Giáo án Vật lý lớp 9 - Bài 5: Đoạn mạch song song

Bài : 5 ĐOẠN MẠCH SONG SONG I/ Mục tiêu : Suy luận để xây dựng công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện mắc song song 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 và hệ thức I1/I2 = R2/R1 Mô tả được cách bố trí thí nghiệm kiểm tra lại các hệ thức trên Vận dụng kiến thức để làm bài tập Có kỹ năng sử dụng các dụng cụ đo và lắp ráp thí nghiệm II/ Chuẩn bị : HS : 3 điện trở mẫu 6, 10, 15 Ω ,1 ampe kế có GHĐ 1,5A ĐCNN 0,1A, 1 vôn kế có GHĐ 6V ĐCNN 0,1V, 1 nguồn 6V 9 đoạn dây nối GV : mắc mạch điện theo sơ đồ H5.1 trên bảng điện III/ Tiến trình hoạt động : Oån định, KTSS Bài cũ : Nêu tính chất điện của I,U,R trong mạch nối tiếp Làm bài tập 1,2,3 trong SBT Giới thiệu bài mới (SGK) Bài mới : Đoạn Mạch Song Song IV/ Hoạt động dạy học : Giáo viên & Học sinh Nhận biết đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song (10’) GV: nhắc lại kiến thức học ở lớp 7 cụ thể về t/c điện của I,U trong mạch song song Yêu cầu quan sát sơ đồ H 5.1 cho biết R1 và R2 được mắc như thế nào? Vai trò của ampe kế và vôn kế? Hoạt động cá nhân cho C1 và C2 gợi ý C2 cho HS Yêu cầu HS nêu được trong mạch song song thì I qua mạch rẽ tỉ lệ nghịc với các điện trở thành phần. HS : nhớ, nhắc lại kiến thức đã học ở lớp 7 về tính chất điện của I,U trả lời, nghe nhận xét Quan sát H5.1 trả lời hai điện trở đó mắc song song Thực hiện C1, C2 sau khi nghe GV hướng dẫn, đại diện nêu kết quả Nghe nhận xét à ghi vở Xây dựng công thức tính điện trở tương đương (10’) GV : yêu cầu cá nhân hoàn thành C3 lên bảng trình bày Gợi ý cách trình bày đơn giản nhất cho HS cụ thể viết hệ thức liên hệ I, I1, I2 Vận dụng I = U/R HS : thực hiện C3, lên bảng trình bày, nghe nhận xét chung của GV sau khi các bạn khác nhận xét à ghi vở Tiến hành thí nghiệm kiểm tra (10’) GV : thông báo cho học sinh biết công thức 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 được xây dựng trên lí thuyết ta cần kiểm chứng chúng bằng thực nghiệm yêu cầu HS đọc cách tiến hành TN qua các bước quan sát H 5.1, cho biết cần những dụng cụ? Phát dụng cụ TN cho các nhóm, quan sát các nhóm mắc mạch điện giúp đỡ các nhóm gặp khó khăn. Nhận xét so sánh kết quả các nhóm thống nhất chung Thông báo : để các dụng cụ điện hoạt động bình thường ta phải mắc song song các dụng cụ điện có cùng hiệu điện thế định mức HS: đọc các bước tiến hành TN, nhận dụng cụ, phân công làm việc trong nhóm Nêu nhận xét sau TN. Nghe GV nhận xét à ghi vở Củng cố, Vận dụng : GV : yêu cầu HS phát biểu về mối quan hệ giữa I, U, R trong mạch song song Hoạt động nhóm cho C4, C5 Mở rộng cho HS nắm trường hợp mạch có 3 điện trở mắc song Chỉ cho HS cách xác định Rtđ nhanh Yêu cầu hai em đọc phần ghi nhớ Dặn bài tập về nhà HS : hoạt động cá nhân cho C4, C5 Trình bày kết quả, nghe GV nhận xét thống nhất chung à ghi vở Nêu đước cách tính Rtđ, I, U trong mạch song Đọc phần ghi nhớ, đánh dấu bài tập về nhà làm Nội dung I/ Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong mạch song song Nhớ lại kiến thức lớp 7 : I = I1 + I2 U = U1 = U2 Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song C1 : tự trả lời C2 : có I = U/R à I1 = U/R1 và I2 = U/R2 (do U= U1= U2) à I1/I2 = R2/R1 II/ Điện trở tương đương của đoạn mạch song song Công thức C3 : do R1 // R2 à I = I1 + I2 Hay U/R = U/R1 + U/R2 Chia hai vế cho U ta có Thí nghiệm kiểm tra (SGK) Kết luận Với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song thì nghịch đảo của điện trở tương đương bằng tổng nghịch đảo của các điện trở thành phần III/ Vận dụng : C4 : đèn và quạt muốn hoạt động bình thường phải được mắc song song vào mạch Có vì chúng hoạt động độc lập C5 : Rtđ = R1/2 = 15 Ω (do R1 = R2 = 30 Ω) Khi mắc thêm R3 = 30 Ω thì Rtd’ = R1/3 = 10 Ω Vậy điện trở tương đương nhỏ hơn điện trở thành phần Dặn dò : về học, làm bài tập của bài 5 trong SBT Bài :6 BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM I/Mục tiêu : vận dụng kiến thức đã học để giải các bài tập đơn giản về đoạn mạch gồm 3 điện trở Có kỹ năng giải bài tập theo từng bước II/ Chuẩn bị : sách bài tập , sách giáo khoa. III/ Tiến trình hoạt động : Oån định : kiểm tra bài nêu tính chất điện của I , U, R trong mạch song song làm bài tập 1,2,3 trong sách bài tập Giới thiệu bài : ta đã học về định luật ôm và đã nắm về tính chất điện của I, U, R trong mạch nối tiếp và song song hôm nay ta vận dụng chúng để làm một số bài tập có liên quan. Bài mới : Bài tập vận dung định luật ôm IV/ Hoạt động dạy học Giải bài 1 Nhận xét sơ đồ mạch điện Tóm tắt Vận dung các công thức ? để giải Gợi ý Tính Rtđ = U/I Từ 1/Rtđ = 1/R1 + 1/R2 à R2 ! Giải bài 2 Nhận xét sơ đồ mạch điện Tóm tắt Công thức ? Gợi ý Tính UAB thông qua U = I1R1 Do U1 = U2 à R2 Giải bài 3 Nhận xét sơ đồ Tóm tắt Công thức ? Gợi ý cách giải Tính RMB rồi tính RAB Tính I1 Tính U2, U3 = ? à Tính I1 và I2 Củng cố Bài tập 1, 2 ứng với đoạn mạch song song Bài tập 3 mạch vừa nối tiếp vừa song song à mạch hỗn hợp Nêu cách làm, quan sát sơ đồ, phân tích mạch điện, tóm tắt rồi tính ! Bài 1 R1 = 5 Ω U = 6V I = 0,5A Tính Rtđ và R2 ? Rtđ = U/I = 12 Ω R2 = Rtđ – R1 = 7 Ω Bài 2 UAB = U2 = U1 = I1R1 = 12V R2 = U2/I2 = U2/(I – I1) = 12/0,6 = 20 Ω Bài 3 R1 = 15 Ω R2 = R3 = 30 Ω UAB = 12V Tính RAB, I1, I2, I3 ? a) RMB = R2/2 = 15 Ω RAB = R1 + RMB = 30 Ω b) I1 = I = U/RAB = 12/30 = 0,4A do U2 = U3 và R2 = R3 à I2 = I3 = I1/2 = 0,2A