Giáo án Vật lý khối 9 - Bài 40: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Chương III Quang họcHiện tượng khúc xạ là gì ?Thấu kính hội tụ là gì ?Các bộ phận chính của mắt là những gì ?Tật cận thị là gì ? Khắc phục nó như thế nào ?Kính lúp dùng để làm gì ?Phân tích ánh sáng trắng thành các ánh sáng màu như thế nào ? Trộn các ánh sáng màu vớinhau sẽ được gì ?Tại sao các vật có màu sắc khác nhau ?Ánh sáng có những tác dụng gì, có những ứng dụng gì ?Bài 40Hiện tượng khúc xạ ánh sángI. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng1. Quan sátNhận xét về đường truyền của tia sáng từ không khí vào nước:2. Kết luận (SGK)Nhúng thẳng đứng một phần của tấm gỗ phẳng vào trong nước Từ S đến I (trong không khí) Từ I đến K ( trong nước)SIK3. Một vài khái niệmSI là tia tới.IK là tia khúc xạ.Đường NN’ vuông góc với mặt phân cách là pháp tuyến.SIN là góc tới, kí hiệu là i.KIN’ là góc khúc xạ, kí hiệu là r.Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp tuyến NN’ là mặt phẳng tới.SIKNN’4. Thí nghiệm (Hình 40.2)Nhúng thẳng đứng một phần của tấm gỗ phẳng vào trong nướcC1N’NPháp tuyếnTia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới.i r> Từ S đến I (trong không khí) Từ I đến K ( trong nước)SIKC2Nhúng thẳng đứng một phần của tấm gỗ phẳng vào trong nướcN’NPháp tuyếnTăng góc tớiGiảm góc tớiTa luôn có : tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới. Từ S đến I (trong không khí) Từ I đến K ( trong nước)SIK5. Kết luận (SGK)C3N’NSIKII. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí1. Dự đoánTia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.Góc khúc xạ r lớn hơn góc tới i.Nhận xét về đường truyền của tia sáng từ nước vào không khí:Nhúng thẳng đứng một phần của tấm gỗ phẳng vào trong nướcNN’Pháp tuyếnri>C4 Từ S đến I (trong nước) Từ I đến K ( trong không khí)SKI2. Thí nghiệm kiểm tra (Hình 40.3)CNN’Vị trí cắm hai đinh gim A và B trên phần miếng gỗ nhúng trong nướcABVị trí đặt mắt để thấy đinh gim B che khuất đinh gim AVị trí đinh gim C sao cho nó che khuất đồng thời cả A và BChứng minh : Đường nối các vị trí của ba đinh gim A, B, C là đường truyền của tia sáng từ đinh gim A đến mắtPháp tuyếnC5Mắt chỉ nhìn thấy A khi có ánh sáng từ A phát ra truyền được đến mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy B mà không nhìn thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã bị B che khuất, không đến được mắt. Khi mắt chỉ nhìn thấy C mà không nhìn thấy A, B có nghĩa là ánh sáng từ A, B phát ra đã bị C che khuất không đến được mắt. Khi bỏ B, C đi thì ta lại nhìn thấy A có nghĩa là ánh sáng từ A phát ra đã truyền qua nước và không khí đến được mắt. Vậy đường nối các vị trí của ba đinh gim A, B, C là đường truyền của tia sáng từ đinh gim A đến mắt.CNN’ABPháp tuyếnC6Đường truyền của tia sángBị gãy khúc tại BĐiểm tới :BTia tới :ABTia khúc xạ :BCri>3. Kết luận (SGK)III. Vận dụngC7Hiện tượng phản xạ ánh sángHiện tượng khúc xạ ánh sáng Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị hắt trở lại môi trường trong suốt cũ. Góc phản xạ bằng góc tới Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị gãy khúc tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suốt thứ hai. Góc khúc xạ không bằng góc tớiC83. Vị trí thật sự của phần thước ngập trong nước2. Đổ nước vào chậu1. Ánh sáng phát ra từ đầu dưới của đũa không truyền đến được mắt4. Đường truyền của ánh sáng từ đầu dưới của đũa đến mắtS’5. Mắt nhìn thấy ảnh đầu dưới của đũa tại S’S