Giáo án Vật lý 11 CB - GV: Hoàng Hải Hà - Tiết 29 - Dòng điện trong chất khí (t1)

Tiết 29 Ngày soạn: 28/11/2008 DÒNG ĐIỆN TRONG CHẤT KHÍ (T1) A. Mục tiêu 1. Kiến thức Hiểu được môi trường chất khí không có hạt tải điện và cách đưa các hạt tải điện vào môi trường đó. Biết được bản chất của dòng điện trong chất khí. Hiểu được quá trình dẫn điện không tự lực và sự nhân số hạt tải điện trong quá trình dẫn điện không tự lực. 2. Kĩ năng Phân biệt được bản chất của dòng điện trong chất khí và dòng điện trong chất điện phân, dòng điện trong kim loại. 3. Thái độ Độc lập, chủ động trong học tập, nghiên cứu. B. Phương pháp giảng dạy: Phát vấn đàm thoại, thuyết trình. C. Chuẩn bị giáo cụ 1. Giáo viên: Điện nghiệm, H.15.2 sgk. 2. Học sinh: Chuẩn bị theo yêu cầu của GV. D. Tiến trình bài dạy 1. Ổn định lớp - Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ không kiểm tra bài cũ. 3. Nội dung bài mới a. Đặt vấn đề Nếu chất khí dẫn điện điều gì sẽ xãy ra? Với điều kiện như thế nào thì chất khí trở nên dẫn điện? Bài học hôm nay ta cùng nghiên cứu. b. Triển khai bài dạy HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1: Tìm hiểu về sự dẫn điện của chất khí ở điều kiện thường GV: Yêu cầu hs trả lời câu C1, và rút ra kết luận: Chất khí có dẫn điện hay không? HS: Trả lời. GV: Nói rõ: ở đk thường chất khí không dẫn điện, HS thấy rõ vấn đề cần nghiên cứu. GV: Làm thí nghiệm như H15.1 sgk, yêu cầu hs nhận xét về 2 lá điện nghiệm sau một thời gian tích điện cho 2 lá. HS: Nhận xét. GV: Rút ra kêt luận, điện tích đã truyền ra không khí, đến các vật khác. Giới thiệu thí nghiệm H15.2 sgk. GV: Yêu cầu hs phân tích mạch điện, cách tiến hành thí nghiệm, rút ra nhận xét cho tứng trường hợp. HS: Trả lời. HS: Hoàn thành câu C2. GV: Rút ra các kết luận cần thiết. I. CHẤT KHÍ LÀ MÔI TRƯỜNG CÁCH ĐIỆN Chất khí không dẫn điện vì các phân tử khí đều ở trạng thái trung hòa điện, do đó trong chất khí không có hạt tải điện. II. SỰ DẪN ĐIỆN CỦA CHẤT KHÍ TRONG ĐIỀU KIỆN THƯỜNG Nhận xét: - Ở đk thường, trong không khí có rất ít các hạt tải điện. - Khi dùng ngọn lửa đèn ga đốt nóng, hoặc chiếu vào chất khí chùm bức xạ tử ngoại thì trong chất khí xuất hiện các hạt tải điện. Khi đó chất khí có khả năng dẫn điện. Hoạt động 2: Tìm hiểu bản chất của dòng điện trong chất khí GV: Tác nhân ion hóa là gì? HS: Trả lời. GV: Điều kiện để có dòng điện trong chất khí? HS: Trả lời. HS: Nêu bản chất của dòng điện trong chất khí. GV: Hãy so sánh dòng điện trong chất khí, và dòng điện trong kim loại, trong chất điện phân. HS: So sánh. GV: Khi mất tác nhân ion hóa, hiện tượng gì sẽ xảy ra? HS: Trả lời. GV: Thế nào là quá trình dẫn điện không tự lực? HS: Trả lời. GV: Quá trình dẫn điện không tự lực có tuân theo định luật Ôm hay không? HS: Trả lời. GV: Phân tích đồ thị H15.4 sgk. HS: Hoàn thành câu C3. GV: Thế nào là hiện tượng nhân số hạt tải điện trong chất khí trong quá trình dẫn điện không tự lực? HS: Trả lời. GV: Phân tích sự nhân số hạt tải điện. HS: Nghe và ghi nhớ. III. BẢN CHẤT DÒNG ĐIỆN TRONG CHẤT KHÍ 1. Sự ion hóa chất khí và tác nhân ion hóa - Ngoïn löûa ga, tia töû ngoaïi cuûa ñeøn thuyû ngaân trong thí nghieäm treân ñöôïc goïi laø taùc nhaân ion hoaù. Taùc nhaân ion hoaù ñaõ ion hoaù caùc phaân töû khí thaønh caùc ion döông, ion aâm vaø caùc electron töï do. - Doøng ñieän trong chaát khí laø doøng chuyeån dôøi coù höôùng cuûa caùc ion döông theo chieàu ñieän tröôøng vaø caùc ion aâm, caùc electron ngöôïc chieàu ñieän tröôøng. Caùc haït taûi ñieän naøy do chaát khí bò ion hoùa sinh ra. - Khi maát taùc nhaân ion hoùa, caùc ion döông, ion aâm, vaø electron trao ñoåi ñieän tích vôùi nhau hoaëc vôùi ñieän cöïc ñeå trôû thaønh caùc phaân töû khí trung hoaø, neân chaát khí trôû thaønh khoâng daãn ñieän. 2. Quá trình dẫn điện không tự lực của chất khí Quaù trình daãn ñieän cuûa chaát khí nhôø coù taùc nhaân ion hoaù goïi laø quaù trình daãn ñieän khoâng töï löïc. Quaù trình daãn dieän khoâng töï löïc khoâng tuaân theo ñònh luaät OÂm. 3. Hiện tượng nhân số hạt tải điện trong chất khí trong quá trình dẫn điện không tự lực Hiện tượng tăng số hạt tải điện trong chất khí do dòng điện chạy qua gây ra gọi là hiện tượng nhân số hạt tải điện. 4. Củng cố - Bản chất của dòng điện trong chất khí là gì? Làm bài tập 6 sgk. 5. Dặn dò - Học bài cũ. - Chuẩn bị bài mới: Điều kiện để xảy ra hiện tượng tia lửa điện và hồ quang điện? Ứng dụng của các hiện tượng này trong thực tế là gì?