Phân tich bào thơ Việt bắc của tác giả Tố Hữu

VIEÄT BAÉC TOÁ HÖÕU I- Giôùi thieäu: Nhan ñeà: VB laø caên cöù CM, laø ñaàu naõo cuûa cuoäc KCCP. ÑB caùc DTVB, TNVB ñaõ c/mang, ch/chôû cho Ñ, cho CP, cho BÑ trong ~ ngaøy KC g/khoå. VB cuõng laø nôi coù ~ ch/coâng löøng laãy. HCST: Sau chieán thaéng ÑBP, thaùng 10/1945, caùc cô quan Trung öông cuûa Ñaûng vaø Chính phuû rôøi chieán khu Vieät Baéc trôû veà Haø Noäi. Nhaân söï kieän thôøi söï coù tính lòch söû aáy, TH ñaõ saùng taùc baøi thô naøy. Baøi thô laø ñænh cao cuûa thô TH, cuõng laø moät TP xuaát saéc cuûa VHVN thôøi kì KCCP. Boá cuïc: Baøi thô goàm 150 caâu chia 2 phaàn. Phaàn 1: 90 caâu ñaàu ñöôïc chia nhö sau Caâu 1 – caâu 8: Cuoäc chia tay ñaày löu luyeán Caâu 9 – caâu 20: Lôøi ngöôøi VB nhaén nhuû veà xuoâi Caâu 21 – caâu 90: Lôøi ngöôøi caùch maïng. Caâu 21-52: Nhôù caûnh vaø ngöôøi VB vôùi bao kæ nieäm trong sinh hoaït, lao ñoäng. Caâu 53-74: VB anh huøng trong chieán ñaáu. Caâu 75-90: VB, nieàm tin caùch maïng. Chuû ñeà: Ca ngôïi con ngöôøi vaø cuoäc soáng ôû chieán khu VB trong thôøi kì caùch maïng vaø KCCP gian khoå, haøo huøng, ñoàng thôøi theå hieän tình nghóa thuûy chung giöõa ngöôøi caùch maïng vaø nhaân daân VB. II- Phaân tích: Phaàn 1, phaàn ñöôïc coi laø keát tinh ngheä thuaät cuûa toaøn baøi. Vieát theo kieåu ñoái ñaùp giöõa nam vaø nöõ, phoûng theo loái haùt giao duyeân daân ca, nhaø thô duøng loái xöng hoâ thaân maät mình – ta ñeå dieãn ñaït tình caûm caùch maïng. Taâm tình keû ôû ngöôøi veà trong buoåi chia tay (caâu 1-8): Ta, mình: Tieáng goïi, caùch xöng hoâ ñaày thaân thieát, caûm meán. Ñaây laø ñaïi töø truyeàn thoáng cuûa ca dao, gôïi leân tieáng haùt giao duyeân, tình nghóa. Ta: Ngöôøi ôû laïi (ñoàng baøo VB vaø caû röøng nuùi VB) Mình: Ngöôøi veà mieàn xuoâi (caùn boä khaùng chieán) Mình – ta coù söï chuyeån hoùa, hai maø nhö moät (trong ta coù mình, trong mình coù ta, ta – mình thoáng nhaát, hoøa hôïp). Vì theá môùi coù caùch vieát “Mình ñi, mình coù nhôù mình. Mình ñi, mình laïi nhôù mình”. Duøng ta – mình trong cuoäc chia tay lòch söû naøy laø taïo cho baøi thô moät caùch noùi, caùch theå hieän taâm tình raát TH. 4 caâu ñaàu: laø lôøi öôùm hoûi aân tình cuûa VB, VB hoûi ngöôøi caùn boä khaùng chieán khi veà thuû ñoâ coù coøn nhôù ñeán ngoïn nguoàn nôi khai sinh ra phong traøo CM trong 15 naêm khoâng? “Möôøi laêm naêm aáy …”. Töø laùy thieát tha gôïi leân tình caûm gaén boù giöõa VB vaø caùn boä caùch maïng. 4 caâu tieáp: VB nhôù laïi buoåi chia tay vôùi caùn boä khaùng chieán. Caùc töø laùy thieát tha, baâng khuaâng,boàn choàn gôïi leân söï gaén boù, taâm traïng xao xuyeán bòn ròn cuûa ngöôøi ra ñi vaø ngöôøi ôû laïi. Ngheä thuaät hoaùn duï aùo chaøm chæ caùc daân toäc ôû chieán khu VB noùi leân söï bình dò, chaân tình cuûa hoï. Hình aûnh caàm tay nhau bieát noùi gì hoâm nay vôùi nhòp thô ngaäp ngöøng, noùi leân söï vaán vöông vì xuùc ñoäng khoâng theå noùi thaønh lôøi ñaõ phaûn aùnh ñuùng taâm traïng cuûa keû ñi ngöôøi ôû. Hoï khoâng noùi ñöôïc gì vôùi nhau trong luùc chia tay vì quaù ngheïn ngaøo, nhöng chính luùc naøy laø luùc hoï hieåu nhau nhieàu nhaát. Lôøi Vieät Baéc hoûi: Coù nhôù VB, coäi nguoàn queâ höông caùch maïng: Nhöõng khoâng gian, ñòa ñieåm cöù hieän daàn töø môø xa möa nguoàn, suoái luõ, maây muø laø nhöõng khoù khaên gian khoå trong ngaøy khaùng chieán, ñeán xaùc ñònh nhö moät ñieåm choát vöõng vaøng chieán khu roài daäy leân moät söùc maïnh ñaáu tranh khi khaùng Nhaät, thuôû coøn Vieät Minh, khai sinh nhöõng ñòa danh lòch söû ñöôïc lieät keâ trong nhöõng ngaøy toång khôûi nghóa giaønh chính quyeàn laø Taân Traøo, Hoàng Thaùi, maùi ñình caây ña. Coù nhôù Vieät Baéc vôùi nhöõng kæ nieäm ñaày aân tình: Nhöõng chi tieát veà cuoäc soáng vaø tình ngöôøi töø hình aûnh ñoái xöùng mieáng côm chaám muoái moái thuø naëng vai t/g cuï theå hoùa khaùi nieäm tröøu töôïng ñeå noùi leân tình ñoaøn keát, chung löng ñaáu caät, vöôït qua khoù khaên ñeå chieán thaéng keû thuø chung, quaû traùm buøi, ñoït maêng mai, maùi nhaø lau xaùm haét hiu … ñeán moái thuø hai vai chung gaùnh, nhöõng taám loøng son khoâng bao giôø phai nhaït … coù soáng maõi trong loøng ngöôøi veà hay chaêng. Ngheä thuaät nhaân hoùa, aån duï röøng nuùi nhôù ai, hình aûnh ñoái laäp haét hiu lau xaùm ñaäm ñaø loøng son noùi leân noãi buoàn vaø nhöõng tình caûm cuûa VB ngheøo vaät chaát nhöng laïi giaøu tình caûm.traùm ñeå ruïng, maêng ñeå giaø, ñieäp töø mình veà, mình ñi, coù nhôù, coøn nhôù, nhòp thô 2/2,4/4 ñeàu ñaën, tha thieát nhaén nhuû ngöôøi veà thaät truyeàn caûm. “Mình” cuõng laø “ta”, “ta” cuõng laø “mình” . Toùm laïi vôùi theå thô truyeàn thoáng daân toäc, vôùi vieäc söû duïng nhuaàn nhuyeãn saùng taïo vaø hình aûnh ñoái khaùng trong ca dao tröõ tình vôùi caëp nhaân xöng “mình – ta”, ñoaïn thô treân mieâu taû khaù thaønh coâng tình caûm tha thieát gaén boù thuûy chung cuûa nhaân daân VB vôùi ngöôøi caùn boä caùch maïng vaø chính noù cuõng laø moät trong nhöõng yeáu toá taïo neân thaéng lôïi vó ñaïi cuûa cuoäc KCCP cuûa nhaân daân ta. Coù theå noùi ñoaïn thô treân laø ñoaïn thô hay nhaát trong baøi thô “Vieät Baéc” cuûa Toá Höõu. Lôøi ngöôøi caùch maïng ñaùp: Nhôù caûnh vaø ngöôøi VB: Nhôù nhöõng hình aûnh thieân nhieân VB hieän leân vôùi nhöõng veû ñeïp ña daïng trong thôøi gian vaø khoâng gian khaùc nhau traêng leân ñaàu nuùi, naéng chieàu löng nöông, baûn khoùi cuøng söông, sôùm khuya beáp löûa (caâu 21-32) Nhôù ngöôøi VB caàn lao gian khoå ngöôøi meï naéng chaùy löng ñaày tình thöông yeâu chia ngoït seû buøi chia cuû saén luøi, baùt côm seû nöûa, chaên sui ñaép cuøng (caâu 33-36). Nhôù hình aûnh sinh hoaït cuûa caùn boä caùch maïng trong chieán khu lôùp hoïc I tôø, nhöõng giôø lieân hoan hoøa laãn sinh hoaït cuûa ngöôøi daân VB tieáng moõ röøng chieàu, chaøy ñeâm neän coái (caâu 37-42). Ñaëc bieät laø hình aûnh thieân nhieân luoân gaén boù vôùi cuoäc soáng laøm cho caûnh bôùt hoang sô, hiu haét vaø trôû neân gaàn guõi thaân thieát vôùi con ngöôøi “Ta veà …thuûy chung” (caâu 43-52) : Thieân nhieân 4 muøa maø moãi muøa coù moät veû ñeïp rieâng baèng aâm thanh, maøu saéc t/g theå hieän neùt ñeïp hoang sô nhöng höõu tình. Vaø ñeïp hôn vaãn laø con ngöôøi luoân gaén boù vôùi coâng vieäc lao ñoäng. Chính hoï ñaõ goùp phaàn vaøo thaéng lôïi cuûa cuoäc KC. Ñeïp nhaát vaø aán töôïng hôn caû ôû VB laø tình thuûy chung khoâng thay ñoåi cuûa con ngöôøi VB. Nhôù VB ñaùnh giaëc, VB anh huøng (caâu 53-74) Hình aûnh thô huøng traùng taû hình aûnh ñoaøn quaân vaø ñoaøn daân coâng vôùi veû ñeïp vöøa hieän thöïc vöøa laõng maïn laïi vöøa haøo huøng qua nhòp ñieäu doàn daäp, soâi noåi, naùo nöùc, dieäp töø, ñieäp ngöõ Ngheä thuaät ñieäp aâm rung vang, maïnh meõ: raát nhieàu aâm r, ñ trobng caùc caâu 64,65,67. Hình aûnh khoa tröông ñaày söùc maïnh böôùc chaân naùt ñaù, muoân taøn löûa bay. Mieâu taû taøi tình nhöõng cuoäc haønh quaân trong röøng ñeâm: nghe aâm vang ñaát rung – raàm raäp, thaáy aùnh saùng aùnh sao, ñoû ñuoác, taøn löûa … Lieät keâ nhöõng ñòa danh gaén lieàn vôùi thaéng lôïi treân khaép caùc maët traän: töø nhoû ñeán lôùn, töø Nam ra Baéc Hoøa Bình, Taây Baéc … vôùi khí theá haøo huøng söû thi. Nhôù VB, nieàm tin caùch maïng: Taùm caâu thô ñeïp taû cuoäc hoïp caáp cao vôùi nhieàu chi tieát, hình aûnh töôi saùng (caâu77,78). Baùc Hoà laø aùnh saùng soi ñöôøng, laø nieàm tin cuûa caû daân toäc vaø VB laø queâ höông caùch maïng (caâu 83-90). Nhôù veà VB chính laø nhôù veà coäi nguoàn, nhôù moät chaëng ñöôøng lòch söû caùch maïng . III- Keát luaän: Ñoaïn trích 90 caâu thô VB ñaäm ñaø maøu saéc daân toäc töø hình thöùc ngheä thuaät ñeán noäi dung tình caûm, ñaëc bieät laø tình caûm cuûa nhaân vaät tröõ tình. Qua gioïng ñieäu ca dao ngoït ngaøo, ñoaïn thô laø moät hoaøi nieäm. Keû ôû ngöôøi veà, ngöôøi hoûi ngöôøi ñaùp ñeàu ñaém chìm vaøo nhöõng caûm xuùc eâm aùi, trong taâm traïng xao xuyeán baâng khuaâng. Taát caû ñaõ theå hieän tình caûm ñoân haäu cuûa ngöôøi VB, aân tình thuûy chung cuûa ngöôøi caùch maïng laø khoâng phuï nghóa ñoàng baøo, khoâng queân nhöõng ngaøy khaùng chieán gian khoå. Baøi thô tieâu bieåu cho hoàn thô, phong caùch thô TH: Thô tröõ tình chính trò, ñaëc bieät söï rung ñoäng nghóa tình vôùi VB. Baøi thô nhö moät baûn tình ca veà loøng chung thuûy son saét cuûa CM ñ/v ND, cuûa ND ñ/v CM, Ñaûng vaø Baùc.