Giáo án Vật lý 8 tiết 1 đến 10 - Trường THCS Nga Tân

Ngµy 3th¸ng 9 n¨m 2007 TiÕt 1 - Bµi 1: ChuyĨn ®éng c¬ häc. I - Mơc tiªu: Nªu ®­ỵc mét sè vÝ dơ vỊ chuyĨn ®éng c¬ häc trong ®êi sèng hµng ngµy. Nªu ®­ỵc mét sè vÝ dơ vỊ tÝnh t­¬ng ®èi cđa chuyĨn ®éng vµ ®øng yªn, ®Ỉc biƯt biÕt x¸c ®Þnh tr¹ng th¸i ®èi víi mçi vËt so víi vËt mèc. Nªu ®­ỵc tr¹ng th¸i, c¸c d¹ng chuyĨn ®éng c¬ häc th­êng gỈp, chuyĨn ®éng th¼ng, chuyĨn ®éng cong, chuyĨn ®éng trßn, II - ChuÈn bÞ: Tranh vÏ h×nh 1.1 SGK, h×nh 1.2 SGK h×nh 1.3 SGK. III - Tỉ chøc tiÕn hµnh d¹y häc trªn líp A - Gi¸o viªn dµnh 3 phĩt giíi thiƯu ch­¬ng tr×nh, B - Tỉ chøc d¹y häc bµi míi, Gi¸o viªn cho c¸c nhãm häc sinh tr¶ lêi c©u hái C1 GV: Chèt l¹i c¸c ph­¬ng ¸n tr¶ lêi nªu c¸ch chung ®Ĩ nhËn biÕt mét vËt chuyĨn ®éng hay ®øng yªn. Trong vËt lý ®Ĩ nhËn biÕt vËt chuyĨn ®éng hay ®øng yªn ng­êi ta chän vËt lµm mèc, dùa vµo sù thay ®ỉi vÞ trÝ cđa vËt nµy so víi vËt kh¸c. Trªn c¬ së ®· häc em tr¶ lêi c©u hái C2, C3. II - TÝnh t­¬ng ®èi cđa chuyĨn ®éng: Häc sinh tr¶ lêi c©u hái C4, C5. So víi nhµ ga th× hµnh kh¸ch chuyĨn ®éng nh­ng so víi tµu th× hµnh kh¸ch l¹i ®øng yªn. H: Qua c¸c c©u trªn em cã kÕt luËn g× ? Tr¶ lêi c©u hái C6. H: T×m vÝ dơ trong thùc tÐ kh¼ng ®Þnh chuyĨn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi HS: Tr¶ lêi c©u hái C8. GV: §­a h×nh vÏ 1.3 cho HS quan s¸t chuyĨn ®éng th¼ng, chuyĨn ®éng trßn, chuyĨn ®éng cong. H: Em h·y nªu thªm vÝ dơ vỊ chuyĨn ®éng th¼ng, chuyĨn ®éng cong, chuyĨn ®éng trßn th­êng gỈp trong ®êi sèng. HS: Tr¶ lêi c©u hái C10, C11. I - Lµm thÕ nµo ®Ĩ biÕt mét vËt ®ang chuyĨn ®éng hay ®øng yªn, Khi vÞ trÝ cđa vËt thay ®ỉi víi vËt mèc theo thêi gian th× vËt chuyĨn ®éng so víi vËt mèc. ChuyĨn ®éng nµy gäi lµ chuyĨn ®éng c¬ häc ( gäi t¾t lµ chuyĨn ®éng)C©u C1 VËt kh«ng thay ®ỉi vÞ trÝ so víi vËt mèc th× ®­ỵc coi lµ ®øng yªn so víi vËt mèc. II - TÝnh t­¬ng ®èi cđa chuyĨn ®éng vµ ®øng yªn. Mét vËt lµ chuyĨn ®éng so víi vËt nµy nh­ng l¹i lµ ®øng yªn so víi vËt kh¸c ta nãi chuyĨn ®éng vµ ®øng yªn cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi. III - Mét sè chuyĨn ®éng th­êng gỈp. ChuyĨn ®éng th¼ng, chuyĨn ®éng cong, chuyĨn ®éng trßn. IV - VËn dơng. C©u C10. ¤ t« døng yªn so víi ng­êi l¸i xe, chuyĨn ®éng so víi ng­êi ®øng bªn ®­êng vµ c©y cét ®iƯn. Ng­êi l¸i xe ®øng yªn so víi « t«, chuyĨn ®éng so víi ng­êi ®øng bªn ®­êng vµ c©y cét ®iƯn. Ng­êi ®øng bªn ®­êng: ChuyĨn ®éng so víi « t« vµ ng­êi l¸i xe, ®øng yªn so víi c©y cét ®iƯn, c©y cét ®iƯn døng yªn so víi ng­êi ®øng bªn ®­êng, chuyĨn ®éng so víi ng­êi l¸i xe vµ « t«. Cđng cè bµi: ThÕ nµo lµ chuyĨn ®éng c¬ häc ? T¹i sao nãi chuyĨn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh t­¬ng ®èi ? Trong thùc tÕ ta th­êng gỈp c¸c d¹ng chuyĨn ®éng nµo ? DỈn dß: HS ®äc thuéc phÇn ghi nhí Lµm bµi tËp: 1, 2, 3, 4, 5, 6 SBT trang 3, 4. Ngµy th¸ng 9 n¨m 2007. TiÕt 2: VËn tèc. I - Mơc tiªu: Tõ thÝ dơ, so s¸nh qu·ng ®­êng chuyĨn ®éng trong mét gi©y cđa mçi chuyĨn ®éng ®Ĩ rĩt ra c¸ch nhËn biÕt sù nhanh, chËm cđa chuyĨn ®éng ( gäi lµ vËn tèc ). N¾m v÷ng c«ng thøc tÝnh vËn tèc v = vµ ý nghÜa cđa c¸c kh¸i niƯm vËn tèc. §¬n vÞ hỵp ph¸p cđa vËn tèc lµ m/s, km/h. C¸ch ®ỉi ®¬n vÞ vËn tèc, VËn dơng c«ng thøc tÝnh vËn tèc ®Ĩ tÝnh qu·ng ®­êng, thêi gian chuyĨn ®éng. II - ChuÈn bÞ.B¶ng phơ. III - C¸c b­íc tiÕn hµnh d¹y häc trªn líp: A - KiĨm tra bµi cị: 1 - Lµm thÕ nµo ®Ĩ biÕt mét vËt chuyĨn ®éng hay ®øng yªn ? T¹i sao nãi chuyĨn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh t­¬ng ®èi? 2 . Nªu c¸c d¹ng chuyĨn ®éng th­êng gỈp ? LÊy vÝ dơ? B - Tỉ chøc cho häc sinh tiÕp nhËn kiÕn thøc míi. GV: §­a b¶ng phơ kỴ s½n h×nh 2.1. HS: Tr¶ lêi c©u hái C1 , C2. GV: Qu·ng ®­êng ®i ®­ỵc trong mét gi©y gäi lµ vËn tèc. HS: Tr¶ lêi c©u hái C3. 2) GV §­a ra c«ng thøc tÝnh vËn tèc. GV: Th«ng b¸o ®¬n vÞ tÝnh vËn tèc tuú thuéc ®¬n vÞ qu·ng ®­êng ®i ®­ỵc vµ ®¬n vÞ thêi gian ®i hÕt qu·ng ®­êng ®ã, giíi thiƯu thªm c¸c ®¬n vÞ vËn tèc, HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái C5. C©u C6. t = 1,5 h. S = 81 km. V = ? km/h = ? m/s VËn tèc lµ g× ? §é lín cđa vËn tèc cho biÕt sù nhanh, chËm cđa chuyĨn ®éng. §é lín cđa vËn tèc cho biÕt qu·ng ®­êng vËt ®i ®­ỵc trong mét ®¬n vÞ thêi gian. C«ng thøc tÝnh vËn tèc. v = . V lµ vËn tèc S lµ qu·ng ®­êng vËt ®i ®­ỵc. T lµ thêi gian vËt ®i hÕt qu·ng ®­êng ®ã. §¬n vÞ vËn tèc. §¬n vÞ vËn tèc th­êng dïng lµ km/h, m/s. C5: a) 1 giê « t« ®i ®­ỵc 36 km. 1 giê xe ®¹p ®i ®­ỵc 10,8 km. 1 gi©y tµ ho¶ ®i ®­ỵc 10 m. b) 36 km/h = 10,8 km/h = . VËy « t« vµ tÇu ho¶ nhanh nh­ nhau, xe ®¹p chËm nhÊt. C©u C6: VËn tèc cđa tµu lµ: v = C©u C7: t = 40 phĩt. V = 12km/h. s = ? C©u C8: v = 4km/h, t= 30 phĩt, s = ?. 54 >15 . Chĩ ý khi so s¸nh vËn tèc ta ph¶i chĩ ý cïng lo¹i ®¬n vÞ, khi nãi 54 > 15 kh«ng cã nghÜa lµ hai vËn tèc kh¸c nhau. C©u C7: 40 phĩt = Qu·ng ®­êng ®i ®­ỵc lµ: s = vt = 12. . T = 30 phĩt = . Qu·ng ®­êng tõ nhµ ®Õn n¬i lµm viƯc lµ: s = vt = 4. . DỈn dß: Lµm bµi tËp trong SBT. Häc thuéc phÇn ghi nhí. Ngµy th¸ng 9 n¨m 2007 TiÕt 3: ChuyĨn ®éng ®Ịu, chuyĨn ®éng kh«ng ®Ịu. I - Mơc tiªu: Ph¸t biĨu ®­ỵc ®Þnh nghÜa chuyĨn ®éng ®Ịu, chuyĨn ®éng kh«ng ®Ịu vµ nªu ®­ỵc nh÷ng thÝ dơ vỊ chuyĨn ®éng ®Ịu th­êng gỈp , chuyĨn ®éng kh«ng ®Ịu. VËn dơng tÝnh vËn tèc trung b×nh trªn mét ®o¹n ®­êng. II - ChuÈn bÞ: B¶ng phơ. III - C¸c b­íc tiÕn hµnh d¹y, häc trªn líp. A - KiĨm tra bµi cị: ViÕt c«ng thøc tÝnh vËn tèc cđa chuyĨn ®éng, gi¶i thÝc c¸c ký hiƯu c¸c ®¹i l­ỵng cã trong c«ng thøc. Nªu tªn c¸c ®¬n vÞ vËn tèc th­êng dïng. §ỉi 54 km/h ra m/s. B - Tỉ chøc cho häc sinh tiÕp nhËn kiÕn thøc míi. GV: §­a th«ng b¸o ®Þnh nghÜa : D­a b¶ng phơ vÏ c¸c vÞ trÝ cđa xe l¨n chuyĨn ®éng trªn m¸ng nghiªng vµ trªn ®­êng n»m ngang. D C B A F E HS: Tr¶ lêi c©u hái C1. Trªn ®o¹n ®­êng AB, BC, CD lµ chuyĨn ®éng kh«ng ®Ịu. Trªn ®o¹n ®­êng DE, DF lµ chuyĨn ®éng ®Ịu C©u C2: ChuyĨn ®éng a lµ ®Ịu, chuyĨn ®éng b,d,e lµ kh«ng ®Ịu. H: Trªn c¸c ®o¹n ®­êng AB, BC, CD trung b×nh 1 gi©y xe l¨n ®­ỵc bao nhiªu m ? H: Trªn qu·ng ®­êng AD xe chuyĨn ®éng nhanh lªn hay chËm ®i? H: TÝnh vËn tèc trung b×nh trªn c¶ ®o¹n ®­êng AD? H: Muèn tÝnh vËn tèc trung b×nh ta lµm thÕ nµo? GV: §­a ra c«ng thøc tÝnh vËn tèc trung b×nh. HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái C4, C5. §Þnh nghÜa. ChuyĨn ®éng ®Ịu lµ chuyĨn ®éng mµ vËn tèc cã ®é lín kh«ng thay ®ỉi theo thêi gian. ChuyĨn ®éng kh«ng ®Ịu lµ chuyĨn ®éng mµ vËn tèc cã ®é lín thay ®ỉi theo thêi gian. 2 - VËn tèc trung b×nh cđa chuyĨn ®éng kh«ng ®Ịu. Vtb = 3 - VËn dơng. C4: ChuyĨn ®éng cđa « t« tõ Hµ Néi ®Õn H¶i Phßng lµ chuyĨn ®éng kh«ng ®Ịu v× trong c¸c kho¶ng thêi gian nh­ nhau th× qu·ng ®­êng ®i ®­ỵc kh¸c nhau. Khi nãi « t« ch¹y víi vËn tèc 50km/h lµ nãi tíi vËn tèc trung b×nh cđa « t« trªn c¶ ®o¹n ®­êng C5: s1 = 120m , s2 = 60m , t1 = 30s, t2 = 24s. tÝnh vtb. VTB1 ==. T1 S1 S2 T2 VTB2 = VTB = C6: Qu·ng ®­êng tµu ®i lµ: s = vtb.t = 30.5 =150km. DỈn dß: Lµm bµi thùc hµnh c©u C7 . Häc thuéc phÇn ghi nhí vµ lµm c¸c bµi tËp trong SBT. Ngµy th¸ng 9 n¨m 2007. TiÕt 4: BiĨu diƠn lùc I - Mơc tiªu: Nªu ®­ỵc vÝ dơ cơ thĨ thĨ hiƯn lùc t¸c dơng lµm thay ®ỉi vËn tèc. NhËn biÕt ®­ỵc lùc lµ ®¹i l­ỵng vec t¬. II - ChuÈn bÞ: xe l¨n, gi¸, nam ch©m, qu¶ bãng cao xu, tranh vvÏ h×nh 4.3 vµ 4.4 SGK. III - C¸c b­íc tiÕn hµnh d¹y häc trªn líp. A - Bµi cị: ThÕ nµo lµ chuyĨn ®éng ®Ịu, chuyĨn ®éng kh«ng ®Ịu ? ViÕt c«ng thøc tÝnh vËn tèc trung b×nh cđa chuyĨn ®éng kh«ng ®Ịu, nªu ký hiƯu cđa c¸c ®¹i l­ỵng cã mỈt trong c«ng thøc. Lµm bµi tËp 3.6 SBT. B - Tỉ chøc cho häc sinh tiÕp thu kiÕn thøc míi. HS: §äc c©u hái th¾c m¾c phÇn më bµi. H: Nh¾c l¹i t¸c dơng cđa lùc ë líp 6 . GV: Lµm thÝ nghiƯm h×nh 4.1 vµ 4.2 SGK. HS: Tr¶ lêi c©u hái C1. H: Lùc t¸c dơng cđa nam ch©m vµo xe cã ph­¬ng vµ chiỊu nh­ thÕ nµo? H: Lùc t¸c dơng cđa ngãn tay vµo qu¶ bãng cã ph­¬ng vµ chiỊu nh­ thÕ nµo? GV: Th«ng b¸o : Nh÷ng ®¹i l­ỵng võa cã ph­¬ng, chiỊu vµ ®é lín gäi lµ ®¹i l­ỵng vÐc t¬. GV: §­a h×nh vÏ 4.3 cho häc sinh ph©n tÝch c¸c yÕu tè vỊ ®iĨm ®Ỉt, ph­¬ng, chiỊu vµ ®é lín cđa c¸c lùc. GV: §­a tranh vÏ h×nh 4.4 tr¶ lêi c©u hái C3. C©u C2: Häc sinh tù lªn b¶ng lµm Hc: Lùc t¸c dơng vµo ®iĨm C cã ph­¬ng xiªn gãc 300 so víi ph­¬ng n»m ngang, chiỊu h­íng lªn vµ cã ®é lín F3 = 30N. I- ¤n l¹i kh¸i niƯm lùc. Lùc cã thĨ lµm thay ®ỉi vËn tèc cđa vËt hoỈc lµm cho vËt bÞ biÕn d¹ng. II- BiĨu diƠn lùc: 1- Lùc lµ ®¹i l­ỵng vec t¬. Lùc lµ ®¹i l­ỵng võa cã ph­¬ng, chiỊu vµ ®é lín lùc lµ ®¹i l­ỵng vÐc t¬. 2- C¸c c¸ch biĨu diƠn lùc. BiĨu diƠn lùc b»ng mịi tªn cã: Gèc lµ ®iĨm ®Ỉt lùc. Ph­¬ng vµ chiỊu cđa mịi tªn lµ ph­¬ng vµ chiỊu cđa lùc. §é bµi mịi tªn biĨu diƠn c­êng ®é cđa lùc theo tû xÝch cho tr­íc. b. Ký hiƯu vec t¬ lùc: F III- VËn dơng: C©u C3: Ha: Lùc t¸c dơng vµo ®iĨm A cã ph­¬ng th¼ng ®øng, chiỊu tõ d­íi lªn trªn vµ cã ®é lín F1 = 20N. Hb: Lùc t¸c dơng vµo ®iĨm B cã ph­¬ng n»m ngang, chiỊu tõ tr¸i sang vµ cã ®é lín F2 = 30N. Cđng cè: Qua bµi em ghi nhí ®iỊu g×? §Ĩ biĨu diƠn lùc ta lµm thÕ nµo? T¹i sao nãi lùc lµ ®¹i l­ỵng vec t¬? DỈn dß: Häc thuéc phÇn ghi nhí vµ lµm c¸c bµi tËp SBT. Ngµy 2 th¸ng 10 n¨m 2006. TiÕt 5: C©n b»ng lùc, qu¸n tÝnh. I - Mơc tiªu: Nªu ®­ỵc mét sè thÝ dơ vỊ hai lùc c©n b»ng, nhËn biÕt ®­ỵc ®Ỉc ®iĨm cđa hai lùc c©n b»ng vµ biĨu thÞ hai lùc c©n b»ng b»ng vec t¬ lùc. Tõ dù ®o¸n vỊ t¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang chuyĨn ®éng vµ lµm thÝ nghiƯm kiĨm tra dù ®o¸n ®Ĩ kh¼ng ®Þnh: " VËt ®ang chuyĨn ®éng chÞu t¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng th× vÉn chuyĨn ®éng th¼ng ®Ịu" Nªu ®­ỵc mét sè vÝ dơ vỊ qu¸n tÝnh, gi¶i thÝch ®­ỵc hiƯn t­ỵng qu¸n tÝnh. II - ChuÈn bÞ: xe l¨n, bĩp bª, m¸y A tĩt. III - Tỉ chøc d¹y - häc trªn líp. A - KiĨm tra bµi cị: BiĨu diƠn b»ng vec t¬ c¸c lùc t¸c dơng lªn quyĨn s¸ch ®Ỉt trªn mỈt bµn n»m ngang cã träng l­ỵng 3N tû xÝch 1cm øng víi 1N, 2- BiĨu diƠn c¸c lùc t¸c dơng lªn qu¶ cÇu cã träng l­ỵng 5N treo trªn sỵi chØ t¬ tû xÝch 1cm øng víi 1N 3-BiĨu diƠn b»ng vec t¬ c¸c lùc t¸c dơng vµo qu¶ bãng n»m yªn trªn mỈt bµn n»m ngang cã träng l­ỵng 5N, theo tû xÝch tuú chän. 4- T¹i sao nãi lùc lµ b®¹i l­ỵng vec t¬? M« t¶ c¸ch biĨu diƠn lùc b»ng vec t¬ lùc? B- Tỉ chøc cho häc sinh tiÕp nhËn kiÕn thøc míi. GV: Tõ c¸c c©u hái bµi cị cho häc sinh nhËn xÐt ®é lín, ph­¬ng, chiỊu cđa hai lùc c©n b»ng, GV: Cho häc sinh nh¾c l¹i t¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang ®øng yªn. H: Dù ®o¸n t¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang chuyĨn ®éng? GV: Cho c¸c nhãm häc sinh lµm thÝ nghiƯm víi m¸y A Tĩt. I - Lùc c©n b»ng. Hai lùc c©n b»ng lµ g× ? Hai lùc c©n b»ng lµ hai lùc cã cïng ®é lín, ph­¬ng cïng n»m trªn mét ®­êng th¼ng, chiỊu ng­ỵc nhau. T¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang chuyĨn ®éng. dù ®o¸n. ThÝ nghiƯm kiĨm tra. KÕt luËn: D­íi t¸c dơng cđa H: Qua thÝ nghiƯm em rĩt ra kÕt luËn g×? D­íi t¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang chuyĨn ®éng v©t nh­ thÕ nµo? H: Tr¶ lêi c©u C6 lµm thÝ nghiƯm chøng minh. H: Tr¶ lêi c©u C7 lµm thÝ nghiƯm chøng minh. HS: §äc vµ tr¶ lêi c©u C8. hai lùc c©n b»ng lªn vËt ®ang chuyĨn ®éng vÉn cø tiÕp tơc chuyĨn ®éng th¼ng ®Ịu. II - Qu¸n tÝnh. 1- NhËn xÐt: Mäi vËt ®Ịu kh«ng thay ®ỉi vËn tèc mét c¸ch ®ét ngét ®­ỵc v× mäi vËt ®Ịu cã qu¸n tÝnh. 2-VËn dơng: C©u C6: Bĩp bª ng· vỊ phÝa sau v× ch©n bĩp bª chuyĨn ®éng theo xe nh­ng th©n ch­a kÞp chuyĨn ®éng theo nªn ng· vỊ phÝa sau. C©u C7: Bĩp bª ng· vỊ phÝa tr­ícd v× ch©n bĩp bª kh«ng chuyĨn ®éng theo xe nh­ng th©n vÉn chuyĨn ®éng theo nªn ng· vỊ phÝa sau. Cđng cè dỈn dß: Hai lùc c©n b»ng lµ g×? VËt ®ang ®øng yªn chÞu t¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng sÏ nh­ thÕ nµo? VËt ®ang chuyĨn ®éng chÞu t¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng sÏ nh­ thÕ nµo? V× sao mäi vËt kh«ng thĨ thay ®ỉi vËn tèc mét c¸ch ®ét ngét ®­ỵc? DỈn dß: Häc thuéc phÇn ghi nhí vµ lµm c¸c bµi tËp SBT. Ngµy 9 th¸ng 10 n¨m 2007. TiÕt 6:Lùc ma s¸t. I - Mơc tiªu: B­íc ®Çu nhËn biÕt thªm mét lo¹i lùc c¬ häc lµ lùc ma s¸t, b­íc ®Çu ph©n biƯt sù xuÊt hiƯn lo¹i lùc lµ lùc ma s¸t, ma s¸t tr­ỵt, ma s¸t nghØ, ma s¸t l¨n. §Ỉc ®iĨm cđa mçi lo¹i ma s¸t nµy. Lµm thÝ nghiƯm ®Ĩ ph¸t hiƯn lùc ma s¸t nghØ. KĨ vµ ph©n tÝch ®­ỵc mét sè hiƯn t­ỵng vỊ ma s¸t cã lỵi, ma s¸t cã h¹i trong ®êi sèng vµ trong kü thuËt. Nªu ®­ỵc c¸ch kh¾c phơc lµm gi¶m ma s¸t cã t¸c h¹i, t¨ng ma s¸t cã lỵi trong tõng tr­êng hỵp. II - ChuÈn bÞ: 1 lùc kÕ, 1 miÕng gç, 1 qu¶ nỈng, 1 xe l¨n, tranh vÏ vßng bi. III - Tỉ chøc d¹y, häc trªn líp. A . Bµi cị: 1- ThÕ nµo lµ hai lùc c©n b»ng? BiĨu diƠn c¸c lùc t¸c dơng lªn qu¶ cÇu cã träng l­ỵng 5N treo trªn sỵi chØ t¬ tû xÝch 1cm øng víi 1N VËt ®ang ®øng yªn chÞu t¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng sÏ nh­ thÕ nµo? VËt ®ang chuyĨn ®éng chÞu t¸c dơng cđa hai lùc c©n b»ng sÏ nh­ thÕ nµo? V× sao mäi vËt kh«ng thĨ thay ®ỉi vËn tèc mét c¸ch ®ét ngét ®­ỵc? B- Tỉ chøc cho häc sinh tiÕp nhËn kiÕn thøc míi. HS: §äc c©u hái th¾c m¾c phÇn më bµi. GV: Th«ng b¸o nh÷ng thÝ dơ xuÊt hiƯn ma s¸t tr­ỵt nh­ SGK. Cho c¸c nhãm häc sinh lµm thÝ nghiƯm ®Èy cho miÕng gç tr­ỵt trªn mỈt bµn. H: M« t¶ hiƯn t­ỵng x·y ra ? H: NÕu kh«ng cã lùc nµo t¸c dơng lªn miÕng gç hoỈc c¸c lùc t¸c dơng lªn miÕng gç lµ c©n b»ng th× miÕng gç vÉn cø chuyĨn ®éng th¼ng ®Ịu, t¹i sao miÕng gç dõng l¹i ? H: VËy lùc ma s¸t tr­ỵt xuÊt hiƯn khi nµo? H: LÊy vÝ dơ vỊ sù xuÊt hiƯn lùc ma s¸t tr­ỵt trong ®êi sèng vµ trong kü thuËt ? I - Khi nµo th× cã lùc ma s¸t tr­ỵt. Lùc ma s¸t tr­ỵt. Lùc ma s¸t tr­ỵtxuÊt hiƯn khi mét vËt tr­ỵt trªn mỈt mét vËt kh¸c. Cho häc sinh lµm thÝ nghiƯm t¸c dơng vµo xe l¨n trªn bµn. H: Xe l¨n chËm dÇn råi dõng l¹i, ®· cã lùc nµo t¸c dơng vµo xe? H: Lùc ma s¸t l¨n sinh ra khi nµo? H: T×m vÝ dơ vỊ ma s¸t l¨n trong ®êi sèng vµ kü thuËt? GV: Cho c¸c nhãm häc sinh lµm thÝ nghiƯm h×nh 6.2. H: T¹i sao trong thÝ nghiƯm mỈc dï cã lùc t¸c dơng vµo miÕng gç nh­ng miÕng gç vÉn ®øng yªn ? HS: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u C6 vµ C7. HS: Tù tr¶ lêi c©u C9. Ma s¸t l¨n. Lùc ma s¸t l¨n sinh ra khi mét vËt l¨n trªn mỈt mét vËt kh¸c. C­êng ®é cđa lùc ma s¸t tr­ỵt lín h¬n c­êng ®é cđa lùc ma s¸t l¨n. Ma s¸t nghØ. Lùc ma s¸t nghØ gi÷ cho vËt kh«ng bÞ tr­ỵt khi bÞ lùc kh¸c t¸c dơng. III - Lùc ma s¸t trong ®êi sèng vµ kü thuËt. Ma s¸t cã h¹i. Ma s¸t tr­ỵt gi÷a ®Üa vµ xÝch lµm mßn ®Üa vµ xÝch: c¸ch lµm gi¶m: tra dÇu mì b«i tr¬n xÝch vµ ®Üa. Lùc ma s¸t tr­ỵt cđa trơc lµm mßn trơc vµ c¶n chuyĨn ®éng quay cđa b¸nh xe: C¸ch lµm gi¶m thay b»ng trơc quay cã ỉ bi. Lùc ma s¸t tr­ỵt lín nªn khã ®Èy, c¸ch lµm gi¶m: thay b»ng ma s¸t l¨n. Ma s¸t cã thĨ cã Ých. Kh«ng cã lùc ma s¸t b¶ng tr¬n nh½n qu¸ kh«ng thĨ viÕt ®­ỵc: C¸ch lµm gi¶m: T¨ng ®é nh¸m cđa b¶ng vµ phÊn. Kh«ng cã lùc ma s¸t gi÷a mỈt r¨ng cđa èc vÝt con èc sÏ láng dÇn khi bÞ rung ®éng: C¸ch lµm gi¶m: Lµm c¸c r·nh cđa èc vÝt. III - VËn dơng: C©u C8: Ma s¸t gi÷a ch©n vµ nỊn nhµ nhá nªn dƠ bÞ tr­ỵt, ma s¸t nµy cã lỵi. Ma s¸t gi÷a lèp xe vµ mỈt ®­êng nhá nªn dƠ bÞ tr­ỵt, ma s¸t nµy cã lỵi. Cđng cè: Qua bµi em ghi nhí ®iỊu g×? DỈn dß: Lµm c¸c bµi tËp trong SBT. Ngµy 16 th¸ng 11 n¨m 2007. TiÕt 7: ¸p suÊt. I - Mơc tiªu: Ph¸t biĨu ®­ỵc ®Þnh nghÜa ¸p lùc vµ ¸p suÊt. ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt, nªu ®­ỵc tªn vµ ®¬n vÞ cđa c¸c ®¹i l­ỵng cã mỈt trong c«ng thøc. VËn dơng ®­ỵc c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt ®Ĩ gi¶i ®­ỵc c¸c bµi tËp vỊ ¸p lùc, ¸p suÊt. Nªu ®­ỵc c¸ch lµm t¨ng, gi¶m ¸p suÊt trong ®êi sèng vµ gi¶i thÝch ®­ỵc mét sè hiƯn t­ỵng ®¬n gi¶n th­êng gỈp. II - ChuÈn bÞ: ChËu nhùa ®ùng bét mÞn, ba thái kim lo¹i gièng nhau,h×nh vÏ 7.4, 7.1. III - Tỉ chøc d¹y, häc trªn líp. HS: §äc c©u hái th¾c m¾c phÇn më bµi. X©y dùng ®Þnh nghÜa ¸p lùc. HS: Tr¶ lêi c©u C1. Ha: Lùc t¸c dơng cđa m¸y kÐo t¸c dơng lªn mỈt ®­êng. Hb: C¶ hai lùc. H: VËy ¸p lùc lµ g×? H: T×m thªm vÝ dơ vỊ ¸p lùc. C¸c nhãm häc sinh lµm thÝ nghiƯm h×nh 7.1. H: So s¸nh ®é lĩn trong tr­êng hỵp (1) vµ (2). H: Trong hai tr­êng hỵp ®¹i l­ỵng nµo thay ®ỉi, ®¹i l­ỵng nµo cè ®Þnh? H: Trong tr­êng hỵp 1 vµ 3 ®é lĩn nµo lín h¬n? Trong hai tr­êng hỵp nµy so s¸nh ®¹i l­ỵng p vµ s. H: Tõ b¶ng so s¸nh em rĩt ra kÕt luËn. GV: §­a ra c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt, ®¬n vÞ do cđa c¸c ®¹i l­ỵng trong c«ng thøc. I- ¸p lùc lµ g×? ¸p lùc lµ lùc Ðp cã ph­¬ng vu«ng gãc víi mỈt bÞ Ðp. II - ¸p suÊt: 1- T¸c dơng cđa ¸p suÊt phơ thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo? T¸c dơng cđa ¸p suÊt cµng lín khi ¸p lùc cµng lín vµ diƯn tÝch bÞ Ðp cµng nhá. 2 - C«ng thøc tÝnh ¸p suÊt. * ¸p suÊt lµ ®é lín cđa ¸p lùc trªn mét ®¬n vÞ diƯn tÝch bÞ Ðp. * C«ng thøc tÝnh ¸p suÊt. P = Trong ®ã: F lµ ¸p lùc t¸c dơng. S lµ diƯn tÝch mỈt bÞ Ðp. P lµ ¸p suÊt. §¬n vÞ ¸p suÊt th­êng dïng lµ: N/m2 gäi lµ Pa. 1 Pa = 1N/m2. HS: Tr¶ lêi c©u C4 vµ C5. H: LÊy thªm vÝ dơ trong thùc tÕ lµm t¨ng ¸p suÊt, gi¶m ¸p suÊt. GV: Cho hs ®äc vµ ghi tãm t¾t ®Ị. Fxt = 34000N Sxt = 1,5 m2 . F«= 250 cm2. TÝnh ¸p xuÊt vµ so s¸nh. III - VËn dơng. C4: Dùa vµo nguyªn t¾c ¸p suÊt cµng lín khi lùc Ðp cµng lín, diƯn tÝch mỈt bÞ Ðp cµng nhá vµ ng­ỵc l¹i ®Ĩ lµm gi¶m ¸p suÊt ta gi¶m ¸p lùc vµ t¨ng diƯn tÝch bÞ Ðp. VÝ dơ: L­ìi dao cµng máng th× dao cµng s¾c. V× d­íi t¸c dơng cđa cïng mét ¸p lùc nÕu diƯn tÝch bÞ Ðp cµng nhá th× ¸p suÊt cµng lín, t¸c dơng cđa ¸p lùc cµng lín. C©u C5. ¸p suÊt t¸c dơng lªn mỈt ®­êng cđa « t« lµ p« = . ¸p xuÊt cđa xe t¨ng lªn mỈt ®­êng lµ: px = V× ¸p suÊt cđa xe t¨ng lªn mỈt ®­êng nhá h¬n ¸p xuÊt cđa « t« lªn mỈt ®­êng nªn « t« dƠ bÞ lĩn. Cđng cè dỈn dß: ¸p lùc lµ g×? ThÕ nµo lµ ¸p suÊt? ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p xuÊt? §¬n vÞ th­êng dïng ®Ĩ tÝnh ¸p xuÊt? DỈn dß: C¸c bµi tËp trong SBT. Ngµy 23 th¸ng 11 n¨m 2006. TiÕt 8: ¸p suÊt chÊt láng, b×nh th«ng nhau. I - Mơc tiªu: M« t¶ ®­ỵc thÝ nghiƯm chøng tá sù tån t¹i cđa ¸p xuÊt trong lßng chÊt láng. ViÕt ®­ỵc c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt trong lßng chÊt láng, nªu ®­ỵc tªn ®¬n vÞ cđa c¸c ®¹i l­ỵng cã mỈt trong c«ng thøc. VËn dơng ®­ỵc c«ng thøc tÝnh ¸p xuÊt trong lßng chÊt láng gi¶i thÝch ®­ỵc mét sè bµi tËp ®¬n gi¶n. Nªu ®­ỵc nguyªn t¾c b×nh th«ng nhau, dïng nguyªn t¾c ®ã ®Ĩ gi¶i thÝch mét sè hiƯn t­ỵng ®¬n gi¶n th­êng gỈp. II - ChuÈn bÞ: B×nh nhùa h×nh trơ cã ®¸y cao xu, thµnh b×ng cã hai lç bÞt mµng cao su. B×nh th«ng nhau, chËu thủ tinh hoỈc nhùa trong. III - C¸c b­íc tiÕn hµnh d¹y häc trªn líp. A - KiĨm tra bµi cị: ¸p suÊt lµ g×? ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt, nªu ký hiƯu cđa c¸c ®¹i l­ỵng cã mỈt trong c«ng thøc, ®¬n vÞ cđa c¸c ®¹i l­ỵng cã mỈt trong c«ng thøc. B - Bµi míi: HS: §äc c©u hái th¾c m¾c phÇn më bµi. GV: H­íng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiƯm 1, tr¶ lêi c¸c c©u hái C1vµ C2. GV: H­íng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiƯm 2, tr¶ lêi c¸c c©u hái C3 vµ C4. Rĩt ra kÕt luËn. H: Chøng minh: tõ p = ta cã P = dh. Chĩ ý: Tõ c«ng thøc trªn ta cã ¸p suÊt g©y ra t¹i c¸c ®iĨm trong chÊt láng ë cïng ®é s©u lu«n lu«n b»ng nhau. GV: H­íng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiƯm 3, tr¶ lêi c©u hái C5. Rĩt ra kÕt luËn. I - Sù tån t¹i cđa ¸p suÊt trong lßng chÊt láng. 1) ThÝ nghiƯm 1: C©u C1: Qua thÝ nghiƯm chøng tá cã ¸p suÊt t¸c dơng lªn ®¸y b×nh vµ thµnh b×nh. 2) ThÝ nghiƯm 2: C©u C2: ChÊt láng g©y ra ¸p suÊt theo mäi ph­¬ng lªn c¸c vËt trong lßng nã. 3) KÕt luËn: ChÊt láng kh«ng chØ g©y ra ¸p suÊt lªn ®¸y b×nh mµ lªn c¶ thµnh b×nh vµ c¸c vËt bªn trong lßng nã. II - C«ng thøc tÝnh ¸p suÊt: P = dh trong ®ã p lµ ¸p suÊt ë ®¸y cét chÊt láng, d lµ träng l­ỵng riªng cđa cét chÊt láng, h lµ chiỊu cao cđa cét chÊt láng. P tÝnh ra ®¬n vÞ Pa, d tÝnh ra ®¬n vÞ N/m2, h tÝnh ra ®¬n vÞ m. III - B×nh th«ng nhau: Trong b×nh th«ng nhau chøa cïng chÊt láng ®øng yªn, mùc chÊt láng ë c¸c nh¸nh lu«n cã cïng mét ®é cao. HS: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn vËn dơng. C6: V× khi lỈn s©u xuèng biĨn, ¸p suÊt do n­íc biĨn g©y nªn lªn tíi hµng ngh×n N/m2. NÕu ng­êi thỵ lỈn kh«ng mỈc ¸o lỈn chÞu ¸p suÊt lín th× con ng­êi kh«ng thĨ chÞu ®­ỵc ¸p suÊt nµy. C©u C7. ¸p suÊt cđa n­íc t¸c dơng lªn ®¸y thïng lµ: p1 = dh1 = 10000. 1,2 = 12000N/m2. ¸p suÊt cđa n­íc t¸c dơng lªn ®iĨn c¸ch ®¸y thïng 0,4 m lµ: p2 = dh2 = 10000(1,2 - 0,4) = 8000N/m2. C©u C9: Dùa vµo nguyªn t¾c b×nh th«ng nhau, mùc chÊt láng trong b×nh kÝn lu«n b»ng mùc chÊt láng mµ ta thÊy ë phÇn trong suèt, nªn thiÕt bÞ nµy cßn gäi lµ èng ®o mùc chÊt láng. Cđng cè dỈn dß: ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt trong chÊt láng, nªu ký hiƯu cđa c¸c ®¹i l­ỵng cã mỈt trong c«ng thøc, ®¬n vÞ ®o cđa c¸c ®¹i l­ỵng ®ã? Nªu nguyªn lý b×nh th«ng nhau? DỈn dß: C¸c bµi tËp trong SBT. Ngµy 30 th¸ng 11 n¨m 2006. TiÕt 9: ¸p suÊt khÝ quyĨn. I - Mơc tiªu: Gi¶i thÝch ®­ỵc sù tån t¹i líp khÝ quyĨn, ¸p suÊt khÝ quyĨn. Gi¶i thÝch ®­ỵc thÝ nghiƯm T« - ri - xe - li vµ mét sè hiƯn t­ỵng ®¬n gi¶n th­êng gỈp. HiĨu v× sao ®é lín cđa ¸p suÊt khÝ quyĨn th­êng tÝnh theo chiỊu cao cđa cét thủ ng©n vµ biÕt c¸ch ®ỉi tõ ®¬n vÞ mmHg sang ®¬n vÞ N/m2. II - ChuÈn bÞ: èng thủ tinh dµi 10 - 15 cm, tiÕt diƯn 2- 3 mm, cèc n­íc mµu, hai miÕng hĩt cao xu, tranh vÏ h×nh 9.5. III - Tỉ chøc cho häc sinh tiÕp nhËn kiÕn thøc míi: A- KiĨm tra bµi cị: ViÕt c«ng thøc tÝnh ¸p suÊt trong chÊt láng, nªu ký hiƯu cđa c¸c ®¹i l­ỵng cã mỈt trong c«ng thøc, ®¬n vÞ ®o cđa c¸c ®¹i l­ỵng ®ã? Nªu nguyªn lý b×nh th«ng nhau? B - Bµi míi: HS: §äc c©u hái th¾c m¾c phÇn më bµi. HS: §äc th«ng tin phÇn I. GV: Th«ng b¸o vỊ sù tån t¹i cđa ¸p suÊt khÝ quyĨn. GV: Cho c¸c nhãm häc sinh lµm thÝ nghiƯm chøng minh vµ nªu c¸c c©u hái gi¶i thÝch. H: T¹i sao hép l¹i bÞ bĐp vỊ nhiỊu phÝa? H: T¹i sao cét chÊt láng kh«ng bÞ tơt xuèng? H: T¹i sao khi th¶ tay cét chÊt láng l¹i tơt xuèng? GV: Híng dÉn c¸c nhãm lµm thÝ nghiƯm 3. GV:§­a h×nh vÏ tr×nh bµy thÝ nghiƯm T« - ri - xe - li. H: ¸p xuÊt t¸c dơng lªn A vµ t¸c dơng lªn B cã b»ng nhau kh«ng? v× sao? H: ¸p suÊt t¹i A lµ ¸p suÊt nµo? ¸p suÊt t¹i B lµ ¸p suÊt nµo? GV: §a ra kÕt luËn. I- Sù tån t¹i cđa ¸p suÊt khÝ quyĨn. Do kh«ng khÝ cã träng lỵng nªn kh«ng khÝ t¸c dơng lªn tr¸i ®¸t vµ mäi vËt trªn tr¸i ®Êt mét ¸p suÊt theo mäi ph¬ng. II - §é lín cđa ¸p suÊt khÝ quyĨn. 1- ThÝ nghiƯm T« - ri - xe - li. 2- §é lín cđa ¸p suÊt khÝ quyĨn. PA = PB v× hai ®iĨm nµy cïng ë trªn mỈt ph¼ng n»m ngang trong chÊt láng. PA lµ ¸p suÊt khÝ quyĨn. PB lµ ¸p suÊt g©y ra do cét thủ ng©n cao 76 cm. ¸p suÊt t¹i B lµ: PB =dh = 136000.0,76 = 103360 N/m2. HS: §äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn vËn dơng. III -VËn dơng. C8: ¸p suÊt khÝ quyĨn t¸c dơng vµo tê giÊy tõ d­íi lªn lín h¬n ¸p suÊt cđa cét chÊt láng g©y ra nªn tê giÊy kh«ng bÞ r¬i. C10: Nãi ¸p suÊt khÝ quyĨn b»ng 76 cm Hg cã nghÜa lµ kh«ng khÝ g©y ra ¸p suÊt b»ng ¸p suÊt g©y ra bëi cét thủ ng©n cao 76cm. ¸p suÊt nµy b»ng: 103360 N/m2. C©u C11: Trong thÝ nghiƯm T« - ri - xe - li. NÕu dïng n­íc th× cét n­íc cao lµ: h = C12: V× ®é cao cét kh«ng khÝ kh«ng x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ träng l­ỵng riªng cđa kh«ng khÝ cịng thay ®ỉi theo ®é cao. Cđng cè: Häc sinh ®äc phÇn ghi nhí. DỈn dß: Lµm c©u C9 vµ bµi tËp trong SBT. ChuÈn bÞ cho kiĨm tra 1 tiÕt. Ngµy 30 th¸ng 10 n¨m 2006. TiÕt 10: KiĨm tra 1 tiÕt. I - §Ị bµi: C©u 1: Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i tr­íc c©u tr¶ lêi ®ĩng. VËt chØ chÞu t¸c dơng cđa cỈp lùc nµo sau ®©y th× ®ang ®øng yªn vÉn tiÕp tơc ®øng yªn? Hai lùc cïng c­êng ®é, cïng ph­¬ng. Hai lùc cïng cïng ph­¬ng, ng­ỵc chiỊu. Hai lùc cïng cïng ph­¬ng, cïng c­êng ®é, cïng chiỊu. Hai lùc cïng ®Ỉt lªn mét vËt cïng c­êng ®é, ph­¬ng cïng n»m trªn mét ®­êng th¼ng, chiỊu ng­ỵc nhau. 2 - HiƯn t­ỵng nµo d­íi ®©y lµ do ¸p suÊt khÝ quyĨn g©y ra. A - Qu¶ bãng bµn bÞ bĐp th¶ vµo n­íc l¹i phång lªn nh­ cị. B - S¨m xe ®¹p b¬n c¨ng ®Ĩ ngoµi trêi n¾ng dƠ bÞ nỉ. C - Dïng èng nhùa nhã cã thĨ hĩt n­íc tõ cèc n­íc vµo miƯng. D - Thỉi h¬i vµo qu¶ bãng bay qu¶ bãng phång lªn. 3 - Muèn lµm t¨ng (gi¶m) ¸p suÊt trong c¸c c¸ch sau, c¸ch nµo kh«ng ®ĩng. Muèn lµm t¨ng ¸p suÊt th× t¨ng ¸p lùc, gi¶m diƯn tÝch bÞ Ðp. Muèn lµm t¨ng ¸p suÊt th× gi¶m ¸p lùc, t¨ng diƯn tÝch bÞ Ðp. Muèn lµm gi¶m ¸p suÊt th× gi¶m ¸p lùc, gi÷ nguyªn diƯn tÝch bÞ Ðp. Muèn lµm gi¶m ¸p suÊt th× t¨ng diƯn tÝch bÞ Ðp. C©u 2: Mét bao g¹o nỈng 60kg ®Ỉt lªn mét c¸i ghÕ 4 ch©n cã khèi l­ỵng 4 kg. DiƯn tÝch tiÕp xĩc cđa mçi ch©n ghÕ víi mỈt ®Êt lµ 8cm2. TÝnh ¸p suÊt cđa c¸c ch©n ghÕ t¸c dơng lªn mỈt ®Êt. II - §¸p ¸n vµ biĨu ®iĨm. C©u 1: 1- Chän ®ĩng ph­¬ng ¸n d cho 2 ®iĨm, ngoµi ph­¬ng ¸n d chän thªm mét ph­¬ng ¸n sai kh¸c trõ 0,5 ®iĨm. 2- Chän ®ĩng ph­¬ng ¸n c cho 2 ®iĨm, ngoµi ph­¬ng ¸n c chän thªm mét ph­¬ng ¸n sai kh¸c trõ 0,5 ®iĨm. 3- Chän ®ĩng ph­¬ng ¸n b cho 2 ®iĨm, ngoµi ph­¬ng ¸n b chän thªm mét ph­¬ng ¸n sai kh¸c trõ 0,5 ®iĨm. C©u 2: 4 ®iĨm. + TÝnh ®­ỵc khèi l­ỵng c¶ g¹o vµ ghÕ (1®iĨm). 60 + 4 = 64 kg. + TÝnh ®­ỵc ¸p lùc cđa c¶ g¹o vµ ghÕ t¸c dơng lªn mỈt sµn (1®iĨm). F = P = 64.10 = 640N. + TÝnh ®­ỵc diƯn tÝch tiÕp xĩc (mỈt bÞ Ðp) (1®iĨm). S = 8.4 = 32cm2. + TÝnh ®­ỵc ¸p suÊt (1®iĨm).. NÕu häc sinh tÝnh ra ®¬n vÞ N/cm2 ®ĩng cịng cho ®iĨm tèi ®a. NhËn xÐt bµi lµm cđa häc sinh. ............................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ .....................................................................................................................................