Mùa thu trong tình ca Việt

MÙA THU TRONG TÌNH CA VIỆT "Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường… Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và đầy giá lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm Nay Tôi Đi Học..." Tôi còn nhớ mãi bài "Tôi đi học" của nhà văn Thanh Tịnh hồi mới lên trung hoc đệ nhất cấp. Do đó mùa thu vẫn là đề tài được bàn tán muôn thủa bởi những nhà văn, nhà thơ hay những nhạc sĩ trong kho tàng văn chương hay âm nhạc Việt Nam . Người ta ca tụng mùa thu, bối cảnh mùa thu được dàn dựng trong những tác phẩm của họ như những không gian lá vàng rơi hay những chia ly buồn bã. Tôi yêu mùa thu từ bản chất, yêu cả những bản nhạc mùa thu. Trong khuôn khổ hạn hẹp của bài này, tôi cố gắng đưa ra một số bài tiêu biểu của những nhạc sĩ đã sáng tác những tác phẩm về mùa thu. Tôi vốn thích bản thu ca tiền chiến của nhac sĩ Đoàn Chuẩn - Từ Linh. Cuối thập niên 50 khi tôi còn học tiểu học, thầy giáo của tôi di cư từ miền Bắc vào. Ông có một tâm hồn nhạc sĩ, chính ông đã để lại trong tôi một ấn tượng thật tuyệt vời của một mùa "Thu quyến rũ": "Anh mong chờ mùa thuTrời đất kia ngả màu xanh lơĐàn bướm kia vui đùa trên muôn hoaBên những bông hồng đẹp xinhAnh mong chờ mùa thuDìu thế nhân vào chốn thiên thaiVà cánh chim ngập ngừng không muốn bayMùa thu quyến rũ anh rồi …"      Khi người ta yêu nhau thì mọi thứ đều từ thiện, người ta sẽ cho nhau tất cả, từ những tháng ngày, những tặng phẩm quý báu, cho con tim, cho nhau kỷ niệm, ... với nhạc sĩ Ngô Thụy Miên, ông cho người tình cả một bầu trời mùa thu tuyệt vời về nhạc và lời ca . Bài "Mùa thu cho em" được ra đời năm 67. Chính bài ca này đã đánh thức tôi những cái đáng yêu của một mùa thu tình ái: " Em có nghe mùa thu mưa giăng lá đổEm có nghe nai vàng hát khúc yêu đươngVà em có nghe khi mùa thu tớiMang ái ân mang tình yêu tớiEm có nghe, nghe hồn thu nóiMình yêu nhau nhé ..." Mùa Thu Cho Em Mùa thu là mùa của nỗi buồn, của chia tay, của những mối tình dang dở. Ở tuồi còn đi học, những nam sinh vẫn có những kỷ niệm đến đứng ngẩn ngơ ở cổng trường con gái như những cửa trường Gia Long, Nguyễn Bá Tòng, Sương Nguyệt Ánh hay Trưng Vương. Để rồi "Em tan trường về, mưa bay mờ mờ, anh trao vội vàng chùm hoa mới nở, ép vào cuốn vở”. Người con gái như đóa hoa hồng, hoa pensé, hoa mimosa hay hoa phượng hồng như môi em. Một nụ hôn đầu ngất ngây để rồi nhung nhớ mãi mãi về sau. Mùa Hạ đến rồi mối tình chia ly vì lý do nào đó… Để rồi khi sang mùa thu, mùa tựu trường cô gái Trưng Vương nhìn lá vàng rơi ngoài đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, theo gió heo may vi vu để nhớ đến người bạn trai xưa với nụ hôn đầu nồng nàn. Nhà thơ nữ Nguyễn Thị Lệ Thanh đã sáng tác bài thơ "Trưng Vương, khung cửa mùa thu", và nhạc sĩ Nam Lộc đã soạn thành một ca khúc ghi dấu những mối tình nhẹ nhàng, nỗi bâng khuâng, những xao xuyến của tuổi học trò: "Tim em chưa nghe rung qua một lần!Làn môi em chưa hôn ai cho thật gầnTình trần mong manh như lá me xanh Ngô ngác rơi nhanhThu giăng heo may che bóng cây lạnh nàyNgười cho em nghe câu nhớ thương từng ngày…Người mang cho em quen môi hôn ngọt mềmTình cho tim em rung những đêm lạnh lùng…Nắng vấn vương nhẹ gót chânTrưng Vương vắng xa anh rồiMùa thu đã qua một lầnChợt nghe bâng khuâng lá rơi đầy sân...” Mùa thu của những tình tự yêu đương, đã lôi cuốn người nhạc sĩ đã dùng bối cảnh thu ca như trong nhiều tác phẩm của ông về mùa thu, Phạm Anh Dũng đã tâm sự những nồng nàn, những cụm từ truyền cảm của ông qua bài "Gọi mùa thu mơ" "Anh gọi mùa thu mơMột sớm thu sương mờNai vàng đạp trên láBước từng bước xa xa...Anh gọi mùa thu mơTrời sớm sông không bờLá vàng rơi lác đácDịu dàng cơn gió bayAnh hẹn mùa thu sang... Gọi Mùa Thu Mơ (Phạm Anh Dũng) Xuân Thanh Mùa thu để chúng ta ru người tình. Khi mùa thu tới người nhạc sĩ hát khúc thu ca để dìu người yêu vào giấc điệp bình yên, Đức Huy đã ru người tình của mùa thu như sau: "Hôm mùa thu gió hát bài ca cũMùa thu lá vàng bayAnh ru em ngủBài ca dao ta vẫn hát khúc ấu thơNắng vàng ấm suối nước dệt mây thuNgập ngừng trôi giấc mơAnh ru em ngủDài cơn mê thương yêu ấyNhững ngày còn ái ân..." Còn mùa thu của Từ Công Phụng thì như thế nào? Ông ru người yêu về với mùa thu dịu dàng, du dương với những lối ru nhẹ nhàng, dấu yêu của mây ngàn bay, hãy nghe bài "Mùa thu mây ngàn": "Buồn vương mây ngàn giăng khắp lốiMùa thu bơ vơ đến bên trờiRu tóc em suối nguồnGọi hồn trong gió thu buồnNgày mai chúng mình xa nhau rồiCầm tay em nhìn sao không nói ..." Mùa Thu mây ngàn - Tuấn Ngọc & Thái Hiền Tuần rồi tôi tình cờ được nghe bài "Dáng thu", người nhạc sĩ đã âu yếm so sánh vẻ đẹp kiều diễm, đài các của mùa thu như người thiếu nữ trong những dòng nhac thu ca . Nhật Vũ đã dìu người tình qua vũ điệu Tango: "Dáng thu vơi buồn như thương nhớ aiDáng thu về đây mùa thu ơi ai có hayTa vẫn ngắm mây trờiThương về tóc buông lơiThương nhớ mãi nụ cườiBờ môi xinh như mộngTừ ngày em điĐã bao lần thu về rồi ? Dáng Thu Về Lại một tình cờ khác tôi lắng nghe tiếng đàn của một người nhạc sĩ Mai Đức Vinh bên phương trời Canada, ông cho chúng ta nghe một bản tình ca quyến luyến và nhiều vương vấn của người thiếu nữ trong giấc mơ thu của ông "Thu về hôm nao", thơ Pham Anh Dũng: ".....Này em nhé mắt nâu qua rừng thuTrong bóng thời gian nhả tiếng sương mùChiều rơi lá chín thương em hương lụaAnh nhặt thu về xây tím áng thơChiều sao hoang vắng vàng phai sắc láAnh viết tình thu trên môi em thôi ."   Một chiều thu đến để rồi Phan Bá Chúc đã làm thơ, đã phổ nhạc từ khung trời yêu thương Đà Lạt qua ca khúc thật trữ tình và đáng yêu, "Tôi có em chiều thu": "Chiều phai mây trắng trôiTrôi qua dòng đời muộn phiềnChiều nay tôi thấy em gọi nắng lênChiều thu tôi em tôi em như một tình cờ vừa đếnBàn chân em e thẹn, bàn tay em thơ dạiVội vàng con chim bé vỗ cánh bay lên caoĐời cho tôi có em trong một chiều không mong đợiĐời cho tôi có em trong thu về hương tình tớiBàn tay thôi e thẹn, bàn chân thôi thơ dạiChiều nay con chim én líu lo thương đời”     Mùa thu 75 đã làm bao nhiêu con tim điêu đứng, Ngô Thụy Miên khi ra xứ ngồi đã chia sẽ tâm tư của ông qua bài "Thu Sàigòn" như sau: "Em hỏi anh mùa thu SaigònNắng còn vương vương trên hàng phố vắngEm hỏi anh mùa thu SaigònNước mắt bây giờ có như mưa tuôn..." Thu SÀI GÒN Từ miền trung nam nước Mỹ, nhac sĩ Đỗ Duy Thụy đã bộc lộ tâm sự của ông khi mùa thu về ta.i Houston với những nhung nhớ mùa chia ly của tình yêu trong bài "Thu vàng nổi nhớ": "Theo bước chân em đi thu vàngTình ơi sao đến muộn màngNổi nhớ mang theo cung đànBuồn vương trên bao tháng nămĐời một rừng thu hoang vắngMơ em là nắng xuân sangHồn anh mộng cũ chưa tanTình theo lá thu vàng" Trong nỗi khắc khoải khôn nguôi, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã tưởng nhớ dến mùa thu năm cũ khi nhìn về người tìnhCũng vì mùa thu năm cũ vơi đầy nhung nhớ, Ngô Thụy Miên âu yếm nhìn vào ánh mắt người tình với bài "Thu trong mắt em": "Rồi một mùa thu tới cho mắt em buồn trong nắngMầu tình hôn tóc rối ru má em hồng say đắm ...Ô hay mùa Thu lại về cho mình giăng hẹn hòGọi tên nhau khi chiều đếnMây Thu vấn vương đan ngập lối điÁi ân theo hồn vút cao Vết mơ tình xõa tay mềm..." Thu Trong Mắt Em (Phạm Anh Dũng) Quỳnh Lan hát (Vinh Nguyễn" Nếu mùa thu được dùng như biểu tượng của sự ra đi hay sự chia ly để rồi dứt khoát một cuộc tình buồn não nề nào đó. Trong bối cảnh buồn của mùa thu ở vườn Luxemburg với ngập xác lá vàng rơi. Nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu đã viết bài "Mùa thu không trở lại" để nói lên nỗi sầu tan tác của ông: "Em ra đi mùa thu, mùa thu không trở lạiEm ra đi mùa thu, sương mờ giăng âm uEm ra đi mùa thu, mùa thu không còn nữaĐếm lá mùa thu, đo sầu ngập tim tôi…"  Mua Thu Khong Tro Lai - Si Phu   Cũng như sự chia ly từ mùa thu dang dỡ, người yêu sẽ tìm quên lãng mùa thu sầu úa vì tình đã chết trong lòng khi niềm cô đôn chợt đến mà nhạc sĩ Nam Lộc ghi nhận qua bài "Anh đã quên mùa thu": "Bây giờ là mùa thuChiều vắng khói sương mùHàng cây khô sầu úaHiu hắt đứng trong mưaMưa như lệ tình xưaLệ thấm mãi cho vừaLệ thương hoa phượng rũEm có nghe mùa thu ... Anh Đã Quên Mùa Thu - Nam Lộc, Tùng Giang-Tiếng hát:Dalena Mùa thu về với khung trời Paris của Cung Trầm Tưởng, nhà thơ này đã kể về chuyện tình mùa thu với nàng kiều nữ tóc nâu người địa phương bên vườn Luxemburg. Bài thơ "Mùa thu Paris" đuoc nhạc sĩ Pha.m Duy phổ thành một nhạc phẩm đã đi vào dĩ vàng của Saigon một thời xa xưa: "Mùa thu Paris, trời buốt ra điHẹn em quán nhỏ, hẹn em quán nhỏRượu rưng rưng ly đỏ tràn trề ...Mùa thu âm thầm bên vườn Lục XâmNgồi quen ghế đá, ngồi quen ghế đáKhông em buốt giá từ tâmMùa thu nơi đâu, người em mắt nâuTóc vàng sợi nhỏ, tóc vàng sợi nhỏChờ mong em chín đỏ trái sầu.."  MÙA THU PARIS   Từ một phương trời nào đó Phạm Anh Dũng âu yếm thì thầm với người em gái mắt nâu của mình bằng những lời yêu dấu để thăm chừng khi nào mùa thu của tình yêu thực sự đến. Nếu Phạm Trọng Cầu hay Trịnh Công Sơn nhìn mùa thu đi với nỗi niềm tiêu cực thì tương phản thì Phạm Anh Dũng lại nhìn mùa thu ở khía cạnh tích cực. Nào chúnh ta hãy nghe lời hát của Pha.m Anh Dũng qua bài "Mùa thu về chưa em nhỉ": "Này yêu dấu, mùa thu về chưa nhỉGọi mây trôi em thả tóc bay điHạt long lanh rơi nhạt lá thay mầuTình xanh biếc, xanh mầu đôi mắt nâu ...Này yêu dấu, mùa thu về lá đổDòng sông xanh trôi về mãi xa xôi