Giáo án Vật lý lớp 9 tiết 48: Thấu kính phân kỳ

Ngày soạn: 19 /02 /2012 Ngày dạy: 23 /02/ 2012 Tiết 48: THẤU KÍNH PHÂN KỲ A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Nhận dạng được thấu kính phân kỳ. Mô tả được sự khúc xạ của các tia sáng đặc biệt (tia tới đi qua quang tâm, tia đi qua tiêu điểm, tia // với trục chính) qua thấu kính phân kỳ. Vận dụng kiến thức đã học để giải bài toán đơn giản về thấu kính hội tụ và giải thích hiện tượng thường gặp trong thực tế. 2. Kỹ năng: Biết làm thí nghiệm dựa trên các yêu cầu của kiến thức trong SGK -> tìm ra đặc điểm của TKPK. 3. Thái độ: Có ý thức thu thập thông tin. Ham thích môn học, hiểu ứng dụng rộng rải của môn học. B. CHUẨN BỊ: Một thấu kính phân kỳ có tiêu cự khoảng 50mm, 100mm. Một giá quang học. Một màn hứng để quan sát để quan sát đường truyền của tia sáng. Một nguồn sáng phát ra gồm 3 tia sáng song song. C. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC: 1. Ổn định lớp: (1 phút) 2. Bài mới: TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ - Tổ chức tình huống học tập (8 phút) * Kiểm tra bài cũ: 1. Hãy nêu các cách nhận biết TKHT? Vẽ 3 tia sáng đặc biệt đối với TKHT. 2. Chữa bài tập 42-43.2. - Gv chốt lại vấn đề, cho điểm hs. * Tổ chức tình huống học tập: Như SGK 2 Hs lên bảng trả lời câu hỏi của Gv - Cả lớp theo dõi câu trả lời của bạn và nhận xét - Hs suy nghĩ về tình huống đưa ra. Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của thấu kính phân kỳ (12 phút) - Cho Hs quan sát 2 loại thấu kính. - Yêu cầu Hs nhận biết 2 loại thấu kính. - Yêu cầu Hs hoàn thành C1. C2. - Yêu cầu Hs bố trí thí nghiệm, báo cáo kết quả thí nghiệm, hoàn thành C3 dưới sự điều hành của Gv. - Thông báo mặt cắt và ký hiệu của TKPK. - Gv chuẩn lại kiến thức, yêu cầu Hs hoàn thành vở ghi. I- Đặc điểm của thấu kính phân kỳ: 1- Quan sát và tìm cách nhận biết: - Hs quan sát, nhận biết 2 loại thấu kính, hoàn thành C1, C2 C1: Nhận biết TKHT bằng cách: Dùng tay nhận biết độ dày phần rìa so với phần giữa. Hoặc đưa TK lại gần dòng chữ trong trang sách, nếu thấy ảnh của dòng chữ lớn hơn so với dòng chữ khi nhìn trực tiếp thì đó là TKHT. Hoặc dùng TK hứng ánh sáng mặt trời, nếu chùm sáng đó hội tụ trên màn thì đó là TKHT. C2: TKPK có phần rìa dày hơn phần giữa. 2. Thí nghiệm: - Làm thí nghiệm, hoàn thành C3 dưới sự điều hành của Gv. C3: Chùm tia tới song song cho chùm tia ló là chùm phân kì - Tiếp nhận thông tin mới, hoàn thành vở ghi. Hoạt động 3: Tìm hiểu các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính (17 phút) - Yêu cầu Hs quan sát h43.1 trả lời C4. - Gv chốt lại vấn đề cần nắm. - Gv thông báo khái niệm trục chính (∆) của thấu kính. - Yêu cầu hs hoàn thành vở ghi. - Yêu cầu Hs đọc tài liệu cho biết quang tâm là điểm nào? - Gv thông báo khái niệm quang tâm. Yêu cầu Hs hoàn thành vở ghi. - Hướng dẫn hs thảo luận C5, C6. - Gv: chuẩn lại kiến thức, yêu cầu Hs hoàn thành vở ghi. - Gv: thông báo khái niệm tiêu diểm. - Yêu cầu Hs đọc tài liệu cho biết quang tâm là được hiểu như thế nào? - Gv thông báo khái niệm tiêu cự. Yêu cầu Hs hoàn thành vở ghi. II- Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính phân kỳ: 1- Trục chính: - Hs quan sát hình 43.1, trả lời C4. - Hs hoàn thành C4: Tia ở giữa khi qua quang tâm tiếp tục truyền thẳng không bị đổi hướng. Dùng thước kiểm tra. - Hs tiếp nhận thông tin mới. Hs hoàn thành vở ghi. 2- Quang tâm: - Hs đọc tài liệu, tìm hiểu khái niệm quang tâm. - Hs tiếp nhận thông tin mới, Hs hoàn thành vở ghi. O 3- Tiêu điểm (F): - Hs tham gia thảo luận C5, C6. - Hs hoàn thành C5: Nếu kéo dài chùm tia ló ở TKPK thì chúng sẽ gặp nhau tại 1 điểm rên trục chính, cùng phía với chùm tia tới. Dùng thước để kiểm tra. C6: . - Hs tiếp nhận thông tin mới, hoàn thành khái niệm tiêu điểm 4- Tiêu cự (f): - Hs đọc tài liệu, tìm hiểu khái niệm tiêu cự. - Hs tiếp nhận thông tin mới, Hs hoàn thành vở ghi. f = OF = OF’ Hoạt động 4: Vận dụng – củng cố - dặn dò (7 phút) - Yêu cầu Hs hoàn thành C7 vào bảng phụ. - Gv yêu cầu Hs công bố kết quả. Yêu cầu Hs thảo luận C7. - Gv chuẩn kiến thức, yêu cầu Hs hoàn thành vở ghi. - Yêu cầu hs thảo luận C8, C9. - Gv chuẩn kiến thức, yêu cầu Hs hoàn thành vở ghi. - Yêu cầu hs đọc phần “Có thể em chưa biết”. - Yêu cầu hs về nhà làm bài tập bài 43, xem trước bài 44.SGK. II- Vận dụng: - Hs hoàn thành C7 vào bảng phụ. - Hs hoàn thành vở ghi sau khi sau khi đã chuẩn kiến thức S F’ D F O - Hs.tham gia thảo luận C8, C9. - Hs hoàn thành vở ghi sau khi sau khi đã chuẩn kiến thức. C8: Kính cận là TKPK. Nhận biết qua phần rìa dày hơn phần giữa. Hoặc đặt gần dòng chữ thấy ảnh của dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp. C9: TKPK có đặc điểm ngược với TKHT: + Phần rìa dày hơn giữa. + Chùm tia tới song song cho chùm tia ló là chùm phân kì + Khi đặt gần dòng chữ nhìn qua TK thấy ảnh của dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp. - Hs tìm hiểu thông tin ở phần “Có thể em chưa biết”. - Hs lưu ý đến dặn dò của Gv. D. RÚT KINH NGHIỆM