Giáo án Vật lý lớp 9 tiết 62: Các tác dụng của ánh sáng

Ngày soạn: 08 /04 /2012 Ngày dạy: 12 /04 /2012 Tiết 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Trả lời được câu hỏi: tác dụng nhiệt, tác dụng sinh học và tác dụng quang điện của ánh sáng là gì? 2. Kỹ năng: Vận dụng được kiến thức về tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và trên vật màu đen để giải thích một số ứng dụng thực tế. 3. Thái độ: Say mê nghiên cứu hiện tuợng ánh sáng được ứng dụng trong thực tế. Cẩn thận, nghiêm túc. B. CHUẨN BỊ: Đối với cả lớp: Hai tấm kim loại, một mặt sơn trắng và một mặt sơn đen. Một nhiệt kế. Một bóng đèn. Một chiếc đồng hồ. Một dụng cụ sử dụng pin mặt trời. C. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DAY HỌC: Ổn định lớp: (1 phút) Bài mới: TRỢ GIÚP CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ - Tổ chức tình huống học tập (6 phút) 1. Kiểm tra bài cũ: - Nêu kết luận về khả năng tán xạ ánh sánh màu của các vật? 2. Tổ chức tình huống học tập: - Như SGK. - Hs trả lời câu hỏi theo yêu cầu của Gv. - Tìm hiểu tình huống của bài dưới sự tổ chức của Gv. - Ghi bài. Hoạt động 2: Tìm hiểu về tác dụng nhiệt của ánh sáng (15 phút) - Y/c hs đọc sk, trả lời C1, C2 Nhận xét sự đúng, sai của các ví dụ mà hs nêu về tác dụng nhiệt của ánh sáng. Hướng dẫn hs xây dựng khái niệm về tác dụng nhiệt của ánh sáng. Tổ chức cho hs thảo luận mục đích TN. Hướng dẫn hs tìm hiểu dụng cụ TN và là TN. Nhận xét câu trả lời C3* của hs và tổ chức hợp thức hóa kết luận. TÁC DỤNG NHIỆT CỦA ÁNH SÁNG 1. Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì? Đọc sgk, trả lời C1, C2. C1: Phơi các vật ngoài nắng thì các vật đó nóng lên. C2: Phơi khô các vật ngoài nắng, làm muối, ngồi sưởi nắng trong mùa đông, Phân tích sự trao đổi năng lượng trong tác dụng nhiệt của ánh sáng để phát biểu khái niệm về tác dụng này. 2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và vật màu đen. Nêu mục đích TN và tìm hiểu dụng cụ TN nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên các vật màu trắng và vật màu đen. Tiến hành TN. Ghi kết quả TN vào bảng kết quả. Dựa vào kết quả TN để trả lời C3*: Khi bị chiếu sáng thì nhiệt độ của tấm kim loại màu đen tăng nhanh hơn nhiệt độ của tấm kim loại màu trắng. Vậy trong cùng điều kiện thì vật màu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng nhiều hơn vật màu trắng. Phát biểu kết luận chung về tác dụng này. Hoạt động 3: Tìm hiểu về tác dụng sinh học của ánh sáng (5 phút) Y/c hs đọc mục II sgk và phát biểu về tác dụng sinh học của ánh sáng. Y/c hs trả lời C4, C5 Nhận xét đánh giá các câu trả lời C4, C5. II. TÁC DỤNG SINH HỌC CỦA ÁNH SÁNG Đọc tài liệu Cá nhân phát biểu về tác dụng sinh học của ánh sáng và ghi vào vở. Trả lời C4, C5 C4: Cây cối thường ngả hoặc vươn ra chỗ có ánh sáng mặt trời. C5: Nên cho trẻ tắm nắng vào buổi sáng sớm để thân thể được cứng cáp. Hoạt động 4: Tìm hiểu về tác dụng quang điện của ánh sáng (9 phút) Y/c hs đọc mục IIIsgk. Thế nào là pin quang điện và tác dụng quang điện của ánh sáng. Y/c hs trả lời C6, C7. Nhận xét, đánh giá câu trả lời của hs. Chốt lại kết luận về tác dụng quang điện và pin quang điện. III. TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN CỦA ÁNH SÁNG 1. Pin mặt trời - Đọc muc III sgk và trả lời câu hỏi của gv. Trả lời C6, C7: C6: Máy tính bỏ túi, đồ chơi trẻ em. C7: Muốn cho pin phát điện, phải chiếu ánh sáng vào pin. Khi pin hoạt động thì nó không nóng lên hoặc chỉ nóng lên không đáng kể. Do đó, pin hoạt động được không phải do tác dụng nhiệt của ánh sáng. Muốn khẳng định kết luận này thì ta đem pin vào chỗ tối lờ mờ rồi áp tay vào pin cho nó nóng hơn cả lúc chiếu sáng vào nó. Ta thấy pin không hoạt động. 2. Tác dụng quang điện của ánh sáng: sgk Hoạt động 5: Vận dụng - Củng cố- Dặn dò (9 phút) Vận dụng: Y/c hs trả lời C8, C9, C10 2. Củng cố – dặn dò: Qua bài học hôm nay, em cần nắm những gì? Y/c hs đọc ghi nhớ. Về nhà học bài và làm bài tập trong SBT vật lí 9. Đọc phần “có thể em chưa biết” IV. VẬN DỤNG Trả lời C8, C9, C10: C8: Aùc-si-mét đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời. C9: Bố mẹ muốn nói đến tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời. C10: Về mùa đông nên mặc quần áo màu tối vì quần áo màu tối hấp thụ nhiều năng lượng của ánh sáng mặt trời và sưởi ấm cho cơ thể. Về mùa hè, trái lại nên mặc quần áo màu sáng để nó hấp thụ ít năng lượng của ánh sáng mặt trời, giảm được sự nóng bức khi ta đi ngoài nắng. Trả lời theo yêu cầu của gv và đọc ghi nhớ. Nhận nhiệm vụ học tập. D.RÚT KINH NGHIỆM