Giáo án Vật lý lớp 10 nâng cao - Chương I - Động học chất điểm

Ngày soạn..tháng.năm Ngày dạytháng.năm Phần I: Cơ Học Chöông I ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM BÀI 1. TIẾT 1.CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ I.MỤC TIÊU 1Kiến thức +Hiểu được các khái niệm cơ bản: tính tương đối của chuyển động, chất điểm, hệ quy chiếu, xác định vị trí của một chất điểm bằng tọa độ, xác định thời gian bằng đồng hồ, phân biệt khoảng thời gian và thời điểm. +Hiểu rõ là muốn nghiên cứu chuyển động của chất điểm, cần thiết là chọn một hệ quy để xác định vị chí của chất điểm và thời điểm tương ứng. +Nắm vững được cách xác định tọa độ và thời điểm tương ứng của một chất điểm trên hệ trục tọa độ. 2.Kỹ năng +Chọn hệ quy chiếu mô tả chuyển động. +Chọn mốc thời gian, xác định thời gian. +Phân biệt chuyển động cơ với chuyển động khác. II. PH­¬NGTIÖn Vµ Tµi LIÖu - Gi¸o viªn: ChuÈn bÞ mét sè h×nh ¶nh liªn quan ®Õn chuyÓn ®éng - Häc sinh . §äc SGK xem xÐt c¸c lo¹i chuyÓn ®éng th­êng gÆp. III. tiÕn tr×nh d¹y häc : NOÄI DUNG PHÖÔNG PHAÙP Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng: Nhaän bieát chuyeån ñoäng cô, vaät moác, chaát ñieåm, quyõ ñaïo, vò trí, thôøi gian trong chuyeån ñoäng 1. Chuyeån ñoäng cô laø gì? (5 phút) +Chuyển động cơ là sự dời chỗ của vật theothờigian. + Muốn khẳng định vật đứng yên hay chuyển động phải chọn vật làm mốc. +Chuyển động có tính tương đối. 2. Chất điểm. Quỹ đạo của chất điểm +Những vật có kích thước rất nhỏ so với phạm vi chuyển động của vậtthìđượcxemlàchấtđiểm + Khi chuyển động chất điểm vạch một đường trong không gian gọi là quỹ đạo. 3. Xác định vị trí của một chất điểm + Để xác định vi trí của một chất điểm, người ta chọn một vật mốc, gắn vào đó một hệ toạ độ, vị trí của một chất điểm được xác định bằng toạ độ của nó trong hệ toạ độ này. 4. Xác định thời gian + Muốn xác định thời điểm, người ta chọn một gốc thời gian và đo khoảng thời gian từ gốc đến thời điểm đó bằng đồng hồ. - Đơn vị thời gian là giây( s). -Thời gian có thể biểu diễn bằng một trục số, trên đó gốc 0 được chọn ứng với một sự kiện xảy ra. Gv Laáy ví duï veà caùc vaät chuyeån ñoäng trong thöïc teá. Gv - Chuyeån ñoäng cơ laø gì? Gv Phaân tích tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng. Gv- lấy ví dụ về chất điểm Gv: Hướng dẫn Hs trả lời C1 Đs: ; có thể coi trái đất như chất điểm Gv -Lấy ví dụ về quỹ đạo - Quyõ ñaïo laø gì? Haõy cho ví duï thöïc teá. Gv Hướng dẫn Hs cách xác định vị trí của một chất điểm Gv: Hướng dẫn Hs trả lời C2: Đs: Toạ độ của một điểm trên trục 0x có giá trị bằng khoảng cách từ gốc 0 đến vị trí của nó trên trục 0x. Vậy tọa độ phụ thuộc gốc 0 được chọn. Gv: Hướng dẫn Hs đo thời gian bằng đồng hồ Cách xác định thời điểm Biểu diễn thời gian bằng trục số. Gv: Hướng dẫn Hs trả lời C3: Đs: Chọn gốc thời gian bất kì đo kỉ luật chạy vì kỉ luật là khoảng thời gian chạy. HS: trả lời câu hỏi HS: trả lời câu hỏi HS Trả lời câu hỏi C1 HS: trả lời câu hỏi HS Trả lời câu hỏi C2 HS: trả lời câu hỏi HS Trả lời câu hỏi C3 Hoaït ñoäng: Tìm hieåu heä quy chieáu vaø chuyeån ñoäng tònh tieán 5. Hệ quy chiếu + Ta có công thức : Hệ quy chiếu = Hệ toạ độ gắn với vật mốc + đồng hồ và gốc thời gian. 6.Chuyển động tịnh tiến + Mọi điêm của nó có quỹ đạo giống hệt nhau, có thể chồng khít lên nhau được. GV - Heä quy chieáu laø gì? Gv -Laáy nhöõng ví duï veà caùc vaät chuyeån ñoäng tònh tieán. HS: trả lời câu hỏi HS: trả lời câu hỏi Củng cố và dặn dò Gv Hướng dẫn Hs trả lời câu hỏi 1/10 sgk a. Sai vì có trường hợp vật quay quanh vật mốc thì khoảng cách từ nó đến vật giữ nguyên giá trị: vật tham gia chuyển động cơ. c. Sai vì với người quan sát đứng bên đường sẽ thấy đầu van xe đạp vẽ thành đường xiclôít chứ không phải là đường tròn. d. Sai vì trục kim chuyển động so với mũi kim đồng hồ: trục quay theo chiều ngược với chiều quay của kim quanh trục. đ Sai vì còn phải kể đến dấu, tùy theo thời điểm đó nằm ở phía nào của gốc 0 trên trục tọa độ. Gv Hướng dẫn Hs trả lời bài tập 1,2,3/10 sgk Bài1: ; Bài 2: Bài 3: 12h30ph;17h Phiếu học tập Câu 1. Trong các phát biểu dưới đây, phát biểu nào đúng ? Chuyển động cơ là: A.sự thay đổi hướng của vật này so với vật khác theo thời gian. B. sự thay đổi chiều của vật này so với vật khác theo thời gian. C. sự thay đổi vị trí của vật này so với vật khác theo thời gian . D. sự thay đổi phương của vật này so với vật khác theo thời gian . Câu 2. Hãy chọn câu đúng. A. Hệ quy chiếu bao gồm vật làm mốc, hệ toạ độ, mốc thời gian. B. Hệ quy chiếu bao gồm hệ toạ độ, mốc thời gian và đồng hồ. C. Hệ quy chiếu bao gồm vật làm mốc, mốc thời gian và đồng hồ. D. Hệ quy chiếu bao gồm vật làm mốc, hệ toạ độ, mốc thời gian và đồng hồ. Câu 3. Trường hợp nào sau đây không thể coi vật như là chất điểm? A. Viên đạn đang chuyển động trong không khí. B. Trái Đất trong chuyển động quay quanh Mặt Trời. C. Viên bi trong sự rơi từ tầng thứ năm của một toà nhà xuống mặt đất. D. Trái Đất trong chuyển động tự quay quanh trục của nó. Câu 4. Trường hợp nào sau đây có thể coi chiếc máy bay là một chất điểm? A. Chiếc máy bay đang chạy trên đường băng. B. Chiếc máy đang bay từ Hà Nội – Tp Hồ Chí Minh. C. Chiếc máy bay đang đi vào nhà ga. D. Chiếc máy bay trong quá trình hạ cánh xuống sân bay. Câu5 Một ô tô khởi hành từ A lúc 9 giờ. Nó đến B sau 1 giờ chuyển động và sau 2 giờ nữa nó đến C Xác định những thời điểm mà xe ở A, B, C trong những điều kiện sau: a. chọn gốc thời gian lúc 0 giờ. Đs: tA = 9h; tB = 10h; tC = 12h b. chọn gốc thời gian lúc 9 giờ. Đs: tA = 0h; tB = 1h; tC = 2h Gv: Yêu cầu Hs chuẩn bị bài vận tốc trong chuyển động thẳng, chuyển động thẳng đều. Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Ngày soạn..tháng.năm Ngày dạytháng.năm BÀI 2. TIẾT 2,3.VAÄN TOÁC TRONG CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG. CHUYỂN ĐỘNG THẲNG ĐỀU I.MỤC TIÊU 1Kiến thức Hiểu rõ được các khái niện vectơ độ dời, vectơ vận tốc trung bình, vectơ vận tốc tức thời. Hiểu được việc thay thế các vectơ trên bằng các giá trị đại số của chúng không làm mất đi đặc trưng của vectơ của chúng. phân biệt được độ dời với quãng đường đi, vận tốc với tốc độ. 2.Kỹ năng Phân biệt, so sánh các khái niệm. Biểu diễn độ dời và các đại lượng vật lý vectơ. II. PH­¬NGTIÖn Vµ Tµi LIÖu - Gi¸o viªn mét sã vÝ dô chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu. - Häc sinh . ¤n l¹i kiÕn thøc ®· häc ë cÊp 2 III. tiÕn tr×nh d¹y häc Hoạt động : Kiểm tra bài cũ Gv: Yêu cầu Hs trả lời khái niệm chuyển động cơ, chất điểm, quỹ đạo chất điểm, cách xác định vị trí của chất điểm, xác định thời gian, hệ quy chiếu, chuyển động tịnh tiến Hs: Trả lời câu hỏi Hoaït ñoäng: Xaây döïng caùc khaùi nieäm: vectô ñoä dôøi, vectô vaän toác trung bình, vetô vaän toác töùc thôøi 1. Ñoä dôøi(10 phút) a.Đoä dôøi +Xét một chất điểm chuyển động theo một quỹ đạo bất kì. Tại thời điểm t1, chất điểm ở vị trí M1. Tại thời điểmt2 , chất điểm ở vị trí M2 .Trong khoảng thời gian, chất điểm đã dời vị trí từ điểm M1 đến điểm M2. Vectơ gọi là vectơ độ dời của chất điểm trong khoảng thời gian nói trên. b.Ñoä dôøi trong chuyeån ñoäng thaúng +Trong chuyển động thẳng, véc tơ độ dời nằm trên đường thẳng quỹ đạo. Nếu chọn hệ trục tọa độ Ox trùng với đường thẳng quỹ đạo thì vectơ độ dời có phương trùng với trục ấy. Giá trị đại số của vectơ độ dới bằng: - Trong đó x1 , x2 lần lược là tọa độ của các điểm M1 và M2 trên trục Ox. 2. Ñoä dôøi vaø quaõng ñöôøng ñi +Nếu chất điểm chuyển động theo một chiều và lấy chiều đó làm chiếu dương của trục tọa thì độ độ dời trùng với quãng đường đi được 3. Vaän toác trung bình + Ta có: -Vectơ vận tôc trung bình có phương và chiều trùng với vetơ độ dời. +Trong chuyển động thẳng +Đơn vị của vận tốc trung bình là m/s hay km/h. 4. Vaän toác töùc thôøi + Ta có: ( rất nhỏ) -Giá trị đại số của véc tơ vận tốc tức thời là v. - Ta có ( rất nhỏ) -Vận tốc tức thời v tại thời điểm t đặc trưng cho chiều và độ nhanh chậm của chuyển động tại thời điểm đó. -Độ lớn của vận tốc tức thời luôn luôn bằng tốc độ tức thời GV:Veõ hình H2.1 ñeå moâ taû vectô ñoä dôøi. GV:- Ñoä dôøi vaø quaõng ñöôøng chaát ñieåm ñi ñöôïc coù baèng nhau khoâng? Khi naøo chuùng baèng nhau? GV: Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi C1;C2 +Phương, chiều , độ lớn vàđiểm đặt + Có; Vì xét giá trị đại số của nó là đủ để biết chiều và độ lớn GV: Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi C3;C4;C5 +không +Vận tốc + Không GV: Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi C4;C5 GV:- Vaän toác trung bình coù yù nghia vaät lí nhö theá naøo? Gv: Hướng dẫn Hs vận tốc tức thời GV:- Duïng cuï ño vaän toác töùc thôøi coù teân goïi laø gì? Ta thöôøng baét gaëp duïng cuï naøy ôû ñaâu? GV:- Vaän toác töùc thôøi coù yù nghia vaät lí nhö theá naøo? Vì sao? HS: Xem tranh vaø caùc ví duï trong SGK. HS: trả lời câu hỏi C1;C2 HS: trả lời câu hỏi C3. HS: trả lời câu hỏi C4,C5 Hs: Trả lời câu hỏi HS: Học sinh trả lời câu hỏi HS: Học sinh trả lời câu hỏi HS: Học sinh trả lời câu hỏi Hoaït ñoäng: Tìm hieåu veà chuyeån ñoäng thaúng ñeàu: ñònh nghóa vaø phöông trình chuyeån ñoäng 5.Chuyeån ñoäng thaúng ñeàu a. Ñònh nghóa( sgk) b.Phöông trình chuyeån ñoäng thaúng ñeàu +Gọi x0 là tọa độ của chất điểm tại thời điểm ban đầu t0 = 0, x là tọa độ tại thời điểm t sau đó. Vận tốc của chất điểm bằng: hằng số =hằng số (1) -Công thức (1) gọi là phương trình chuyển động của chất điểm chuyển động thẳng đều. GV:Lấy ví dụ ï veà caùc vaät chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. GV: Höôùng daãn HS caùch xaây döïng phöông trình chuyeån ñoäng thaúng ñeàu cuûa chaát ñieåm. Gv: Lưu ý cho học sinh về dấu của v HS: Học sinh trả lời câu hỏi HS: Học sinh trả lời câu hỏi Hoaït ñoäng: Tìm hieåu veà chuyeån ñoäng thaúng ñeàu: ñoà thò cuûa toaï ñoä vaø vaän toác theo thôøi gian 6. Ñoà thò(15 phút) a. Ñoà thò toaï ñoä t t x0 x O x -Đường biểu diễn cho phương trình (1) là đường thẳng xiên góc xuất phát từ điểm ( x0, 0). Độ dốc của đường thẳng là -Khi v > 0, tan > 0, đường biểu diễn đi lên phía trên. -Khi v <0, tan < 0, đường biểu diễn đi xuống phía dưới. b.Ñoà thò vaän toác +Trong chuyển động thẳng đều, vận tốc không thay đổi. Đồ thị biểu diễn vận tốc theo thời gian là một đường thẳng song song với trục thời gian 0t. +Độ dời (x-x0) được tính bằng diện tích hình chữ nhật có một cạnh bằng v0 và một cạnh bằng t. GV: Höôùng daãn HS caùch veõ ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian. GV- Ñoà thò cuûa haøm soá naøy coù daïng ñöôøng gì? GV- Lieân heä giöõa vaän toác cuûa chuyeån ñoäng vôùi heä soá goùc cuûa ñoà thò? GV- Trong chuyeån ñoäng thaúng ñeàu, ñoà thò cuûa vaän toác theo thôøi gian coù daïng nhö theá naøo? Vì sao? GV- YÙ nghóa vaät lí cuûa phaàn dieän tích treân ñoà thò laø gì? GV: Hướng dẫn Hs trả lời câu hỏi C6 Được. Bằng diện tích giới hạn bởi đường biểu diễn và trục thời gian. HS: Trả lời câu hỏi HS: Trả lời câu hỏi HS: Trả lời câu hỏi HS: trả lời câu hỏi C6 Củng cố và dặn dò. Gv: Hướng dẫn Hs trả lời bài tập1,2,3,4,5,6,7,8/16/sgk Đs: Bài 1: B; bài 2: B; Bài 3:C; Bài 4a. 1,25m/s; 1,25m/s; 1m/s; 1m/s;0,83m/s; 0,83m/s; 0,83m/s;0,71m/s;0,71m/s; 0,71m/s 4b.0,88m/s; giá trị trung bình của các vận tốc trung bình trên mỗi đoạn đường 10m là 0,91m/s Bài 5a. 6,84ph=6ph50 giây; 5b: Bài 6:54,54 km/h; Bài 7a: 2500km; 4,16m/s; 2000m;1,66 m/s; 4500m; 2,5m/s; Bài 8a: Phiếu học tập Câu1. Một chiếc xe máy chạy trong 3 giờ đầu với vận tốc 30 km/h, 2 giờ kế tiếp với vận tốc 40 km/h. Vận tốc trung bình của xe máy là: Đs: 34km/h; Câu2. Phương trình chuyển động thẳng đều của một chất điểm có dạng: x = 4t – 10. (x: km, t: h). Quãng đường đi được của chất điểm sau 2h là: Đs: 8km Câu3 Một ô tô chuyển động thẳng đều với vận tốc bằng 80 km/h. Bến xe nằm ở đầu đoạn đường và xe ô tô xuất phát từ một địa điểm cách bến xe 3km. Chọn bến xe làm vật mốc, thời điểm ô tô xuất phát làm mốc thời gian và chọn chiều chuyển động của ô tô làm chiều dương. Phương trình chuyển động của xe ô tô trên đoạn đường thẳng này là: Đs: Gv: Yêu cấu Hs về nhà ôn lại bài để làm bài tập Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Ngày soạn..tháng.năm Ngày dạytháng.năm BÀI 3. TIẾT 4. KHAÛO SAÙT THỰC NGHIỆM CHUYỂN ÑOÄNG THAÚNG I.MỤC TIÊU: Kiến thức Nắm vững mục đích của việc khảo sát một chuyển động thẳng: tìm hiểu tính nhanh, chậm của chuyển động biểu hiện ở biểu thức vận tốc theo thời gian. Hiểu được: muốn đo vận tốc phải xác định được tọa độ ở các thời điểm khác nhau và biết sử dụng dụng cụ đo thời gian. Kỹ năng Biết xử lý các kết quả đo bằng cách lập bảng vận dụng các công thức tính thích hợp để tìm các đại lượng mong muốn như vận tốc tức thời tại một điểm. Biết cách vẽ đồ thị vận tốc theo thời gian. Biết khai thác đồ thị. - Gi¸o viªn . 6 bé thÝ nghiÖm vÒ chuyÓn ®éng cña vËt trªn mÆt ph¼ng nghiªng. - Häc sinh . §äc kü bµi häc tr­íc khi ®Õn líp III. tiÕn tr×nh d¹y häc : NOÄI DUNG PHÖÔNG PHAÙP Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng: OÅn ñònh toå chöùc – Kieåm tra baøi cuõ(5phút) Ñöa ra caùc caâu hoûi: - Ñoä dôøi vaø quaõng ñöôøng maø chaát ñieåm ñi ñöôïc khaùc nhau nhö theá naøo? - Coâng thöùc vaø yù nghóa vaät lí cuûa vaän toác trung bình, vaän toác töùc thôøi? - Theá naøo laø chuyeån ñoäng thaúng ñeàu? Phöông trình cuûa chuyeån ñoäng thaúng ñeàu? Ñoà thò toaï doä – thôøi gian? Hoaït ñoäng: Tìm hieåu caùc duïng cuï thí nghieäm 1. Caùc duïng cuï thí nghieäm (7phút) - Xe laên. - Maùng nghieâng. - Baêng giaáy. - Boä rung. Giôùi thieäu cho hoïc sinh veà teân goïi, caáu taïo, nguyeân taéc hoaït ñoäng vaø vai troø cuûa moãi duïng cuï trong thí nghieäm. Höôùng daãn hoïc sinh laép ñaët , boá trí thí nghieäm. Tìm hieåu töøng duïng cuï. Taäp thao taùc vôùi caùc duïng cuï thí nghieäm. Hoaït ñoäng: Tieán haønh thí nghieäm – Ño keát quaû 2. Tieán haønh thí nghieäm (10phút) Cho xe laên chaïy treân maùng nghieâng vôùi moät baêng giaáy gaén theo. Caàn rung seõ ñaùnh daáu leân baêng giaáy sau nhöõng khoaûng thôøi gian lieân tieáp baèng nhau. 3. Keát quaû ño (5phút)Ño khoaûng caùch giöõa naêm chaám lieân tieáp treân baêng giaáy. Ghi soá lieäu baøo baûng. Tieán haønh thao taùc maàu. Ñieàu chænh nhöõng sai leäch trong thao taùc cuûa hoïc sinh. Ñoïc SGK phaàn 2 vaø 3. Tieán haønh thí nghieäm theo höôùng daãn cuûa giaùo vieân. Laäp baûng soá lieäu veà keát quaû ño töø thí nghieäm. Hoaït ñoäng: Xöû lí keát quaû thí nghieäm 4. Xöû lí keát quaû ño(20phút) a. Veõ ñoà thò toaï ñoä theo thôøi gian b. Tính vaän toác trung bình trong caùc khoaûng thôøi gian 0,1s lieân tieáp töø t = 0. Tính vaän toác trung bình cuûa xe trong caùc khoaûng thôøi gian lieân tieáp 0,1s. c. Tính vaän toác töùc thôøi Höôùng daãn hoïc sinh veõ ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian töø baûng soá lieäu thu ñöôïc. Höôùng daãn hoïc sinh döïa vaøo baûng soá lieäu ñeå veõ ñoà thò vaän toác. Traû lôøi caùc caâu hoûi ñöôïc in nghieâng: - Töø ñoà thò, nhaän xeùt tính chaát chuyeån ñoäng cuûa xe laên. - Töø caùc soá lieäu veà caùc vaän toác trung bình, coù nhaän xeùt gì veà tính chaát chuyeån ñoängcuûa xe laên? - Trong ñieàu kieän naøo thì vaän toác trung bình coù theå xem laø vaän toác töùc thôøi? Hoaït ñoäng: Vaän duïng, cuûng coá – Höôùng daãn chuaån bò baøi môùi(3phút) Cho baøi taäp veà nhaø: Trang 20/SGK Giôùi thieäu baøi môùi: CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG BIEÁN ÑOÅI ÑEÀU Yeâu caàu hoïc sinh tìm hieåu: - Khaùi nieäm gia toác, gia toác trung bình vaø gia toác töùc thôøi. - Ñònh nghóa chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeâu, söï bieán ñoåi vaän toác theo thôøi gian. Củng cố và dặn dò Gv: Hướng dẫn Hs làm bài 1,2 trang 20 Sgk 1. 36 km/h; 24 km/h; 36 km/h; 30,86 km/h; không 2. 83,08 km/h; không chính xác. Gv: Yêu cầu Hs ôn lại chuyển động thẳng đều để làm bài tập. Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Ngày soạn..tháng.năm Ngày dạytháng.năm TIẾT 1: BAØI TAÄP CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG ÑEÀU IMUÏC TIEÂU: 1.Kiến thức - Giuùp hoïc sinh vaän duïng lí thuyeát ñeå giaûi baøi taäp 2. Kỹ năng -Qua tieát hoïc giuùp hoïc sinh coù kó naêng giaûi caùc baøi toaùn ñoà thò cuûa chuyeån ñoäng thaúng ñeàu II.TIEÁN TRÌNH BAØI DẠY Hoạt động 1. OÅn ñònh toå chöùc: Kieåm tra só soá Kieåm tra baøi cuõ: :(5 phút) Gv: Vieát phöông trình chuyeån ñoäng thaúng ñeàu vaø neâu yù nghóa caùc ñaïi löôïng trong coâng thöùc Nội dung ghi bảng Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Bài tập 1:(20 phút)Hai oâ toâ xuaát phaùt cuøng moät luùc töø hai ñòa ñieåm A vaø B caùch nhau 2 km chuyeån ñoäng ñeàu cuøng chieàu töø A ñeán B coù vaän toác V1= 60 km/h. V2= 40 km/h. laäp pt chuyeån ñoäng 2 xe xaùc ñònh vò trí , thôøi ñieåm hai xe gaëp nhau veõ ñoà thò chuyeån ñoäng hai xe a. xA = 60t t ( h) ; x ( km ) xB = 2 + 40.t t ( h) ; x ( km ) b. 0,1h; 6 km. c. Bài tập 2. (15 phút) Luùc 7h moät xe chuyeån ñoäng taïi ñieåm A theo chieàu töø A ñeán B coù vaän toùc 40km/h. Luùc 7h30 moät xe khaùc chuyeån ñoäng töø B ñeán A coù vaän toác 60 km/h. Bieát AB=110km.Xaùc ñònh thôøi ñieåm vò trí gaëp nhau hai xe. xA = 40.t t ( h); x ( km ) xB= 0,5 – 60t t ( h); x ( km ) t= 0,3 phút; 12 km Gv: Hướng dẫn Hs chọn hệ quy chiếu Gv: Hướng dẫn Hs viết phương trình của mỗi xe Gv: Hướng dẫn Hs cách xác định thời điểm và tọa độ hai xe gặp nhau Gv: Hướng dẫn Hs chọn hệ quy chiếu Gv: Hướng dẫn Hs viết phương trình của mỗi xe Hs: Lắng nghe Gv và trả lời câu hỏi của Gv Hs: Lắng nghe Gv và trả lời câu hỏi của Gv Hs: Lắng nghe Gv và trả lời câu hỏi của Gv Höôùng daãn veà nhaø : (5 phút) Gv: Yêu cầu Hs giải bài toán trên bằng phương pháp đồ thị. Yêu cầu Hs đọc trước bài chuyển động thẳng biến đổi đều Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Ngày soạn..tháng.năm Ngày dạytháng.năm BÀI 4.TIẾT 5 CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG BIEÁN ÑOÅI ÑEÀU I.MỤC TIÊU: Kiến thức Hiểu được gia tốc là đại lượng đặc trưng cho sự biến đổi nhanh, chậm của tốc độ. Nắm được các định nghĩa gia tốc trung bình, gia tốc tức thời. Hiểu được định nghĩa về chuyển động thẳng biến đổi đều, từ đó rút ra được công thức tính vận tốc theo thời gian. Kỹ năng Biết cách vẽ đồ thị biểu diễn vận tốc theo thời gian. Biết cách giải bài toán đơn giản liên quan đến gia tốc. II . chuÈn bÞ: - Gi¸o viªn. Mét sè vÝ dô vÒ chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi ®Òu. - Häc sinh . Häc kü bµi häc. III. tiÕn tr×nh lªn líp : Hoạt động: Kiểm tra bài cũ Gv: Yêu cầu Hs trả lời câu hỏi Hoaït ñoäng: Tìm hieåu khaùi nieäm gia toác 1.Gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng a.Gia toác trung bình +Gọi ; - - Véc tơ gia tốc trung bình có giá trị đại số là atb -Ta có: - Đơn vị của gia tốc trung bình là m/s2 b.Gia toác töùc thôøi +Tacó:(rấtnhỏ) -( rất nhỏ) GV: Cho ví duï veà caùc vaät chuyeån ñoäng vôùi vaän toác thay ñoåi theo thôøi gian. GV:Neâu leân söï caàn thieát phaûi coù ñaïi löôïng vaâït lí ñaëc tröng cho söï bieán ñoåi nhanh chaäm cuûa vận toác. GV:- Giaù trò ñaïi soá cuûa gia toác cho ta bieát ñieàu gì? GV:Giaûi thích vì sao ñôn vò cuûa gia toác laø m/s2. GV:- YÙ nghóa cuûa m/s2 laø gì? GV:Ñöa ra coâng thöùc gia toác töùc thôøi GV:Nhaán maïnh vôùi hoïc sinh: gia toác trung bình vaø gia toác töùc thôøi laø ñaïi löôïng vectô. HS: Ñoïc SGK phaàn 1.b Hoaït ñoäng: Tìm hieåu chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu – khaûo saùt vaän toác trong chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu 2.Chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu a.Ví duï veà chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu +Trong thí nghiệm xe nhỏ chạy trên máng nghiêng của bài trước, ta thấy rằng đồ thị vận tốc tức thời của xe theo thời gian là một đường thẳng xiên góc. Nếu tính gia tốc trung bình trong bất kỳ khoảng thời gian nào thì cũng được cùng một giá trị tức là gia tốc tức thời không đổi. Ta nói rằng chuyển động của xe là chuyển động thẳng biến đổi đều. b. Ñònh nghóa +Chuyển động thẳng biến đổi đều là chuyển động thẳng trong đó gia tốc tức thời không đổi. 3 Söï bieán ñoåi cuûa vaän toác theo thôøi gian +Chọn một chiều dương trên quỹ đạo ; gia tốc a không đổi - Ta có (2) a.Chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu: + Vận tốc v cùng dấu với gia tốc a (tức là v.a>0) -Giá trị tuyệt đối của vận tốc v tăng theo thời gian b.Chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu: + Vận tốc v trái dấu với gia tốc a (tức là v.a <0) -Giá trị tuyệt đối của vận tốc v giảm theo thời gian c.Ñoà thò vaän toác theo thôøi gian Đồ thị của vận tốc theo thời gian là một đường thẳng xiên góc, cắt trục tung tại điểm v = v0. Hệ số góc của đường thẳng đó bằng: t t v0 v O v a>0 GV: Cho nhöõng ví duï veà caùc vaät chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. GV:Höôùng daãn cho hoïc sinh nhaän ra trong chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu, gia toác töùc thôøi khoâng ñoåi. GV:Höôùng daãn HS xaây döïng coâng thöùc tính vaän toác. GV - Vaän toác laø haøm soá baäc maáy theo thôøi gian? GV: Gôïi yù cho HS nhaän ra moái lieân heä giöõa vaän toác töùc thôøi vaø gia toác töùc thôøi trong chuyeån ñoäng nhanh ñaøn ñeàu – chuyeån ñoäng chaäm ñaàn ñeàu. GV: Höôùng daãn hoïc sinh veõ ñoà thò vaän toác – thôøi gian. Gv: Suy ra moái quan heä giöõa gia toác vôùi heä soá goùc cuûa ñoà thò. Gv: Hướng dẫn Hs trả lời câu hỏi C1 v = 0 HS: Ñoïc SGK phaàn 2.a HS: Trả lời câu hỏi của giáo viên HS: Trả lời câu hỏi của giáo viên HS: Trả lời câu hỏi của giáo viên HS: Trả lời câu hỏi của giáo viên Hs: Trả lời câu hỏi C1. Củng cố và dặn dò Gv: Hướng dẫn Hs trả lời câu hỏi 1,2,3,4/tr24 4. + 20 giây đầu tiên chuyển động nhanh dần đều với gia tốc 1 m/s2; 40s tiếp theo chuyển động đều với vận tốc 20m/s; 10 s cuối chuyển động chậm dần đều rồi dừng lại với gia tốc – 2 m/s2. Gv: Yêu cầu Hs về nhà làm bài tập sách giáo khoa1,2,3,4,5/tr24 Bài 1C; Bài 2C; bài 3: 49,375 m/s2; Bài 4a 2,5s; 4b.nhanh dần đều, theo chiều dương; 4c: 10 m/s2. Bài 5a: không, ví dụ vận tốc giây thứ 4 là 3 m/s; 5b: 0,4 m/s2;0,4 m/s2. Gv: Cho Hs làm bài tập thêm Câu1. Một xe lửa bắt đầu dời khỏi ga và chuyển động thẳng nhanh dần đều với gia tốc 0,1 m/s2. Khoảng thời gian để xe đạt được vận tốc 36km/h là: Đs: 100s Câu2. Khi ô tô đang chạy với vận tốc 10 m/s trên đoạn đường thẳng thì người lái xe tăng ga và ô tô chuyển động nhanh dần đều. Sau 20s, ô tô đạt vận tốc 14 m/s. Gia tốc a và vận tốc v của ô tô sau 40s kể từ lúc bắt đầu tăng ga là: Đs: 0,2 m/s2; 18 m/s Câu4Một đoàn tàu rời ga chuyển động thẳng nhanh dần đều. Sau một phút tàu đạt vận tốc 7,2m/s a. Tính gia tốc của tàu. b.Nếu tiếp tục tăng tốc như vậy thì sau bao lâu tàu đạt vận tốc 12m/s? Đs: a.0,12m/s2; b.100s Rút kinh nghiệm Ngày soạn..tháng.năm Ngày dạytháng.năm BÀI 5. TIẾT 6. PHÖÔNG TRÌNH CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG BIEÁN ÑOÅI ÑEÀU I.MỤC TIÊU: 1Kiến thức Hiểu rõ phương trình chuyển động là công thức biểu diễn tọa độ của một chất điểm theo thời gian. Biết thiết lập phương trình chuyển động từ công thức vận tốc bằng phép tính đại số và nhờ đồ thị vận tốc. Nắm vững các công thức liên hệ giữa độ dời, vậ