Giáo án Về luân lý xã hội ở nước ta (trích “đạo đức và luân lí đông tây”) Phan Châu Trinh

TÊN BÀI : VỀ LUÂN LÝ XÃ HỘI Ở NƯỚC TA (Trích “Đạo đức và luân lí Đông Tây”) Phan Châu Trinh A . MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS - Hiểu và nắm được tinh thần yêu nước và tư tưởng tiến bộ của Phan Châu Trinh Nghệ thuật viết văn chính luận của Phan Châu Trinh Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản chính luận Giáo dục tinh thần đoàn kết , yêu nước B. PHƯƠNG TIỆN : - Sgk , Sgv , Sách tham khảo - Thiết kế bài học C . PHƯƠNG PHÁP : Kết hợp phát vấn – gợi mở- nêu vấn đề -thuyết giảng . D . TIẾN TRÌNH LÊN LỚP : 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ 3. Bài mới * Giới thiệu bài mới HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT HĐ1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung TT 1: Gọi HS đọc tiểu dẫn và trả lời câu hỏi Dựa vào tiểu dẫn hãy cho biết vài nét về tiểu sử PCT mà em có ấn tượng nhất ? Theo em PCT viết văn nhằm mục đích gì ? GV thuyết giảng Hãy cho biết đoạn trích thuộc tác phẩm nào và ra đời trong hoàn cảnh nào ? HS trả lời đoạn 1 (tiểu dẫn ) HS trả lời đoạn 2+ đoạn 3 (tiểu dẫn ) HS trả lời đoạn 4 (tiểu dẫn ) I .Tìm hiểu chung 1, Về tác giả : (Sgk) a, Cuộc đời: - Năm sinh – năm mất - Quê quán Những nét chính về cuộc đời b, Về sự nghiệp văn chương - Mục đích sáng tác :Dùng văn chương làm cách mạng. - Thể loại : + Văn chính luận + Thơ Thấm nhuần tư tưởng yêu nước và tinh thần dân chủ. 2, Về tác phẩm: Đạo đức và luân lí Đông Tây Gồm 5 phần chính 3 , Về đoạn trích Phần 3 của tác phẩm HĐ 2 : Hướng dẫn HS đọc hiểu văn bản TT1: GV gọi 2 HS đọc Sau khi đọc đoạn trích GV hướng dẫn HS phân chia bố cục và nội dung cơ bản từng đoạn , hướng dẫn tìm hiểu chú thích TT2 : Qua cách phân chia bố cục và nội dung từng phần như trên em hãy nêu tư tưởng đoạn trích ? TT3 : Gv cho HS đọc thầm từ đầu đến “ngày nay” và cho biết : - Em có suy nghĩ gì về cách vào đề của tác giả , cách vào đề đó có tác dụng gì đối với người đọc? - Trong đoạn văn trên tác giả còn nói lên điều gì ? - Theo em lí do nào xã hội VN lúc ấy có một thực trạng luân lí như thế ? - Ngoài những nguyên nhân nêu trên còn có nguyên nhân khác nào dẫn đến thực trạng luân lí xã hội ấy ? - Vạch ra những lí do như vậy tác giả có thái độ như thế nào đối với tình hình ấy? TT4 : Đây là bài văn chính luận , em có nhận xét gì về cách trình bày của tác giả về: -Lập luận - Giọng văn - Dùng từ , đặt câu HS đọc văn bản SGK HS trả lời (HS có thể nêu những nội dung khác nhưng phải đảm bảo ý trên) HS trả lời HS trả lời HS trả lời HS trả lời HS trả lời HS trả lời và đưa ra ví dụ minh họa cụ thể HS trả lời và đưa ra ví dụ minh họa cụ thể HS trả lời và đưa ra ví dụ minh họa cụ thể II . Đọc – hiểu 1 , Bố cục – chủ đề đoạn trích a. Bố cục : * Đoạn 1: Từ đầu đến “từ lâu rồi” - Khái niệm về luân lí xã hội và khẳng định ở nước ta chưa có luân lí xã hội , chưa có ý niệm về luân lí xã hội . * Đoạn 2 : Từ “Cái XHCN…cũng vì thế” - Nguyên nhân mà luân lí xã hội ở VN hiện thời chưa có . * Đoạn 3 : Còn lại - Muốn nước VN độc lập thì phải tuyên truyền, phải thành lập đoàn thể và phải biết lo cho nhau . b. Chủ đề tư tưởng Vạch trần thực trạng đen tối của xã hội đương thời , đề cao tư tưởng đoàn thể và sự tiến bộ hướng về ngày mai tươi sáng của đất nước. 2, Nội dung và nghệ thuật đoạn trích : a, Thái độ của tác giả trước thực trạng luân lí xã hội - Tác giả đi thẳng vào vấn đềđể gây ấn tượng cho người đọc nhằm đánh sự hiểu nhầm về luân lí xã hội - PCT so sánh luân lí bên Châu Âu và VN hiện thời và nêu lên lí do có thực trạng ấy . - Tác giả còn so sánh thực trạng luân lí xã hội VN hiện thời với quá khứ và chỉ ra nguyên nhân của thực trạng ấy . + Do vua quan và do con người chưa ý thức ,chưa quan tâm đến quyền lợi của người khác và chưa có suy nghĩ xa rộng , sâu sắc . + Bọn học trò ham danh lợi , chỉ biết nịnh hót bọn vua quan mà không biết đến lợi ích của người khác .Để bảo vệ quyền lợi của mình bọn vua quan đã đề ra pháp luật nhằm phá tan tinh thần đoàn kết quốc dân . -Vạch trần bản chất xấu xa của bọn vua quan đương thời , bọn chúng là “ Lũ ăn cướp cả giấy phép” đồng thời thể hiện bản lĩnh của một nhà nho và tinh thần yêu nước của một chí sĩ . b, Nhận xét về nghệ thuật - Lập luận chặt chẽ , logic Dùng phản chứng , so sánh + Pháp , Châu Âu , Việt Nam + Quá khứ , hiện tại -Giọng văn mạnh mẽ , hùng hồn - Dùng từ đặt câu chính xác +Dùng cách nói phủ định để khẳng định “Xã hội luân lí thật trong nước ta tuyệt nhiên không ai biết đến” + Chuyển đổi linh hoạt , biểu hiện được thái độ của tác giả “Thật cũng lạ thay ! Thương ôi!” HĐ 3 TT1 :GV hướng dẫn HS làm bài tập 2 ,3 SGK trang 88 Gọi HS đọc bài tập , sau đó gọi HS khác làm bài tập (Gv gợi mở) HS làm bài tập 3 TT 2: GV cho HS đọc và ghi ghi nhớ vào vở HS đọc bài tập 2 và làm bài tập HS đọc bài tậpvà làm bài HS đọc và ghi ghi nhớ vào vở III. Luyện tập, củng cố Bài tập 2: Phương hướng làm bài tập * Bài văn (trích) thể hiện: Tấm lòng yêu nước của tác giả Tầm nhìn xa rộng của PCT Bài tập 3 : phương hướng trả lời Chủ trương gây dựng nền luân lí vẫn còn nóng hổi đến thời đại hôm nay. Bài văn như nhắc nhở với xã hội hiện thời của chí sĩ tiền bối * Củng cố DẶN DÒ : Đọc lại đoạn trích , nắm nội dung chính Chuẩn bị bài mới Điện Bàn , ngày 12 tháng 08 năm 2007 TỔ VĂN