Giáo án Vật lý nâng cao 11 - Tiết 72 - Lăng kính

Chương VII- Mắt và các dụng cụ quang Tiờ́t 72: Bài 47 - lăng kính I. Mục tiÊU a. Vờ̀ kiờ́n thức: Cần nắm được các kiến thức - Cấu tạo của lăng kính - Đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính - Các công thức cơ bản của lăng kính - Sự biến thiên của góc lệch của tia sáng qua lăng kính khi góc tới biến thiên - Góc lệch cực tiểu và đường đi của tia sáng trong trường hợp này - Các trường hợp lăng kính phản xạ toàng phần b. Vờ̀ kĩ năng: - Biết cách vẽ đường đi của tia sáng qua lănng kính - Biết ứng dụng định luật khúc xạ ánh sáng qua lăng kính - Vận dụng tốt các công thức về lăng kính.Biết cách tìm góc lệch của tia ló đối với tia tới II. CHUẩN Bị: a.Giáo viên: - Lăng kính thuỷ tinh có tiết diện là tam giác đều;1 lăng kính có tiết diện là tam giác vuông cân;1 đèn laser;Hình vẽ đường đi của tia sáng qua lăng kính b.Học sinh: Ôn tập các kiến thức về khúc xạ,phản xạ ánh sáng III. Tổ CHứC HOạT ĐộNG DạY HọC: Hoạt đụ̣ng của giáo viờn Hoạt đụ̣ng của học sinh Nụ̣i dung Hoạt động 1: Kiểm tra kiến thức cũ(5phút) ? Trình bày hiện tượng khúc xạ ánh sáng và công thức về khúc xạ ánh sáng. - Nhận xét câu trả lời và cho điểm - Cá nhân trả lời câu hỏi của GV - Cá nhân nhận xét câu trả lời của bạn Hoạt động 2: Tìm hiểu về cấu tạo,đường đi tia sáng qua lăng kính.Công thức lăng kính(15') @ Yêu cầu HS đọc SGK phần 1 tìm hiểu về cấu tạo của lăng kính ? Trình bày cấu tạo của lăng kính - Nhận xét trình bày của HS và nhấn mạnh về các khái niệm. @ Yêu cầu HS đọc SGK phần 2,tìm hiểu về đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính *Lưu ý cho HS về tia sáng đơn sắc ? Trình bày về đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính - Nhận xét trình bày của HS và kết luận - Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C1 @ Yêu cầu HS tìm hiểu,thảo luận và thiết lập các công thức 47.1;47.2;47.3;47.4/SGK. Gợi ý: - Dựa vào định luật xạ ánh sáng. - Xét các tam giác tạo bởi tia tới và tia ló liên quan đến góc lệch D và góc chiết quang A. ? Các công thức trên được áp dụng cho trường hợp nào. - Nhận xét trình bày của HS và kết luận. @ Đọc SGK phần 1,tìm hiểu và thảo luận về cáu tạo của lăng kính - Trình bày cấu tạo của lăng kính - Nhận xét trình bày của bạn và bổ sung @ Đọc SGK phần 2,tìm hiểu và thảo luận về đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính. - Trình bày về đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính. - Nhận xét trình bày của bạn và bổ sung. - Trả lời câu hỏi C1 @ Thảo luận nhóm và thiết lập các công thức 47.1;47.2;47.3;47.4/SGK theo gợi ý của GV. - Trình bày kết quả thu được. - Nhận xét trình bày của bạn và bổ sung - Trả lời câu hỏi của GV và ghi nhớ lưu ý về trường hợp này. 1.Cấu tạo lăng kính Định nghĩa: ( SGK) 2. Đường đi của tia sáng qua lăng kính Xét lăng kính có chiết suất n đặt trong không khí. - Góc lệch: D - Lưu ý: tia sáng đơn sắc 3. Các công thức lăng kính sin i = n sin r ; sin i' = n sin r' r + r' = A ; D = i + i' - A 4. Biến thiên của góc lệch theo góc tới a. Thí nghiệm: Hoạt động 3: Tìm hiểu về biến thiên của góc lệch theo góc tới.Lăng kính phản xạ toàn phần (15') @ Giới thiệu và tiến hành thí nghiệm cho HS quan sát. -Yêu cầu HS nhận xét khi có góc lệch cực tiểu ? Khi có góc lệch cực tiểu thì đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính sẽ như thế nào. ? Thiết lập công thức tính góc lệch cự tiểu Dm - Nhận xét trình bày của HS và kết luận. @ Giới thiệu và tiến hành thí nghiệm cho HS quan sát - Yêu cầu HS nhận xét về hiện tượng xẩy ra. ? Giải thích hiện tượng xẩy ra ở thí nghiệm. - Nhận xét trình bày của HS và bổ sung,kết luận. @ Yêu cầu HS tìm hiểu và trình bày về ứng dụng của hiện tượng. @ Quan sát thí nghiệm và nhận xét về hiện tượng xẩy ra. - Trình bày về đường đi của tia sáng đơn sắc khi có góc lệch cực tiểu. - Thảo luận và thiết lập công thức tính góc lệch cực tiểu. - Nhận xét trình bày của bạn và bổ sung. @ Quan sát thí nghiệm và nhận xét về hiện tượng xẩy ra. - Thảo luận và giải thích về hiện tượng xẩy ra ở thí nghiệm. - Nhận xét trình bày của bạn và bổ sung. @ Tìm hiểu về ứng dụng của hiện tượng trên. - Nhận xét trình bày của bạn và bổ sung. b. Đường đi của tia sáng c.Công thức tính góc lệch Dm Khi: i = i'; r = r', suy ra: Hoạt động 4: Vận dụng,củng cố(8 phút). - Yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1,2,3/SGK - Nêu 1 số câu hỏi TNKQ đã chuẩn bị trước cho HS trả lời. - Nhận xét câu trả lời của HS và tóm tắt kiến thức bài học - Đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV - Tóm tắt kiến thức bài học 5.Lăng kính phản xạ toàn phần a.Thí nghiệm: SGK b. Giải thích: SGK c. ứng dụng: Thay gương phẳng trong các dụng cụ quang học Hoạt động 5: Tổng kết bài học (2 Phút) - Nhận xét thái độ học tập của HS - BTVN: Số 7.25-7.28/SBT - Dặn HS chuẩn bị bài: Thấu kính mỏng - Ghi nhiệm vụ về nhà. IV. rút kinh nghiệm: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................