Giáo án Vật lí Lớp 9 Tiết 33

Ngày soạn: 13/12/2011 Ngày giảng: 9a-16/12 Tiết 33 Bài 33: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ I.Mục tiêu : 1.Kiến thức. - Làm được TN dùng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện để tạo ra dòng điện cảm ứng - Mô tả cách làm xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín bằng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện. - Sử dụng được đúng hai thuật ngữ mới, đó là dòng điện cảm ứng và hiện tượng cảm ứng điện từ. 2.Kỹ năng: - Quan sát và mô tả chính xác hiện tượng xảy ra. 3.Thái độ. - Nghiêm túc, trung thực trong học tập. II. Chuẩn bị : + Đối với GV và mỗi nhóm HS - 1 đinamô xe đạp có lắp bóng đèn. - 1 cuộn dây dẫn có lắp bóng đèn LED. - 1 nam châm vĩnh cửu có trục quay tháo lắp được. - 1 nam châm điện + 2 pin 1,5V. + Dự kiến ghi bảng : Ghi cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của đinamô, nội dung nhận xét 1 và nhận xét 2, khái niệm hiện tượng cảm ứng điện từ. III. Tổ chức các hoạt động. Hoạt động của tròTrợ giúp của thầy Trợ giúp của thầy HĐ1: Kiểm tra bài cũ. - Một hS lên bảng trả lời. - Cả lớp nhận xét . ? Nêu cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của động cơ điện một chiều? - Gv nhận xét và cho điểm HĐ2: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của đinamô xe đạp. I. Cấu tạo và hoạt động của đinamô xe đạp. -Quan sát hình 31.1 kết hợp với quan sát đinamô đã tháo vỏ, nêu được các bộ phận chính của đinamô: + 1 nam châm. + Cuộn dây có thể quay quanh trục. -Cá nhân HS nêu dự đoán. HĐ3: Tìm hiểu cách dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra dòng điện. II. Dùng nam châm để tạo ra dòng điện. 1.Dùng nam châm vĩnh cửu. Y/c HS quan sát hình 31.1 (SGK) và quan sát đinamô đã tháo vỏ để chỉ ra các bộ phận chính của đinamô. ? Nêu các bộ phận chính của đinamô xe đạp. ? Y/c HS dự đoán xem hoạt động của bộ phận chính nào của đinamô gây ra dòng điện? Dựa vào dự đoán của HS, GV đặt vấn đề nghiên cứu phần II - Cá nhân HS đọc câu C1, nêu được dụng cụ TN và các bước tiến hành TN. - Quan sát thí nghiệm, thảo luận nhóm câu C1: Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín ở trường hợp di chuyển nam châm lại gần hoặc ra xa cuộn dây. - HS đọc câu C2, nêu dự đoán. - HS đọc Nhận xét 1: Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi ta đưa một cực nam châm lại gần hay ra xa một đầu cuộn dây đó hoặc ngược lại. ? Y/c HS nghiên cứu câu C1, nêu dụng cụ cần thiết để tiến hành TN và các bước tiến hành. Hướng dẫn HS các thao tác TN: + Cuộn dây dẫn phải được nối kín. + Động tác nhanh, dứt khoát. ? Y/c HS thảo luận nhóm trả lời câu C1. Gọi đại diện nhóm mô tả rõ từng trường hợp TN tương ứng yêu cầu câu C1. ? Y/c HS đọc câu C2, nêu dự đoán. ? Y/c HS rút ra nhận xét qua câu C1, C2. Chuyển ý: Nam châm điện có thể tạo ra dòng điện hay không? HĐ4: Tìm hiểu cách dùng nam châm điện để tạo ra dòng điện. 2. Dùng nam châm điện. -Cá nhân HS nghiên cứu các bước tiến hành làm TN 2. - Thảo luận theo nhóm trả lời câu C3. - Đại diện nhóm trả lời câu C3. HS nhóm khác tham gia thảo luận. -HS: Khi đóng (ngắt) mạch điện thì cươngd độ dòng điện trong mạch tăng (giảm) đi, vì vậy từ trường của nam châm điện thay đổi tăng lên (hoặc giảm) đi. -HS ghi nhận xét 2 vào vở. Y/c HS đọc TN 2, nêu dụng cụ cần thiết. Lưu ý lõi sắt của nam châm điện đưa sâu vào lòng cuộn dây. Hướng dẫn HS thảo luận câu C3. ? Khi đóng mạch (hay ngắt mạch điện) thì dòng điện có cường độ thay đổi như thế nào? Từ trường của nam châm điện thay đổi như thế nào? Dòng điện xuất hiện ở cuộn dây dẫn kín trong thời gian đóng hoặc ngắt mạch điện của nam châm nghĩa là trong thời gian từ trường của nam châm điện biến thiên. HĐ5: Tìm hiểu dòng điện cảm ứng và hiện tượng cảm ứng điện từ. III. Hiện tượng cảm ứng điện từ. - HS đọc SGK để hiểu về thuật ngữ: Dòng điện cảm ứng , hiện tượng cảm ứng điện từ. - HS trả lời câu hỏi của GV Y/c HS đọc phần thông báo SGK. ? Qua TN 1 và 2, hãy cho biết khi nào xuất hiện dòng điện cảm ứng? HĐ6: Vận dụng – củng cố. - Cá nhân HS dưa ra dự đoán cho câu C4. - Nêu kết luận qua quan sát TN kiểm tra. - Cá nhân hoàn thành câu C5. - HS đọc phần ghi nhớ. - HS đọc phần “Có thể em chưa biết”. HĐ7: HDVN - Học bài theo SGK + vở ghi. - Làm bài tập 30 (SBT) Y/c cá nhân HS trả lời C4, C5. Với câu C4: + Nêu dự đoán. + GV làm TN kiểm tra để cả lớp theo dõi và rút ra kết luận. Gọi HS đọc phần ghi nhớ cuối bài, Cho HS đọc phần “Có thể em chưa biết”. IV. Bµi häc kinh nghiÖm ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................