Giáo án Vật lý khối 9 - Tiết 55: Mắt cận và mắt lão + Tiết 56: Kính lúp

Tiết 55 - Tuần 28 Ngày soạn ............................Ngày giảng:................ Bài 49 : Mắt cận và mắt lão I. Mục tiêu : 1. Kiến thức : - Nêu được đặc điểm chính của mắt cận là không nhìn được các vật ở xa mắt và cách khắc phục tật cận thị là phải đeo TKPK . - Nêu được đặc điểm chính của mắt lão là không nhìn được vật ở gần mắt và cách khắc phục tật mắt lão là đeo TKHT . - Giải thích được cách khắc phục tật cận thị và tật mắt lão . - Biết cách thử mắt bằng bảng thử mắt . 2. Kỹ năng: - Biết vận dụng các kiến thức Quang học để hiểu được cách khắc phục tật về mắt . 3. Thái độ : - Cẩn thận . II) Chuẩn bị : * Đối với mỗi nhóm HS: 1 kính lúp, 1 kính lão III. Các hoạt động trên lớp : HĐ1. Tổ chứccác hoạt động dạy và học(5’). * Kiểm tra bài cũ : Em hãy so sánh ảnh ảo của TKPK và ảnh ảo của TKHT ?. Trả lời: - ảnh ảo nằm trong tiêu cự (gần TK) - TKHT cho ảnh ảo nằm ngoài tiêu cự (xa TK) ĐVĐ : Như SGK *Bài mới: HĐ2: Tìm hiểu biểu hiện của mắt cận thị và cách khắc phục(17’) GV: Yêu cầu HS đọc, thảo luận C1,2 sau đó gọi 2 HS đại diện nhóm báo cáo kết quả : Biểu hiện của mắt cận thị? Mắt cận thị không nhìn rõ vật ở đâu? (xa hay gần?). Điểm Cv của mắt cận ở xa hay ở gần hơn mắt bình thường? HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV, ghi vở phần chốt kiến thức của GV. GV: tiếp tục cho HS thảo luận làm C3,4 để tìm cách khắc phục tật cận thị. - HS đọc tài liệu, nêu cách khắc phục: đeo kính phân kì, nêu cách nhận biết TKPK,( + Thấy giữa mỏng hơn rìa; + Để tay ở các vị trí trước kính đều thấy ảnh ảo nhỏ hơn vật) . GV: hướng dẫn HS vẽ ảnh của vật qua kính phân kì để trả lời câu hỏi : + ảnh của vật qua kính cận nằm trong khoảng nào? + Nếu đeo kính mắt có nhìn thấy vật không ? Vì sao? - Vậy kính cận là loại TK gì? Kính cận thích hợp có F ntn?( là F º điểm cực viễn của mắt). HĐ3: Tìm hiểu về tật mắt lão và cách khắc phục(15’) GV: Yêu cầu HS đọc tài liệu và trả lời câu hỏi: + Mắt lão thường gặp ở người có tuổi như thế nào? + Cc so với mắt bình thường như thế nào? + HS trả lời câu hỏi C5 GV gọi 2 HS trả lời thống nhất và ghi kết quả và HD HS vẽ ảnh của vật AB qua TKHT(kính lão) thảo luận và trả lời C6 + Khi vật ở gần mắt( năm trong tiêu cự) ảnh của vật qua TKHT nằm ở gần hay xa mắt ? + Mắt lão không đeo kính có nhìn thấy vật không ? - HS rút ra kết luận về cách khắc phục tật mắt lão - Em hãy nêu cách kiểm tra kính cận hay kính lão là TKHT hay phân kì + Khi mắt lão không đeo kính ,điểm Cc ở quá xa mắt . Mắt không nhìn rõ vật AB vì mắt không điều tiết được do vật nằm trong khoảng cực cận. + Khi đeo kính thì ảnh của vật nằm ngoài khoảng Cc nên mắt nhìn rõ vật . HĐ4: Vận dụng(3’) Tổ chức HS làm C7,8 I. Mắt cận: 1.Những biểu hiện của tật cận thị : - Khi đọc sách, phải đọc sách gần mắt hơn bình thường. - Ngồi dưới lớp nhìn chữ viết trên bảng thấy mờ. - Ngồi trong lớp, nhìn không rõ các vật ngoài sân trường . - Mắt cận không nhìn rõ các vật ở xa. Điểm Cv của mắt cận ở gần hơn bình thường. 2. Cách khắc phục tật cận thị : - Đeo kính cận là một TKPK . - Khi đeo kính ngừơi cận thị nhìn rõ các vật ở xa mắt. - Kính cận thích hợp có F º Cv của mắt. * Vẽ ảnh của vật qua kính cận: II. Mắt lão: 1. Những đặc điểm của mắt lão : - Mắt lão thường gặp ở người già . - Sự điều tiết mắt kém nên chỉ nhìn thấy vật ở xa mà không thấy vật ở gần . - Cc xa hơn Cc của người bình thường 2. Cách khắc phục tật mắt lão - Phải đeo kính lão là một TKHT ( Giữa dày hơn rìa.Để vật ở gần thấy ảnh cùng chiều lớn hơn vật) - Mắt lão phải đeo kính lão để nhìn rõ các vật ở gần mắt như bình thường. * Vẽ ảnh của vật AB qua kính lão: III. Vận dụng : C7: Học sinh tự trả lời. C8 : Cc (Ng cận thị) < Cc (Ng bt) < Cc (ng già) HĐ5. Củng cố: (3') - Những biểu hiện của tật cận thị và cách khắc phục? - Những đặc điểm của mắt lão và cách khắc phục ? - HS đọc phần ghi nhớ . HĐ6. Hướng dẫn về nhà : (2') - Học thuộc phần ghi nhớ cuối bài . - Học bài và làm bài tập 49 (SBT). - Đọc mục “có thể em chưa biết”. - Đọc trước bài : Kính lúp. Tiết 56 – Tuần 28 Ngày soạn ........................Ngày giảng...................... Bài 50 : Kính lúp I. Mục tiêu : 1. Kiến thức : - Biết được kính lúp dùng để làm gì ? - Nêu đặc điểm của kính lúp . - Nêu được ý nghĩa của số bội giác của kính lúp - Biết cách sử dụng kính lúp để nhìn được vật kính thước nhỏ 2. Kỹ năng: - Tìm tòi ứng dụng kĩ thuật để hiểu biết KT trong đời sống qua bài kính lúp. 3. Thái độ : - Nghiêm cứu ,chính xác . II. Chuẩn bị : 1. Thầy : 2. Trò: + Đối với nhóm học sinh: - 1-2 kính lúp có độ bội giác khác nhau - Thước nhựa có GHĐ= 30cm và ĐCNN;1 mm - 3 vật nhỏ : Con kiến chiếc lá cây, xác con kiến III. Các hoạt động trên lớp : HĐ1. Tổ chứccác tình huống học tập: (5') *. Kiểm tra bài cũ : - Cho 1 TKHT, hãy dựng ảnh của vật khi f > d hãy nhận xét ảnh của vật * ĐVĐ : Như SGK. *Bài mới: HĐ2: Tìm hiểu kính lúp(15’) GV: Yêu cầu HS : - Đọc tài liệu, trả lời các câu hỏi. - Kính lúp là gì? Trong thực tế em đã thấy dùng kính lúp trong trường hợp nào? - GV giải thích số bội giác là gì ? - Mối quan hệ giữa bội giác và tiêu cự như thế nào ? - GV cho HS dùng 1 vài kính lúp có độ bội giác khác nhau để quan sát cùng 1 vật nhỏ - Rút ra nhận xét. HS làm việc cá nhân trả lời C1 và C2. HS rút ra kết luận : Kính lúp là gì ? Có tác dụng như thế nào ? Số bội giác G cho biết gì ? HĐ3: Nghiên cứu cách quan sát một vật nhỏ qua kính lúp(15’) - Yêu cầu HS thực hiện trên dụng cụ thí nghiệm . - Trả lời C3 - Trả lời C4 - HS rút ra kết luận cách quan sát vật nhỏ qua TK . Vậy muốn có ảnh ảo ta phải đặt vật trong khoảng nào? GV: Yêu cầu HS : Vẽ ảnh khi d < f . Yêu cầu HS kể lại một số trường hợp dùng kính lúp trong thực tế. - Thực hiện với vị trí mắt ở Cc cho biết f. HĐ4: Vận dụng – củng cố(8’) Tổ chức HS làm C5,6. Yêu cầu HS chốt kiến thức trọng tâm: Kính lúp là gì ? Số bội giác của kính lúp cho biết điều gì ? - Cách quan sát một vật nhỏ qua kính lúp ? Đọc ghi nhớ. I. Kính lúp là gì ? * Đặc điểm: - Kính lúp là 1 TKHT có f ngắn. Người ta dùng kính lúp để quan sát các vật nhỏ - Môĩ kính lúp có 1 số bội giác KH: G - Kính lúp có số bội giác càng lớn cho ảnh quan sát càng lớn * Hệ thức giữa số bội giác và tiêu cự: 25 G = ---- f - Đơn vị (cm) G càng lớn sẽ có f càng ngắn 25 25 Gmin= ---- =1.5 x đfmax = ---- = 16,6 cm f 1,5 * Kết luận : - Kính lúp là TKHT - Kính lúp dùng để quan sát vật nhỏ - G cho biết ảnh thu được gấp bội lần so với khi không dùng kính lúp . II. Cách quan sát một vật nhỏ qua kính lúp: 1. Thí nghiệm – Quan sát: * Quan sát thấy: Qua kính lúp sẽ có ảnh ảo, lớn hơn vật. Muốn có ảnh ảo lớn hơn vật thì vật đặt trong khoảng FO (d < f) *Vẽ ảnh khi d < f: 2. Kết luận : (SGK) III. Vận dụng : C5: Dùng kính lúp để . - Đọc những chữ viết nhỏ - Quan sát các chi tiết nhỏ của một số đồ vật ( chi tiết trong đồng hồ ,mạch điện tử của máy thu thanh ..) C6: SGV. * Ghi nhớ: SGK. HĐ5. Hướng dẫn về nhà : (2') - Học thuộc bài theo vở ghi và phần ghi nhớ trong SGK. - Làm bài tập 50 SBT * Gợi ý : Câu 50.6 : - Vẽ ảnh. - Dựa vào tam giác đồng dạng để tính.