Giáo án Vật lý khối 9 - Tiết 63, 64: Thực hành nhận biết ánh sáng đơn sắc và ánh sáng không đơn sắc bằng đĩa CD

Tiết 63 - Tuần 32 Ngày soạn ..........................Ngày giảng................... Bài 57 : Thực hành nhận biết ánh sáng đơn sắc và ánh sáng không đơn sắc bằng đĩa CD I. Mục tiêu : 1. Kiến thức : - Trả lời được các câu hỏi : Thế nào là một ánh sáng đơn sắc và thế nào là ánh sáng không đơn sắc ? - Biết dùng đĩa CD để nhận biết ánh sáng đơn sắc và ánh sáng không đơn sắc . 2. Kỹ năng: - Biết tiến hành thí nghiệm để phân biệt được ánh sáng đơn sắc và ánh sáng không đơn sắc 3. Thái độ : - Cẩn thận trung thực . II. Chuẩn bị : + Đối với nhóm học sinh: - 1 đèn phát ra ánh sáng trắng. - 1 tấm lọc màu đỏ,vàng, lục, lam. - 1 đĩa CD. - 1 số nguồn phát ra ánh sáng đơn sắc; các đèn LED, đỏ, lục, lam hoặc bút lade. - 1 nguồn điện 3V. - 1hộp cactong che tối. III. Các hoạt động trên lớp : HĐ1. Tổ chức các tình huống học tập(2'): * Giới hiệu bài mới: như mục tiêu. HĐ2: Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh về việc tìm hiểu khái niệm ánh sáng đơn sắc, ánh sáng không đơn sắc, các dụng cụ thí nghiệm và cách tiến hành thí nghiệm(13'): - GV: Kiểm tra báo cáo thực hành của HS. Kiểm tra kiến thức lí thuyết liên quan đến bài thực hành: ánh sáng đơn sắc là gì? ánh sáng đó có phân tích được không? ánh sáng không đơn sắc có màu không? ánh sáng đó có phân tích được không? Có những cách nào phân tích được ánh sáng trắng? HS: Đại diện từng nhóm báo cáo sự chuẩn bị của các bạn trong nhóm. Trả lờ 1 số câu hỏi của GV: Nêu mục đích của bài thực hành? Nêu tên các dụng cụ thí nghiệm? HĐ2: Làm thí nghiệm phân tích ánh sáng màu do nguồn sáng phát ra.(20') GV:- Yêu cầu HS lắp ráp TN như hướng dẫn SGK. -Tìm hiểu cấu tạo trên mặt đĩa CD - Căn cứ vào kết quả khảng định ánh sáng phân tích là đơn sắc hay không đơn sắc. Trong ánh sáng phản xạ có những màu nào? - Kết luận : ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng đơn sắc hay không đơn sắc HS: Thực hiện từng bước theo hướng dẫn của GV và SGK, ghi kết quả vào báo cáothí nghiệm ở cột 3. HĐ3: Hoàn thành báo cáo thí nghiệm(5'). GV: Yêu cầu HS hoàn thành các mục còn lại trong báo cáo thí nghiệm: Câu trả lời; Kết quả bảng 1; Kết luận chung. HS: Tự hoàn thiện báo cáo. I. Chuẩn bị : 1. Về lí thuyết : a. ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có một màu nhất định và không thể ánh sáng đó thành các ánh sáng có màu khác được . b. ánh sáng không đơn sắc tuy cũng có một màu nhất định, nhưng nó là sự pha trộn của nhiều ánh sáng màu; do đó ta có thể phân tích ánh sáng không đơn sắc thành nhiều ánh sáng màu khác nhau . c. Có nhiều cách phân tích ánh sáng (dùng lăng kính, dùng đĩa CD). Trong bài này ta phân tích ánh sáng bằng đĩa chưa đạt. + Chiếu ánh sáng cần phân tích vào mặt ghi đĩa CD .Quan sát ánh sáng phản xạ. - Nếu thấy ánh sáng phản xạ chỉ có một màu nhất định thì ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng đơn sắc . - Nếu phát hiện ra trong ánh sáng phản xạ có những ánh sáng màu khác nhau thì ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng không đơn sắc 2. Tìm hiểu mục đích và dụng cụ TN: (SGK) 3. Chuẩn bị báo cáo: Theo mẫu SGK - T 150 II. Nội dung thực hành : 1. Lắp ráp thiết bị và tiến hành thí nghiệm: - Lần lượt chắn tấm lọc : đỏ, vàng, lục, lam trước nguồn sáng rồi đưa đĩa CD chắn trước chùm sáng ló ra. - Thay đổi độ nghiêng của đĩa đồng thời quan sát hiện tượng. - Ghi kết quả vào báo cáo thí nghiệm. 2. Phân tích kết quả: - ánh sáng đơn sắc được lọc qua tấm lọc màu thì không bị phân tích bằng đĩa CD. - ánh sáng không đơn sắc chiếu vào đĩa CD bị phân tích thành các ánh sáng màu. III. Hoàn thành báo cáo thí nghiệm. Kết luận chung: - ánh sáng màu được tạo ra nhờ các tấm lọc màu là ánh sáng không đơn sắc. - Các đèn LED đỏ phát ra ánh sáng đơn sắc. HĐ4. Tổng kết: (3') - Thu dọn dụng cụ thí nghiệm. - Thu báo cáo thực hành của HS . - Nhận xét kỉ luật và khả năng thực hành của HS . HĐ5. Hướng dẫn về nhà : (2') - Yêu cầu HS chuẩn bị: + Phần I : " Tự kiểm tra" của bài tổng kết chương III :Quang học vào vở. + Phần II: chuẩn bị ra giấy nháp. Tiết 64 - Tuần 32 Ngày soạn .......................Ngày giảng...................... Bài 58: Tổng kết chương 3 : Quang học I. Mục tiêu : 1. Kiến thức : - Trả lời được các câu hỏi " tự kiểm tra " nêu trong bài - Vận dụng kiến thức và kĩ năng đã chiếm lĩnh được để giải thích và giải các bài tập phần vận dụng. 2. Kỹ năng: - Hệ thống được kiến thức thu thập về quang học để giải thích các hiện tượng Quang học. - Hệ thống hoá được các bài tập về Quang học 3. Thái độ : - Nghiêm túc . II. Chuẩn bị : III) Các hoạt động trên lớp : HĐ1. Tổ chứccác tình huống học tập (3') * Kiểm tra bài cũ : - Các nhóm báo cáo sự chuẩn bị của các bạn. - Kiểm tra nội dung chuẩn bị: trong quá trình ôn tập. HĐ2. Ôn tập: Trả lời các câu hỏi tự kiểm tra(17') I. Lí thuyết : GV: Yêu cầu HS lần lượt trả lời các câu hỏi theo các nội dung sau. HS: Thực hiện cá nhân các câu hỏi. 1. So sánh cấu tạo và ảnh của máy ảnh và mắt Máy ảnh Cấu tạo chính : + Vật kính là TK hội tụ + Buồng tối ảnh thật ngược chiều hứng ở trên phim Mắt Cấu tạo : + Thể thuỷ tinh là TK hội tụ có thay đổi f + Màng lưới. ảnh thật, ngược chiều, nhỏ hơn vật ,hứng trên màng lưới . 2. Các tật của mắt : Mắt cận Mắt lão Tật Nhìn được gần, không nhìn được xa. Nhìn được xa, không nhìn được gần. Cách khắc phục - Dùng kính phân kì tạo ảnh ảo về CV - Dùng kính hội tụ để tạo ảnh về CC 3. Tác dụng của kính lúp và cách sử dụng : - Tác dụng phóng to ảnh của vật ảnh ảo cùng chiều lớn hơn vật - Cách sử dụng : vật đặt gần TK 4. Tác dụng của ánh sáng : - Tác dụng nhiệt - Tác dụng sinh học - Tác dụng quang điện 5. So sánh ánh sáng trắng và ánh sáng màu: ánh sáng trắng ánh sáng qua lăng kính phân tích thành dải nhiều màu . ánh sáng trắng chiếu vào vật màu nào thì phản xạ màu đó -ánh sáng qua tấm lọc màu nào thì có ánh sáng màu đó ánh sáng màu - Qua lăng kính thấu kính chỉ giữ nguyên màu đỏ - ánh sáng màu chiếu vào vật cùng màu thì phản xạ cùng màu. Chiếu vào vật khác màu thì phản xạ rất kém - ánh sáng qua tấm lọc màu cùng màu thì được ánh sáng màu đó . Qua tấm lọc màu khác thì ánh sáng màu tối. - Trộn các ánh sáng màu khác nhau lên màn trắng thì được màu mới. HĐ3: Vận dụng(20') II. Vận dụng : GV: Tổ chức HS làm lần lượt Câu 17: Đáp án B Các câu 17,18,19,20,21,22 Câu 18: Đáp án B 24,25,26, Câu 19: Đáp án B Câu 20: Đáp án D Câu 21 : a-4 ; b-3 ;c-2 ;d-1 Câu22: B B’ I A º F A’ 0 Hình vẽ A’B’ là ảnh ảo Vì điểm A º F, nên BO và AI là hai đường chéo của hình chữ nhật BAOI. Điểm B’ là giao điểm của hai đường chéo, A’B’ là đường trung bình của DABO. Ta có OA’=1/2OA =10cm đ ảnh nằm cách thấu kính 10 cm. Câu25 : a) nhìn một ngọn đèn dây tóc qua một kính lọc màu đỏ,ta thấy ánh sáng màu đỏ b) Nhìn ngọn đèn đó qua kính lọc màu lam ,ta thấy ánh sáng màu lam. Chập hai kính lọc màu đỏ và màu lam lại với nhau rồi nhìn ngọn đèn dây tóc nóng sáng ta thấy ánh sáng màu đỏ sẫm .Đó không phải là trộn ánh sáng đỏ với ánh. sáng lam ,mà là thu được phần còn lại của chùm sáng trắng sau khi đã cản lại tất cả những ánh sáng mà mỗi kính lọc đỏ hoặc lam có thể cản được. Câu 26: trồng cây cảnh dưới một giàn hoa râm rạp thì cây cảnh sẽ bị còi cọc đi rồi chết vì không có ánh sáng mặt trời chiếu vào cây cảnh ,không có tác dụng sinh học của ánh sáng để duy trì sự sống của cây cảnh. HĐ4. Củng cố: (3') - Nêu đường đi của các tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ và phân kì - Nêu các tác dụng của ánh sáng ? Trong các tác dụng nói trên nêu cụ thể năng lượng ánh sáng đã biến đổi các dạng năng lượng nào. HĐ5. Hướng dẫn về nhà : (2') - Về nhà xem lại bài học, làm lại bài 22,23,24 vào vở bài tập. - Xem trước bài59: Năng lượng... ( chương IV sự bảo toàn và chuyển hoá năng lượng)