Giáo án Vật lý 9 bài 34: Máy phát điện xoay chiều - Trường THCS Liêng Trang

Tuần : 21 Ngày soạn : 04/01/2014 Tiết : 40 Ngày dạy : 08/01/2014 BÀI 34: MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU. I . Mục tiêu : 1.Kiến thức : - Nêu được nguyên tắc cấu tạo của máy phát điện xoay chiều có khung dây quay hoặc có nam châm quay. - Nêu được các máy phát điện đều biến đổi cơ năng thành điện năng. 2. Kĩ năng : - Giải thích được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều có khung dây quay hoặc có nam châm quay. 3. Thái độ : - Thấy được vai trò của vật lí học - Yêu thích môn học. II. Chuẩn bị : 1. Giáo viên: - Đọc bài và chuẩn bị các tài liệu liên quan. - Nội dung kiến thức bài học - Hình 34.1, 34.2 phóng to . - Mô hình máy phát điện xoay chiều 2. Học sinh : - Đọc trước bài ở nhà. - Làm bài tập ở nhà.. III. Tổ chức hoạt động dạy và học : 1. Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp . 9A1……….. 9A2…………. 9A3………….. 9A4………….. 9A5…………… 9A6………….. 2. Kiểm tra bài cũ : - Với điều kiện nào thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng ? - Làm bài tập 33.1 , 33.3 SBT ? 3. Tiến trình: GV tổ chức các hoạt động Hoạt động của học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 1 :Giới thiệu bài mới - Đinamô xe đạp rất nhỏ so với nhà máy thuỷ điện đều cho dòng điện xoay chiều. Về cấu tạo và chuyển vận của chúng có gì giống và khác nhau =>Bài mới. - HS lắng nghe Hoạt động 2 : Tìm hiểu các bộ phận chính của máy phát điện xoay chiều và hoạt động của chúng khi phát điện. GV thông báo : Ở các bài trước, chúng ta đã biết cách tạo ra dòng điện xoay chiều. Dựa trên cơ sở đó người ta chế tạo ra 2 loại máy phát điện xoay chiều có cấu tạo như hình 34.1 và 34.2. -GV treo hình 34.1 ; 34.2 phóng to. Yêu cầu HS quan sát hình vẽ kết hợp với quan sát mô hình máy phát điện trả lời câu C1. -Gv hướng dẫn thảo luận câu C1, C2. -GV hỏi thêm : +Loại máy phát điện nào cần có bộ góp điện ? Bộ góp điện có tác dụng gì ? Vì sao không coi bộ góp điện là bộ phận chính ? +Vì sao các cuộn dây của máy phát điện lại được quấn quanh lõi sắt ? +Hai loại máy phát điện xoay chiều có cấu tạo khác nhau nhưng nguyên tắc hoạt động có khác nhau không ? +Như vậy 2 loại máy phát điện ta vừa xét ở trên có các bộ phận chính nào ? - Cho hs rút ra kết luận. -HS quan sát hình vẽ 34.1 ; 34.2 để trả lời câu hỏi C1. Yêu cầu chỉ được trên mô hình 2 bộ phận chính của máy phát điện xoay chiều. C1 : -Hai bộ phận chính là cuộn dây và nam châm. -Khác nhau : +Máy ở hình 34.1 : Rôto là cuộn dây, Stato là nam châm. Có thêm bộ góp điện là vành khuyên và thanh quét. +Máy ở hình 34.2 : Rôto là nam châm, Stato là cuộn dây. C2  -Cá nhân HS suy nghĩ trả lời : +Loại máy có cuộn dây dẫn quay cần có thêm bộ góp điện. Bộ góp điện chỉ giúp lấy dòng điện ra ngoài dễ dàng hơn. +Các cuộn dây của máy phát điện được quấn quanh lõi sắt để từ trường mạnh hơn. +Hai loại máy phát điện trên tuy cấu tạo có khác nhau nhưng nguyên tắc hoạt động đều dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ. -HS ghi vở : 2.Kết luận : Các máy phát điện xoay chiều đều có 2 bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn I/ Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều : 1/ Quan sát :Máy phát điệnxoay chiều hình 34.1 và 34.2 SGK . C1 : C2 : Khi nam châm hoặc cuộn dây quay thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây luân phiên tăng giảm . 2/ Kết luận : Các máy phát điện xoay chiều đều có 2 bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn . + Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là stato . Bộ phận còn lại có thể quay được gọi là rôto Hoạt động 3: Tìm hiểu 1 số đặc điểm của máy phát điện trong kỹ thuật và sản xuất . -Yêu cầu HS tự nghiên cứu phần II sau đó yêu cầu 1, 2 HS nêu những đặc điểm kĩ thuật của máy phát điện xoay chiều trong kĩ thuật : +Cường độ dòng điện. +Hiệu điện thế. +Tần số. +Kích thước. +Cách làm quay rôto của máy phát điện. Cá nhân HS tự nghiên cứu phần II để nêu được một số đặc điểm kĩ thuật : +Cường độ dòng điện đến 2000A. +Hiệu điện thế xoay chiều đến 25000V. +Tần số 50Hz. +Cách làm quay máy phát điện : Dùng động cơ nổ, dùng tuabin nước, dùng cánh quạt gió,… II. Máy phát điện xoay chiều trong kỹ thuật : 1.Đặc tính kỹ thuật : - Rôto là nam châm điện , Stato là cuộn dây, Tần số 50 Hz 2.Cách làm quay máy phát điện : Để quay rôto dùng động cơ nổ, tuabin nước, quạt gió Hoạt động 4: Vận dụng - Yêu cầu hs đối chiếu từng bộ phận của Điamô xe đạp với bộ phận tương ứng của máy phát điện xoay chiều trong KT tương ứng trả lời C3. - Cho hs đọc kết luận. - Làm việc cá nhân à Thảo luận chung cả lớp C3:Giống nhau :Đều có nam châm và cuộn dây dẫn , khi một trong hai bộ phận quay thì xuất hiện dòng điện xoay chiều . Khác nhau : Điamô có kích thước nhỏ hơn , công suất phát điện nhỏ hơn , hiệu điện thế và cường độ dòng điện ở đầu ra nhỏ hơn . - Tự đọc kết luận trong SGK III. Vận dụng : C3 : Giống nhau :Đều có nam châm và cuộn dây dẫn , khi một trong hai bộ phận quay thì xuất hiện dòng điện xoay chiều . Khác nhau : Điamô có kích thước nhỏ hơn , công suất phát điện nhỏ hơn , hiệu điện thế và cường độ dòng điện ở đầu ra nhỏ hơn . IV. Củng cố : - Trong máy phát điện xoay chiều rô tô là bộ phận nào, stato là bộ phận nào ? - Vì sao bắt buộc một trong hai bộ phận đó phải quay thì máy mới tạo ra dòng điện ? - Tại sao máy phát điện lại tạo ra dòng điện xoay chiều ? V. Hướng dẫn về nhà : - Về nhà học thuộc phần ghi nhớ - Cho hs đọc phần có thể em chưa biết - Làm bài tập SBT - Xem trước bài 35 SGK. VI. RÚT KINH NGHIỆM: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………