Giáo án Vật lý lớp 9 tiết 10: Biến trở điện trở dùng trong kỹ thuật

Ngày soạn: 17/09/2011 Ngày dạy: 20/09/2011 Tiết 10: BIẾN TRỞ ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KỸ THUẬT A- MỤC TIÊU: Kiến thức: Nêu được biến trở là gì và nêu được nguyên tắc hoạt động của biến trở. Mắc được biến trở vào mạch điện để điều chỉnh cường độ dòng điện chạy qua mạch. Nhận ra được các điện trở dùng trong kỹ thuật. Kỹ năng: Mắc và vẽ sơ đồ mạch điện có sử dụng biến trở. Thái độ: Ham hiểu biết, sử dụng an toàn điện. B- CHUẨN BỊ: Đối với học sinh: - Một biến trở con chạy (20Ω - 2A). - Một bộ nguồn AC\DC. - Một bóng đèn 2,5V – 1W. - Một công tắc. - 7 đoạn dây nối. - 3 điện trở kỹ thuật có ghi trị số. - 3 điện trở kỹ thuật loại có các vòng màu. 2- Đối với Giáo viên: - Một số loại biến trở: Tay quay, con chạy, chiết áp. - Tranh phóng to các loại biến trở. C- TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC: 1. Ổn định lớp: (1 phút) 2. Bài mới: TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ – tổ chức tình huống học tập (7 phút) Kiểm tra bài cũ: + Gọi HS1: Viết công thức tính điện trở. Chữa bài tập 9.4(SBT). + Gọi Hs2:Chữa bài tập 9.5(SBT). Yêu cầu Hs khác nhận xét bài làm của bạn. Gv đánh giá, ghi điểm cho Học sinh. ĐVĐ: + Từ công thức điện trở, theo em có nhứng cách nào để làm thay đổi điện trở của dây dẫn. + Từ câu trả lời của học sinh giáo viên đặt vấn đề vào bài mới: trong 2 cách thay đổi trị số của điện trở, theo em cách nào dễ thực hiện được? + Điện trở có thể thay đổi trị số được gọi là biến trở. - Hs lên bảng, Hs dưới lớp nhận xét câu trả lời của bạn mình. - Hs khác nhận xét bài làm của bạn. - Hs lưu ý đánh giá của Gv. Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở (10 phút) - Gv treo tranh vẽ các loại biến trở. Yêu cầu Hs quan sát ảnh chụp các loại biến trở, kết hợp với hình 10.1 (trang 28 – sgk), trả lời câu C1. - Gv cho Hs quan sát các loại biển trở thật, gọi Hs nhận dạng các loại biến trở, gọi tên chúng. - Yêu cầu Hs đọc và trả lời câu C2, C3. hướng dẫn học sinh trả lời theo từng ý: + Cấu tạo chính của biến trở. + Chỉ ra 2 chốt nối với 2 đầu cuộn dây của các biến trở, chỉ ra con chạy của biến trở + Nếu mắc hai đầu A, B của cuộn dây này nối tiếp vào mạch điện thì khi dịch chuyển con chạy C, biến trở có tác dụng thay đổi điện trở không? + Nếu muốn biến trở con chạy này có tác dụng làm thay đổi điện trở phải mắc nó vào mạch điện qua các chốt nào? - Gv: gọi Hs nhận xét, bổ sung. Nếu Hs không nêu được đủ cách mắc, Gv bổ sung. - Gv giới thiệu các ký hiệu của biến trở trên sơ đồ mạch điện, Hs ghi vở. - Gọi Hs trả lời C4. - Yêu cầu Hs trả lời, các học sinh khác nhận xét. I- Biến trở: 1- Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở: Hs quan sát tranh vẽ, hình chụp về biến trở, trả lời câu hỏi C1. Hs quan sát vật thật về biến trở nhận dạng chúng. Hs đọc và triển khai câu C2, C3 theo hướng dẫn của Gv. Hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Hoàn thành vở ghi. Hs tiếp nhận thông tin mới, hoàn thành vở ghi. Cá nhân Hs trả lời C4. Hoàn thành vở ghi sau khi đã chuẩn kiến thức. Hoạt động 3: Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện (14 phút) - Gv:Yêu cầu Hs quan sát biến trở của nhóm mình, cho biết số ghi trên biến trở và giải thích ý nghĩa con số đó. - Yêu cầu Hs trả lời C5. Hướng dẫn Hs thảo luận ž Sơ đồ chính xác. - Yêu cầu các nhóm mắc mạch điện theo sơ đồ, làm thí nghiệm theo hướng dẫn ở câu C6. Thảo luận và trả lời câu C6. Gv có thể làm thí nghiệm đó với biến trở tay quay và chiết áp cho Hs quan sát và nêu nhận xét về cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số biến trở. Qua thí nghiệm, yêu cầu Hs cho biết: Biến trở là gì? Biến trở có thể được dùng làm gì? Yêu cầu ghi kết luận đúng vào vở. - Gv liên hệ thực tế: Một số thiết bị điện sử dụng trong gia đình sử dụng biến trở than ( chiết áp) như trong Rađio, Tivi, đèn để bàn, . Sử dụng biến trở để điều chỉnh dòng điện: Hs quan sát biến trở, trả lời câu hỏi của Gv. Hs trả lời C5. Hs mắc mạch điện theo sơ đồ, hoàn thành C6. Hs quan sát kết quả thí nghiệm, nêu nhận xét về cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số biến trở. 3- Kết luận: - Hs nêu cách hiểu của mình về biến trở. Hs tìm hiểu một số biến trở trong thực tế. Hoạt động 4: Nhận dạng hai loại điện trở dùng trong kỹ thuật (7 phút) - Hướng dẫn chung cả lớp trả lời C7. Gv có thể gợi ý: lớp than hay lớp kim loại mỏng có tiết diện lớn hay nhỏ ž R lớn hay nhỏ. Yêu cầu Hs quan sát các loại điện trở dùng trong kỹ thuật của nhóm mình, kết hợp với câu C8, nhận dạng 2 loại điện trở dùng trong kỹ thuật II- Các điện trở dùng trong kỹ thuật: - Hs cả lớp hoàn thành C7 theo hướng dẫn của Gv. - Hs có thể trả lời theo gợi ý của Gv. - Hs quan sát, nhận dạng, tìm hiểu các loại điện trở dùng trong kỹ thuật. Hoạt động 5: Vận dụng – củng cố – Hướng dẫn cề nhà (6 phút) - Yêu cầu cá nhân Hs hoàn thành C9. - Yêu cầu Hs làm bài tập 10.2 (trang 15 – SBT). - Gọi 1 Hs lên bảng chữa bài tập, Gv thu vở của một số Hs chấm điểm. - Yêu cầu Hs đọc phần “có thể em chưa biết”. - Yêu cầu Hs ôn lại những bài đã học. - Làm các bài tập còn lại của bài 10, xem trước bài mới – bài 11. III- Vận dụng: Cá nhân hoàn thành C9. Hoàn thành bài tập 10.2 (trạng 15 – SBT). Hs chữa bài tập theo yêu cầu của Gv. Hs lưư ý đến những dặn dò của Gv. D- RÚT KINH NGHIỆM: