Giáo án Vật lý 9 - Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện - Từ trường

Soạn Giảng Tiết 24 Bài 22 TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG I.Mục tiêu 1.Kiến thức Mô tả được thí nghiệm về tác dụng từ của dòng điện Trả lời được câu hỏi : từ trường tồn tại ở đâu ? Biết cách nhận biết từ trường 2.Kỹ năng Láp ráp thí nghiệm Nhận biết từ trường 3.Thái độ Trung thực,hợp tác trong học tập Yêu thích bộ môn II.Chuẩn bị Gv chuẩn bị cho mỗi nhóm Hs : 2 giá thí nghiệm Bộ nguồn 1 kim nam châm đặt trên giá 1 đoạn dây dẫn bằng Constantan dài 40 cm 1 biến trở,1 ampe kế,dây nối III.Các hoạt động dạy học 1.Ổn định lớp 2.Kiểm tra bài cũ (không) 3.Bài mới Hoạt động của Gv và Hs Nội dung chính Gv yêu cầu Hs nghiên cứu cách bố trí thí nghiệm trong hình 22.1(SGK tr61) Hs bố trí thí nghiệm hình 22.1 Gv gọi 1 Hs nêu mục đích thí nghiệm,cách bố trí,tiến hành thí nghiệm Các nhóm Hs tiến hành thí nghiệm ,quan sát để trả lời câu C1 Gv : thí nghiệm trên chứng tỏ điều gì ? Hs : (nêu kết luận) Hs cả lớp ghi vở Gv yêu cầu Hs thí nghiệm theo nhóm để trả lời câu C2 , C3 Hs các nhóm tiến hành thí nghiệm ,thống nhất câu trả lời Gv : thí nghiệm chứng tỏ không gian xung quanh nam châm và xung quanh dòng điện có gì đặc biệt ? Hs nêu kết luận Gv : Người ta không nhận biết từ trường bằng giác quan .vậy có thể nhận biết từ trường bằng cách nào ? Hs dựa vào gợi ý ở phần 1,2 để đưa ra cách nhận biết từ trường I.Lực từ 1.Thí nghiệm Mục đích : Kiểm tra xem dòng điện chạy qua dây dẫn có tác dụng từ hay không ? Bố trí (như hình 22.1) Tiến hành : Cho dòng điện chạy qua dây dẫn,quan sát hiện tượng xảy ra C1.Khi cho dòng điện chạy qua dây dẫn thì kim nam châm bị lệch hướng.Khi ngắt dòng điện ,kim nam châm lại trở về vị trí cũ 2.Kết luận : dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ đều gây ra tác dụng lực (gọi tắt là lực từ)lên kim nam châm đặt gần nó.Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ II.Từ trường 1.Thí nghiệm C2.Khi đưa kim nam châm đến các vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh thanh nam châm ,kim nv lệch khỏi hướng Bắc- Nam địa lý C3.Ở mỗi vị trí,sau khi nam châm đã đứng yên,xoay cho nó lệch khỏi hướng vừa xác định ,buông tay,kim nam châm luôn chỉ hướng xác định 2.Kêt luận không gian xung quanh nam châm ,xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó.Ta nói không gian đó có từ trường Tại mõi vị trí xác định trong từ trường của thanh nam châm hoặc của dòng điện kim nam châm đều chỉ 1 hướng xác định 3.Cách nhận biết từ trường dùng kim nam châm thử đưa vào không gian cần kiểm tra .Nếu có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường Kết luận : Nơi nào có lực từ tác dụng lên kim nam châm tỳi nơi đó có từ trường 4.Củng cố - Vận dụng Gv yêu cầu Hs nhắc lại cách bố trí và tiến hành thí nghiệm chứng tỏ xung quanh dòng điện có từ trường Gv thông báo : thí nghiệm này gọi là thí nghiệm Ơcxtet do nhà bác học Ơcxtet tiến hành năm 1820 Gv gọi Hs trả lời câu C4 Gv yêu cầu Hs trả lời tiếp câu C5 và C6 (nếu còn thời gian) Hs nêu cách bố trí thí nghiệm Hs nghe Gv giới thiệu về thí nghiệm Ơcxtet C4.Để phát hiện ra trong dây dẫn có dòng điện hay không ta đặt kim nam châm lại gần dây dẫn AB .nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Bắc - Nam thì dây dẫn AB có dòng điện chạy qua và ngược lại Hs trả lời tiếp câu C5 và C6 5.Hướng dẫn học ở nhà : Về nhà Học kỹ phần ghi nhớ trong SGK và trong vở ghi Xem lại các câu trả lời và làm tiếp các câu hỏi còn lại trong SGK và SBT Làm các bài tập trong SBT Chuẩn bị trước bài 23