Gợi ý đáp án đề khảo sát môn Văn - Năm học 2005 – 2006

Gîi ý ®¸p ¸n ®Ò kh¶o s¸t M«n V¨n - n¨m häc 2005 – 2006 ®Ò ch½n: C©u 1: HS ®¹t tèi ®a 2 ®iÓm khi tr×nh bµy ®­îc ng¾n gän: + Hoµn c¶nh ra ®êi: N¨m 1922, Kh¶i §Þnh sang Ph¸p dù héi chî ®Êu x¶o thuéc ®Þa t¹i M¸c x©y song thùc chÊt lµ nh»m bµy tá sù quy phôc cña triÒu NguyÔn ®èi víi n­íc Ph¸p vµ thùc hiÖn ©m m­u bÞp bîm cña chÝnh phñ b¶o hé ®èi víi nh©n d©n Ph¸p vÒ t×nh h×nh thuéc ®Þa t¹i §«ng D­¬ng… + Môc ®Ých s¸ng t¸c: NAQ ®· s¸ng t¸c hµng lo¹t t¸c phÈm trong ®ã cã Vi hµnh (1923) nh»m bãc trÇn b¶n chÊt bï nh×n cña Kh¶i §Þnh vµ sù lõa bÞp tr¾ng trîn Êy cña chÝnh phñ thùc d©n. * NÕu tr×nh bµy kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng râ rµng, GV kh«ng cho ®iÓm tèi ®a. C©u 2: Néi dung cÇn ®¹t: 1. Gi¶i thÝch s¬ l­îc vÒ nhËn ®Þnh cña S¸ch gi¸o khoa V¨n 12. 2. HS cã thÓ triÓn khai thµnh c¸c ý sau ®Ó chøng minh: a. NKTT béc lé t©m hån rÊt mùc tinh tÕ, nh¹y c¶m tr­íc mäi biÕn th¸i cña thiªn nhiªn vµ lßng ng­êi. * Rung ®éng tr­íc thiªn nhiªn => t¹o nªn nh÷ng bøc tranh c¶nh vËt nªn th¬, ®Ñp ®Ï vµ chan chøa t×nh ng­êi. (c¶nh buæi chiÒu gîi c¶m n¬i rõng nói, kh¬i gîi nçi sÇu tha h­¬ng cña con ng­êi, th¸i ®é n©ng niu ®èi víi c¸nh chim nhá vµ chßm m©y lÎ loi nh­ ®ång diÖu víi c¶nh ngé con ng­êi…; C¶nh ®ªm thu vÒ s¸ng víi bÇu trêi lÊp l¸nh tr¨ng sao quÇn tô Êm ¸p; C¶nh b×nh minh chan hoµ ¸nh s¸ng vµ h¬i Êm lµm t×nh th¬ ®· s½n cã cµng thªm lai l¸ng, nång nµn; hay c¶nh nói non hïng vü vµ th¬ méng cña thiªn nhiªn vïng T©y Phong LÜnh…). Kh¼ng ®Þnh mèi quan hÖ rÊt ch©n t×nh, gÇn gôi, g¾n bã gi÷a con ng­êi víi thiªn nhiªn. - Miªu t¶ thiªn nhiªn b»ng mét ngßi bót tinh tÕ, hµm sóc, giµu søc gîi: chÊm ph¸, vÏ m©y n¶y tr¨ng… * §ãn nhËn tr×u mÕn h×nh ¶nh con ng­êi trong bøc tranh cuéc sèng ®¬n s¬ mµ Êm cóng ( thiÕu n÷ xay ng« trong ChiÒu tèi…) b. NKTT ®ång thêi béc lé b¶n lÜnh kiªn c­êng, bÊt khuÊt cña mét ng­êi chiÕn sü v­ît lªn hoµn c¶nh. - Thiªn nhiªn vµ cuéc sèng con ng­êi Êm ¸p vµ trµn ®Çy søc sèng ®Òu ®­îc c¶m nhËn trªn chÆng ®­êng l­u ®µy hoÆc khi rÌn luyÖn søc khoÎ, chiÕn th¾ng bÖnh tËt => tinh thÇn v­ît lªn hoµn c¶nh ®Ó ung dung më lßng ®ãn nhËn thiªn nhiªn, chia sÎ niÒm vui víi con ng­êi… - C¶m xóc vµ h×nh t­îng th¬, t­ t­ëng th¬ lu«n vËn ®éng rÊt khoÎ kho¾n h­íng vÒ sù sèng (ChiÒu tèi), vÒ ¸nh s¸ng, b×nh minh (Gi¶i ®i sím)… Con ng­êi lµ t©m ®iÓm, lµ linh hån cña bøc tranh thiªn nhiªn, bøc tranh sù sèng… - T©m hån vµ t×nh c¶m mét mùc s¸ng trong, bÊt khuÊt, lu«n h­íng vÒ Tæ quèc, vÒ ®ång chÝ ®ång bµo… (Míi ra rï, tËp leo nói) 3. Gîi ý ®iÓm: + NÕu HS tá ra hiÓu ®Ò, biÕt triÓn khai ®Ò b»ng c¸c luËn ®iÓm, b­íc ®Çu biÕt chän dÉn chøng phï hîp ®Ó chøng minh, biÕt dõng l¹i ph©n tÝch dï ch­a thuÇn thôc hay cßn ®¬n gi¶n => vÉn cho ®iÓm tèi ®a. + Bµi sao chÐp hoÆc ph©n tÝch lÇn l­ît tõng bµi th¬ trong ch­¬ng tr×nh kh«ng ®Ó ®iÓm trªn 4. ®Ò lÎ: C©u 1: HS ®¹t tèi ®a 2 ®iÓm khi: a. Nªu ®­îc ng¾n gän mµ ®Çy ®ñ néi dung quan ®iÓm nghÖ thuËt cña NAQ – HCM , kh«ng cÇn gi¶i thÝch. b. Tr×nh bµy s¹ch sÏ, cÈn thËn, râ rµng. C©u 2: HS ®¹t ®iÓm tèi ®a lµ 2 khi nªu ®­îc: + Nhan ®Ò truyÖn “kh«ng ai biÕt” hµm ý ch©m biÕm kÝn ®¸o … + T×nh huèng truyÖn ®Æc s¾c: t×nh huèng lÇm lÉn ®­îc ph¸t triÓn theo tr×nh tù t¨ng tiÕn => ch©n dung «ng vua bï nh×n Kh¶i §Þnh còng nh­ bé mÆt quan thÇy b¶o hé ®­îc kh¾c ho¹ sinh ®éng, hãm hØnh, kh¸ch quan. + H×nh thøc viÕt th­ ®Ëm tÝnh chñ quan …cã thÓ chuyÓn c¶nh ®æi giäng linh ho¹t, liªn hÖ pháng ®o¸n nhËn xÐt mµ kh«ng sî bÞ b¾t bÎ => b¶n chÊt nh©n vËt + Ng«n ng÷ trÇn thuËt giµu tÝnh ch©m biÕm; lèi nãi ng­îc… ThiÕu mét trong c¸c ý trªn kh«ng ®Ó ®iÓm tèi ®a. Tr×nh bµy lén xén, thiÕu chÝnh x¸c kh«ng cho ®iÓm trªn 1. C©u 3: HS ®¹t ®­îc ®iÓm tèi ®a khi: a. Tr×nh bµy ®­îc vÒ c¬ b¶n c¸c ý sau: * Ph©n tÝch bµi th¬ Gi¶i ®i sím mét c¸ch cã ®Þnh h­íng: bµi th¬ lµ sù hoµ quyÖn kh«ng thÓ t¸ch b¹ch gi÷a chÊt thÐp vµ chÊt t×nh, gi÷a phÈm chÊt chiÕn sÜ vµ t©m hån thi sü HCM. + Gi¶i thÝch s¬ l­îc c¸c kh¸i niÖm “thÐp vµ t×nh”, “chiÕn sü vµ thi sü” trong th¬ Hå ChÝ Minh. ThÊy ®­îc mèi quan hÖ hµi hoµ vµ thèng nhÊt cña nh÷ng ®èi lËp Êy. + Hai phÇn bµi th¬ t­¬ng ®èi ®éc lËp song xÐt trong m¹ch vËn ®éng c¶m xóc l¹i nhÊt qu¸n khi thÓ hiÖn mét hµnh tr×nh tõ bãng tèi ra ¸nh s¸ng cña nhµ th¬ - chiÕn sü. + C©u th¬ më ®Çu th«ng b¸o thêi ®iÓm lªn ®­êng b»ng ©m thanh tiÕng gµ. §Æt trong hÖ thèng toµn bµi, nã gîi më nh÷ng nçi ®µy ¶i mµ B¸c ph¶i høng chÞu: thêi gian, thêi tiÕt, ®iÒu kiÖn… => b¶n lÜnh ®Æt m×nh lªn trªn hoµn c¶nh, c¸ch nãi b×nh th¶n, kh¸ch quan. ¢m thanh tiÕng gµ cßn lµm x«n xao bãng ®ªm, hÐ më phÇn bªn kia cña bãng tèi chÝnh lµ ¸nh s¸ng, lµ sù chuyÓn ®éng tÊt yÕu dÉu “®ªm ch­a tµn”. C¸ch diÔn t¶ vµ c¶m nhËn thêi gian rÊt gÇn gòi víi t©m hån vµ th¬ ca d©n téc. + B¶n lÜnh Êy khiÕn c¶m xóc th¬ bay bæng, vót lªn víi tr¨ng sao. Khung c¶nh thiªn nhiªn t­¬i s¸ng, Êm ¸p bëi h×nh ¶nh “QuÇn tinh ñng nguyÖt”. T©m hån con ng­êi hoµ ®iÖu víi thiªn nhiªn nªn tr¨ng sao trë thµnh b¹n ®ång hµnh: “th­íng thu san” => c¶nh trµn ®Çy chÊt th¬ trong c¸i nh×n l·ng m¹n cña t©m hån thi sü = c¸i t­ thÕ ng­íc lªn khoÎ kho¾n vµ m¹nh mÏ cña nghÞ lùc ng­êi chiÕn sü. + H×nh ¶nh con ng­êi: HS cÇn ®èi chiÕu phiªn ©m vµ b¶n dÞch th¬ ®Ó hiÓu ®óng ®­îc t­ thÕ chñ ®éng, kh«ng ph« tr­¬ng lªn g©n song còng còng kh«ng bÞ ®éng trong côm tõ: “Nghªnh diÖn”. NhËn thÊy nhÞp ng¾t thay ®æi 2/2/3 kÕt hîp ®iÖp tõ “chinh” vµ “trËn” t¹o nhÞp b­íc khoÎ kho¾n cña ng­êi chiÕn sü theo nhÞp khóc qu©n hµnh m¹nh mÏ chø kh«ng ph¶i lµ tiÕng than cña kÎ ®i ®µy. + Bµi 2: ThÊy ®­îc sù chuyÕn biÕn tÊt yÕu cña thiªn nhiªn lµ kÕt qu¶ c¶m nhËn cña mét nh·n quan c¸ch m¹ng lµnh m¹nh, khoÎ kho¾n. TÝnh chÊt chung lµ sù chuyÓn ®æi tÝch cùc vµ nhanh chãng tõ ®ªm tµn sang b×nh minh Êm ¸p, rùc rì. H¬i Êm sù sèng vµ ¸nh s¸ng bao trïm vò trô vµ chan hoµ trong t©m hån ng­êi => hµnh nh©n thi høng hèt gia nång: ®· s½n cã nay tr­íc vÎ ®Ñp r¹ng rì cña ®Êt trêi l¹i cµng thªm lai l¸ng, nång nµn, m·nh liÖt… => Sù chuyÓn biÕn kh«ng chØ thÓ hiÖn sù vËn ®éng tÝch cùc trong h×nh t­îng vµ t­ t­ëng nghÖ thuËt mµ cßn mang gi¸ trÞ t­îng tr­ng ®Ñp ®Ï vÒ b×nh minh c¸ch m¹ng tÊt yÕu bõng s¸ng khi v­ît qua ®ªm tr­êng n« lÖ, tï ®Çy. §ã lµ thi phÈm cña t©m hån giµu t×nh yªu mÕn víi t¹o vËt, nh¹y c¶m tr­íc mäi vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn vµ hån ng­êi, ®ång thêi lµ kÕt qu¶ cña tinh thÇn c¸ch m¹ng bÊt khuÊt, kiªn c­êng, v­ît lªn hoµn c¶nh, mang niÒm tin s¾t ®¸ vµo th¾ng lîi ngµy mai. ChÊt th¬ dµo d¹t hoµ quyÖn ®Ñp ®Ï víi chÊt thÐp v÷ng ch·i lµ nÐt ®Æc s¾c trong bµi th¬ nµy còng nh­ nhiÒu bµi th¬ kh¸c cña HCM. HS còng cã thÓ triÓn khai theo h­íng kh¸c, vÝ dô: Bøc tranh thiªn nhiªn tõ ®ªm tµn sang b×nh minh t­¬i s¸ng vµ H×nh t­îng chñ thÓ tr÷ t×nh tõ Chinh nh©n sang hµnh nh©n råi rót ra b×nh luËn còng ®­îc, kh«ng cÇn ph¶i theo ®¸p ¸n cøng nh¾c. Gv t«n träng vµ khuyÕn khÝch sù ®éc lËp trong suy nghÜ cña c¸c em . b. H×nh thøc : bè côc ph¶i râ rµng c¸c phÇn, c¸c ®o¹n ý. NÕu kh«ng t¸ch ®o¹n hîp lý trong phÇn th©n bµi, kh«ng biÐt t¹o liªn kÕt c¸c ®o¹n ý, phÇn bµi, GV kh«ng cho ®iÓm tèi ®a. + Kh«ng cho ®iÓm trªn 4 víi nh÷ng bµi ph©n tÝch hêi hît, kh«ng xo¸y vµo träng t©m : thÐp vµ t×nh, kh«ng b¸m s¸t tõ ng÷ vµ chi tiÕt; cßn m¾c lçi vÒ c©u vµ tõ. + Kh«ng cho ®iÓm trªn 2 víi bµi viÕt l¹c ®Ò, lan man, bë dë, cÈu th¶, lçi qu¸ nhiÒu vÒ luËt chÝnh t¶, c©u vµ tõ. + Bµi sao chÐp m¸y mãc kh«ng cho v­ît ®iÓm 3.