Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên 7 - Tuần 28, Tiết 71: Ôn tập giữa kì II - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Anh Tuấn (Cánh diều)

Kế hoạch dạy học môn KHTN 7 Năm học 2022 – 2023 Ngày dạy: 26/03/2023 TIẾT 71: ÔN TẬP GIỮA KÌ II Thời gian thực hiện: 01 tiết I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Hệ thống hóa kiến thức về quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng ở sinh vật đã học trong nữa đầu học kì 2 - Củng cố kiến thức về cảm ứng ở sinh vật và tập tính ở động vật. - Vận dụng linh hoạt các kiến thức, kỹ năng đã học để giải quyết các vấn đề liên quan trong học tập và trong cuộc sống. 2. Năng lực: 2.1. Năng lực chung: - Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực phối hợp với các thành viên trong nhóm và các bạn trong lớp hoàn thành nội dung ôn tập chủ đề Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật. - Năng lực lực giao tiếp và hợp tác: Xác định đúng nội dung hợp tác nhóm, tích cực thực hiện các nhiệm vụ cá nhân trong ôn tập chủ đề; đánh giá được kết quả của nhóm trong ôn tập chủ đề. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Đề xuất, phân tích , thiết kế được sơ đồ tư duy về quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng ở sinh vật; Vận dụng linh hoạt các kiến thức, kỹ năng đã học để giải quyết các vấn đề liên quan trong học tập và trong cuộc sống. 2.2. Năng lực khoa học tự nhiên - Hệ thống hóa kiến thức về các kiến thức đã học. - Vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học giải quyết các tình huống xảy ra trong thực tiễn. 3. Phẩm chất - Chăm chỉ: Chăm học, chăm đọc sách, tài liệu tìm hiểu về chủ đề học tập, say mê và có niềm tin vào khoa học - Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ học tập. - Biết giúp đỡ các bạn trong nhóm khi thực hiện nhiệm vụ học tập. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Đối với giáo viên: - Tivi - Hình ảnh kèm theo 2. Đối với học sinh: Vở ghi, sgk, dụng cụ học tập: Giấy A0; bút dạ III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra: Sự chuẩn bị sách vở, dụng cụ học tập của học sinh 3. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Hệ thống hóa kiến thức Kế hoạch dạy học môn KHTN 7 Năm học 2022 – 2023 a. Mục tiêu: HS hệ thống hóa được kiến thức đã học vai trò của nước và các chất dinh dưỡng đối với sinh vật; trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật và động vật; cảm ứng ở sinh vật và tập tính ở động vật. b. Nội dung: Giải quyết vấn đề: GV cho HS thảo luận nhóm nối cột A với cột B c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của hs d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV - HS Nội dung * Giao nhiệm vụ: - Chia lớp thành các nhóm: Mỗi bàn 1 nhóm - Các nhóm vận dụng kiến thức đã học hoàn thành bài tập nối cột A với cột B trong thời gian 10 phút. - Mời đại diện 1 nhóm trình bày, yêu cầu các nhóm còn lại trao đổi bài của nhóm mình để chấm chéo. * Thực hiện nhiệm vụ học tập - Thảo luận theo nhóm; Hoàn thành bài tập. * Báo cáo kết quả và thảo luận - Cử đại diện trình bày, các nhóm còn lại trao đổi bài cho nhau, nhận xét phần trình bày của nhóm bạn. * Kết luận – nhận định: - Nhận xét câu trả lời của học sinh, đưa ra đáp án chuẩn, các nhóm khác dựa vào thang điểm để đánh giá điểm cho nhóm bạn Thang điểm: mỗi nội dung 1điểm. Phần trình bày 1 điểm Em hãy nối thông tin cột A tương ứng với cột B: A B 1. Nước a. thoát hơi nước qua khí khổng ở lá. 2. Chất dinh dưỡng b. hệ tuần hoàn 3. Sự vận chuyển nước trong thân cây c. là thành phần chủ yếu cấu tạo tế bào 4. Sự vận chuyển chất hữu cơ trong và cơ thể. cây d. nhờ mạch rây. 5. Phần lớn nước vào cây e. ăn và uống 6. Động vật lấy nước và chất dinh g. là chuỗi phản ứng của động vật trả dưỡng nhờ hoạt động lờ các kích thích của môi trường trong 7. Các chất dinh dưỡng ở động vật và ngoài cơ thể. được vận chuyển nhờ h. nhờ mạch gỗ 8. Cảm ứng ở sinh vật i. Cung cấp nguyên liệu và năng lượng 9. Tập tính ở động vật cho các quá trình sống của cơ thể. k. là phản ứng của sinh vật trước các kích thích của môi trường Đáp án: 1c; 2i; 3h; 4d; 5a; 6e; 7b; 8k; 9g. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7 Năm học 2022 – 2023 Hoạt động 2: Hoạt động luyện tập a. Mục tiêu: - Dựa vào kiến thức và kỹ năng đã học hoàn thành hệ thống bài tập liên quan b. Nội dung: Giải quyết vấn đề: HS dựa vào kiến thức đã được học trả lời được các bài tập GV đưa ra c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV - HS Nội dung * Giao nhiệm vụ: - Yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, hoàn thành các bài tập sau. - Mời đại diện 1 nhóm trình bày, yêu cầu các nhóm còn lại nhận xét bài làm của nhóm bạn. * Thực hiện nhiệm vụ học tập - Thảo luận theo nhóm đôi; Hoàn thành bài tập được Bài 4: (1) ánh sáng; giao dựa trên vốn kiến thức của mình. (2)Vô cơ; (3)hữu cơ; (4) * Báo cáo kết quả và thảo luận tinh bột; (5) thực vật; - Cử đại diện trình bày, các nhóm còn lại nghe và (6)oxygen; (7)quang hợp. nhận xét đáp án của nhóm bạn. (8) mạch rây. * Kết luận – nhận định: - Nhận xét bài làm của học sinh, đưa ra đáp án chuẩn, các nhóm khác dựa vào thang điểm để tự đánh giá bài của nhóm mình. Bài 1: Hình ảnh nào dưới đây là cấu trúc của phân tử nước? B. A. C. D. Bài 2: Vai trò của Lipit là gì? A. Dự trữ năng lượng B. Chống mất nhiệt C. Là dung môi hòa tan một số vitamin giúp cơ thể hấp thụ được D. Cả A, B và C Bài 3: Trong một thí nghiệm chứng minh dòng mạch gỗ và dòng mạch rây, người ta tiến hành tiêm vào mạch rây thuộc phần giữa thân của một cây đang phát triển mạnh một dung dịch màu đỏ; đồng thời, một dung dịch màu vàng Kế hoạch dạy học môn KHTN 7 Năm học 2022 – 2023 được tiêm vào mạch gỗ của thân ở cùng độ cao. Hiện tượng nào dưới đây có xu hướng xảy ra sau khoảng một ngày? A. Ngọn cây (phần xa mặt đất nhất) chỉ có thuốc nhuộm đỏ, còn chóp rễ (phần sâu nhất dưới đất) chỉ có thuốc nhuộm vàng. B. Ngọn cây chỉ có thuốc nhuộm vàng; chóp rễ chỉ có thuốc nhuộm đỏ. C. Ngọn cây có cả thuốc nhuộm đỏ và vàng; chóp rễ chỉ có thuốc nhuộm đỏ. D. Ngọn cây chỉ có thuốc nhuộm đỏ; chóp rễ có cả thuốc nhuộm đỏ và vàng. Câu 4.Phát biểu nào sau đây là đúng nhất về vòng tuần hoàn lớn: A. Vòng tuần hoàn lớn đưa máu giàu O2 và các chất bài tiết đến các cơ quan để nuôi dưỡng cơ thể, nhận các chất dinh dưỡng và khí CO2 trở về tim. B. Vòng tuần hoàn lớn đưa máu giàu khí CO2 và các chất dinh dưỡng đến các cơ quan để nuôi dưỡng cơ thể, nhận các chất bài tiết và khí O2 trở về tim C. Vòng tuần hoàn lớn đưa máu chứa khí CO2 và các chất bài tiết đến các cơ quan để nuôi dưỡng cơ thể, nhận máu giàu khí O2 và các chất dinh dưỡng trở về tim D. Vòng tuần hoàn lớn đưa máu giàu O2 và các chất dinh dưỡng đến các cơ quan để nuôi dưỡng cơ thể, nhận các chất bài tiết và khí CO2 trở về tim Bài 5: Cây sống ở vùng khô hạn, mặt trên của lá thường không có khí khổng. Hiện tượng không có khí khổng trên mặt lá của cây có tác dụng nào sau đây? A. Tránh nhiệt độ cao làm hư hại các tế bào bên trong lá. B. Giảm sự thoát hơi nước của cây. C. Giảm ánh nắng gay gắt của mặt trời. D. Tăng tế số lượng khí khổng ở mặt dưới của lá Bài 6: Đặc điểm cảm ứng ở thực vật là xảy ra A. nhanh, dễ nhận thấy. B. chậm, khó nhận thấy. C. nhanh, khó nhận thấy. D. chậm, dễ nhận thấy. Bài 7: Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng nào không phải là cảm ứng ở thực vật? A. Lá cây bàng rụng vào mùa hè. B. Lá cây xoan rụng khi có gió thổi mạnh. C. Cây gọng vó bắt mồi. D. Hoa hướng dương hướng về phía Mặt Trời. Bài 4: Điền từ/ cụm cừ thích hợp vào chỗ trống cho phù hợp. Ánh sáng; hữu cơ; mạch rây, mạch gỗ; vô cơ; oxygen; động vật; thực vật; tinh bột; chất béo; cacbon dioxide; quang hợp. Kế hoạch dạy học môn KHTN 7 Năm học 2022 – 2023 Quang hợp là quá trình sử dụng năng lượng (1) để biến đổi các chất..(2)..đơn giản (cacbon dioxide và nước) thành các chất..(3).. tích lũy dưới dạng..(4)..trong cơ thể..(5).., đồng thời tạo ra khí..(6). Sản phẩm của quá trình ..(7).. (chất hữu cơ) được vận chuyển nhờ (8).. Khi sử dụng các sản phẩm từ thực vật như củ, quả, hạt, chúng ta đang sử dụng năng lượng tích trữ của chúng. Đáp án: (1) ánh sáng; (2)Vô cơ; (3)hữu cơ; (4) tinh bột; (5) thực vật; (6)oxygen; (7)quang hợp. (8) mạch rây. Hoạt động 3: Hoạt động vận dụng a. Mục tiêu: - Vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học giải quyết các tình huống xảy ra trong thực tiễn. b. Nội dung: Giải quyết vấn đề: HS vận dụng kiến thức đã được học trả lời được các câu hỏi GV đưa ra c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện: * Giao nhiệm vụ: - Yêu cầu HS thảo luận nhóm 4 người, hoàn thành các bài tập sau. Bài 1: Trong trồng trọt để cây hút nước được dễ dàng cần chú ý những biện pháp kỹ thuật gì? Tại sao không nên tưới nước cho cây vào buổi trưa? Bài 2: Tại sao khi lao động nặng, những người ít luyện tập thể lực thường thở gấp hơn và nhanh mệt hơn những người hay luyện tập thể dục thể thao? Bài 3: Rễ của thực vật trên cạn có đặc điểm hình thái gì thích nghi với chức năng tìm nguồn nước và ion khoáng? Bài 4: Khi không khí bão hòa hơi nước, lượng nước dư thừa do cây hút vào sẽ được thoát ra ngoài bằng cách nào? Cách thoát hơi nước này chứng minh điều gì? Bài 5: Hãy giải thích cây nói: Lúa chiêm lấp ló đầu bờ Hễ nghe tiếng sấm phấp cờ mà lên. Bài 6: Tại sao nói: “Cơ thể sinh vật là một thể thống nhất toàn vẹn”. Hãy lấy một ví dụ để làm sáng tỏ nhận định trên. * Thực hiện nhiệm vụ học tập - Thảo luận theo nhóm được phân công; Hoàn thành bài tập được giao dựa trên hiểu biết và vốn kiến thức của mình. Về nhà hoàn thành tiếp nếu chưa xong. * Báo cáo kết quả và thảo luận - Cử đại diện trình bày, các nhóm còn lại nghe và nhận xét đáp án của nhóm bạn. Đáp án: Bài 1: - Để cây hút nước được dễ dàng, cần chú ý những biện pháp kỹ thuật sau: Kế hoạch dạy học môn KHTN 7 Năm học 2022 – 2023 + Xới đất (thoáng khí cây dễ hô hấp), làm cỏ (tránh cạnh tranh thức ăn), sục bùn (phá vỡ tầng oxi hóa khử của đất, hạn chết mất dinh dưỡng). - Không nên tưới nước cho cây vào buổi trưa vì: + Buổi trưa, ánh sáng và nhiệt đội cao làm cây hô hấp mạnh và cần nhiều khí oxygen. Nếu tưới nước sẽ làm đất bị nén chặt, cây không lấy được oxygen phải hô hấp kị khí, năng lượng giảm, đồng thời sinh ra các sản phẩm độc làm cây không hút được nước trong khi lá cây vẫn thoát nước mạnh. + Mặt khác, những giọt nước đọng lại trên lá như 1 thấu kính hấp thụ năng lượng ánh sáng mặt trời, đốt nóng cây làm cây héo. + Nhiệt độ cao trên mặt đất làm nước tưới bốc thành hơi nóng, làm héo lá. Bài 2: Người thường xuyên luyện tập thể lực, các cơ quan hô hấp phát triển hơn, sức co giãn tăng lên làm cho thể tích lồng ngực tăng, giảm nhiều hơn. - Những người ít luyện tập thể lực phải thở gấp mới đáp ứng được như cầu trao đổi khí nên nhanh mệt. Bài 3: Rễ của thực vật trên cạn sinh trưởng rất nhanh, đâm sâu và lan tỏa tới hướng ngưồn nước; số lượng lông hút lớn làm cho bề mặt tiếp xúc giữa rễ và đất sẽ lớn dẫn đến sự hấp thụ nước và các ion khoáng được thuận lợi. Bài 4: Khi không khí bão hòa hơi nước, xuất hiện hiện tượng ứ giọt. Đây là hiện tượng nước thoát ra ngoài dưới dạng giọt, ứ đọng ở mép lá hoặc mặt lá. Cách thoát hơi nước này chứng minh quá trình hút nước chủ động của rễ (Động lực hút nước từ đất). Bài 5: Vụ lúa chiêm từ tháng 1 đến tháng 5, Lúc lúa đang trong giai đoạn sinh trưởng và phất triển mạnh (lấp ló đầu bờ) nên cần nhiều nước và dinh dưỡng. Khi có mưa và sấm sẽ bổ sung nguồn nước dồi dào và nguồn đạm từ thiên nhiên cho cây, giúp cho cây sinh trưởng rất nhanh (phất cờ mà lên). Bài 6: Cơ thể sinh vật là một thể thống nhất toàn vẹn vì tất cả các cơ quan bộ phận trong cơ thể đều có mối liên hệ mật thiết với nhau. Mặc dù mỗi cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể đảm nhận một chức năng nhất định nhưng lại có ảnh hưởng lớn đến nhau. Ví dụ: ở thực vật, lá mướn thực hiện quá trình quang hợp cần có sự hỗ trợ của các cơ quan như rễ, thân, Rễ, thân có mối quan hệ lẫn nhau trong các hoạt đọng khác của cây. Khi hoạt động của lá giảm, thoát hơi nước giảm, sự hút nước của rễ giảm theo, dẫn đến quang hợp kém, không cung cấp đủ dinh dưỡng cho các hoạt động khác của cây, cây sinh trưởng chậm, ảnh hưởng đến sự ra hoa, hình thành quả và hạt. * Kết luận – nhận định: - Nhận xét bài làm của học sinh, đưa ra đáp án chuẩn, các nhóm khác dựa vào thang điểm để tự đánh giá bài của nhóm mình. 4. Hướng dẫn về nhà: Ôn tập lại nội dung kiến thức đã học, hoàn thành các bài tập còn lại; ôn tập để tuần sau kiểm tra giữa kì.