Kế hoạch bài dạy Sinh học 8 - Tuần 20, Chủ đề: Bữa ăn dinh dưỡng cho HS THCS - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Anh Tuấn

Ngày 15/01/2023 CHỦ ĐỀ: BỮA ĂN DINH DƯỠNG CHO HS THCS Tiết 38 - Bài 34. Vitamin và muối khoáng I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Hs trình bày được vai trò của Vitamin và muối khoáng. - Xây dựng được khẩu phần thức ăn và chế biến thức ăn hợp lý. 2. Năng lực - Phát triển các năng lực chung và năng lực chuyên biệt N¨ng lùc chung N¨ng lùc chuyªn biÖt - Năng lực phát hiện vấn đề - Năng lực kiến thức sinh học - Năng lực giao tiếp - Năng lực thực nghiệm - Năng lực hợp tác - Năng lực nghiên cứu khoa học - Năng lực tự học - N¨ng lùc sö dông CNTT vµ TT 3. Về phẩm chất: Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. II. Thiết bị dạy học và học liệu: Tranh ảnh III. Tiến trình tổ chức hoạt động học tập 1. Ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Thân nhiệt là gì? Nêu cơ chế điều hòa thân nhiệt khi trời nóng và trời rét? 3.. Bài mới HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động - GV giới thiệu lịch sử ra đời và ý nghĩa của từ "Vitamin". Vitamin và muối khoáng có vai trò như thế nào trong đời sống con người? HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 1: Tìm hiểu các loại vitamin Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung bài học - GV yêu cầu HS nghiên - HS tự nghiên cứu thông tin 1. Vitamin SGK, hoàn thành bài tập. cứu thông tin SGK, hoàn Lớp trao đổi, bổ sung, GV thành bài tập lệnh trang 107. đưa đáp án: + Câu đúng: 1, 3, 5, 6. - GV yêu cầu HS tiếp tục - Các nhóm tiến hành thảo nghiên cứu thông tin bảng luận, đại diện nhóm trình 34.1, trả lời câu hỏi: bày: + Vitamin là gì? + Vitamin là hợp chất hữu + Vitamin có vai trò gì trong cơ đơn giản, là thành phần cơ thể? cấu trúc của nhiều enzim. + Vitamin là hợp chất + Cần phối hợp thức ăn như + Vitamin có vai trò đảm hữu cơ đơn giản, là thế nào để cung cấp đủ bảo hoạt động sinh lý bình thành phần cấu trúc Vitamin cho cơ thể? thường của cơ thể của nhiều enzim. Do + Cần phối hợp cân đối đó, nó có vai trò đảm các loại thức ăn động vật - bảo hoạt động sinh lý thực vật để cung cấp đầy bình thường của cơ đủ Vitamin cho cơ thể. thể. => Có 5 nhóm vitamin: A, + Con người không tự B, C, D, E. tổng hợp được vitamin Khi nấu ăn, tránh nấu quá kĩ, - GV hỏi thêm: Có bao nhiêu mà phải lấy qua thức nhừ. Không nên dùng các nhóm Vitamin? Cần chế biến ăn. loại thực phẩm đã héo hoặc thức ăn như thế nào để khỏi + Cần phối hợp cân dập nát. mất Vitamin mà cơ thể lại hấp đối các loại thức ăn thụ? động vật - thực vật để cung cấp đầy đủ - GV l-u ý HS: vitamin D duy Vitamin cho cơ thể. nhÊt ®-îc tæng hîp trong c¬ thÓ d-íi t¸c dông cña ¸nh s¸ng mÆt trêi tõ chÊt eg«stªrin cã ë da. Mïa hÌ c¬ thÓ tæng hîp vitamin D d- thõa sÏ tÝch luü ë gan. Hoạt động 2:Tìm hiểu các loại muối khoáng Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung bài học - GV yêu cầu HS đọc thông 2. Muối khoáng tin SGK và bảng 34.2, trả lời => Hs suy nghĩ, trả lời: câu hỏi: + ThiÕu vitamin D, trÎ bÞ cßi + Vì sao nếu thiếu Vitamin D x­¬ng v× c¬ thÓ chØ hÊp thô gây bệnh còi xương? Ca khi cã mÆt vitamin D. + Vì sao nhà nước ta khuyến Vitamin D thóc ®Èy qu¸ khích sử dụng muối Iôt? tr×nh chuyÓn ho¸ Ca vµ P t¹o x­¬ng. + Sö dông muèi ièt ®Ó phßng - Gv tiếp tục đạt câu hỏi: tr¸nh b­íu cæ. + Em hiểu gì về muối - Cá nhân HS đọc thông tin khoáng? SGK, trả lời câu hỏi: + Muối khoáng là thành + Trong khẩu phần ăn hằng + Muối khoáng là thành phần quan trọng của tế ngày, làm thế nào để cung cấp phần quan trọng của tế bào. bào. Tham gia vào nhiều đủ Vitamin và muối khoáng Tham gia vào nhiều hệ hệ enzim và hoocmon, cho cơ thể? enzim và hoocmon, tham gia tham gia trực tiếp vào - Gọi 1 - 3 HS đọc kết luận trực tiếp vào quá trình trao quá trình trao đổi chất và chung đổi chất và năng lượng năng lượng + Khẩu phần thức ăn cần: + Khẩu phần thức ăn - Phối hợp các loại thức ăn cần: động vật và thực vật. - Phối hợp các loại thức - Sử dụng muối Iôd ăn động vật và thực vật. - Chế biến thức ăn hợp lý. - Sử dụng muối Iôd - Trẻ em nên tăng cường - Chế biến thức ăn hợp muối canxi lý. - HS tự rút ra kết luận - Trẻ em nên tăng cường muối canxi. * Kết luận chung: SGK HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập Tổ chức theo phương pháp: đặt và giải quyết vấn đề, học sinh hợp tác, vận dụng kiến thức hoàn thành nhiệm vụ. - Vitamin và muối khoáng có vai trò gì đối với hoạt động sinh lý của cơ thể? 4. Hướng dẫn học tập về nhà - Học bài theo câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết?” - Tìm hiểu bữa ăn hàng ngày của gia đình. ************** Tiết 39 - Bài 36: Tiêu chuẩn ăn uống - Nguyên tắc lập khẩu phần I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức : - Nêu được nguyên nhân khác nhau của các đối tượng về nhu cầu dinh dưỡng. - Phân biệt được giá trị dinh dưỡng có ở các loại thực phẩm. - Xác định được cơ sở và nguyên tắc lập khẩu phần thức ăn. 2. Năng lực: Phát triển các năng lực chung và năng lực chuyên biệt N¨ng lùc chung N¨ng lùc chuyªn biÖt - Năng lực phát hiện vấn đề - Năng lực kiến thức sinh học - Năng lực giao tiếp - Năng lực thực nghiệm - Năng lực hợp tác - Năng lực nghiên cứu khoa học - Năng lực tự học - N¨ng lùc sö dông CNTT vµ TT 3. Về phẩm chất: Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. II. Thiết bị dạy học và học liệu: Một số hình ảnh liên quan III. Tiến trình tổ chức hoạt động học tập 1. Ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ - Vitamin và muối khoáng có vai trò như thế nào đối với cơ thể? - Làm thế nào để cung cấp đủ vitamin cho cơ thể? 3. Bài mới HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động - Tại sao thể lực của người Việt Nam so với các nước trong khu vực và trên thế giới là không tốt? Phải chăng chúng ta ăn uống không đúng tiêu chuẩn? Vậy tiêu chuẩn ăn uống là gì? Làm thế nào để ăn uống đúng tiêu chuẩn? HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 1: Tìm hiểu nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung bài học - GV yêu cầu HS nghiên - HS tù thu nhËn th«ng tin 1. Nhu cầu dinh dưỡng => th¶o luËn nhãm, nªu của cơ thể. cứu thông tin SGK, trả lời ®-îc: câu hỏi lệnh trang 113: + Nhu cÇu dinh d-ìng cña trÎ em cao h¬n ng-êi tr-ëng - Nhu cÇu dinh d-ìng cña trÎ thµnh v× ngoµi n¨ng l-îng - Nhu cầu dinh dưỡng em, ng-êi tr-ën g thµnh, ng-êi tiªu hao do c¸c ho¹t ®éng cßn giµ kh¸c nhau nh- thÕ nµo? của mỗi người là cÇn tÝch luü cho c¬ thÓ V× sao cã sù kh¸c nhau ®ã ? không giống nhau. ph¸t triÓn. Ng-êi giµ nhu cÇu dinh d-ìng thÊp v× s- vËn ®éng c¬ thÓ Ýt. + Sự khác nhau về nhu cầu - Sù kh¸c nhau vÒ nhu cÇu dinh dưỡng ở mỗi cơ thể phụ dinh d-ìng ë mçi c¬ thÓ phô thuộc vào lứa tuổi, giới tính, thuéc vµo yÕu tè nµo? trạng thái sinh lý, hình thức - Nhu cầu dinh dưỡng lao động, phụ thuộc vào: - HS tù t×m hiÓu vµ rót ra + Lứa tuổi - V× sao trÎ em suy dinh d-ìng kÕt luËn: + Giới tính ë c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn + Trạng thái sinh lý chiÕm tØ lÖ cao? + Hình thức lao động Hoạt động 2:Tìm hiểu giá trị dinh dưỡng của thức ăn Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung bài học 2. Giá trị dinh dưỡng => Cá nhân HS đọc thông của thức ăn - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, trả lời câu hỏi. Lớp tin, phân tích cho HS thấy trao đổi thống nhất ý kiến: được giá trị năng lượng của Sự phối hợp các loại thức ăn các chất: Prôtêin, Lipít, sẽ cung cấp đủ các chất dinh Gluxit. GV cho HS kể tên 1 dưỡng cần thiết cho cơ thể. số loại thực phẩm giàu các chất trên. - Sự phối hợp các loại thức ăn => Giá trị dinh dưỡng của trên có ý nghĩa gì? thức ăn biểu hiện ở thành - Vậy, giá trinh dinh dưỡng phần các chất hữu cơ, muối của các loại thức ăn biểu hiện khoáng, vitamin và năng như thế nào? lượng calo chứa trong nó. - Giá trị dinh dưỡng của * Chú ý: trong các loại chất các loại thức ăn biểu dinh dưỡng, thì lipit cung cấp hiện ở: nhiều năng lượng nhất, + Thành phần các chất. protein cung cấp nặng lượng + Năng lượng chứa trong ít hơn so với gluxit nên khi ăn nó. chúng ta không nên ăn quá - Cần phối hợp các loại nhiều thức ăn có nguồn gốc thức ăn để cung cấp đủ lipit để tránh béo phì. các chất cần thiết cho cơ - HS tự rút ra kết luận thể. - Gv yêu cầu hs hoàn thành bảng( SG) - Hs làm bài theo ý hiểu, gv nhận xét và cho điểm. Hoạt động 3. Tìm hiểu nguyên tắc lập khẩu phần ăn Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung bài học - GV yêu cầu HS thảo luận => Hs suy nghĩ trả lời, 3. Khẩu phần và nguyên nhóm, trả lời các câu hỏi đạt : tắc lập khẩu phần lệnh trang 114? + Khẩu phần là lượng thức ăn cần cung cấp cho cơ thể trong một ngày. * Kết luận: * Yªu cÇu HS th¶o luËn : + Cần lập khẩu phần ăn - Khẩu phần là lượng - KhÈu phÇn ¨n uèng cña để cung cấp 1 lượng đủ thức ăn cần cung cấp cho ng­êi míi èm khái cã g× kh¸c cần thiết cho cơ thể. cơ thể trong một ngày. ng­êi b×nh th­êng? - HS nghiªn cøu SGK, th¶o - Nguyên tắc lập khẩu - V× sao trong khÈu phÇn ¨n luËn nhãm vµ nªu ®­îc : phần: uèng nªn t¨ng c­êng rau qu¶ + Căn cứ vào giá trị dinh t­¬i? + Ng­êi míi èm khái cÇn thøc ¨n bæ d­ìng ®Ó t¨ng dưỡng của thức ăn. - §Ó x©y dùng khÈu phÇn ¨n c­êng phôc håi søc khoÎ. uèng hîp lÝ cÇn dùa trªn c¨n + Đảm bảo cung cấp đủ + T¨ng c­êng vitamin, t¨ng cø nµo? chất, đủ lượng, đủ năng c­êng chÊt x¬ ®Ó dÔ tiªu ho¸. - HS rót ra kÕt luËn. lượng cho cơ thể. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. SGK - Gọi 1 - 3 HS đọc kết luận chung HOẠT ĐỘNG 3, 4: Hoạt động luyện tập, vận dụng GV sử dụng phương pháp vấn đáp tìm tòi, tổ chức cho học sinh tìm tòi, mở rộng các kiến thức liên quan.- Hàng ngày em đã ăn theo một khẩu phần nhất định nào chưa? Khẩu phần đó đã đảm bảo đúng tiêu chuẩn chưa? 4. Dặn dò: - Học bài theo câu hỏi SGK. - Đọc mục “Em có biết?” - Đọc bài thực hành, kẻ bảng 37.2 - 3. ********************************************* Tiết 40 - Bài 37.(Thực hành): Phân tích một khẩu phần cho trước 1/ MỤC TIÊU: 1. Kiến thức : - Nắm vững các bước thành lập khẩu phần. - Biết đánh giá định mức đáp ứng của một khẩu phần mẫu. - Biết tự xây dựng khẩu phần hợp lý cho bản thân. 2. Năng lực: Phát triển các năng lực chung và năng lực chuyên biệt N¨ng lùc chung N¨ng lùc chuyªn biÖt - Năng lực phát hiện vấn đề - Năng lực kiến thức sinh học - Năng lực giao tiếp - Năng lực thực nghiệm - Năng lực hợp tác - Năng lực nghiên cứu khoa học - Năng lực tự học - N¨ng lùc sö dông CNTT vµ TT 3. Về phẩm chất: Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên: - Giáo án, SGK, Tranh vẽ như SGK, tiêu bản mẫu vật, tranh ảnh. 2. Học sinh: - Vở ghi, SGK, Nêu và giải quyết vấn đề kết hợp hình vẽ và làm việc với SGK. III. Tiến trình tổ chức hoạt động học tập 1. Ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ: - Không tiến hành 3. Nội dung bài mới: HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động Dựa trên những nguyên tắc đó chúng ta sẽ thử phân tích 1 khẩu phần mẫu và trên cơ sở đó tự xây dựng cho mình một khẩu phần ăn hợp lý. HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức 1:Tìm hiểu sự đa dạng loài và sự phong phú về số lượng cá thể. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung bài học Hoạt động 1:Tìm hiểu cách lập 1 khẩu phần ăn 1. Cách phân tích một khẩu phần - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK. - GV lÇn l­ît giíi thiÖu c¸c b­íc tiÕn hµnh: + B­íc 1: H­íng dÉn néi dung b¶ng 37.1 A: L­îng cung cÊp A1: L­îng th¶i bá A2: L­îng thùc phÈm ¨n ®­îc + B­íc 2:GV lÊy 1 VD ®Ó nªu c¸ch tÝnh. * Kết luận: - Gv yêu cầu hs nêu các bước laapk khẩu phần ăn? + Bước 1: Kẻ bảng tính toán => Hs suy nghĩ, trả lời đạt: theo mẫu bảng 37.1 SGK. - B­íc 1: KÎ b¶ng tÝnh to¸n theo mÉu tõ nhµ. + Bước 2: Điền tên thực phẩm, - B­íc 2: §iÒn tªn thùc phÈm vµ sè l­îng cung cÊp tính lượng A, A1, A2. vµo cét A. + Bước 3: Tính giá trị dinh + X¸c ®Þnh l­îng th¶i bá: dưỡng của từng loại thực phẩm A1= A (tØ lÖ %) + X¸c ®Þnh l­îng thùc phÈm ¨n ®­îc: ghi trong bảng. + Bước 4: Cộng các số liệu đã A2= A – A1 - B­íc 3: TÝnh gi¸ trÞ thµnh phÇn ®· kª trong b¶ng liệt kê. vµ ®iÒn vµo cét thµnh phÇn dinh d­ìng, n¨ng - Đối chiếu với bảng nhu cầu l­îng, muèi kho¸ng, vitamin. khuyến nghị dành cho người Việt - B­íc 4: Nam, so sánh và bổ sung hợp lý. + Céng c¸c sè liÖu ®· liÖt kª. + Céng ®èi chiÕu víi b¶ng “Nhu cÇu khuyÕn nghÞ cho ng­êi ViÖt Nam” tõ ®ã cã kÕ ho¹ch ®iÒu chØnh chÕ ®é ¨n cho hîp lÝ. - HS tự nghiên cứu thông tin SGK, trả lời câu hỏi. Lớp trao đổi, bổ sung, GV phân tích các ví dụ để HS nắm vững các bước phân tích. HS tự rút ra kết luận. Hoạt động 2:Tìm hiểu cách đánh giá 1 khẩu 2. Đánh giá một khẩu phần phần ăn - GV yêu cầu HS đọc khẩu phần mẫu của một bạn nữ sinh lớp 8. - Làm thế nào để biết được khẩu phần này đã phù hợp hay chưa? => Ta cần tính toán năng lượng có trong thức ăn rồi đánh giá dựa vào bảng nhu cầu năng lượng SGK/ 118, 119. - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm, tính toán các giá trị và điền vào chổ có dấu (?) trong bảng 37.2 - HS thảo luận nhóm, hoàn thành đáp án. GV đưa đáp án. - GV tiếp tục yêu cầu HS hoàn thành bảng 37.3, so sánh với nhu cầu khuyến nghị và bổ sung, điều chỉnh hợp lý với hoàn cảnh gia đình và tình hình kinh tế của địa phương mà vẫn phù hợp với bản thân. 3. Thu hoạch Hoạt động 3. Hoàn thành bản thu hoạch - Nội dung bảng 37.2, 37.3 - GV yêu cầu HS hoàn thành bài thu hoạch theo - Khẩu phần ăn của bản thân đã mẫu. được điều chỉnh. §¸p ¸n b¶ng 37.2 - B¶ng sè liÖu khÈu phÇn Thùc Träng l­îng Thµnh phÇn dinh d­ìng N¨ng l­îng phÈm (g) A A1 A2 Pr«tªin Lipit Gluxit Kcal G¹o tÎ 400 0 400 31,6 4 304,8 137 C¸ 100 40 60 9,6 2,16 0 57,6 chÐp Tæng 80,2 33,31 383,48 2156,85 céng §¸p ¸n b¶ng 37.3 B¶ng ®¸nh gi¸ Muèi Vitamin N¨ng kho¸ng Pr«tªin l­îng Can S¾t A B B PP C xi 1 2 80,2x60 88,6x KÕt qu¶ tÝnh 486, 26,7 1082, 2156,85 % = 1,23 0,58 36,7 50% to¸n 8 2 5 48,12 = 44,3 Nhu cÇu ®Ò 2200 55 700 20 600 1,0 1,5 16,4 75 nghÞ Møc ®¸p 69,5 118, 223, øng nhu cÇu 98,04 87,5 180,4 123 38,7 59 3 5 8 (%) HOẠT ĐỘNG 3,4: Hoạt động luyện tập, vận dụng GV sử dụng phương pháp vấn đáp tìm tòi, tổ chức cho học sinh tìm tòi, mở rộng các kiến thức liên quan. GV nhận xét tinh thần thái độ học tập của HS 4. Dặn dò: - Hoàn thành bài thu hoạch - Đọc bài 38. Ôn tập lại kiến thức hệ bài tiết của lớp thú.