Kỳ thi vào lớp 10 chuyên lam sơn thanh hoá năm học 2008-2009

Sở giáo dục và đào tạo kỳ thi vào lớp 10 chuyên lam sơn Thanh hoá năm học 2008-2009 Đề thi chính thức Môn thi : Hoá học (Đề thi có 01 trang) Thời gian 150 phút (không kể thời gian giao đề) Ngày thi : 16 tháng 6 năm 2008 Câu 1. (2,75 điểm) 1. Chỉ dùng một hoá chất, trình bày cách phân biệt: Kaliclorua, amoninitrat và supephotphat kép. 2. Cho hỗn hợp A gồm Mg, Fe vào dung dịch B gồm Cu(NO3)2, AgNO3. Lắc đều cho phản ứng xong thu được hỗn hợp rắn C gồm 3 kim loại và dung dịch D gồm 2 muối. Trình bày phương pháp tách từng kim loại ra khỏi hỗn hợp C và tách riêng từng muối ra khỏi dung dịch D. 3. a. Từ nguyên liệu là quặng apatit, quặng pirit, các chất vô cơ và điều kiện cần thiết, hãy viết các phương trình hoá học biểu diễn các phản ứng điều chế supephotphat đơn và supephotphat kép. b. Trong phòng thí nghiệm có hỗn hợp Na2CO3.10H2O và K2CO3 (các phương tiện, hóa chất cần thiết có đủ).Bằng cách nào xác định được % khối lượng các chất trong hỗn hợp trên. Câu 2. ( 2,75 điểm ) 1. Xác định các chất trong dãy biến hoá sau, biết rằng Y là chất vô cơ, các chất còn lại là chất hữu cơ: B2 B1 X A1 A2 ¯+ H2O ¯+ H2O ¯+ H2O ¯+ H2O ¯+ H2O CH3CHO CH3CHO CH3CHO CH3CHO CH3CHO Biết rằng: R-CH=CH-OH (không bền)R-CH2- CHO R-CH2-CH(OH)2 (không bền) R-CH2-CHO. R là gốc hiđrocacbon hoặc nguyên tử H. 2. Có 3 chất lỏng là rượu etylic, benzen và nước. Trình bày phương pháp đơn giản để phân biệt chúng. 3. Hợp chất hữu cơ A mạch hở chứa C,H,O có khối lượng mol bằng 60 gam. Tìm công thức phân tử , viết các công thức cấu tạo ứng với công thức phân tử của A. Xác định công thức cấu tạo đúng của A, biết rằng A tác dụng được với NaOH và với Na kim loại. Câu 3. (3,0 điểm ) 1. A là axit hữu cơ mạch thẳng, B là rượu đơn chức bậc một, có nhánh. Khi trung hoà hoàn toàn A thì số mol NaOH cần dùng gấp đôi số mol A. Khi đốt B tạo ra CO2 và nước có tỷ lệ số mol tương ứng là 4:5. Khi cho 0,1 mol A tác dụng với B, hiệu suất 73,5% thu được 14,847 gam chất hữu cơ E. Xác định công thức cấu tạo của A, B, E. 2. Một hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ C,D mạch hở không tác dụng với dung dịch Br2 và đều tác dụng với dung dịch NaOH. Tỷ khối hơi của X đối với H2 bằng 35,6. Cho X tác dụng hoàn toàn với dung dịch NaOH thì thấy phải dùng 4 gam NaOH, phản ứng cho ta một rượu đơn chức và hai muối của axit hữu cơ đơn chức. Nếu cho toàn thể lượng rượu thu được tác dụng với Na dư có 672ml khí (đktc) thoát ra. Xác định CTPT và CTCT của C,D. Câu 4. (1,5 điểm) Chất A là một loại phân đạm chứa 46,67% nitơ. Để đốt cháy hoàn toàn 1,8 gam A cần 1,008 lít O2 (ở đktc). Sản phẩm cháy gồm N2, CO2, hơi H2O, trong đó tỷ lệ thể tích . 1. Xác định công thức phân tử, viết công thức cấu tạo của A. Biết rằng công thức đơn giản nhất của A cũng là công thức phân tử. 2. Trong một bình kín dung tích không đổi 11,2 lít chứa O2 (đktc) và 0,9 gam A. Sau khi đốt cháy hết chất A, đưa bình về nhiệt độ ban đầu. a. Tính thể tích các chất thu được sau phản ứng (ở đktc). b. Cho tất cả khí trong bình đi từ từ qua 500ml dung dịch NaOH 20% (d=1,2g/ml). Tính nồng độ % của các chất trong dung dịch thu được, biết rằng khi cho khí qua dung dịch NaOH thì nước bay hơi không đáng kể. Cho : Na=23;C=12;H=1;O=16;N=14 ........................................Hết ...................................... Họ và tên thí sinh : ...................................................................... Số báo danh : ............................................................................... Sở giáo dục và đào tạo hướng dẫn chấm Thanh hoá bài thi vào lớp 10 chuyên lam sơn Đề chính thức năm học 2008-2009 Môn : Hoá học (Đáp án gồm 04 trang) Đáp án Thang điểm Câu 1. 2,75 đ 1. 0,5 đ Dùng nước vôi trong phân biệt được 3 chất: - KCl không phản ứng - NH4NO3: tạo ra khí NH3 2NH4NO3 + Ca(OH)2 đ Ca(NO3)2 + 2NH3 + 2H2O .............................................................. - Supephotphat tạo kết tủa Ca3(PO4)2: Ca(H2PO4)2 + 2Ca(OH)2 đ Ca3(PO4)2 + 4H2O ..................................................................... 0,25 đ 0,25 đ 2. 1,25 đ Cho A vào B: Mg + 2AgNO3 đ Mg(NO3)2 + 2Ag Mg + Cu(NO3)2 đ Mg(NO3)2 + Cu Fe + 2AgNO3 đ Fe(NO3)2 + 2Ag Fe + Cu(NO3)2 đ Fe(NO3)2 + Cu Chất rắn C: Ag, Cu, Fe dư Dung dịch D: Mg(NO3)2 , Fe(NO3)2 ................................................................................... + Chất rắn C tác dụng với HCl dư: Fe + 2HCl đ FeCl2 + H2 => dung dịch thu được chứa FeCl2 và HCl dư, chất rắn gồm Cu, Ag. Cho Cl2 dư đi qua dung dịch chứa FeCl2 và HCl: Cl2 + 2FeCl2 đ 2FeCl3 Dung dịch thu được cho tác dụng với NaOH dư, lọc lấy kết tủa, nung kết tủa và dùng H2 dư khử thu được Fe: HCl + NaOH đ NaCl + H2O FeCl3 + 3NaOH đ Fe(OH)3 + 3NaCl 2Fe(OH)3 đ Fe2O3 + 3H2O Fe2O3 + 3H2 2Fe + 3H2O ........................................................................ Cho hỗn hợp chất rắn Cu, Ag tác dụng với oxi dư ở nhiệt độ cao: 2Cu + O2 2CuO Chất rắn thu được gồm CuO và Ag cho tác dụng với HCl dư thu được Ag không phản ứng. CuO + 2HCl đ CuCl2 + H2O Điện phân CuCl2 thu được Cu. .............................................................................. + Cho Mg dư tác dụng với dung dịch D: Mg + Fe(NO3)2 đ Mg(NO3)2 + Fe Lọc lấy dung dịch và cô cạn thu được Mg(NO3)2 . Hỗn hợp rắn gồm Mg và Fe cho tác dụng với dung dịch Fe(NO3)2 để loại hết Mg Cho Fe tác dụng với Fe(NO3)3 hoặc AgNO3 thu được Fe(NO3)2 Fe + 2 Fe(NO3)3 đ 3 Fe(NO3)2 ........................................................................... 0,5 đ 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ 3. 1,0 đ a. Từ FeS2 điều chế H2SO4 4 FeS2 + 11 O2 đ 2 Fe2O3 + 8 SO2 2 SO2 + O2 2 SO3 SO3 + H2O đ H2SO4 Điều chế supephôtphat đơn: Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 đ 2CaSO4 + Ca(H2PO4)2 .............. ......................................... Điều chế H3PO4 : Ca3(PO4)2 + 3 H2SO4 đ 3CaSO4 + 2 H3PO4 - Điều chế supephôtphat kép: Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 đ 3Ca(H2PO4)2 ............................ b. Lấy m1 gam hỗn hợp (đã xác định) hòa tan vào nước được dung dịch D gồm Na2CO3, K2CO3. Cho dung dịch CaCl2 dư vào D. Lấy kết tủa rửa sạch, làm khô cân được khối lượng m2. Na2CO3 + CaCl2 đ 2NaCl + CaCO3 K2CO3 + CaCl2 đ 2KCl + CaCO3 ............................................................................. Lượng Na2CO3 .10H2O là a gam thì K2CO3 là (m1-a)gam, do đó: 100a/286 + 100(m1-a)/138 = m2 Vì m1, m2 đã được xác định nên a xác đinh được. % m(Na2CO3 .10H2O)=a.100%/m1 ; % m(K2CO3 )=(m1- a).100%/m1 ....................... 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ Câu 2. 2,75 đ 1. 1,5 đ X là chất hữu cơ tác dụng với nước tạo ra CH3CHO => X là CHºCH. CHºCH + H2O CH2=CHOH đ CH3CHO. Từ đó suy ra ................................ (1): X A1 : CHºCH + HCl đ CH2=CHCl Y A1 CH2=CHCl + H2O đ CH2=CH-OH đ CH3CHO ................................ (2): A1 A2: CH2=CHCl + HCl đ CH3-CHCl2 . CH3-CHCl2 + 2H2O đ CH3-CH(OH)2 + 2HCl ; CH3-CH(OH)2 đ CH3CHO + H2O ........... (3): X B1 : CHºCH + RCOOH đ RCOOCH=CH2 Z B1 RCOOCH=CH2 + H2O đ RCOOH + CH2=CH-OH ; CH2=CH-OH đ CH3CHO ............... (4) B1 + Y đ B2: RCOOCH=CH2 + HCl đ RCOO-CHCl-CH3 B2 RCOO-CHCl-CH3 + 2H2O đ HCl + RCOOH + CH3-CH(OH)2 ; CH3-CH(OH)2 đ CH3CHO + H2O ....................................................................................... 0,5 đ 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ 2 0,5 đ Hoà tan trong nước nhận ra benzen do phân thành 2 lớp. 2 chất còn lại đem đốt, nếu cháy đó là rượu, còn lại là nước. 0,25 đ 0,25 đ 3. 0,75 đ Gọi CTPT của A là CxHyOz - Khi z = 1 ta có 14 x +y = 44 => x= 3; y= 8 . CTPT của A là C3H8O Các CTCT : CH3-CH2-CH2OH ; CH3-CH(OH)-CH3, CH3-CH2-O-CH3 ............................ - Khi z = 2 ta có 14 x + y = 28 => x= 2; y= 4 . CTPT của A là C2H4O2 Các CTCT : CH3- COOH; HO-CH2-CHO; HCOOCH3 ..................................................... - Khi z = 3 thì 14 x + y = 12 (loại) Trong các chất trên chỉ có CH3- COOH tác dụng với cả NaOH và Na CH3- COOH + NaOH đ CH3- COONa + H2O CH3- COOH + Na đ CH3- COONa + 1/2 H2 Vậy A là CH3- COOH .......................................................................................................... 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ Câu 3. 3,0 đ 1 1,25 đ Khi trung hòa cần số mol NaOH gấp đôi số mol A, vậy A là axit 2 chức. .......................... Đốt rượu B cho n(H2O) > n(CO2 ) nên B là rượu no đơn chức bậc 1 CnH2n+2O Phương trình đốt cháy: CnH2n+2O + 1,5nO2 đ nCO2 + (n+1)H2O (1) Theo (1) và đề ra: n/(n+1) = 4/5 => n=4. Công thức rượu B là C4H9OH. CTCT: CH3-CH(CH3)-CH2OH............................................. Phương trình hóa học dạng tổng quát: R(COOH)2 + xC4H9OH đ R(COOH)2-x(COOC4H9)x + xH2O 0,1 0,1 ME = 14,847.100/73,5.0,1 = 202 đvc Từ CT của este E ta có: R + 45(2-x)+ 101x = 202 => R=112-56x (x=1, x=2) ....................... + Khi x=1 => R=56 => A là C4H8(COOH)2 => E là C4H8(COOH)(COOC4H9) + Khi x=2 => R=0 => A là (COOH)2 => E là (COO)2(C4H9)2 .............................................. 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ 0,5 đ 2. 1,75 đ C,D không tác dụng với Br2 => C,D là hợp chất no. C,D tác dụng với NaOH cho ra rượu đơn chức và muối của axit đơn chức => C,D là axit hay este đơn chức ..................................... ................................................................................... Trường hợp C,D đều là este: C,D có công thức R1COOR và R2COOR (R là gốc hiđrocacbon tạo ra rượu duy nhất). R1COOR + NaOH đ R1COONa + ROH a a a a R2COOR + NaOH đ R2COONa + ROH b b b b nNaOH= a+b=4/40 = 0,1mol => nROH=a+b=0,1 Rượu ROH với Na: 2ROH + 2Na đ 2RONa + H2 0,1 0,05 đề ra n(H2)=0,672/22,4=0,03mol ạ 0,05.=> loại ...................................................... Trường hợp C là axit, D là este => C: R1COOH ; D: R2COOR3 R1COOH + NaOH đ R1COONa + HOH a a a a R2COOR3 + NaOH đ R2COONa + R3OH b b b b 2R3OH + 2Na đ 2R3ONa + H2 2.0,03 0,03 nD = b= 2n(H2) = 0,06 mol. => a= 0,04mol ..................................................... Do C,D là axit, este no mạch hở nên C có công thức CnH2nO2 , D có công thức CmH2mO2. = 56n + 84m = 392 => 2n + 3m = 14. n 1 2 3 4 5 m 4 10/3 8/3 2 4/3 * Với n=1, m=4 , ta có: C: CH2O2 hay HCOOH D: C4H8O2 có 4 công thức cấu tạo là: HCOOC3H7 (2đphân), CH3COOC2H5 , C2H5COOCH3 * với n=4, m=2 ta có: C: C4H8O2 với 2 công thức cấu tạo axit: CH3CH2CH2COOH , CH3CH(CH3)COOH D: C2H4O2: H-COOCH3 0,25 đ 0,5 đ 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ Câu 4. 1,5 đ 1. 0,75 đ mN(trong 1,8 g)=g Khi đốt cháy: CxHyOzNt + đ xCO2 + y/2H2O + t/2N2 (1) ................. Ta có: 1,8+ 1,008.32/22,4 = m(CO2)+m(H2O) + 0,84 = 2,4+0,84= 3,24 gam Vì n(CO2)/n(H2O) = 1/2=> m(CO2)/m(H2O) = 44/18.2 m(CO2)=2,4.11/(11+9) =1,32 => 0,36 gam C m(H2O)= 2,4.9/(11+9) = 1,08 => 0,12 gam H m(O) = 1,8-(0,36+0,12+0,84) = 0,48 gam Ta có: x:y:z:t = 1:4:1:2 => CTPT của A: CH4ON2 . CTCT: CO(NH2)2 urê............................ 0,25 đ 0,5 đ 2. 0,75 đ a. Đốt cháy A: (biết nA=0,9/60=0,015 mol ; n(O2)=11,2/22,4=0,5mol). CH4ON2 + 1,5O2 CO2 + 2H2O + N2 (2) Ban đầu 0,015 0,5 Phản ứng 0,015 0,0225 0,015 0,03 0,015 Sau phản ứng 0 0,4775 0,015 0,03 0,015 Tổng số mol chất khí thu được ở đktc: 0,4775 + 0,015 + 0,015 = 0,5075mol => V=0,5075.22,4= 11,368 lít ........................................................................................... b. nNaOH= CO2 + 2NaOH đ Na2CO3 + H2O 0,015 0,03 0,015 Dung dịch chứa 0,015mol Na2CO3 và (3-0,03)= 2,97 mol NaOH Khối lượng dung dịch bằng 500.1,2 + 44.0,015 = 600,66 gam ............................................. C%(Na2CO3)= C%(NaOH) = ..................... .................................................. 0,25 đ 0,25 đ 0,25 đ Chú ý khi chấm thi : -Trong các phương trình hoá học nếu viết sai công thức hoá học thì không cho điểm,nếu không viết điều kiện phản ứng hoặc không cân bằng phương trình hoặc không ghi trạng thái các chất phản ứng hoặc cả ba trường hợp trên thì cho1/2 số điểm của phương trình đó . - Nếu làm cách khác mà đúng vẫn cho điểm tối đa ứng với mỗi ý,câu