Giáo án Vật lý khối 8 tiết 6 bài 6: Lực ma sát

Ngµy so¹n:24/9/2012. ngµy gi¶ng:27/9/2012. Tiết6-Bµi 6: LỰC MA SÁT I.Mục tiêu: *KT: Nêu được ví dụ về lực ma sát trượt, ma sát lăn , ma sát nghỉ. *KN: Đề ra được cách làm tăng ma sát có lợi và giảm ma sát có hại trong một số trường hợp cụ thể của đời sống, kĩ thuật *T§: Tích cực học tập, cẩn thận, tinh thần hợp tác nhóm. II §å dïng d¹y häc. -GV: Tranh vẽ sẵn H6-3 (SGK). ChuÈn cho mçi nhãm hs: 1 lùc kÕ, 1 miÕng gç( 1 mÆt nh¸m, 1 mÆt nh½n), 1 qu¶ c©n, 1 xe l¨n, 2 con l¨n. -HS: §äc tr­íc bµi, «n l¹i vÒ 2 lùc c©n b»ng. III. Tæ chøc giê häc. H§ GV H§ HS *Khëi ®éng.(6’) ? Nêu đặc điểm của hai lực cân bằng? Trả lời BT 5-2(SBT) ( chän D) +Gäi HS2 Trả lời BT 5-3? Hãy giải thích vì sao? (chän D, gi¶i thÝch: Khi « t« ®ét ngét rÏ ph¶i, do qu¸n tÝnh hµnh kh¸ch kh«ng thÓ ®æi h­íng C§ ngay mµ tiÕp tôc C§ cò nªn bÞ nghiªng ng­êi sang tr¸i) -Gäi HS kh¸c NX. +GV NX cho ®iÓm HS + GV §V§ nh­ SGK. ? VËy viÖc ph¸t minh ra æ bi cã t/d g×? * Hoạt động 1: T×m hiÓu vÒ lùc ma s¸t(20’). -Môc tiªu: Nêu được ví dụ về lực ma sát trượt, ma sát lăn , ma sát nghỉ. -C¸ch tiÕn hµnh:(H§ c¸ nh©n). - YcÇu hs ®äc TB SGK vÒ ma s¸t tr­ît t×m hiÓu nxÐt : lùc ma s¸t tr­ît xuÊt hiÖn ë ®©u? ?Hãy lấy VD về lực ma sát trượt trong kỹ thuật và đời sống tr¶ lêi C1 - HS HĐ cá nhân trả lời C1 *GV Chốt: Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật C§ trượt trên mặt vật khác. -Yêu cầu HS đọc TB về lực ma sát lăn . ? Lực ma sát lăn xuất hiện khi nào ? - H·y lấy VD về ma sát lăn trong kỹ thuật và đời sống ? YcÇu hs tr¶ lêi C2 * GV Chốt:Lực ma sát lăn xuất hiện khi vật C§ lăn trên mặt vật khác . -YC hs quan sát H6.1:Trường hợp nào có ma sát trượt, ma sát lăn ? Tr¶ lêi C3 ? Tõ 2 TH trªn em cã NX g× vÒ c­êng ®é cña lùc ma s¸t tr­ît vµ lùc ma s¸t l¨n *GV: vậy lực kéo vật trong trường hợpcó ma sát lăn nhỏ hơn lực kéo vật có ma sát trượt. - YcÇu hs ®äc HD TN SGK vµ tr×nh bµy l¹i TN lµm thÕ nµo? -YC hs làm TN (H6-2) vµ th¶o luËn tr¶ lêi C4 + Gäi ®¹i diÖn 1 nhãm tr×nh bµy C4 -GV TB: Lực cân bằng với lực kéo giữ cho vật đứng yên gọi là lực ma sát nghỉ. ? lực ma sát nghỉ chỉ xuất hiện khi nào? -KÕt luËn:GV nh¾c l¹i thÕ nµo lµ ma s¸t tr­ît,ma s¸t l¨n,ma s¸t nghØ. * Hoạt động 2: T×m hiÓu Ých lîi vµ t¸c h¹i cua lực ma sát trong đời sống và KT(15’) -Môc tiªu: Đề ra được cách làm tăng ma sát có lợi và giảm ma sát có hại trong một số trường hợp cụ thể của đời sống, kĩ thuật. -§å dïng d¹y häc. -C¸ch tiÕn hµnh:(H§ c¸ nh©n). + YcÇu hs quan s¸t H6-3 ?Hãy nhận xét: Tác hại của lực ma sát? Biện pháp làm giảm ma sát?tr¶ lêi C6 *BVMT:Trong qu¸ tr×nh l­u th«ng cña c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng ®­êng bé sÏ sinh ra ma s¸t tr­ît lµm ph¸t sinh c¸c bôi cao su,bôi khÝ vµ bôi kim lo¹i.VËy nã cã ¶nh h­ëng g× ®èi víi m«i tr­êng kh«ng? ?NÕu trêi m­a vµ lèp xe bÞ mßn khi ®i trªn ®­êng nhiÒu bïn ®Êt th× cã ¶nh h­ëng g× kh«ng? ?VËy ®Ó gi¶m t¸c h¹i ®ã ta cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p nµo? *GV Chốt: Lực ma sát có thể có hại. Ta có thể giảm ma sát bằng cách tra dầu mỡ, lắp ổ bi, bánh xe, con lăn ,Còng cã thÓ gi¶m c¸c t¸c h¹i do ma s¸t g©y nªn b»ng c¸c biÖn ph¸p c¸c em nªu ë trªn. ?Hãy đọc, quan s¸t H6.4, tìm hiểu và trả lời C7? * GV Chốt: Ma sát có lợi - Cần làm tăng ma sát bằng cách tăng độ nhám của mặt tiếp xúc. -KÕt luËn:GV chèt l¹i mét sè t¸c h¹i,lîi Ých cña lùc ma s¸t. *Tæng kÕt vµ h­íng dÉn vÒ nhµ.(5’) +Tæng kÕt. -Gäi HS ®äc ghi nhí(SGK) ? Cã mÊy lo¹i ma s¸t? H·y kÓ tªn - Hướng dẫn HS tìm hiểu và giải thích các hiện tượng C8 . - YcÇu hs tr¶ lêi C9 -H§ c¸ nh©n tr¶ lêi C9 * Hướng dẫn về nhà -Học thuộc ghi nhớ, tự giải thích lại C8, C9 (SGK) -Làm BT 6-1 đến 6-5(SBT) -Tìm hiểu mục có thể em chưa biết. -ChuÈn bÞ tr­íc bµi 7. -HS:1hs lªn b¶ng tra -HS2 lµm BT I. Khi nào có lực ma sát 1, Lực ma sát trượt -HS HĐ cá nhân đọc TB(SGK) vµ tr¶ lêi c©u hái Fms trượt xuất hiện ở má phanh ép vào bánh xe làm ngăn cản c/đg của vành xe. Fms trượt xuất hiện ở giữa bánh xe và mặt đường . C1: Khi phanh xe b¸nh xe ngõng quay, mÆt lèp tr­ît trªn ®­êng xhiÖn Fms tr­ît lµm xe nhanh chãng dõng l¹i, ma s¸t gi÷a d©y cung ë cÇn cña ®µn kÐo nhÞ vi « l«ng víi d©y ®µn -HS ghi vë. *Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật tr­ît trªn mÆt cña vËt kh¸c nó có tác dụng cản trở chuyển động trượt của vật. 2,Lực ma sát lăn -HS H§ c¸ nh©n ®äc TB SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: Lùc ma s¸t l¨n xhiÖn khi hßn bi l¨n trªn mÆt sµn - HS H§ c¸ nh©n tr¶ lêi C2 C2: Ma s¸t sinh ra ë c¸c viªn bi ®Öm gi÷a trôc quay víi æ trôc. -HS ghi vë. *Lực ma sát lăn xuất hiện khi vật C§ lăn trên mặt vật khác và cản lại chuyển động ấy. Lực ma sát lăn nhỏ hơn lực ma sát trượt . -Khi dÞch chuyÓn vËt nÆng cã thÓ kª nh÷ng thanh h×nh trô lµm con l¨n, ma s¸t gi÷a con l¨n víi mÆt tr­ît lµ ma s¸t l¨n -H§ c¸ nh©n quan s¸t H6.1 tr¶ lêi C3 C3: Ha: XuÊt hiÖn ma s¸t tr­ît Hb: XuÊt hiÖn ma s¸t l¨n *NxÐt: Fmstr­ît > Fmsl¨n 3, Lực ma sát nghỉ: *TN H6.2(SGK) - H§ c¸ nh©n ®äc TB vÒ HD TN - HS H§ nhãm lµm TN H6.2, ®äc sè chØ cña lùc kÕ khi vËt nÆng ch­a C§( F= 2,5N) C4: V×: Chứng tỏgiữa mặt bàn với vật có một lực cản, lực này đặt lên vật cân bằng với lực kéo giữ cho vật đứng yên . - HS: lùc ma s¸t nghØ chỉ xuất hiện khi vật chịu tác dụng của lực mà vật vẫn đứng yên. -HS ghi vë. +lùc ma s¸t nghØ chỉ xuất hiện khi vật chịu tác dụng của lực mà vật vẫn đứng yên. + Lùc ma s¸t nghØ gi÷ cho vật kh«ng tr­ît khi vËt bÞ t¸c dụng của lực kh¸c -HS nh¾c l¹i kiÕn thøc. I,Lực ma sát trong đời sống và KT 1, Lùc ma s¸t cã thÓ cã h¹i: -HS HĐ cá nhân quan sát H6-3 vµ tr¶ lêi C6. C6 :a,Ma sát trượt cña æ trôc làm mòn đĩa,xích, cần tra dầu mỡ làm giảm ma sát b, Ma sát trượt của ổ trục làm mòn, cản C§ quay. Nên thay trục có ổ bi. c, Ma sát trượt cản trở C§. Cần thay bằng bánh xe.( V× ma sát lăn < ma sát trượt). -HS:¶nh h­ëng ®Õn sù h« hÊp cña c¬ thÓ ng­êi,sù sèng cña sinh vËt vµ sù quang hîp cña c©y xanh. -HS:DÔ bÞ tr­ît,dÔ g©y tai n¹n. -HS:+CÇn gi¶m sè ph­¬ng tiÖn l­u th«ng trªn ®­êng vµ c¸c ph­¬ng tiÖn ®· cò n¸t .C¸c ph­¬ng tiÖn tham gia giao th«ng cÇn ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vÒ khÝ th¶i vµ an toµn ®èi víi m«i tr­êng +CÇn th­êng xuyªn kiÓm tra chÊt l­îng xe vµ vÖ sinh mÆt ®­êng s¹ch sÏ. 2,Lực ma sát có thể có ich +HS HĐ cá nhân quan sát H6-4 trả lời C7 C7: a, Không có ma sát suy ra bảng trơn, nhẵn thì không viết được. -Biện pháp:Tăng độ nhám của bảng. b, Kh«ng cã ma s¸t gi÷a mÆt r¨ng cña èc vÝt th× con èc sÏ bÞ quay láng dÇn khi bÞ rung ®éng. Khi quÑt diªm nÕu kh«ng cã ma s¸t th× ®Çu que diªm tr­ît trªn mÆt s­ên bao diªm sÏ kh«ng ph¸t löa. - BiÖn ph¸p: T¨ng ®é nh¸m cña mÆt s­ên bao diªm c,Không có ma sát th× ô tô không dừng lại được. Phải tăng khía, rãnh ở bánh xe -HS chó ý nhge,ghi nhí kiÕn thøc. III. Vận dụng *Ghi nhí: (SGK- 24) + HĐ cá nhân tr¶ lêi C8:(d­íi sù HD cña GV) C8:a,b,d,e. Lực ma sát có lợi. c, Lực ma sát có hại C9: Làm giảm ma sát do thay thế ma sát trượt bằng ma sát lăn của các viên bi. Nhờ đó làm giảm lực cản lên các vật C§.