Giáo án Vật lý 11 CB - GV: Hoàng Hải Hà - Tiết 7 - Điện thế. Hiệu điện thế

TIẾT 7 Ngày soạn:13/09/2008 ĐIỆN THẾ. HIỆU ĐIỆN THẾ A. Mục tiêu 1. Kiến thức Nêu được định nghĩa và viết được công thức tính điện thế tại một diểm trong điện trường. Nêu được định nghĩa hiệu điện thế, và viết được công thức liên hệ giữa hiệu điện thế với công của lực điện và cường độ điện trường của một điện trường đều. 2. Kĩ năng Giải được một số bài tập đơn giản về điện thế và hiệu điện thế. 3. Thái độ Tích cực, chủ động trong học tập. B. Phương pháp giảng dạy: Phát vấn đàm thoại, thảo luận nhóm. C. Chuẩn bị giáo cụ 1. Giáo viên: Giáo án và tĩnh điện kế (nếu có). 2. Học sinh: Ôn lại bài 4 và kiến thức về hiệu điện thế đã học ở lớp 7. D. Tiến trình bài dạy 1. Ổn định lớp - Kiểm tra sĩ số 11B1 11B2 11B3 11B4 11B5 2. Kiểm tra bài cũ 1. Công thức tính công của lực điện trong điện trường đều. Cách quy ước dấu của d. Đặc điển công của lực điện? 2. Khái niệm thế năng của một điện tích trong điện trường, biểu thức của thế năng? Thế năng của điện tích có phụ thuộc vào mốc thế năng hay không? Sự phụ thuộc của thế năng WM vào điện tích q. 3. Nội dung bài mới a. Đặt vấn đề Thế năng WM của điện tích q trong điện trường đặc trưng cho khả năng sinh công của lực điện tác dụng lên điện tích q. Thế năng WM vừa phụ thuộc điện trường M, vừa phụ thuộc q. Có đại lượng nào đặc trưng riêng cho khả năng sinh công của điện trường, không phụ thuộc vào điện tích q? b. Triển khai bài dạy HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC HĐ1: Tìm hiểu khái niệm điện thế GV: Yêu cầu hs nhắc lại công thức sự liên hệ giữa thế năng và điện tích q và ý nghĩa của VM. HS: WM = VM.q GV: Yêu cầu hs phân tích công thức và đưa ra khái niệm điện thế. HS: Trả lời. GV: Điện thế được định nghĩa như thế nào? HS: Trả lời. GV: Đơn vị của điện thế là gì? HS: Vôn. GV: Nêu các đặc điểm của điện thế? HS: Là đại lượng đại số. HS cho biết VM khi nào thì âm hoặc dương. HS: Hoàn thành câu C1. GV: Điện thế có phụ thuộc vào mốc tính điện thế không? Người ta quy ước chọn mốc tính điện thế ở đâu? HS: Trả lời. GV: Lấy một vài ví dụ về cách chọn mốc điện thế. HS: Nghe và ghi nhớ. HĐ2: Tìm hiểu khái niệm hiệu điện thế GV: Hiệu điện thế được tính như thế nào? HS: UMN = VM – VN GV: Yêu cầu hs lên bảng thiết lập công thức tính hiệu điện thế giữa hai điểm M,N. HS: Lên bảng tính GV: Hiệu điện thế có phụ thuộc vào mốc tính điện thế không? HS: Không phụ thuộc. GV: Đơn vị của hiệu điện thế là gì? Ý nghĩa của 1V? HS: Trả lời. GV: Người ta đo hiệu điện thế bằng gì? Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của dụng cụ đó? HS: Trả lời. HĐ3: Tìm hiểu về mối quan hệ của hiệu điện thế và cường độ điện trường. GV: Nêu ra bài toán, yêu cầu hs tìm mối quan hệ giữa U và E trong điện trường đều? HS: Lên bảng tính. AMN = qEd và GV: Lí giải vì sao người ta dùng đơn vị của E là V/m. GV: Nói rõ điều kiện áp dụng của công thức (3). HS: Nghe và ghi nhớ. I. ĐIỆN THẾ 1. Khái niệm điện thế VM: - điện thế tại điểm M. - không phụ thuộc vào q, phụ thuộc vào vị trí điểm M trong điện trường. - đặc trưng cho điện trường về phương diện tạo ra thế năng của điện tích q. 2. Định nghĩa - sgk- * Biểu thức: (1) 3. Đơn vị điện thế: Vôn (V). 4. Đặc điểm của điện thế - Là đại lượng đại số Vì q > 0, nếu thì VM > 0. nếu thì VM < 0. - Mốc điện thế (mốc 0) được chọn ở mặt đất hoặc một điểm ở vô cực. II. HIỆU ĐIỆN THẾ 1. Khái niệm 2. Định nghĩa - sgk- * Biểu thức: (2) * Hiệu điện thế không phụ thuộc vào mốc tính điện thế. * Đơn vị: Vôn (V) 1V là hiệu điện thế giữa hai điểm mà nếu ta di chuyển điện tích bằng 1C từ điểm nọ đến điểm kia thì lực điện sinh công bằng 1J. 3. Đo hiệu điện thế - Bằng tĩnh điện kế. - Cấu tạo: sgk. - Nguyên tắc hoạt động: -sgk- 4. Hệ thức giữa hiệu điện thế và cường độ điện trường (3) - Đơn vị của E: V/m. - Điều kiện áp dụng: cho điện trường đều hoặc nếu trong khoảng d rất nhỏ dọc theo đường sức điện, cường độ điện trường thay đổi không đáng kể. 4. Củng cố - Yêu cầu hs phân biệt khái niệm điện thế và hiệu điện thế? - Làm một số bài tập TNKQ ở sgk. 5. Dặn dò - Học bài cũ và làm bài tập sách giáo khoa, bài tập 5.8 sách bài tập. - Làm lại các bài tập ở bài 4, 5 tiết sau sửa bài tập.