truùc ngöõ phaùp, keát caáu vaên baûn, veà ngöõ aâm. VD : Maù ôi ñöøng ñaùnh con ñau Ñeå con haùt boä… - VBVH daân gian do tính truyeàn mieäng vaø tính taäp theå -> aûnh höôûng khoâng gian, thôøi gian khoâng coù baûn keå cuoái cuøng. VD: Truyeän Chöû Ñoàng Töû. Coù keát thuùc 1 laø: Chuû Ñoàng Töû vaø Tieân Dung bay leân trôøi, laâu ñaøi dinh thöï bieán maát, chæ coøn maûnh ñaát troáng. Keát thuùc 2 laø: Trieäu Quang Phuïc ñoùng quaân ôû ñaàm laày nöûa ñeâm ñöôïc Chöû Ñoàng Töû bay xuoáng cho moät moùng roàng. 2. Phöông phaùp khi ñoïc caùc VBVH daân gian: - Tìm hieåu nhieåu baûn keå khaùc nhau cuûa cuøng moät taùc phaån roài so saùnh vôùi vaên baûn coá ñònh trong saùch giaùo khoa ñeå: + Xaùc ñònh yeáu toá baát bieán ñöôïc baûo löu VAÊN BAÛN VAÊN HOÏC VAØ CAÙCH ÑOÏC HIEÅU VAÊN BAÛN VAÊN HOÏC Theo em ñeå hoïc caùc taùc phaåm vaên hoïc taát ta caàn phaûi coù phöông phaùp nhö theá naøo ? “ Vaên baûn” cuûa VHDG GV laáy ví duï keå HS phaùt hieän ñieåm “chò baén” Hoïc sinh töï tìm 1. Töï thöùc caàn thieát : Vd : Daëm Saên à Theå loaïi söû thi. NN, trang troïng Gioïng : haøo huøng,........ Thuû phaùp : Phoùng ñaïi, töôïng tröng. Em hieåu thao taùc naøy nhö theá naøo ? 2. Phöông phaùp khi hoïc caùc vaên baûn vaên hoïc daân gian. - Tìm hieåu ñöôïc nhieàu baûn keå khaùc nhau cuûa coâng 1 taùc phaåm à SS vaên baûn coá ñònh trong SGK ñeå : + Xaùc ñònh yeáu toá baát bieán ñöôïc baûo löu trong 2 vaên baûnà ta tìm ñöôïc nhöõng bieåu hieän coù tính truyeàn thoáng, tính beàn vöõng cuûa nhöõng hieän töôïng vaên baûn tinh thaàn daân toäc. + Xaùc ñònh nhöõng yeáu toá bieán ñoåi giöõa 2 vaên baûn à tìm ra nhöõng ñoåi môùi cuûa nhöõng hieän töôïng vaên hoùa, tinh thaàn cuûa daân toäc thaáy ñöôïc nhöõng neùt ñaëc tröng rieâng cuûa vaên hoùa moãi vuøng, moãi Mieàn. Vd : Chuyeän Taám Caùm 1. Taám vaø Caùm khoâng phaûi laø 2 chò em cuøng cha khaùc meï à quan heä con rieâng – con rieâng. Vuõ Ngoïc Phan : 2 chò em ñi xuùc teùp ñeå giaønh thöôûng yeám ñoû. A laêng ñô – Landes : 2 ñöùa beù cuøng löùa khoâng ai chòu nhöôøng laøm chò, cha meï chuùng beøn ñöa 2 ñöùa chieác gioû ñeå baét teùp, ai nhieàu laøm chò. à Vaên baûn vaên hoïc daân gian laø söï keát hôïp giöõa 2 yeáu toá : Baát bieán vaø khaû bieán à Khi ñoïc – hieåu caàn phaûi lieân heä noù vôùi nhöõng vaên baûn vaên hoïc daân gian cuøng neùt töông ñoàng (ñeà taøi, theå loaïi, keát caáu, hình aûnh,....) VD : Nhöõng caâu haùt than thaân II/ Ñoïc – hieåu vaên hoïc daân gian - Tröôùc tieân phaûi xaùc ñònh ñaëc tröng theå loaïi. VD : ( Haõy laáy) VD : Ñaêm Saên - Anh huøng : Ñaêm Saên à moái quan heä * Nhöõng tri thöùc veà thôøi ñaïi cuûa nhaø vaên : VD : Cuoái naêm 1427 khi toång khôûi nghóa Vöông Thoâng xin giaûng hoøa, ñaõ coù nhieàu töôùng só Leâ Lôïi xin ñaùnh vaø tieâu dieät quaân xaâm löôït chæ rieâng HT coá vaán cho Leâ Lôïi chaáp nhaän giaûng hoøa. à hieåu ñöôïc LSNÑC vieát baèng cô sôû thu cuûa lòch söû vaø hieåu roõ tö töôûng “Nhaân nghóa”. * Nhöõng tri thöùc veà truyeàn thoáng vaên hoùa vaên hoïc. VD : VHVN theá kæ XVIII coù truyeàn thoáng vieát veà ngöôøi phuï nöõ vôùi trieát lí “Hoàng nhan baïc meänh”. (Chinh phuï ngaâm : “Thöa bôûi ñaát .... khaùch maù hoàng nhieàu noãi truaân chieán) Cong oaùn ngaâm “Oan chi nhöõng khaùch tieâu phoøng maø xui phaän baïc naèm trong maù ñaøo. à Truyeän Kieàu ôû chuû ñeà baát haïnh veà soá phaän sang moät höôùng khaùc. 2. Ñoïc – hieåu vaên baûn vaên hoïc. a. Ñoïc – hieåu ngoân ngöõ - Ñoïc toaøn boä vaên baûn chuù yù töø khoù mang haøm nghóa phöùc taïp. VD : Vieäc nhaân nghóa coá toå yeân daân. b. Ñoïc hieåu hình töôïng. Vd : Hình töôïng thieân nhieân ( Hình töôïng meï (Töù Haûi.....) Caùch tieáp caän : Noäi dung : noäi dung hình töôïng NT ñöôïc theå hieän qua ngoân töø cuï theå. VD : Buoàn troâng noäi coû daàu daàu Chaân maây maët ñaát moät maøu xanh xanh. àNgöôøi phuï nöõ buoàn, coâ ñôn khoâng noùi neân lôøi. NT : Nhöõng bieän phaùp NT ñeå XD hình töôïng ND. VD : Trong ñoaïn trích “Thuùc Sinh töø bieät àNT : taùc giaû ñaõ duøng nhöõng thuû phaùp ñoái chieáu - mieâu taû noãi coâ ñôn troáng vaéng cuûa K. Tuaàn 7 : Kyù duyeät Chuû ñeà 2 Tieát 1 HÖÔÙNG DAÃN ÑOÏC HIEÅU MOÄT SOÁ VAÊN BAÛN VAÊN HOÏC DAÂN GIAN VAØ VAÊN HOÏC TRUNG ÑAÏI Baøi 1 : TUÏC NGÖÕ VEÀ ÑAÏO ÑÖÙC A/ Muïc ñích yeâu caàu : - Naém ñöôïc ñaëc tröng cô baûn cuûa theå loaïi tuïc ngöõ : ñuùc keát kinh nghieäm vaø quan nieäm cuûa ñôøi soáng nhaân daân. Laø lôøi noùi coù tính ngeä thuaät deã nhôù, deã vaän duïng vaøo thöïc teá. - Reøn kyõ naêng phaân tích tuïc ngöõ (ñaõ bieát qua caùc baøi tuïc ngöõ ôû THCS). - Hoïc ñöôïc nhöõng kinh nghieäm soáng, loái soáng caùch öùng xöû cuûa nhaân daân ñöôïc ñuùc keát trong tuïc ngöõ. B/ Tieán trình leân lôùp : 1. Oån ñònh : 2. KH baøi cuõ 3. Baøi môùi Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Yeâu caàu caàn ñaït I/ Tìm hieåu chung Trong thöïc teá tuïc ngöõ coù chöùc naêng gì? Muïc ñích – öùng duïng Hoïc sinh ñoïc moät soá caâu tuïc ngöõ ? NX : gì veà hình thöùc theå hieän nhöõng caâu tuïc ngöõ. Luyeän taäp: Chuù yù caëp töø naøo? Ruùt ra keát luaän töø söï so saùnh ñoù? Cuûng coá Daën doø 1. Chöùc naêng cuûa tuïc ngöõ - Toång keát kinh nghieäm soáng cuûa nhaân daân (kinh nghieäm töï nhieân, xaõ hoäi vaø con ngöôøi). 2. Hình thöùc : loái dieãn coâ ñuùc, ngaén goïn, deã ñoïc, deã hieåu. deã nhôù. 3. Ngheä thuaät: Ñoái thanh, ñoái yù, loái dieãn ñaït coù nhòp ñieäu, can xöùng veà noäi dung laãn hình thöùc, loái duøng töø ngöõ baét vaàn nhau. Ví duï: Tay laøm haøm nhai Tay quai mieäng treã Muoán aên caù caû phaûi thaû caâu daøi.. II. Caùch ñoïc – hieåu. - Ñoïc hieåu, giaûi nghóa nhöõng töø ngöõ, khaùi nieäm ñöôïc duøng ñeå caáu taïo neân caâu tuïc ngöõ -> moái quan heä giöõa chuùng. - “Thaùo gôõ” caáu truùc cuûa caâu tuïc ngöõ ví duï: Tay laøm haøm nhai.Tay quai mieäng treã. - Phaân tích “giaûi maõ” caùc hình aûnh ñöôïc caâu tuïc ngöõ söû duïng nhö moät bieän phaùp ngheä thuaät ( caùch dieãn taû coâ ñoïng, suùc tích ña nghóa). Vd: moät con ngöïa ñau caû taøu boû coû - Tröôùc heat phaûi ghi nhaän moät thöïc teá loaøi ngöïa – taäp tính soáng thaønh töøng baøy töøng ñaøn… Vaäy hình aûnh con ngöïa bieát quan taâm ñeán nhau “chia seû vui buoàn…” laø moät hình aûnh ngheä thuaät ñeå dieãn taû moái quan heä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi -> tính ña nghóa Nghóa ñen (nghóa heïp) noùi veà loaøi ngöïa Nghóa boùng (nghóa roäng) noùi chuyeän con ngöôøi III. Ñoïc - hieåu vaên baûn 1. Tay laøm haøm nhai tay quai mieäng treã Caëp töø: haøm nhai – mieäng treã Ñaët trong quan heä ñoái xöùng: tay laøm / tay quai -> tay laøm – haøm nhai; tay quai – mieäng treã -> quan heä giöõa lao ñoäng / khoâng lao ñoäng vaø giöõa höôûng thuï / khoâng höôûng thuï. => neáu laøm thì môùi coù aên, löôøi bieáng khoâng chòu laøm thì khoâng coù aên. 2. Muoán aên caù caû, phaûi thaû caâu daøi Caëp töø ñoái xöùng: caù caû – caâu daøi; aên – thaû. Quan heä: aên (höôûng thuï) vôùi thaû (laøm); giöõa caù caû (thaønh quaû) vôùi caâu daøi (ñaàu tö) => keát luaän: muoán ñöôïc höôûng thuï, muoán thu hoaïch ñöôïc thì phaûi ñaàu tö (voán, coâng söùc) * Chuù yù hai lôùp nghóa: nghóa ñen vaø nghóa boùng vaø nghóa cuï theå - nghóa khaùi quaùt. 3. Veà caùch hieäp vaàn, taïo ñoái xöùng caùch söû duïng caùc bieän phaùp tu töø Ví duï: vaàn lieän: Xôûi lôûi trôøi cho so ño trôøi co laïi Vaàn caùch: Tay laøm haøm nhai, tay quai mieäng treã. Taïo ñoái xöùng: hai veá ñoái nhau yù, aâm tieát, veà thanh ñieäu - Bieän phaùp tu töø: so saùnh, aån duï… - Cho hs laøm moät soá baøi taäp veà tuïc ngöõ. Chuaån bò chuû ñeà tieáp theo: “Lôøi tieãn daën” Tt kí duyeät: Tt kí duyeät: Tuaàn 8 chuû ñeà 2 XUÙY VAÂN GIAÛ DAÏI I. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT. - Hieåu ñöôïc noäi dung vaø yù nghóa cuûa vôû cheøo qua ñoaïn trích, töø ñoù bieát traân troïng ngheä thuaät truyeàn thoáng ñoäc ñaùo cuûa daân toäc. - Thaáy ñöôïc ngheä thuaät theå hieän ñaëc saéc noäi taâm cuûa Xuùy Vaân trong ñoaïn trích. II. TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP. 1. BAØI CUÕ: 2. BAØI MÔÙI. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh vaø giaùo vieân Noäi dung caàn ñaït. Em hieåu theá naøo laø cheøo? - Giaùo vieân cuûng coá phaàn traû lôøi cuûa hoïc sinh. Haõy toùm taét vôû cheøo Kim Nham? - Neâu vò trí cuûa ñoaïn trích? - Hoïc sinh tìm ra hoaøn caûnh cuûa Xuùy Vaân luùc naøy? Hoaøn caûnh cuûa XV ñöôïc theå hieän qua nhöõng caâu thô naøo? - GV choïn caùc caâu thô cuûa hoïc sinh tìm ra, laáy caùc caâu coù yù khaùi quaùt nhaát: - Hoaøn caûnh cuûa nhaân vaät gôïi leân ñieàu gì? - Luùc naøy nhaân vaät muoán chia seû, taâm söï vôùi ai? - Hoï coù hieåu noãi loøng cuûa Xuùy Vaân luùc naøy khoâng? - Hoïc sinh khaùi quaùt hoaønh caûnh, taâm traïng cuûa Xuùy Vaân? Khi choàng ñi vaéng, ôû nhaø vôùi gia ñình nhaø choàng! - Hoûi hoïc sinh taâm traïng cuûa Xuùy Vaân ñöôïc theå hieän ôû nhöõng khía caïnh naøo? - Cho hoïc sinh tìm bieän phaùp tu töø trang caùc caâu thô? Gôïi taâm traïng gì? - Nieàm ao öôùc cuûa nhaân vaät luùc naøy? Em coùi nhaän xeát gì veà ao öôùc ñoù cuûa Xuùy Vaân? - Nhaân vaät rôi vaøo tình traïngnhö theá naøo kh mô öôùc vaø thöïc teá khoâng haøi hoøa vôùi nhau? - Töø caùc maâu thuaãn ñoù, nhaân vaät ñaõ bò ñaåy vaøo tình huoáng naøo? - Em coù nhaän xeát gì veà caùch noùi trong phaàn haùt ngöôïc cuûa nhaân vaät? - Töø caùc hình aûnh ñoù cho hoïc sinh nhaän xeùt veà taâm traïng cuûa nhaân vaät? - Cho hoïc sinh ñaøm thoaïi ñöa ra nhaän xeùt veà bieåu hieän veà taâm traïng cuûa nhaân vaät! - GV cuûng coá vaán ñeà! I. TÌM HIEÅU BAØI HOÏC. 1/ Cheøo coå: - Cheøo coå coøn goïi laø cheøo saân ñình, cheøo truyeàn thoáng. - Laø moät loaïi hình ngheä thuaät saân khaáu toång hôïp, xuaát xöù ôû vuøng ñoàng baèng Baéc Boä - Caùi quan troïng nhaát cuûa cheøo laø tích, moãi vôû cheøo coù moät ñoaïn ñaëc saéc. 2/ Toùm taét vôû “ Kim Nham”. - Kim Nam laø moät hoïc troø ôû Nam Ñònh ra Haø Noäi hoïc, thöïc hieän chí laäp danh khoa cöû. Ñöôïc quan huyeän gaû con gaùi laø Xuùy Vaân, moät ngöôøi con gaùi neát na, thuøy mò cho - Thôøi gian KN ñi hoïc, XV bò Traàn Phöông moät ngaõ giaøu coù duï doã. XV tin lôøi TP giaû daïi ñeå veà nhaø theo TP. - Khoâng ngôø TP laø moät tay ñeåu giaû, löøa ñöôïc XV roài cao chaïy xa bay  - KN thi ñoã quan, trong ngaøy vinh quy thaáy vôï mình ñi aên xin, KN cho moät chöõ tieàn vaøo naém côm cho XV, XV nhaân ra ñoàng tieàn chuûa choàng mình ngaøy xöa. Hoùa ñieân thaät, nhaûy xuoáng soâng töï töû. 3/ Ñoaïn trích: Trích ñoaïn khi Xuùy Vaân giaû daïi, Kim Nham phaûi traû Xuùy Vaân veà nhaø. II. Ñoïc - hieåu. 1/ Hoaøn caûnh cuûa Xuùy Vaân: - Choàng ñi hoïc, ôû nhaø bò raøng buoäc, goø boù bôûi gia ñình nhaø choàng , chòu caûnh coâ ñôn. “Con gaø röøng maø ôû vôùi coâng Ñaéng cay chaúng coù chòu ñöôïc, öùc!” “Con caù roâ naèm vuõng chaân traâu Ñeå cho naêm baûy caàn caâu chaâu vaøo. Ngheä thuaät aån duï: - XV ví mình nhö gaø röøng chung soáng vôùi coâng; Gôïi moät cuoäc soáng laïc loõng, coâ ñôn. -“ Con caù roâ – vuõng chaân traâu”. Cuoäc soâng laøm daâu goø boù, tuø tuùng, chaät choäi. g Caâu thô laø tieáng than veà soá phaän cuûa nhaân vaät rôi vaøo hoaøn caûnh “ ñaéng cay” tuø tuùng, beá taéc khaùt theøm haïnh phuùc. - Taâm söï khoâng theå chia seû cuøng ai: “ Laùng gieàng ai hay, öùc bôûi xuaân huyeân” g Noãi loøng cuûa XV khoâng theå ai chia seû, khoâng ai hieåu thaáu: bò coâ laäp trong coâ ñôn. 2/ Taâm traïng cuûa Xuùy Vaân. - Ñoaïn ñaàu: “Toâi keâu ñoø ñoø noï khoâng thöa Toâi caøng chôø ñôïi, caøng tröa chuyeán ñoø. Hænh aûnh aån duï: “ keâu ñoø”, “ chôø ñôïi”, “ tröa chuyeán ñoø” Mong muoán, keâu chôø haïnh phuùc, tình yeâu. Chôø ñôïi nhöng khoâng ñöôïc: gôïi leân taâm traïng beõ baøng, coâ ñôn, caûm thaáy mình lôõ laøng. - Ao öôùc haïnh phuùc bình dò. “ Chôø cho boâng luùa chín vaøng Ñeå anh ñi gaët, ñeå naøng mang côm.” - Öôùc mô bình dò, ñôn giaûn haïnh phuùc trong lao ñoäng. Mô öôùc chính ñaùng, nhaân vaên. Nhöng haïnh phuùc ñoù khoâng ñaùp öùng ñöôïc. Nhaân vaät rôi vaøo bi kòch cuûa öôùc mô vaø thöïc teá. Neân ñau ñôùn xoùt xa. - Cuoái cuøng nhaân vaät rôi vaøo tình traïng maát phöông höôùng. Cuøng quaãn trong coâ ñôn. Caùc caâu thô cuoái: “ Coâ gaùi loäi soâng teù beøo Chuoät ñaäu caønh raøo, muoãi aáp caùnh dôi Buït beû coå con nai Truùng gaø tha con quaï Trong ñình coù khua, nhoâi. Trong oùn coù keøo, coät,. ….. Cöôõi gaø maø ñi ñaùnh giaëc” - Caùc hình haûnh ngöôïc ñôøi, voâ lí. Nöûa ñieân nöûa thaät. Coù phaàn ñieân ñieân daïi daïi. Nhöng boäc loä taâm traïng roái bôøi, maát phöông höôùng cuûa nhaân vaät: rôi vaøo bi kòch. a Thoâng qua caùc hình aûnh töôïng tröng, aån duï, … boäc loä taâm traïng cuûa nhaân vaät moät caùch phong phuù, chöùa ñaày maâu thuaãn noäi taâm thaàm kín, gôïi noãi ñau khoâng theå chia seû maø nhaân vaät phaûi gaùnh chòu. Tt kí duyeät: Tt kí duyeät: Tuaàn 9 Chuû ñeà 2. THÖ DUÏ VÖÔNG THOÂNG LAÀN NÖÕA (Taùi duï Vöông Thoâng thö) I. Muïc ñích yeâu caàu: - Naém ñöôïc chöùc naêng chính luaän vaø giaù trò vaên hoïc cuûa böùc thö. - Hieåu ñöôïc chieán löôïc “Ñaùnh vaøo long ngöôøi” theå hieän tö töôûng nhaân nghóa, ñöùc hiueâuù sinh, long yeâu hoaø bình trong saùng taùc cuûa Nguyeãn Traõi. II. Leân lôùp 1. OÅn ñònh 2. Kieåm tra baøi cuõ 3. Baøi môùi: Phöông phaùp Yeâu caàu caàn ñaït h/s naém ñöôïc nhöõng noäi dung chính trong phaàn tieåu daãn? Gv höôùng daãn hs ñoïc. Haõy cho bieát muïc ñích Nguyeãn Traõi vieát böùc thö naøy laøm gì? Böùc thö mang yù nghóa gì? Böùc thö mang tính chaát cuûa moät taùc phaåm vaên hoïc, haõy chæ ra hình thöùc ngheä thuaät? Ngoân ngöõ theå hieän trong böùc thö? I. Tìm hieåu chung 1. Xuaát xöù Thö duï Vöông Thoâng laàn nöõa laø moät trong nhieàu böùc thö Nguyeãn Traõi göûi cho Vöông Thoâng – moät vieân töôùng coù vai troø quan troïng trong toå chöùc cuûa ñaïo quaân xaâm löôïc nhaø Minh, ñöôïc vieát vaøo khoaûng ñaàu naêm 1427. 2. Vaên baûn. a. Ñoïc. b. Xem chuù thích. II. Ñoïc – hieåu 1. Muïc ñích cuûa böùc thö. Muïc ñích thuyeát phuïc vieân töôùng cuûa quaân Minh (Vöông Thoâng) ñaàu haøng. 2. YÙ nghóa: haïn cheá hi sinh toån that cuûa hai phía ta vaø ñòch. 3. Ngheä thuaät: - Hình töôïng taùc giaû (veà caùc maët tö töôûng, hoïc vaán, caûm xuùc) ñöôïc theå hieän khaù roõ neùt, ngheä thuaät binh vaän vôùi söï keát hôïp nhuaàn nhuyeãn. Nhìn toång theå caàn thaáy taùc phaåm laø söï theå hieän ñaëc saéc cuûa long yeâu hoaø bình cuûa taùc giaû vaø quaân Ñaïi Vieät - Ngoân ngöõ soáng ñoäng: ñoái thoaïi giöõa quaân ta vaø töôùng giaëc -> nhôø coù haøng loaït caâu hoûi cuøng nhöùng lôøi noùi khhích leä neân ta bieát ñöôïc töôùng giaëc cuõng laø ngöôøi coù hoïc thöùc. - Taùc giaû laø moät ngöôøi yeâu nöôùc, yeâu hoaø bình, thöông xoùt nhaân daân bò laàm than cô cöïc vì chieán tranh. Caêm giaän keû thuø coù khi tieán coâng keû thuø quyeát lieät nhöng laïi toû ra meàm moûng. - Thuyeát phuïc baèng nhöõng lôøi leõ saâu saéc keát hôïp vôùi nhöõng hình aûnh coù tính tröïc quan sinh ñoäng. Cuûng coá: - Yù nghóa, muïc ñích cuûa böùc thö. - Ngheä thuaät. Daën doø: Hoïc baøi vaø chuaån bò chuû ñeà tieáp theo. Tt kí duyeät: Tt kí duyeät: Chuû ñeà 3 (Tuaàn :10,11,12,13,14,15,16) 6 tieát Tuaàn 10, 11 Tieát 1,2 Naâng cao naêng löïc laøm vaên: quan saùt theå nghieäm ñôøi soáng; ñoïc saùch tích luyõ; lieân töôûng; choïn söï vieäc chi tieát tieâu bieåu quan saùt theå nghieäm ñôøi soáng MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : Giuùp HS : - Qua baøi hoïc, böôùc ñaàu hieåu vaø bieát vaän duïng keát quaû quan saùt, theå nghieäm ñôøi soáng ñoái vôùi vieäc laøm vaên TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC : Kieåm tra baøi cuõ : 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Yeâu caàu caàn ñaït - Cho hoïc sinh quan saùt caûnh saân tröôøng, xaây döïng thaønh vaên baûn noùi trình baøy trong lôùp hoïc. - Em haõy trình baøy noäi dung ôû phaàn quan saùt ôû SGK. - Quan saùt nhö theá naøo ñeå coù hieäu quûa? Voán soáng coù vai troø nhö theá naøo trong laøm vaên? Em hieåu theá naøo laø theå nghieäm? : Cuûng coá: Daën doø: 1. Quan saùt : + Khaùi nieäm veà quan saùt : Quan saùt laø xem xeùt chaêm chuù khaùm phaù vaø phaùt hieän nhöõng ñoåi thay, ñieàu aån kín maø maét thöôøng deã boû qua. Quan saùt laø xem xeùt söï vaät, hieän töôïng moät caùch coù phöông phaùp. Töø gaàn ñeán xa, töø ngoaøi vaøo trongcoù söï töôûng töôïng, khaùi quaát nhaèm taïo ra caùc hình aûnh sinh ñoäng torng ñôøi soáng. + Yeâu caàu cuûa quan saùt : Chuù yù caùc hieän töôïng laäp ñi laäp laïi Quan saùt baèng caùc giaùc quan con ngöôøi. Quan saùt söï vieäc, söï vaät ôû traïng thaùi ñoäng, tónh, boä phaän, toaøn theå, so saùnh ñoái chieáu, nguyeân nhaân vaø keát quaû. Ngoaøi ra coøn vaän duïng lieân töôûng, töôûng töôïng ñeå caûm nhaän hieän töôïng moät caùch ñaày ñuû. Thöôøng xuyeân quan saùt seõ coù ñaày ñuû voán soáng doài daøo ñeå vieát. 2. Theå nghieäm Theå nghieäm laø moät caùch tích luyõ quan troïng ñoái vôùi vieäc laøm vaên. Theå nghieäm laø söï chuû ñoäng söû duïng giaùc quan cuûa mình ñeå tìm hieåu söï vaät, thaâm nhaäp vaøo ñoái töôïng, töï ñaët mình vaøo hoaøn caûnh söï vaät, söï vieäc ñeå laøm roõ nieàm vui, noãi ñau cuûa ngöôøi trong cuoäc. + So saùnh vôùi quan saùt Theå nghieäm khaùc vôùi quan saùt ôû choã. Ngöôøi quan saùt ñöùng ôû beân ngoaøi ñoái töïông ñöôïc quan saùt. Theå nghieäm ñoøi hoûi con ngöôøi phaûi hoaù thaân vaøo ñoái töôïng. - Naêng löïc quan saùt vaø theå nghieäm - Taùc duïng cuûa coâng vieäc naøy. - Hoïc vaø xem baøi tham khaûo sgk. Kí duyeät: Kí duyeät: Tuaàn 12 Tieát 3 ÑOÏC SAÙCH VAØ TÍCH LUYÕ I. Muïc ñích yeâu caàu Giuùp hoïc sinh: - Nhaän thöùc ñöôïc yù nghóa quan trong cuûa vieäc ñoïc saùch. - Bieát toå chöùc vieäc ñoïc cuûa baûn thaân moät cuoán saùch. Caùch coù keá hoaïch vaø coù phöông phaùp khoa hoïc. II. Leân lôùp: 1. OÅn ñònh: 2. Kieåm tra baøi cuõ: 3. Baøi môùi: Em haõy cho bieát vieäc ñoïc saùch coù yù nghóa nhö theá naøo? Laáy vd veà taùc duïng cuûa vieäc ñoïc saùch? Ñoïc saùch caàn coù phöông phaùp gì