Giáo án Vật lý 11 nâng cao - Tiết 75, Bài 49 - Bài tập về lăng kính và thấu kính mỏng

Tiết: 75 Ngày soạn: 07/04/2008 BÀI 49: BÀI TẬP VỀ LĂNG KÍNH VÀ THẤU KÍNH MỎNG Mục tiêu Kiến thức: - Hệ thống kiến thức và phương pháp giải bài tập về lăng kính và thấu kính mỏng. - Vận dụng được các công thức thấu kính để giải một số bài tập trong SGK và các bài tập tương tự. - Vận dụng được công thức của lăng kính để vẽ tiếp đường đi của tia sáng qua lăng kính và tính toán một số yếu tố của lăng kính. - Vẽ được sự tạo ảnh của vật qua thấu kính. Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng vẽ hình và giải bài tập dựa vào các phép toán và các định lí trong hình học. - Rèn luyện kĩ năng giải các bài tập định lượng về thấu kính. Thái độ: Có thái độ hợp tác, nghiêm túc, làm việc khoa học, chủ động tích cực trong hoạt động học. Phương pháp Kết hợp phương pháp phát vấn, thuyết trình và phương pháp thực hành giải bài tập. Chuẩn bị Giáo viên: Giáo án, SGK. Học sinh: Chuẩn bị bài theo yêu cầu của giáo viên. Tiến trình lên lớp Ổn định lớp: Nắm sĩ số Lớp 11A: Kiểm tra bài củ: Nêu các quy ước về dấu? Viết công thức thấu kính? Nêu ý nghĩa các đại lượng. Nội dung bài mới: Đặt vấn đề: Trong tiết trước chúng ta đã tìm hiểu về sự tạo ảnh qua thấu kính. Hôm nay chúng ta sẽ vận dụng những kiến thức có được để giải một số bài tập liên quan. Triển khai bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1: Tìm hiểu cách xác định ảnh của một vật Hoạt động 2: Khảo sát thấu kính mỏng GV: Thông báo định nghĩa độ tụ. Trình bày các quy ước về dấu HS: Chú ý nghe giảng ghi chép. GV: Yêu cầu học sinh nhắc lại khái niệm tiêu cự đã được học ở lớp 9 5. Độ tụ Độ tụ là đại lượng dùng để xác địng khả năng làm hội tụ chùm tia nhiều hay ít Đơn vị : D: [dp] điôp; f: [m] R >0 mặt lồi; R<0: mặt lõm; R=¥ mặt phẳng D >0 : TKHT D < 0: TKPK (làm phân kì chùm tia) Hoạt động 3: Tìm hiểu đường đi của tia sáng qua thấu kính GV: Thống báo kiến thức mới HS: Tiếp thu kiến thức mới nghe giảng và ghi vào vỡ GV: Chú ý cho học sinh các quy ước về dấu. GV: Yêu cầu học sinh vận dụng các kiến thức hình học để chứng minh công thức thấu kính. HS: Thảo luận nhóm chứng minh công thức thấu kính. GV: Mời một học sinh lên bảng trình bày. Các học sinh còn lại nhận xét bài làm của bạn. 6. Công thức thấu kính Đặt d = ; d/ = ; f = Qui ước dấu : - Vật AB thật : d > 0 ; Vật ảo : d < 0 - Ảnh A/B/ thật : d/ > 0 ; Anh ảo : d/ < 0 - Thấu kính hội tụ f > 0 ; Thấu kính phân kỳ : f < 0 - Chiều và độ lớn của ảnh. k = k > 0 : Ảnh vật cùng chiều , khác tính chất (ảnh ảo) k < 0 : ảnh vật ngược chiều cùng tính chất (ảnh thật) Công thức thấu kính c. Độ phóng đại ảnh k= Củng cố: C©u 1: Mét vËt s¸ng ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña 1 thÊu kÝnh héi tô tiªu cù 20 cm, cã ¶nh c¸ch vËt 18 cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ®é phãng ®¹i cña ¶nh. VËt c¸ch thÊu kÝnh 9 cm, k = 1. VËt c¸ch thÊu kÝnh 11 cm, k = -2,6. VËt c¸ch thÊu kÝnh 30 cm, k = -1,6. VËt c¸ch thÊu kÝnh 12 cm, k = 2,5. C©u 2: Mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù 12,5 cm. VËt s¸ng ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh cho ¶nh râ nÐt trªn mµn. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña thÊu kÝnh khi vËt c¸ch mµn 90 cm. ThÊu kÝnh c¸ch mµn 30 cm. ThÊu kÝnh c¸ch mµn 15 cm. ThÊu kÝnh c¸ch mµn 75 cm. ThÊu kÝnh c¸ch mµn 15 cm hoÆc 75 cm C©u 3: VËt thËt n»m trong kho¶ng qua thÊu kÝnh héi tô cho ¶nh A. thËt, lín h¬n vËt. B. thËt, nhá h¬n vËt. C. ¶o, nhá h¬n vËt. D. ¶o, lín h¬n vËt. C©u 4: VËt thËt n»m trong kho¶ng qua thÊu kÝnh héi tô cho ¶nh A. thËt, nhá h¬n vËt. B. thËt, lín h¬n vËt. C. ¶o, nhá h¬n vËt. D. ¶o, lín h¬n vËt. 5. Dặn dò * Làm bài tập 9, 10, 11, 12SGK Bài mới: “Bài tập về thấu kính mỏng và lăng kính” Làm các bài tập ví dụ 1, 2. Chuẩn bị các bài tập 10, 12/243 SGK