Giáo án Vật lý 6 tiết 21: Sự nở vì nhiệt của chất rắn

Tiết 21: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN I./ Mục đích , yêu cầu : Kiến thức : + Thể tích, chiều dài của một vật rắn tăng lên khi nóng lên, giảm khi lạnh đi + Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau. + HS giải thích được một số hiện tượng đơn giản về sự nở vì nhiệt của chất rắn Kỹ năng : + Biết đọc các bảng biểu để rút ra kết luận cần thiết Thái độ : + Nghiêm túc, cẩn thận, trung thực trong hợp tác nghiên cứu . II./ Đồ dùng dạy học : Mỗi nhóm : Cả lớp : + Một quả cầu kim loại và 1 vòng kim loại + 1 đèn cồn, 1 chậu nước, khăn khô, sạch + Bảng ghi độ tăng chiều dài của các thanh kim loại khác nhau có chiều dài ban đầu là 100 cm khi nhiệt độ tăng thêm 500C + Tranh lớn vẽ tháp Epphen + Tranh vẽ 18.2 hoặc 1 cái liềm đã được tháo lưỡi ra khỏi khâu III./ Các bước lên lớp : 1./ Kiểm tra bài cũ : + Một người đổ 1 kg dầu ăn vào 1 ca đong có thể tích là 1 lít. Hỏi dầu có bị tràn ra ngoài không? Biết khối lượng riêng của dầu ăn là 800 kg/m3 2./ Bài mới . Ở những tiết trước các em đã được nghiên cứu những vấn đề liên quan đến cơ học , tiết học hôm nay chúng ta sẽ chuyển qua nghiên cứu chương II. Nhiệt học Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung ghi bảng Hoạt động 1 : Đặt vấn đề (5’) - GV treo ảnh tháp Epphen và giới thiệu đôi điều về tháp này - Yêu cầu HS đọc phần đặt vấn đề trong SGK - Tại sao trong vòng 6 tháng mà tháp Epphen có thể cao thêm được 10 cm? - Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta trả lời câu hỏi đó Hoạt động 2 : Thí nghiệm về sự nở vì nhiệt của chất rắn (15’) - Yêu cầu HS đọc phần 1. Làm thí nghiệm - GV giới thiệu các dụng cụ thí nghiệm - Yêu cầu HS nêu cách tiến hành thí nghiệm - GV tiến hành làm thí nghiệm (Trước khi hơ nóng quả cầu kim loại, hơ nóng quả cầu kim loại 3 phút, nhúng quả cầu kim loại vào nước lạnh) - Yêu cầu HS quan sát thí nghiệm và hoàn thành phiếu học tập 1 (nêu hiện tượng xảy ra trong 3 trường hợp và trả lời câu C1 và C2 trong SGK) - Yêu cầu 1, 2 nhóm đọc kết quả nhận xét và trả lời câu hỏi C1, C2 - GV hướng dẫn HS thảo luận, thống nhất câu trả lời. Hoạt động 3 : Rút ra kết luận (3’) - Yêu cầu HS đọc câu C3 - Yêu cầu HS trả lời câu C3 - Hướng dẫn HS thảo luận, thống nhất câu trả lời - Cho HS ghi kết luận vào tập Hoạt động 4 : So sánh sự vì nhiệt của các chất rắn khác nhau (10’) - Gọi HS đọc phần chú ý - GV lưu ý HS : Khi nóng lên sẽ nở cả về thể tích (nở khối) và nở về độ dài (nở dài). Tuy nhiên sự nở dài có nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật hơn sự nở khối - GV treo và giới thiệu bảng ghi độ tăng chiều dài của các thanh kim loại khác nhau có chiều dài ban đầu là 100cm khi nhiệt độ tăng thêm 500C - Yêu cầu HS đọc bảng và trả lời câu C4 - GV hướng dẫn HS thảo luận, thống nhất câu trả lời - Cho HS ghi kết luận vào tập Hoạt động 5 : Vận dụng (5’) - Yêu cầu HS đọc câu C5 - GV treo hình 18.2 lên bảng hoặc đưa vật mẫu cho HS xem - Yêu cầu HS trả lời câu C5 - Gọi HS đọc và trả lời câu C6 - GV có thể làm thí nghiệm kiểm chứng - Yêu cầu HS giải thích kết quả của thí nghiệm (khuyến khích cho điểm) - Gọi HS đọc và trả lời câu C7 - GV nhận xét - Gọi HS đọc phần có thể em chưa biết - GV quan sát tháp Epphen - HS đọc phần đặt vấn đề trong SGK - HS đọc phần làm thí nghiệm - HS quan sát GV giới thiệu các dụng cụ thí nghiệm - HS nêu cách tiến hành thí nghiệm - HS quan sát, nhận xét - HS quan sát thí nghiệm và hoàn thành phiếu học tập 1 - Vài nhóm đọc kết quả nhận xét và trả lời câu hỏi C1, C2 - HS nhận xét câu trả lời của bạn, bổ sung nếu thiếu . - HS đọc câu C3 - HS trả lời câu C3 - HS nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn - HS ghi kết luận vào tập - HS đọc phần chú ý - HS đọc bảng - HS hoạt động cá nhân trả lời câu C4 - HS thảo luận, nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn - HS ghi kết luận vào tập - HS đọc câu C5 - HS quan sát hình 18.2 (hoặc vật mẫu ) - HS trả lời câu C5 - HS đọc và trả lời câu C6 - HS quan sát thí nghiệm kiểm chứng - HS giải thích kết quả của thí nghiệm - HS đọc và trả lời câu C7 1. Thí nghiệm : SGK 2. Kết luận : * Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi * Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau 3./ Vận dụng C5 : Phải nung nóng khâu dao, liềm vì khi được nung nóng, khâu nở ra dẽ lắp vào cán, khi nguội đi, khâu co lại xiết chặt vào cán . C7 : Vào mùa hè nhiệt độ tăng, thép nở ra (thép dài ra) => Tháp cao lên 3./ Cũng cố : + Yêu cầu HS đọc lại các kết luận trong bài . + SƯa bài tập 18.1 và 18.2 trong SBT / 22 4./ Dặn dò : + Về nhà xem lại bài, học thuộc phần ghi chú + Làm các bài tập 18.1 ; 18.2 ; 18.3 ; 18.4 và 18.5trong SBT / 22, 23 + Soạn trước bài 19 : “SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT LỎNG” IV. Rút kinh nghiệm: