Tài liệu ôn luyện thi đại học, cao đẳng môn Địa Lý

Nội dung 7 : Chuyển dịch cơ cấu kinh tế I. Lý thuyết Chuyển dịch cơ cấu kinh tế Chuyển dịch cơ cấu lãnh thổ kinh tế Chuyển dịch cơ cấu thành phần kinh tế Chuyển dịch cơ cấu ngành Cơ cấu thành phần kinh tế cũng có sự chuyên dịch - Xu hướng + Giảm tỉ trọng của thành phần kinh tế nhà nước, nhưng vẫn giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế + Tăng tỉ trọng của thành phần kinh tế ngoài nhà nước và kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài. Cơ cấu lãnh thổ kinh tế: - Hình thành các vùng động lực phát triển kinh tế, vùng chuyên canh, khu công nghiệp tập trung, vùng chế suất qui mô lớn - Phát huy thế mạnh từng vùng dẫn tới sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phân hoá sản xuất giữa các vùng - Ba vùng kinh tế trọng điểm được hình thành * Cơ cấu ngành kinh tế đang có sự chuyển dịch - Xu hướng chuyển dịch + Giảm tỉ trọng của khu vực I + Tăng tỉ trọng khu vực II + Khu vực III có tỉ trọng khá cao nhưng chưa ổn định - Xu hướng chuyển dịch như trên là tích cực, đúng hướng, phù hợp với yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá - Tuy nhiên tốc độ chuyển dịch chậm * Trong nội bộ từng ngành: - Đối với khu vực I: + Xu hướng: * Giảm tỉ trọng ngành nông nghiệp, tăng tỉ trọng ngành thuỷ sản + Xét riêng trong nông nghiệp: Giảm tỉ trọng ngành trồng trọt, tăng tỉ trọng ngành chăn nuôi. - Đối với khu vực II: + Đa dạng hoá các ngành sản xuất, các sản phẩm + Tăng tỉ trọng của ngành công nghiệp chế biến giảm tỉ trọng của ngành công nghiệp khai thác + Cơ cấu sản phẩm cũng có sự thay đổi - Đối với khu vực III: + Các lĩnh vực liên quan đến kết cấu hạ tầng kinh tế, phát triển đô thị: có sự tăng trưởng + Nhiều loại hình dịch vụ mới ra đời II. Câu hỏi và bài tập Câu 1: Hoàn thành bảng theo mẫu sau để they rõ xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá hiện đại hoá của nước ta. Cơ cấu Xu hướng chuyển dịch Ngành kinh tế Thành phần kinh tế Lãnh thổ kinh tế Câu 2: Căn cứ vào bảng số liệu dưới đây Cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế nước ta,giai đoạn 1990-2005(%) Khu vực kinh tế 1990 1991 1995 1997 2000 2002 2005 Nông- Lâm-Ngư nghiệp 38,7 40,5 27,2 25,8 24,5 23,0 21,0 Công nghiệp - xây dựng 22,7 23,8 28,8 32,1 36,7 38,5 41,0 Dịch vụ 38,6 35,7 44,0 42,1 38,8 38,5 38,0 a. Vẽ biểu đồ thể hiện sự thay đổi cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế ở nước ta,giai đoạn 1990-2005 b. Từ biểu đồ đã vẽ, nêu nhận xét và nhận xét. Câu 3. Cho bảng số liệu sau GDP phân theo khu vực kinh tế ( đơn vị : tỉ đồng) Năm N - L - NN CN - XD DV 1990 42003 33221 56744 2000 63717 96913 113036 a. Vẽ biểu đồ thể hiện qui mô và cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế trong 2 năm 1990 và 2000 của Việt Nam b. Từ bảng số liệu và biểu đồ đã vẽ hãy rút ra nhận xét và giải thích sự thay đổi qui mô và cơ cấu đó? Câu 4: Cho bảng số liệu sau Cơ cấu tổng sản phẩm trong nước (%) Năm Ngành 1985 1990 1995 1998 Nông – lâm – ngư nghiệp 40,2 38,7 27,2 25,8 Công nghiệp - xây dung 27,3 22,7 28,8 32,5 Dịch vụ 32,5 38,6 44,0 41,7 a. Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu GDP ở nước ta trong thời kỳ 1985 – 1998 b. Qua bảng số liệu anh(chị) có nhận xét gì về sự chuyển dịch cơ cấu GDP trong thời kì nói trên Câu 5: Cho bảng số liệu Giá trị sản xuất nông nghiệp phân theo ngành của nước ta (đơn vị : tỉ đồng) Năm Ngành 1990 1995 1999 2001 2005 Trồng trọt 16393,5 66793,8 101648,0 101403,1 134754,5 Chăn nuôi 3701,0 16168,2 23773,2 25501,4 45225,6 Dịch vụ nông nghiệp 572,0 2545,6 2995,0 3273,2 3362,3 a. Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện sự thay đổi cơ cấu giá trị sản xuất nông nghiệp phân theo ngành nước ta thời kỳ 1990 – 2005 b. Nhận xét và giải thích cơ cấu giá trị sản xuất nông nghiệp trong thời kỳ nói trên.