Giáo án Vật lý 6 tiết 30: Sự bay hơi và sự ngưng tụ - Trường THCS Vĩnh Tuy

Tiết 30 . Sự bay hơi và sự ngưng tụ I/ Mục tiêu -Nhận biết được hiện tượng bay hơi, sự phụ thuộc của tốc độ bay hơi vào nhiệt độ, gió, và mặt thoáng . - Tìm được ví dụ thưc tế của nội dung trên . - Bước đầu biết cách tìm hiểu tác động của một yếu tố lên một hiện tượng khi có nhiều yếu tố cùng tác động một lúc . - Vạch được kế hoạch và thực hiện được thí nghiệm kiểm chứng tác động của nhiệt độ , gió và mặt thoáng lên tốc độ bay hơi . II/ Chuẩn bị - Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh . - Chuẩn bị cho cả lớp hình vè phóng to . + Một giá đỡ thí nghiệm . + Một kẹp vạn năng . + Hai đĩa nhôm nhỏ . + Một cốc nước . + Một đèn cồn . III/ Tổ chức dạy học . Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ và tổ chức tình huống học tập (10') 1. Kiểm tra : Hãy điền dấu "x" vào ô thích hợp . Câu Đúng Sai 1. Tất cả các chất nóng chảy ( hay đông đặc ) ở cùng một nhiệt độ . 2. Nhiệt độ nóng chảy của một chất cao hơn nhiệt độ đông đặc của chất ấy . 3. Phần lớn các chất nóng chảy ( hay đông đặc ) ở một nhiệt độ xác định . 4. Trong suốt thời gian nóng chảy ( hay đông đặc ) nhiệt độ của vật thay đổi . 5. Trong suốt thời gian nóng chảy ( hay đông đặc ) nhiệt độ của vật không thay đổi . 2. Tổ chức hoạt động học tập - Dùng khăn lau bảng ướt, lau lên bảng . Một ít phút sau bảng khô . ĐVĐ : Vậy nước trên bảng đã biến đi đâu mất ? - Các em đã biết nước và mọi chất đều có thể tồn tại ở ba thể, đó là : Rắn --> Lỏng --> Khí ( Hơi ) . Sự chuyển thể của một chất từ thể lỏng sang thế hơi ta gọi là sự bay hơi và sự bay hơi diễn ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào những yếu tố nào ? Đó là nội dung của bài hôm nay. Tiết 30 . Sự bay hơi và sự ngưng tụ I/ Sự bay hơi : - Sự bay hơi là sự chuyển từ thể lỏng sang thể hơi. 1. Nhớ lại những điều đã học từ lớp 4 về sự bay hơi . Khi lau bảng --> bảng ướt --> sau ít phút bảng khô, Nước đã biến đi đâu? - Hiện tượng nước biến thành hơi (hay còn gọi là nước bay hơi) các em đã học ở lớp 4 . - Vậy mỗi em hãy tìm 1 ví dụ về nước bay hơi và ghi vào vở . - Mỗi em lại tìm 1 ví dụ về 1 chất lỏng khác không phải là nước bay hơi .? - Sau khi học sinh lấy ví dụ giáo viên chép lại: Vậy nước cũng như nhiều chất lỏng khác cũng bay hơi - Giáo viên yêu cầu học sinh ghi kết luận - Trong cuộc sống hang ngày ta vẫn thường gội đầu. Vậy làm thế nào để nước ở tóc bay hơi nhanh? (tóc nhanh khô) - Dùng máy sấy tạo ra hơi nóng (nhiệt độ cao) và gió. Tãi tóc rộng ra để mặt thoáng tăng -> tóc nhanh khô hơn. Vậy tốc độ bay nhanh hơn phụ thuộc vào những yếu tố nào? => phần(2) (yêu cầu học sinh vẽ trên bảng phụ ) ( nếu bị mất điện) - Học sinh trả lời nước đã biến hành hơi . - Học sinh ghi vào vở . Ví dụ : Phơi quần áo ướt -> quần áo khô . Ví dụ: + Xăng bị đổ ra nền nhà -> một ít phút sau xăng khô + Cồn ... Kết luận: Mọi chất lỏng đều có thể bay hơi. Học sinh: Dùng máy sấy tóc và không nên cặp gọn tóc mà phải xõa ra Hoạt động 2 - a) Quan sát hiện tượng và rút ra nhận xét về tốc độ bay hơi.(5') II/ Sự bay hơi nhanh hay chậm phụ thuộc vào yếu tố nào? Giáo viên : Treo H262a hướng dẫn học sinh quan sát : Cách phơi Trời râm. trời nắng Không có gió như nhau. ở nơi nắng nhiệt độ như thế nào? nơi không có nắng nhiệt độ như thế nào? Nơi nào quần áo nhanh khô hơn? - Giáo viên nhận xét, cho học sinh trả lời câu 1 - Cho học sinh quan sát HC1 , HC2 rồi trả lời Câu 2 - Giáo viên cho học sinh quan sát tranh. - Tại sao khẳng định tốc độ bay hơi phụ thuộc vào gió? - Cho học sinh mô tả tranh HB1 và HB2 b, Rút ra kết luận - Từ việc phân tích các hiện tượng trên có thể rút ra nhận xét - Yêu cầu học sinh làm câu 4 Chuyển ý: Từ việc phân tích các hiện tượng trên có thể rút ra nhận xét. Tôc độ bay hơi phụ thuộc vào nhiệt độ, gió và diện tích mặt thoáng của chất lỏng. Nhận xét đó chỉ là dự đoán. Muốn kiểm tra xem dự đoán có đúng hay không ta phải làm thí nghiệm Học sinh quan sát - Cách phơi như nhau - Không có gió như nhau - ở nơi râm - nhiệt độ thấp hơn - Nơi có nhiệt độ cao quần áo nhanh khô hợn Câu 1: tốc độ bay hơi phụ thuộc vào nhiệt độ. Câu 2: tốc độ bay hơi phụ thuộc vào gió Câu 3: tốc độ bay hơi phụ thuộc vào mặt thoáng Kết luận : tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ, gió và mặt thoáng của chất lỏng. Câu 4: - Nhiệt độ càng ...(1 - cao) thì tốc độ bay hơi càng (2 - mạnh) - Gió càng ...( 3 - lớn) thì tốc độ bay hơi càng ...(4- mạnh). - Diện tích mặt thoáng của chất lỏng càng ...(5- lớn) thì tốc độ bay hơi càng ...(6- mạnh) Hoạt động 3 : c) Thí nghiệm kiểm tra (20’) - Tốc độ bay hơi phụ thuộc vào 3 yếu tố, ta kiểm tra tác động của từng yếu tố một. - Theo các em muốn kiểm tra sự tác động của nhiệt độ vào tốc độ bay hơi, ta làm thí nghiệm như thế nào ? - Xây dựng kĩ năng cho học sinh: Nghiên cứu tốc độ bay hơi phụ thuộc vào yếu tố nào thì các yếu tố khác phải giữ không đổi - Vậy để kiểm tra sự tác động của nhiệt độ vào tốc độ bay hơi thì phương án thí nghiệm, các dụng cụ chuẩn bị, cách tiến hành như thế nào ? Chú ý: Khi đưa ra phương án thí nghiệm cần nêu: 1. Mục đích thí nghiệm 2. Dụng cụ thí nghiệm 3. Các bớc thí nghiệm Giáo viên học sinh trả lời C5; C6; C7; C8 - Hướng dẫn học sinh thảo luận ở lớp về kết quả thí nghiệm - Học sinh thảo luận đưa ra phương án: Kiểm tra tác động của nhiệt độ vào tốc độ bay hơi của chất lỏng Phải có 2 đĩa có diện tích lòng đĩa như nhau để tạo ra diện tích mặt thoáng của chất lỏng như nhau ở nơi không có gió ( như trong lớp không có quạt ) Mỗi đĩa 2 ml nước Hơ nóng 1 đĩa rồi đổ nước vào đĩa Quan sát sư bay hơi của nước ở đĩa hơ nóng và đĩa đối chứng C5 : Để diện tích mặt thoáng của nước ở 2 đĩa như nhau (có cùng điều kiện diện tích mặt thoáng) C6: Để loại trừ tác động của gió C7: Để kiểm tra tác động của nhiệt độ C8 : Nước ở đĩa được hơ nóng bay hơi nhanh hơn nước ở đĩa đối chứng . Kết luận: Tốc độ bay hơi của chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ. Hoạt động 4 : Vạch kế hoạch thí nghiệm kiểm tra tác động của gió và mặt thoáng. (5') - Yêu cầu học sinh vạch kế hoạch kiểm tra tác động của gió vào tốc độ bay hơi . - Yêu cầu học sinh vạch kế hoạch kiểm tra tác động của măt thoáng vào tốc độ bay hơi. - Giáo viên cho biết kế hoạch đúng để họck sinh ở nhà kiểm tra dự đoán. * H/s vạch kế hoạch thí nghiệm: - Dùng 2 dĩa có dung tích lòng đĩa như nhau - 1 quạt - Nơi có nhiệt độ như nhau - Đổ vào 2 đĩa 2 ml nước 1 đĩa đối chứng 1 đĩa cho quạt phả vào đĩa -->Nước trong đĩa phả quạt bay hơi nhanh. * ở cùng 1 phòng không có gió cùng nhiệt độ. - Nhưng có 1 đĩa và 1 lọ có miệng nhỏ để có diện tích mặt thoáng khác nhau để vài ngày sau ---> Kết quả nước ở đĩa sẽ bay hơi nhanh hơn. - Ghi lại kế hoạch vào vở để về nhà thưc hiện. Hoạt động 5: Vận dụng - Giáo viên hướng dẫn h/s thảo luận câu hỏi vận dụng C9, C10 Ghi nhớ: 1) Sự chuyển từ thể lỏng sang thể hơi gọi là sự bay hơi 2) Tốc độ bay hơi phụ thuộc vào nhiệt độ, gió, mặt thoáng của chất lỏng. - Học sinh thảo luận để trả lời C9, C10 - C9 để giảm bớt sự bay hơi, làm cây ít bị mất nước hơn. - C10 Nắng nóng và có gió Hoạt động 6: Củng cố và hướng dẫn về nhà. - Củng cố, gọi h/s dọc phần ghi nhớ - Nếu còn thời gian GV và H/s trả lời câu hỏi : “Tại sao ở những vùng sa mạc lá cây thường có dạng hình gai?" Về nhà làm thí nghiệm kiểm tra tác động của gió và măt thoáng vào tốc độ bay hơi Ghi lại kết quả thí nghiệm vào vở. Từ kết quả thí nghiệm rút ra kết luận chung. - Làm bài : 26-27.2 ; 26-27.6 ;26-27.7 ; 26-27.8 (SBT) - Tiết 30 : Sự bay hơi và ngưng tụ . I/ Sự bay hơi :