Giáo án Vật lí 9 - Tiết 49: Thấu kính hội tụ - Năm học 2022-2023 - Phan Thị Thanh

Trường TH&THCS Sơn Lĩnh Giáo viên: Phan Thi Thanh Tổ : KHTN Ngày soạn 12 /0/2023 Tiết 49: THẤU KÍNH HỘI TỤ I. Mục tiêu 1. Kiến thức:- Nhận dạng được thấu kính hội tụ. - Mô tả được sự khúc xạ của tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ. 2. Kĩ năng: - Vận dụng được kiến thức đã học để giải bài tập đơn giản về thấu kính hội tụ và giải thích một vài hiện tượng thường gặp trong thực tế. 3. Thái độ: Nghiêm túc, yêu thích môn học. II. Chuẩn bị: 1. Giáo viên:- 4 thấu kính hội tụ, - 1 nguồn sáng phát ra chùm ba tia sáng song song (không có ). 2. Chuẩn bị của HS: - Đọc và nghiên cứu trước bài 42_SGK. III. Các hoạt động dạy học 1. Kiểm tra bài cũ. - Hãy nêu quan hệ hiện tượng khúc xạ ánh sáng? Chữa bài tập 40-41.1_SBT ? 2. Giới thiệu bài mới 3. Bài mới Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1: Tổ chức tình hướng học tập GV: Gọi một h/s đọc câu đối thoại SGK H Đ2: Đặc điểm của thấu kính hội tụ I. Đặc điểm của thấu kình hội tụ (TKHT) 1. Thí nghiệm 1. Thí nghiệm:(Hình 42.2_SGK) -Mô tả hiện tượng bằng hình vẽ, cho h/s C1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi TKHT là chùm đọc thông báo câu C1, trả lời câu C2 hội tụ tại một điểm C2: SI là tia tới, IK là tia ló 2. Hình dạng của thấu kính hội tụ 2. Hình dạng của thấu kính hội tụ - Cho h/s quan sát TKHT - TKHT làm bằng vật liệu trong suốt. -? TKHT có những đặc điểm gì ? - Thấu kính hội tụ thường dùng có phần rìa + Quy ước-Kí hiệu: ( vẽ TKHT) mỏng hơn phần giữa. H Đ3: Tìm hiểu một số khái niệm : II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của tháu kính hội tụ của tháu kính hội tụ 1. Trục chính ( ) 1. Trục chính ( ) -Yêu cầu HS quan sát lại thí nghiệm h F O F' 42.2, trả lời C4 C4: Các tia tới vuông góc mặt TKHT có một GV: Cho h/s phát biểu KN trục chính tia cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng trùng với một đường thẳng gọi là trục chính ( ) Trường TH&THCS Sơn Lĩnh Giáo viên: Phan Thi Thanh Tổ : KHTN 2. Quang tâm (O) 2. Quang tâm (O):- Trục chính cắt TKHT tại -Cho h/s quan sát hình vẽ, đoc SGK điểm O, điểm O là quang tâm -? Quang tâm là điểm nào ? - Tia sáng đi qua quang tâm, đi thẳng không đổi hướng. 3. Tiêu điểm (F) 3. Tiêu điểm (F) Yêu cầu HS quan sát lại thí nghiệm hình C5: Tiêu điểm nằm trên đường thẳng đi qua 42.2(sgk), trả lời C5, C6. quang tâm O O F' C6: Khi đó chùm tia ló vẫn hội tụ tại một điểm -?Tiêu điểm của thấu kính là gì? Mỗi thấu trên trục chính. (Điểm F) kính có mấy tiêu điểm? Vị trí của chúng - Một chùm tia tới //với t/chính của TKHT cho có đặc điểm gì? Tia tới quay sang bên kia chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính. của thấu kính thì hiện tượng xảy ra tương -Mỗi TKHT có hai tiêu điểm F và F’ đối xứng tự ? nhau qua qua quang tâm của thấu kính. 4. Tiêu cự ( f ):- Là khoảng cách từ quang tâm 4. Tiêu cự : (f) đến mỗi tiêu điểm: OF = OF’ = f -? Khoảng cách từ F, F' tới quang tâm gọi - Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục là gì ? truyền thẳng theo phương của tia tới. - ?Hãy cho biết đường truyền của các tia - Tia tới // thì tia ló qua tiêu điểm. sáng qua TKHT ? - Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính. II. Vận dụng C7: S H Đ4: Vận dụng F' GV: GV: Yêu cầu h/s trả lời hỏi câu C7, O C8 HS: cá nhân trả lời C7, C8 C8: TKHT là TK có phần rìa mỏng hơn phần giữa. Nếu tia tới // trục chính thì tia ló hội tụ tại tiêu điểm H Đ5: Củng cố: - Nêu cách nhận biết TKHT ? Cho biết đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua TKHT ? - Gọi 2 h/s đọc phần ghi nhớ SGK H Đ6: Hướng dẫn về nhà: - Học phần ghi nhớ, đọc phần có thể em chưa biết. - Làm bài tập 42-43.1- SBT IV: Rút kinh nghiệm: Trường TH&THCS Sơn Lĩnh Giáo viên: Phan Thi Thanh Tổ : KHTN Tiết 50 BÀI TẬP I. Mục tiêu 1. KT:- Cũng cố việc nắm cách vẽ các tia sáng qua thấu kính hội tụ ,đặc điểm của các tia này này. Dùng các tia sáng đặc biệt dựng được ảnh của một vật qua TKHT 2. KN: - Dựng ảnh của một vật qua TKHT,tính được f,f, h,.. 3. TĐ: - Nghiêm túc, yêu thích môn học. II. Chuẩn bị: 1. Giáo viên chuẩn bị: Chuẩn bị bài tập 2. Chuẩn bị của HS: -Học và làm bài tập đã giao . III. Các hoạt động dạy học 1. Bài cũ.- Nêu các đặc điểm của các tia sáng qua TKHT?. Nêu cách nhận biết TKHT 2 .Bài mới : Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1 I/ Bài 1: Vật sáng AB đặt vuông góc với trục Bài 1: Vật sáng AB đặt vuông góc với trục chính của 1 TKHT có f = 12cm, cách TKính chính của 1 TKHT có f = 12cm, cách TKính 16cm, 16cm, A nằm trên trục chính. A nằm trên trục chính. a.Xác định khoảng cách từ ảnh của AB tới a.Xác định khoảng cách từ ảnh của AB tới TKính TKính b. Tính tỉ số A’B’/AB b. Tính tỉ số A’B’/AB AB OA OAB : OA'B' (1) A'B' OA' Giải : F 'OI : F ' A'B' OI F 'O OI F 'O (2) A'B' F ' A' A'B' OA' OF ' Mà OI = AB nên (1) = (2) OA F 'O OA' OA' OF ' Bài 2: Một vật sáng AB được đặt vuông góc OA' 48cm với trục chính của TKHT có f = 12cm, A nằm A'B' 48 trên trục chính, cách TK 8cm. Biết AB cao 2 3 cm. AB 16 a. Tính khoảng cách từ ảnh đến TK b. Tính chiều cao của ảnh Bài 2: Một vật sáng AB được đặt vuông góc với trục chính của TKHT có f = 12cm, A nằm Trường TH&THCS Sơn Lĩnh Giáo viên: Phan Thi Thanh Tổ : KHTN trên trục chính, cách TK 8cm. Biết AB cao 2 cm. a. Tính khoảng cách từ ảnh đến TK b. Tính chiều cao của ảnh Giải AB OA OAB : OA'B' (1) A'B' OA' F 'OI : F ' A'B' ' ' B OI F O OI F O (2) A'B' F ' A' A'B' OA' OF ' Mà OI = AB nên (1) = (2): OA F 'O OA' OA' OF ' 8 12 OA' OA' 12 OA' 24cm A'B' OA' 24 3 AB OA 8 AB 3A'B' 3.2 6cm Ảnh là ảnh ảo, cùng chiều, lớn hơn vật và cách TK 24cm H Đ4. Củng cố.- Nêu cách dựng ảnh của một vật qua TKHT ? H Đ5. Hướng dẫn về nhà - Làm bài tập 42-43.2 42-43.6- SBT . - Đọc trước bài 44_SGK H Đ7: Rút kinh nghiệm: