Giáo án Vật lý khối 8 tiết 5 bài 5: Sự cân bằng lực – quán tính

Ngày soạn :16/9/2012. Ngày giảng:20/9/2012 Tiết 5-Bài 5: Sù c©n b»ng lùc,qu¸n tÝnh I. Mục tiêu: *KT: - Nêu được ví dụ về tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động. - Nêu được quán tính của một vật là gì? *KN: Giải thích được một số hiện tượng thường gặp liên quan đến quán tính. * TĐ: Häc tËp nghiêm túc, tích cực, tự giác . II. Đồ dùng dạy học. -GV: bảng phụ H5-1, Bảng phụ vẽ sẵn kết quả C1, dông cô TN: M¸y ATót - HS: III. Tổ chức giờ học. H§ cña GV *Khởi động :(5’) ?Phát biểu ghi nhớ (GSK), làm bài tập 4-5(SBT)? -GV -ĐVĐ (SGK-17) * Hoạt động 1: Tìm hiểu hai lực cân bằng là gì?(10’) -Mục tiêu:HS biết thế nào là 2 lực cân bằng? biết dưới tác dụng của hai lực cân bằng 1 vật đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên. -Cách tiến hành:(HĐ nhóm). - Yc hs quan s¸t h×nh 5.2 -GV thông báo: QuyÓn s¸ch, quả bóng, quả cầu đều đang đứng yên vì chịu t¸c dông cña hai lực cân bằng. - YcÇu hs H§ nhãm tr¶ lêi C1(tg5') ? Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên mỗi vật vật đó ? (Chọn tỷ xích 1cm ứng với 0,5N) - GV gäi ®¹i diÖn 1 nhãm b¸o c¸o kq - GV nhận xét: Dùng bảng phụ vẽ sẵn biểu diễn lực ở C1 để chuẩn xác ý kiến. - YcÇu hs vÏ h×nh vµo vë( Ýt nhÊt 1 h×nh) ? Em hãy nêu đặc điểm của hai lực cân bằng *Kết luận:GV Chốt: Dưới tác dụng của hai lực cân bằng 1 vật đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên. * Hoạt động 2:.Tìm hiểu tác dụng của hai lực cân bằng lên 1 vật đang chuyển động .(15’) -Mục tiêu:-Nêu được ví dụ về tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển động. -Đồ dùng dạy học:Máy A Tút -Cách tiến hành: +Bước 1:(HĐ cá nhân). -GV thông báo: Khi các lực tác dụng lên vật không cân bằng nhau thì vận tốc của vật thay đổi. ?: Lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì vận tốc của vật sẽ ra sao ? -GV mô tả thí nghiệm hình 5.3 để kiểm tra dù ®o¸n nµy. ? H·y m« t¶ TN -Từ kết quả bảng 5.1 YC hs H§ c¸ nh©n tr¶ lêi c¸c c©u hái tõ C2 C4 ? Muèn biÕt A C§ ®Òu hay kh«ng ®Òu ta lµm thÕ nµo? - GV treo b¶ng phô C5 yc 1hs ®äc kq TN cña GV vµ ghi kq vµo b¶ng 5.1 tõ ®ã tÝnh vËn tèc cña A ?Từ kết quả rút ra kết luận gì về sự chuyển động của vật A? ? Em hãy phát biểu thành kết luận . -GV chốt: như vậy 1 vËt ®ang C§ mµ chÞu t/d cña 2 lùc c©n b»ng th× sÏ tiÕp tôc C§ th¼ng ®Òu. ?Hãy lấy ví dụ 1 vËt ®ang C§ mµ chÞu t/d cña 2 lùc c©n b»ng th× sÏ tiÕp tôc C§ th¼ng ®Òu? *Kết luận:GVChốt: D­íi t/d cña c¸c lùc c©n b»ng 1 vËt ®ang ®øng yªn sÏ tiÕp tôc ®øng yªn, ®ang C§ sÏ tiÕp tôc C§ th¼ng ®Òu. C§ nµy ®­îc gäi lµ C§ theo qu¸n tÝnh. Hoạt động 4: T×m hiÓu vÒ quán tính:(12) -Mục tiêu: -Nêu được quán tính của một vật là gì? Giải thích được một số hiện tượng thường gặp liên quan đến quán tính. -Đồ dùng dạy học:Hình vẽ 5.4 -Cách tiến hành:(HĐ cá nhân) + YC HS H§ c¸ nh©n tìm hiểu nhận xét (SGK) vµ tr¶ lêi c©u hái. ? Khi cã lùc t/d v cña vËt cã thay ®æi ®ét ngét kh«ng. LÊy VD chøng minh ý kiÕn ®ã -YcÇu hs ®äc c©u C6 tìm hiểu, trả lời C6 ( chuÈn bị ra nháp). Gọi 1 HS đứng tại chỗ tr¶ lêi. - Yc hs tr¶ lêi C7: Tương tự gi¶i thÝch nh­ C6. ?Vận dụng K/n quán tính hãy giải thích các hiện tượng ở C8 (chØ gthÝch a, b, nÕu hÕt tg th× cho VN) *Kết luận:GV Chốt lại kthức vÒ qu¸n tÝnh. *Tổng kết và hướng dẫn về nhà: ( 3'). + Tổng kết -GV Chốt lại các kthức toµn bµi. -YcÇu HS đọc ghi nhớ. +Hướng dẫn về nhà - Tập trả lời câu hỏi SGK, học thuộc ghi nhớ. - Làm bài tập 5-1 5-5 (SBT). - tìm hiểu các hiện tượng khác trong thực tế có liên quan đến quán tính. -ChuÈn bÞ tr­íc bµi 6:Lùc ma s¸t. H§ cña HS -HS lên bảng kiÓm tra I, Lực cân bằng: 1, Lực cân bằng là gì? - HS quan s¸t h×nh 5.2 -HS HĐ nhóm tr¶ lêi C1 -Đại diện 1 nhóm trả lời. C1: a/ Quyển sách chịu tác dụng hai lực : Trọng lực P vµ phản lực Q. b/ Quả cầu chịu tác dụng cña hai lực: trọng lực P và lực căng T. c/ Quả bóng chịu tác dụng hai lực:Trọng lực P và lực đẩy F cña mÆt bµn. -Biểu diễn bằng hình vẽ. -HS: Cùng tác dụng lên 1 vật, có cường độ bằng nhau, có phương cùng nằm trên một đường thẳng nhưng ngược chiều nhau. -HS chú ý nghe. 2,Tác dụng của hai lực cân bằng lên 1 vật đang chuyển động *HS nêu dự đoán a, Dự đoán: - Dự đoán: vận tốc của vật không thay ®æi(vËt sÏ C§ th¼ng ®Òu) b,TNkiÓmtra: H×nh 5.3 - HS nghe GV mô tả TN - HS mô tả TN: Hai quả cân giống hệt nhau A, B treo vào một sợi dây vắt qua 1 ròng rọc cố định, một thước đo qu·ng đường chuyển động của A. - HS H§ c¸ nh©n tr¶ lêi C2 C4 C2:Quả A chịu tác dụng của 2 lực cân bằng trọng lượng PA và lực căng T.( vì T =PB ) C3 Lúc này PA + PA' > T nên vật AA' chuyển động nhanh dần đi xuống, b chuyển động đi lên. C4: Quả A còn chịu tác dụng của 2 lực cân bằng PA và T ta thấy A vẫn chuyển động. -HS: Ta ®o qu·ng ®­êng A ®i ®­îc trong cïng 1 tg. C5: Kết quả thí nghiệm: t1= 2, S1= 9, v1= 4,5cm/s t2= 2, S2= 9, v2= 4,5cm/s t3= 3, S3= 9, v3= 4,5cm/s vật A chuyển động thẳng đều. - HS: vật A chuyển động thẳng đều. -HS ph¸t biÓu KL: *KL:(SGK-19) 1 vËt ®ang C§ mµ chÞu t/d cña 2 lùc c©n b»ng th× sÏ tiÕp tôc C§ th¼ng ®Òu. VD: Ôtô (xe máy) đang chuyển động trên đường thẳng. Nếu ta thấy đồng hồ đo tốc độ chỉ một số nhất định, thì ôtô (xe máy) đang chuyển động ‘‘thẳng’’ đều. Khi đó, chúng chịu tác dụng của hai lực cân bằng là lực đẩy của động cơ và lực cản trở chuyển động. II,Quán tính: * HĐ cá nhân tìm hiểu thông báo quán tính (SGK) vµ tr¶ lêi c©u hái cña GV. 1, Nhận xét: Khi cã lùc t/d mäi vËt ®Òu kh«ng thÓ thay ®æi vtèc ®ét ngét ®­îc v× mäi vËt ®Òu cã qu¸n tÝnh VD :Người ngồi trong xe đang chuyển động thẳng đều. Khi xe hãm đột ngột, người có xu hướng bị lao về phía trước. 2, Vận dụng: -1 HS đứng tại chỗ tr¶ lêi C6. C6: Búp bê ngã về phía sau . Vì khi đẩy xe chân búp bê chuyển động cùng với xe nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê chưa chuyển động vì vậy búp bê ngã về phía sau. -1 HS đứng tại chỗ tr¶ lêi C7. C7: Búp bê ngã về phía trước. Vì dừng xe đột ngột, chân búp bê dừng lại cùng với xe, đầu và thân búp bê vẫn chuyển động theo quán tính nên búp bê ngã về phía trước. C8: BTVN (HS đọc ghi nhớ( SGK-12) *Ghi nhớ (SGK)