Giáo án Vật lý 11 - CT nâng cao - Tiết 4 - Điện trường (t1)

Tiết: 4 Ngày soạn: 10/09/2007 BÀI 3: ĐIỆN TRƯỜNG (T1) Mục tiêu Kiến thức: Trình bài được khái niệm điện trường, nêu được tính chất cơ bản của điện trường. Nêu được khái niệm điện tích thử. Phát biểu được định nghĩa về cường độ điện trường, viết được biểu thức định nghĩa và nêu được ý nghĩa các đại lượng trong biểu thức. Nêu được đặc điểm về phương và chiều của vectơ cường độ điện trường, vẽ được vectơ cường độ điện trường của một điện tích điểm. Phát biểu được định nghĩa đường sức điện trường. Kỹ năng: Xác định được phương chiều của vectơ cường độ điện trường tại mỗi điểm do điện tích điểm gây ra. Vận dụng được công thức tính điện trường để giải một số bài tập đơn giản về điện trường tĩnh. Thái độ: Có thái độ nghiêm túc, tích cực, chủ động trong học tập. Phương pháp Kết hợp phương pháp phát vấn và phương pháp thuyết trình. Chuẩn bị Giáo viên: Giáo án, SGK, SBT Học sinh: Chuẩn bị bài theo yêu cầu của giáo viên Tiến trình lên lớp Ổn định lớp: Nắm sĩ số Kiểm tra bài củ: Không Nội dung bài mới: Đặt vấn đề: Tại sao hai điện tích ở trong chân không lại có thể tương tác với nhau? Theo thuyết tương tác gần thì mọi vật trong không gian tương tác với nhau thông qua môi trường trung gian vậy môi trường giữa hai điện tích là gi? Nó có đặc điểm ra sao hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu điều đó. Triển khai bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1: Tìm hiễu về điện trường GV: Làm thế nào để một vật tác dụng lực hấp dẫn lên vật khác? HS: Xung quanh vật có trường hấp dẫn GV: Giới thiệu lại thuyết tương tác gần từ đó đưa ra khái niệm điện trường. Để hai điện tích tương tác được với nhau thì giữa chúng phải có một môi trường truyền tương tác người ta gọi môi trường đó là điện trường. GV: Điện trường là gì? GV: Điều gì xãy ra nếu đặt một điện tích vào trong điện trường? HS: Bị tác dụng lực. GV: Vậy tính chất cơ bản của điện trường là gì? GV: Giới thiệu khái niệm điện tích thử. Điện trường Khái niệm điện trường Điện trường là dạng môi trường vật chất tồn tại xung quanh điện tích. Tính chất cơ bản của điện trường Điện trường tác dụng lực điện lên các điện tích đặt trong nó. Điện tích thử: Một vật có kích thước nhỏ dùng để phát hiện lực điện gọi là điện tích thử. Hoạt động 2: Tìm hiểu về cường độ điện trường GV: Hãy xác định lực điện tác dụng lên các điện tích đó HS: Lên bảng viết biểu thức. GV: Có nhận xét gì về các lực đó và thường số F/q. GV: Hãy phát biểu định nghĩa cường độ điện trường? GV: Từ biểu thức (1) hãy nêu các đặc điểm của vectơ cường độ điện trường? HS: Suy nghỉ trả lời GV: Từ biểu thức (2) có nhận xét gì về phương và chiều của lực tác dụng lên điện tích đặt trong điện trường Cường độ điện trường Đặt lần lượt các điện tích thử q1, q2, q3... tại một điểm nhất định trong điện trường. , , Ta thấy thương số F/q tại một điểm nhất định trong điện trường là không đổi và dùng để đặc trưng cho sự mạnh yếu của điện trường gọi là cường độ điện trường. Định nghĩa: SGK Biểu thức: (1) Nếu biết thì (2) Nhận xét: Nếu q>0 thì Nếu q<0 thì Đơn vị của cường độ điện trường: (V/m) Hoạt động 3: Tìm hiểu định nghĩa đường sức điện trường GV: Giới thiệu khái niệm mới. HS: Chú ý theo dõi và ghi bài Đường sức điện trường Đường sức điện trường là những đường cong được vẽ trong điện trường sao cho tiếp tuyến tại bất kì điểm nào trên đường cong cũng trùng với vectơ cường độ điện trường tại điểm đó Củng cố: Điện trường là gì? Cường độ điện trường là gì? Hãy nêu các đặc điểm của vectơ cường độ điện trường? Nêu biểu thức tính cường độ điện trường và đơn vị của cường độ điện trường? Làm nhanh bài tập 3. Dặn dò: Về nhà học bài cũ trả lời các câu hỏi 1, 2 sgk. Soạn bài mới: Độ lớn cường độ điện trường của một điện tích điểm? Nêu các đặc điểm của dường sức điện trường? Thế nào là điện trường đều? Phát biểu nguyên lý chồng chất trường?