Mô đun 5: Nguyên tắc dạy toán cho học sinh dân tộc thiểu số và một số lưu ý khi dạy toán cho học sinh dân tộc thiểu số

TẬP HUẤN TĂNG CƯỜNG TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO ĐẮKLẮK Buôn Ma Thuột, ngày 21 tháng 10 năm 2013 CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ THAM DỰ LỚP TẬP HUẤN Buôn Ma Thuột,ngày 21 tháng 10 năm 2013 Câu hỏi thảo luận: (10 phút) Anh chị hãy nêu những thuận lợi và khó khăn khi dạy môn Toán cho HSDTTS? NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DTTS VÀMỘT SỐ LƯU Ý KHI DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DTTS. MODUL 5 Người trình bày: Đào Thị Thu Hiền GV Trường Tiểu học Lê Hồng Phong - Huyện Krông Ana NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ NGUYÊN TẮC 1: GV xác định được các từ ngữ HS cần phải biết khi học bài mới và dạy những cụm từ đó một cách dễ hiểu, rõ ràng. Những khái niệm trừu tượng xuất hiện khi tìm hiểu kiến thức mới, vì thế sự chuẩn bị kĩ càng về ngôn ngữ là vô cùng quan trọng. HS cần được tiếp xúc với ngôn ngữ trước, sau đó mới sử dụng ngôn ngữ để nói về những khái niệm trừu tượng. GV chuẩn bị trước những từ mà HS cần biết để nói về khái niệm mới và giải thích rõ ràng những từ đó trước khi giới thiệu khái niệm. Khi làm bài tập, HS sẽ có cơ hội thảo luận với các bạn về khái niệm đó bằng ngôn ngữ thứ nhất (tiếng mẹ đẻ). Nhân viên hỗ trợ GV sẽ kiểm tra để đảm bảo rằng khái niệm đó được các em hiểu chính xác. NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ VÍ DỤ: Khái niệm “gấp một số lên nhiều lần”(Toán lớp 3): thì cần giải nghĩa từ “ GẤP ”: đồng nghĩa với Nhân (X) - Gấp 3 lên 5 lần: 5 x 3 - Gấp 4 lên 6 lần: 6 x 4 - Gấp đôi đồng nghĩa với nhân 2. GV cần phải chú ý đến nghĩa giúp HS hiểu từ, khái niệm hơn là chú trọng đến việc học thuộc mà không hiểu nghĩa. Bạn An có 3 viên bi, bạn Bình có số bi gấp đôi bạn An. Hỏi bạn Bình có mấy viên bi ? Gấp đôi 3 x 2 = 6 Bạn An Bạn Bình NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ NGUYÊN TẮC 2 HS sẽ học hiệu quả khi các hoạt động ở trường học phù hợp, đáp ứng được sở thích, nhu cầu, tâm sinh lý của các em. Các hướng dẫn, bài giảng trên lớp nên gắn kết với thực tế đời sống, những trải nghiệm của HS. Bắt đầu bài học với những câu hỏi về những hiện tượng quen thuộc hoặc gây hứng thú cho HS (đồ vật, hình dáng, các con số và biết quan sát). NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ Khi dạy bài số 5 (Toán 1) Gv cho HS quan sát các đồ vật gần gũi với các em như hạt đậu, con gà…. GV tập cho các em nói theo mẫu câu “ Có 4 con gà thêm một là 5 con gà Thêm 1 4 NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ NGUYÊN TẮC 3: HS học môn toán bằng ngôn ngữ thứ hai sẽ hiểu bài tốt hơn khi làm phép tính trước sau đó là tìm ra cách giải. GV nên bắt đấu với những phép tính trước rồi mới đến các con số, công thức, quy trình các bước giải bài toán. Khi HS hiểu phép tính rồi thì các em sẽ dễ dàng hơn trong việc tìm ra lời giải. Vi dụ dạy bài tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số đó (SGK toán 4 ) NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ NGUYÊN TẮC 4: Những phép tính không sử dụng ngôn ngữ có thể sẽ giúp HS học tốt khi bắt đầu nội dung học mới. Những thao tác vân động cơ thể, qua các đồ vật, hình vẽ, mô hình sẽ giúp HS hứng thú học hơn và nắm bắt các khái niệm nhanh hơn. NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ LỚP A LỚP B DÙNG HÌNH VẼ HÌNH THÀNH KHÁI NIỆM “NHIỀU HƠN”,“ÍT HƠN” NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ NGUYÊN TẮC 5: HS học ngôn ngữ thứ hai cần phải được nghe, nói, viết sử dụng ngôn ngữ toán học để phát triển kiến thức về toán. GV nên tạo các cơ hội cho HS sử dụng các từ và các cụm từ để nói về các bước làm phép tính, bài tập cùng với sự trợ giúp trực quan thông qua các đồ vật . HS sẽ hình thành được công thức tính . NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ NGUYÊN TẮC 6: Bài dạy bắt đầu bằng sự liên hệ với những kiến thức đã học, đã biết để giới thiệu những kiến thức mới. Kiến thức mới được hình thành dựa trên những gì HS đã học hoặc đã biết. GV nên bắt đầu từ những gì dễ hiểu, dễ nhận biết và dần dần giới thiệu kết hợp những kiến thức, khái niệm mới cho HS. Ví dụ dạy cách lập các bảng nhân của lớp 2, lớp 3. NGUYÊN TẮC DẠY TOÁN CHO HỌC SINH DÂN TỘC THIỂU SỐ NGUYÊN TẮC 7: Học từ những kiến thức cụ thể đến những kiến thức trừu tượng. Khái niệm, kiến thức nên được trình bày từ những điều cụ thể rồi sau đó mới chuyển sang những khái niệm trừu tượng. Dạy cách tính diện tích xung quanh của hình hộp chữ nhật (SGK Toán lớp 5) Câu hỏi thảo luận: (10 phút) Anh chị hãy nêu những điều cần lưu ý khi dạy Toán cho HSDTTS? MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS TĂNG CƯỜNG SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRỰC QUAN PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRỰC QUAN GV tổ chức hướng dẫn cho HS trực tiếp hoạt động trên các phương tiện, đồ dùng dạy học, giúp HS hình thành kiến thức, kĩ năng cần thiết của môn toán. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS Vai trò và tác dụng của phương pháp dạy học trực quan Đặc điểm nhận thức của học sinh Tiểu học người dân tộc TS thiên về tính trực giác, cụ thể, trong khi tính chất của toán học thiên về trừu tượng và khái quát cao) Hình ảnh trực quan ( đồ dùng biểu diễn) + lời giảng của GV => HS dễ dàng tiếp cận và lĩnh hội kiến thức toán trừu tượng. Phương pháp sử dụng khi hình thành kiến thức mới, những nội dung có tính chất trừu tượng. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS Một số yêu cầu cơ bản khi sử dụng phương pháp trực quan Không thể thiếu phương tiện (đồ dùng) dạy học, phương tiện phù hợp với từng giai đoạn nhận thức của trẻ. - Giai đoạn 1: đồ vật thật hoặc hình ảnh… - Giai đoạn 2: sơ đồ, mô hình có tính chất tượng trưng, trừu tượng và khái quát Phương tiện phải thể hiện những dấu hiệu bản chất của các mối quan hệ Toán học Dễ làm, dễ kiếm phù hợp với điều kiện của vùng miền Tránh sử dụng hình thức, máy móc, đảm bảo tính thẩm mỹ, không cầu kỳ về hình thức, không quá loè loẹt về màu sắc, MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS Giai đoạn 1: đồ vật thật hoặc hình ảnh… MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS Sử dụng đúng lúc, đúng mức độ: tạo điểm tựa trực quan để hình thành kiến thức mới; Khi đã hình thành được kiến thức thì hạn chế dùng trực quan, hướng dẫn HS tư duy trừu tượng. Trực quan phải tăng dần mức độ trừu tượng theo cấp lớp Không tuyệt đối hóa trực quan, dùng nhiều PP khác kết hợp Một số yêu cầu cơ bản khi sử dụng phương pháp trực quan MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP GỢI MỞ - VẤN ĐÁP Phù hợp đối tượng, yêu cầu và nội dung dạy học, không khó quá hoặc dễ quá. Câu hỏi cần xác định nội dung, phù hợp mục tiêu tiết học. Có thể hỏi bằng nhiều cách khác nhau để HS tư duy năng động hiểu kiến thức từ nhiều góc độ Dự đoán trước khả năng trả lời của HS để chuẩn bị một số câu hỏi phụ Kiên trì dẫn dắt HS tìm kiến thức, suy nghĩ trả lời câu hỏi. YÊU CẦU CÂU HỎI MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP THỰC HÀNH LUYỆN TẬP GV tổ chức hướng dẫn HS thực hiện các hoạt động thực hành, để giải quyết tình huống cụ thể có liên quan tới các kiến thức và kỹ năng về môn toán => hình thành được kiến thức và kỹ năng cần thiết cho HS MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS Vai trò tác dụng, phạm vi sử dụng của phương pháp Thực hành luyện tập Đặc điểm nhận thức của học sinh DTTS mang nặng tính cụ thể, và các kiến thức, kỹ năng Toán có tính trừu tượng cao. => các kiến thức và kỹ năng Toán thường được hình thành thông qua thực hành – luyện tập. Phạm vi sử dụng phương pháp thực hành luyện tập là phổ biến ở trong các tiết dạy bài tập + ôn tập + thực hành. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS Yêu cầu khi sử dụng phương pháp thực hành - luyện tập Chuẩn bị chu đáo nội dung thực hành - luyện tập. (xác định mục tiêu, kiến thức và kỹ năng cơ bản của bài học) Phân bổ thời gian thích hợp cho các hoạt động thực hành Xác định những nội dung nào cần ưu tiên thực hành. Dự kiến nhiệm vụ thực hành cho các đối tượng Chuẩn bị các phương tiện thực hành đủ cho các học sinh… GV giám sát, kiểm tra, điều chỉnh những sai sót , tránh làm thay HS; Tạo những tình huống MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS Thực hành đo độ dài sau: bài Bảng đơn vị đo độ dài - Chuẩn bị các loại thước đo cơ bản (mét, dm, cm, mm) - Xác định các vật định đo; - Chia nhóm học sinh và phân công cụ thể tới từng cá nhân => GV cần giám sát các thao tác: đặt thước, xử lý số đo, đọc số đo, ghi số đo, báo cáo kết quả… MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS TĂNG CƯỜNG TỔ CHỨC NHÓM HỌC TẬP TƯƠNG TÁC Ý nghĩa tác dụng của tổ chức học tập theo nhóm Tạo cơ hội để HS đưa ra giải pháp, trình bày cách giải quyết, hướng suy nghĩ của mỗi cá nhân về nội dung học tập. HS tự so sánh biết được tính hợp lý, đúng đắn trong cách giải quyết, trình bày của mình và của bạn. So sánh đối chiếu với các thông tin từ bạn bè, tự điều chỉnh nhận thức MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS HÌNH THỨC CHIA NHÓM HỌC TẬP TƯƠNG TÁC Nhóm đồng đẳng (ngẫu nhiên): Chia chẵn lẻ giữa các dãy bàn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nhóm 1. 2,4,6,8,10,12 Nhóm 2. 1,3,5,7,9,11 HÌNH THỨC CHIA NHÓM HỌC TẬP TƯƠNG TÁC Nhóm kiểu vòng tròn đồng tâm Chia lớp thành cặp 2 nhóm: nhóm thực hiện đứng ở vòng trong; nhóm quan sát ngồi ở vòng ngoài. Thực hiện Tương tác Nhóm theo sở trường phân hoạch các đối tượng HS: khá, giỏi, hoặc trung bình, hoặc còn yếu HÌNH THỨC CHIA NHÓM HỌC TẬP TƯƠNG TÁC Giỏi TB khá Nhóm hỗn hợp trình độ Trên cơ sở nhóm theo trình độ, thực hiện kỹ thuật mảnh ghép để tạo thành Ngóm hỗn hợp (Giỏi + khá + TB + Y) HÌNH THỨC CHIA NHÓM HỌC TẬP TƯƠNG TÁC G+K+TB G+K+TB G+K+TB 1 3 2 MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRÒ CHƠI Ghép 8 hình tam giác thành 1 hình vuông RÈN LUYỆN KHẢ NĂNG TÁI TẠO HÌNH HỌC Mục đích Dạy toán cho HSDTTS có sự tham gia của cộng đồng. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC CHO HỌC SINH DTTS CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ QUAN TÂM THEO DÕI !