Kế hoạch bài dạy Sinh học 9 - Tuần 32, Tiết 61, Bài 59: Khôi phục môi trường và giữ gìn thiên nhiên hoang dã - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Anh Tuấn

Ngày soạn: 22/4/2023 Tiết 61- Bài 59: KHƠI PHỤC MƠI TRƯỜNG VÀ GÌN GIỮ THIÊN NHIÊN HOANG DÃ I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Hiểu được ý nghĩa của việc cần thiết phải khơi phục mơi trường và bảo vệ sự đa dạng sinh học. - Hiểu được các biện pháp bảo vệ thiên nhiên: xây dựng khu bảo tồn, săn bắt hợp lí, trồng cây gây rừng, chống ơ nhiễm mơi trường. - HS hiểu được ý nghĩa của các biện pháp bảo vệ thiên nhiên hoang dã. 2. Năng lực: Phát triển các năng lực chung và năng lực chuyên biệt N¨ng lùc chung N¨ng lùc chuyªn biƯt - Năng lực phát hiện vấn đề - Năng lực kiến thức sinh học - Năng lực giao tiếp - Năng lực thực nghiệm - Năng lực hợp tác - Năng lực nghiên cứu khoa học - Năng lực tự học - N¨ng lùc sư dơng CNTT vµ TT 3. Về phẩm chất: Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên: Giáo án, SGK, Tranh vẽ như SGK, tiêu bản mẫu vật, tranh ảnh. 2. Học sinh: Vở ghi, SGK, Nêu và giải quyết vấn đề kết hợp hình vẽ và làm việc với SGK. III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: - HS1: Tài nguyên khơng tái sinh và tài nguyên tái sinh khác nhau như thế nào? - HS2: Vì sao phải sử dụng tiết kiệm và hợp lí nguồn tài nguyên thiên nhiên? Trả lời : Câu 1: Tài nguyên khơng tái sinh là tài nguyên sau một thời gian sử dụng sẽ bị cạn kiệt. - Tài nguyên tái sinh là tài nguyên khi sử dụng hợp lý sẽ cĩ điều kiện phục hồi . Câu 2 : Tài nguyên khơng phải là vơ tận, nên phải biết sử dụng tiết kiệm và sử dụng hợp lý ( vừa đáp ứng được nhu cầu sử dụng tài nguyên của xã hội hiện tại vừa duy trì lâu dài các nguồn tài nguyên cho tương lai ). 3. Bài mới: Họat động của giáo viên Họat động của học sinh Nội dung HOẠT ĐỘNG 1: Xác định vấn đề/Nhiệm vụ học tập/Mở đầu - GV nêu vấn đề: Hiện nay mơi trường đang bị ơ nhiễm trầm trọng, đặc biệt là mơi trường ở các khu cơng nghiệp, ở những đất nước đang phát triển như nước ta. Mơi trường đang kêu cứu. Chúng ta cần cĩ những việc làm gì? Những hành động như thế nào để bảo vệ mơi trường, bảo vệ trái đất, ngơi nhà chung của tất cả chúng ta?... - GV nhận xét-> vào bài mới 59 “Khơi phục mơi trường và gìn giữ thiên nhiên hoang dã” HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức - GV nêu câu hỏi: I. Ý nghĩa của việc khơi - Môi trường đang bị suy phục mơi trường và gìn ? Vì sao cần phải khơi thoái. giữ thiên nhiên hoang dã (7p) - HS nghiên cứu SGK, kết phục và giữ gìn thiên hợp với kiến thức bài trước - Mơi trường đang bị suy và trả lời câu hỏi. thối. nhiên hoang dã? - Gìn giữ thiên nhiên hoang dã là bảo vệ sinh vật và mơi trường sống của chúng tránh - GV giới thiệu thêm về nạn ơ nhiễm, lũ lụt, hạn hán. phá rừng: Đầu thế kỉ XX, diện - Gìn giữ thiên nhiên hoang tích rừng thế giới là 6 tỉ ha, dã là bảo vệ các lồi sinh vật năm 1958 là 4,4 tỉ ha, năm và mơi trường sống của 1973 là 3,8 tỉ ha, năm 1995 lag chúng 2,3 tỉ ha. - Đĩ là cơ sở để duy trì cân Việt Nam tốc độ mất rừng bằng sinh thái ,tránh ơ 200.000 ha/năm.=>Cần giữ gìn nhiễm mơi trường,cạn kiệt thiên nhiên hoang dã nguồn tài nguyên ? Giữ gìn thiên nhiên hoang dã là gì ? ? Gìn giữ thiên nhiên hoang dã cĩ ý nghĩa gì ? Vì sao gìn giữ thiên nhiên hoang dã là gĩp phần giữ cân bằng sinh thái? - Gv n/xét và chốt ý. II. Các biện pháp bảo vệ thiên nhiên. 1.Bảo vệ tài nguyên sinh vật - Bảo vệ rừng già, rừng đầu nguồn. - Trồng cây gây rừng. - Xây dựng khu bảo tồn, giữ nguồn gen quý. - Cấm săn bắt bừa bãi và khai thác bừa bãi. 2.Cải tạo các hệ sinh thái bị thối hố. Học theo nội dung bảng 59. Bảng 59 Các biện pháp Hiệu quả Đối với những vùng đất trống, đồi núi Hạn chế xĩi mịn đất, hạn hán, lũ lụt cải tạo khí trọc thì việc trồng cây gây rừng là biện hậu, tạo mơi trường sống cho sinh vật. pháp chủ yếu và cần thiết nhất Tăng cường cơng tác làm thuỷ lợi và Điều hồ lượng nước, mở rộng diện tích trồng tưới tiêu hợp lí trọt Bĩn phân hợp lí và hợp vệ sinh Tăng độ màu cho đất, khơng mang mầm bệnh. Thay đổi các loại cây trồng hợp lí Luân canh, xen canh, đất khơng bị cạn kiệt nguồn dinh dưỡng Chọn giống cây trồng và vật nuơi thích Cho năng suất cao, lợi ích kinh tế tăng vốn hợp cĩ năng suất cao đầu tư cho cải tạo đất - Cho HS thảo luận bài - HS thảo luận và hiểu được : III. Vai trị của học sinh tập: + Trồng cây, bảo vệ cây xanh, trong việc bảo vệ thiên nhiên + Trách nhiệm của HS khơng chặt phá cây cối bừa bãi hoang dã trong việc bảo vệ thiên + Dọn rác, khơng vứt rác bừa - Tham gia tuyên truyền giá trị nhiên. bãi ở trường,nhà,nơi cơng cộng của thiên nhiên và mục đích + Tuyên truyền như thế + Tìm hiểu thơng tin về việc bảo vệ thiên nhiên cho bạn bè nào cho mọi người cùng bảo vệ thiên nhiên. và cộng đồng hành động để bảo vệ + Tuyên truyền về giá trị của - Cĩ nhiều biện pháp bảo vệ thiên nhiên. thiên nhiên và mục đích bảo vệ thiên nhiên nhưng phải nâng - Gọi đại diện nhĩm phát thiên nhiên cho bạn bè và cộng cao ý thức và trách nhiệm của biểu-> nhĩm khác bổ đồng nhằm nâng cao ý thức mỗi người HS về vấn đề này. sung. GV n/xét, bổ sung. trách nhiệm của mỗi người, mỗi học sinh HOẠT ĐỘNG3 4: Hoạt động luyện tập ,vận dụng GV chia lớp thành nhiều nhĩm ( mỗi nhĩm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập 1/ Giữ gìn thiên nhiên hoang dã là gì ? (MĐ1) 2/ Mỗi HS cần phải làm gì để bảo vệ thiên nhiên? (MĐ3) - HS trả lời. - HS nộp vở bài tập. - HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hồn thiện. Đáp án: 1/ Gìn giữ thiên nhiên hoang dã là bảo vệ các lồi sinh vật và mơi trường sống của chúng 2/ HS suy nghĩ cá nhân trả lời (Nội dung mục III) Vẽ sơ đồ tư duy 3. Dặn dị: - Học bài, trả lời câu hỏi sgk/179 - Soạn bài 60: “ Bảo vệ đa dạng các hệ sinh thái” *********************************************************** Tiết 62 - Bài 60: BẢO VỆ ĐA DẠNG CÁC HỆ SINH THÁI I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Hiểu được sự đa dạng của các hệ sinh thái trên cạn và dưới nước. - Trình bày được hiệu quả của các biện pháp bảo vệ đa dạng các hệ sinh thái, từ đĩ đề xuất được những biện pháp bảo vệ phù hợp với hồn cảnh của địa phương. 2. Năng lực: Phát triển các năng lực chung và năng lực chuyên biệt N¨ng lùc chung N¨ng lùc chuyªn biƯt - Năng lực phát hiện vấn đề - Năng lực kiến thức sinh học - Năng lực giao tiếp - Năng lực thực nghiệm - Năng lực hợp tác - Năng lực nghiên cứu khoa học - Năng lực tự học - N¨ng lùc sư dơng CNTT vµ TT 3. Về phẩm chất: Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên: Giáo án, SGK, Tranh vẽ như SGK, tiêu bản mẫu vật, tranh ảnh. 2. Học sinh: Vở ghi, SGK, Nêu và giải quyết vấn đề và làm việc với SGK. III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Câu1: Hãy nêu các biện pháp chủ yếu để bảo vệ thiên nhiên hoang dã? (6đ) Câu2: Mỗi Học sinh cần làm gì để gĩp phần bảo vệ thiên nhiên? (4đ) Đáp án. Câu1: Các biện pháp chủ yếu: Mỗi ý 2đ - Đối với những vùng đất trống, đồi núi trọc thì việc trồng cây gây rừng là biện pháp chủ yếu và cần thiết nhất. - Tăng cường cơng tác làm thuỷ lợi và tưới tiêu hợp lí. - Bĩn phân hợp lí và hợp vệ sinh Câu2: Mỗi Học sinh cần: Mỗi ý 1đ + Trồng cây, bảo vệ cây xanh, khơng chặt phá cây cối bừa bãi + Dọn rác, khơng vứt rác bừa bãi ở trường,nhà,nơi cơng cộng + Tìm hiểu thơng tin về việc bảo vệ thiên nhiên. + Tuyên truyền về giá trị của thiên nhiên và mục đích bảo vệ thiên nhiên cho bạn bè và cộng đồng nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi người, mỗi học sinh Họat động của giáo viên Họat động của học sinh Nội dung HOẠT ĐỘNG 1: Xác định vấn đề/Nhiệm vụ học tập/Mở đầu - Đặt vấn đề: Bảo vệ mơi trường sống là một việc rất quan trọng và ý nghĩa đối với tất cả các sinh vật. Trong đĩ, hệ sinh thái cũng cần được bảo vệ và phát triển. ? Vậy chúng ta cần phải bảo vệ hệ sinh thái ntn cho hiệu quả? - Gv n/xét -> Cơ cùng các em nghiên bài 60 “Bảo vệ đa dạng các hệ sinh thái”. HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức - GV cho SH quan sát tranh, ảnh - HS quan sát tranh ảnh I. Sự đa dạng của các hệ các hệ sinh thái, nghiên cứu bảng kết hợp nghiên cứu bảng sinh thái 60.1 và trả lời câu hỏi: 60.1 và ghi nhớ kiến - Cĩ 3 hệ sinh thái chủ yếu: ? Trình bày đặc điểm của các thức. + Hệ sinh thái trên cạn: rừng, - Một vài HS trả lời, các thảo nguyên, savan... hệ sinh thái trên cạn, nước mặn HS khác nhận xét, bổ + Hệ sinh thái nước mặn: sung. rừng ngập mặn, hệ sinh thái và hệ sinh thái nước ngọt? vùng biển khơi... + Hệ sinh thái nước ngọt: ao, - HS tìm VD qua tranh hồ, sơng, suối.... - GV cho HS quan sát lại tranh và ảnh, kiến thức thực tế. nhận xét ý kiến HS: ? Cho VD về hệ s/thái? - GV nhận xét, đánh giá, bổ sung: Mỗi hệ sinh thái đặc trưng bởi các đặc điểm: khí hậu, động vật, thực vật. Đặc điểm riêng: hệ động vật, hệ thực vật, phân tầng chiếu sáng... - Cho HS trả lời các câu hỏi: - Cá nhân nghiên cứu II. Bảo vệ các hệ sinh SGK, ghi nhớ kiến thức, thái rừng ? Vì sao phải bảo vệ hệ sinh thái trả lời câu hỏi và hiểu rừng? được : + Vai trị quan trọng của hệ sinh thái rừng. Phải bảo vệ hệ sinh thái ? Các biện pháp bảo vệ hệ sinh thái + Hệ sinh thái rừng Việt rừng bởi vì: rừng là mơi rừng mang lại hiệu quả như thế Nam đã bị khai thác quá trường sống của nhiều lồi nào? mức. sinh vật, bảo vệ rừng là - GV nhận xét ý kiến của HS và đưa - Cá nhân nghiên cứu nội gĩp phần bảo vệ các lồi ra đáp án. dung bảng 60.2 SGK, thảo sinh vật, điều hồ khí hậu, - GV lưu ý HS: Với HS thành phố, luận hiệu quả các biện giữ cân bằng sinh thái của việc bảo vệ hồ, cây trong vườn hoa, pháp bảo vệ, đại diện Trái đất. cơng viên là gĩp phần bảo vệ hệ nhĩm trả lời, các nhĩm sinh thái. khác nhận xét, bổ sung. Biện pháp bảo vệ các hệ sinh thái rừng Các biện pháp Hiệu quả 1. Xây dựng kế hoạch để khai thác nguồn tài Hạn chế mức độ khai thác, khơng khai thác nguyên rừng ở mức độ phù hợp. quá mức làm cạn kiệt nguồn tài nguyên 2. Xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên , Gĩp phần bảo vệ các hệ sinh thái quan trọng, vườn Quốc gia ... giữ cân bằng sinh thái và giữ nguồn gen sinh vật. 3. Trồng rừng Phục hồi các hệ sinh thái bị thối hố, chống xĩi mịn đất và tăng nguồn nước. 4. Phịng chống cháy rừng Bảo vệ tài nguyên rừng 5. Vận động đồng bào dân tộc ít người định Gĩp phần bảo vệ rừng nhất là rừng đầu nguồn canh định cư 6. Phát triển dân số hợp lý, ngăn cản việc di Giảm áp lực sử dụng tài nguyên thiên nhiên dân tự do tới ở và trồng trọt trong rừng quá mức 7. Tăng cường cơng tác tuyên truyền và giáo Tồn dân tích cực tham gia bảo vệ rừng dục bảo vệ rừng HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập Bài tập a) Vai trị của rừng trong việc bảo vệ và chống xĩi mịn đất, bảo vệ nguồn nước như thế nào? b) Hãy điền vào bảng 60.2 hiệu quả của các biện pháp bảo vệ hệ sinh thái rừng. Trả lời: a) Thảm thực vật rừng giúp bảo vệ và chống xĩi mịn đất, rừng tham gia bảo vệ nguồn nước ngầm. b) Bảng 60.2. Biện pháp bảo vệ các hệ sinh thái rừng Biện pháp Hiệu quả 1. Xây dựng kế hoạch để khai thác nguồn Khai thác hợp lí tài nguyên rừng, tạo điều kiện tài nguyên rừng ở mức độ phù hợp cho rừng phát triển và phục hồi 2. Xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên, Bảo vệ các sinh vật sống trong rừng, bảo vệ đa vườn quốc gia dạng sinh học 3. Trồng rừng Tạo điều kiện bảo vệ tài nguyên đất, nước, giúp phục hồi tài nguyên rừng 4. Phịng cháy rừng Bảo vệ rừng và các sinh vật sống trong rừng 5. Vận động đồng bào dân tộc ít người định Ngăn chặn hiện tượng phá rừng làm nương rẫy, canh, định cư bảo vệ các điều kiện tự nhiên của các khu rừng 6. Phát triển dân số hợp lí, ngăn cản việc di Bảo vệ và giúp phục hồi tài nguyên rừng dân tự do tới ở và trồng trọt trong rừng 7. Tăng cường cơng tác tuyên truyền và Mọi người cùng gĩp sức bảo vệ rừng, bảo vệ giáo dục về bảo vệ rừng thiên nhiên, bảo vệ đa dạng sinh học 8. Xử phạt nghiêm minh các cá nhân, tổ Cảnh cáo, răn đe người dân khơng được vi phạm chức khai thác rừng trái phép pháp luật về bảo vệ rừng 9. Tổ chức tham quan du lịch và tuyên Nâng cao ý thức, trách nhiệm của mọi người truyền bảo vệ rừng trong bảo vệ rừng. HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng GV chia lớp thành nhiều nhĩm ( mỗi nhĩm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập 1/ Trình bày đặc điểm chủ yếu của hệ sinh thái trên cạn? (MĐ1) 2/ Vì sao phải bảo vệ hệ sinh thái rừng? Nêu các biện pháp bảo vệ hệ sinh thái? (MĐ2) - HS trả lời. - HS nộp vở bài tập. - HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hồn thiện. Đáp án. 1/ Nội dung bảng 60.1 SGK 2/ - Phải bảo vệ hệ sinh thái rừng vì: + Hệ sinh thái rừng cĩ vai trị quan trọng đối với con người và các sinh vật... + Hệ sinh thái rừng Việt Nam đã bị khai thác quá mức. - Các biện pháp bảo vệ hệ sinh thái: Nội dung phần II Sưu tầm tranh ảnh về rừng ở một số nơi trên đất nước 3. Dặn dị: - Học bài trả lời câu hỏi sgk/183 - Đọc mục :" Em cĩ biết" - Tìm hiểu tiếp mục III và IV bài 60 ******************************************************