Tài liệu phân phối chương trình THPT môn Tiếng Nga

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TÀI LIỆU PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH THPT MÔN TIẾNG NGA (DÙNG CHO CÁC CƠ QUAN QUẢN LÍ GIÁO DỤC VÀ GIÁO VIÊN, ÁP DỤNG TỪ NĂM HỌC 2009-2010) A. HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG KHUNG PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH THPT I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG Khung Phân phối chương trình (KPPCT) này áp dụng cho các lớp cấp THPT từ năm học 2008-2009, gồm 2 phần: (A) Hướng dẫn sử dụng KPPCT; (B) Khung PPCT. 1. Về khung Phân phối chương trình KPPCT quy định thời lượng dạy học cho từng phần của chương trình (chương, phần, bài học, môđun, chủ đề,...), trong đó có thời lượng dành cho luyện tập, bài tập, ôn tập, thí nghiệm, thực hành và thời lượng tiến hành kiểm tra định kì tương ứng với các phần đó. Thời lượng nói trên quy định tại KPPCT áp dụng trong trường hợp học 1 buổi/ngày (thời lượng dành cho kiểm tra là không thay đổi, thời lượng dành cho các hoạt động khác là quy định tối thiểu). Tiến độ thực hiện chương trình khi kết thúc học kì I và kết thúc năm học được quy định thống nhất cho tất cả các trường THPT trong cả nước. Căn cứ KPPCT, các Sở GDĐT cụ thể hoá thành PPCT chi tiết, bao gồm cả chủ đề tự chọn nâng cao (nếu có) cho phù hợp với địa phương, áp dụng chung cho các trường THPT thuộc quyền quản lí. Các trường THPT có điều kiện bố trí GV và kinh phí chi trả giờ dạy vượt định mức (trong đó có các trường học nhiều hơn 6 buổi/tuần), có thể đề nghị để Sở GDĐT phê chuẩn điều chỉnh PPCT tăng thời lượng dạy học cho phù hợp (lãnh đạo Sở GDĐT phê duyệt, kí tên, đóng dấu). 2. Về Phân phối chương trình dạy học tự chọn a) Môn học tự chọn nâng cao (NC) của ban Cơ bản có thể thực hiện bằng 1 trong 2 cách: Sử dụng SGK nâng cao hoặc sử dụng SGK biên soạn theo chương trình chuẩn kết hợp với chủ đề tự chọn nâng cao (CĐNC) của môn học đó. CĐNC của 8 môn phân hóa chỉ dùng cho ban Cơ bản. Thời lượng dạy học CĐNC của môn học là khoảng chênh lệch giữa thời lượng dành cho chương trình chuẩn và chương trình nâng cao môn học đó trong Kế hoạch giáo dục THPT. Các Sở GDĐT quy định cụ thể PPCT dạy học các CĐNC cho phù hợp với mạch kiến thức của SGKC môn học đó. Tài liệu CĐNC sử dụng cho cả GV và học sinh. b) Dạy học chủ đề tự chọn bám sát (CĐBS) là để ôn tập, hệ thống hóa, khắc sâu kiến thức, kĩ năng, không bổ sung kiến thức nâng cao mới. Hiệu trưởng các trường THPT lập Kế hoạch dạy học CĐBS (chọn môn học, ấn định số tiết/tuần cho từng môn, tên bài dạy) cho từng lớp, ổn định trong từng học kì trên cơ sở đề nghị của các tổ trưởng chuyên môn và GV chủ nhiệm lớp. Bộ GDĐT ban hành tài liệu CĐBS lớp 10, dùng cho GV để tham khảo, không ban hành tài liệu CĐBS lớp 11, 12. GV chuẩn bị kế hoạch bài giảng CĐBS với sự hỗ trợ của tổ chuyên môn. c) Việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập CĐNC, CĐBS các môn học thực hiện theo quy định tại Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS và học sinh THPT của Bộ GDĐT. Lưu ý: Các bài dạy CĐNC, CĐBS bố trí trong các chương như các bài khác, có thể có điểm kiểm tra dưới 1 tiết riêng nhưng không có điểm kiểm tra 1 tiết riêng, điểm CĐNC, CĐBS môn học nào tính cho môn học đó. 3. Thực hiện các hoạt động giáo dục a) Phân công GV thực hiện các Hoạt động giáo dục: Trong KHGD quy định tại CTGDPT do Bộ GDĐT ban hành, các hoạt động giáo dục đã được quy định thời lượng với số tiết học cụ thể như các môn học. Đối với GV được phân công thực hiện Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (HĐGDNGLL) và Hoạt động giáo dục hướng nghiệp (HĐGDHN) được tính giờ dạy học như các môn học; việc tham gia điều hành HĐGD tập thể (chào cờ đầu tuần và sinh hoạt lớp cuối tuần) là thuộc nhiệm vụ quản lý của Ban Giám hiệu và GV chủ nhiệm lớp, không tính là giờ dạy học. b) Thực hiện tích hợp giữa HĐGDNGLL, HĐGDHN, môn Công nghệ: - HĐGDNGLL: Thực hiện đủ các chủ đề quy định cho mỗi tháng, với thời lượng 2 tiết/tháng và tích hợp nội dung HĐGDNGLL sang môn GDCD như sau: + Lớp 10, ở chủ đề về đạo đức; + Lớp 11, các chủ đề về kinh tế và chính trị - xã hội; + Lớp 12, ở các chủ đề về pháp luật. Đưa nội dung giáo dục về Công ước Quyền trẻ em của Liên Hợp quốc vào HĐGDNGLL ở lớp 10 và tổ chức các hoạt động hưởng ứng phong trào "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ GDĐT phát động. - HĐGDHN: Các lớp 10, 11, 12: Điều chỉnh thời lượng HĐGDHN thành 9 tiết/năm học sau khi tích hợp đưa sang giảng dạy ở môn Công nghệ (phần “Tạo lập doanh nghiệp” lớp 10) và tích hợp đưa sang HĐGDNGLL (do GV môn Công nghệ, GV HĐGDNGLL thực hiện) ở 3 chủ đề sau đây: + “Thanh niên với vấn đề lập nghiệp”, chủ đề tháng 3; + "Thanh niên với học tập, rèn luyện vì sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước", chủ đề tháng 9; + "Thanh niên với xây dựng và bảo vệ Tổ quốc", chủ đề tháng 12. Nội dung tích hợp do Sở GDĐT hướng dẫn hoặc uỷ quyền cho các trường THPT hướng dẫn GV thực hiện cho sát thực tiễn địa phương. Cần hướng dẫn học sinh lựa chọn con đường học lên sau THPT (ĐH, CĐ, TCCN, học nghề) hoặc đi vào cuộc sống lao động. Về phương pháp tổ chức thực hiện HĐGDHN, có thể riêng theo lớp hoặc theo khối lớp; có thể giao cho GV hoặc mời các chuyên gia, nhà quản lý kinh tế, quản lý doanh nghiệp giảng dạy. c) HĐGD nghề phổ thông: Nơi có đủ GV đúng chuyên môn, đủ CSVC phải thực hiện HĐGDNPT ở lớp 11, tổ chức thi và cấp chứng chỉ GDNPT sau khi hoàn thành chương trình 105 tiết đạt yêu cầu trở lên; nơi chưa đủ GV đào tạo đúng chuyên môn, chưa đủ CSVC có thể chưa thực hiện chương trình HĐGDNPT nhưng phải khẩn trương khắc phục, không để kéo dài. Các vấn đề cụ thể khác về HĐGDNPT, thực hiện theo hướng dẫn tại công văn số 8608/BGDĐT-GDTrH ngày 16/8/2007 của Bộ GDĐT. 4. Đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra, đánh giá a) Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học (PPDH): - Những yêu cầu quan trọng trong đổi mới PPDH là: + Phát huy tính tích cực, hứng thú trong học tập của học sinh và vai trò chủ đạo của GV; + Thiết kế bài giảng khoa học, sắp xếp hợp lý hoạt động của GV và học sinh, thiết kế hệ thống câu hỏi hợp lý, tập trung vào trọng tâm, tránh nặng nề quá tải (nhất là đối với bài dài, bài khó, nhiều kiến thức mới); bồi dưỡng năng lực độc lập suy nghĩ, vận dụng sáng tạo kiến thức đã học, tránh thiên về ghi nhớ máy móc không nắm vững bản chất; + Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, khuyến khích sử dụng hợp lý công nghệ thông tin, sử dụng các phương tiện nghe nhìn, thực hiện đầy đủ thí nghiệm, thực hành, liên hệ thực tế trong giảng dạy phù hợp với nội dung từng bài học; + GV sử dụng ngôn ngữ chuẩn xác, trong sáng, sinh động, dễ hiểu, tác phong thân thiện, khuyến khích, động viên học sinh học tập, tổ chức hợp lý cho học sinh làm việc cá nhân và theo nhóm; + Dạy học sát đối tượng, coi trọng bồi dưỡng học sinh khá giỏi và giúp đỡ học sinh học lực yếu kém. - Đối với các môn học như: Mĩ thuật, Âm nhạc (THCS), Thể dục (THCS, THPT) cần coi trọng truyền thụ kiến thức, hình thành kỹ năng, bồi dưỡng hứng thú học tập, không quá thiên về đánh giá thành tích theo yêu cầu đào tạo chuyên ngành hoạ sỹ, nhạc sỹ, vận động viên. - Tăng cường chỉ đạo đổi mới PPDH thông qua công tác bồi dưỡng GV và dự giờ thăm lớp của GV, tổ chức rút kinh nghiệm giảng dạy ở các tổ chuyên môn, hội thảo cấp trường, cụm trường, địa phương, hội thi GV giỏi các cấp. b) Đổi mới kiểm tra, đánh giá (KTĐG): - Những yêu cầu quan trọng trong đổi mới KTĐG là: + GV đánh giá sát đúng trình độ học sinh với thái độ khách quan, công minh và hướng dẫn học sinh biết tự đánh giá năng lực của mình; + Trong quá trình dạy học, cần kết hợp một cách hợp lý hình thức tự luận với hình thức trắc nghiệm khách quan trong KTĐG kết quả học tập của học sinh, chuẩn bị tốt cho việc đổi mới các kỳ thi theo chủ trương của Bộ GDĐT. + Thực hiện đúng quy định của Quy chế Đánh giá, xếp loại học sinh THCS, học sinh THPT do Bộ GDĐT ban hành, tiến hành đủ số lần kiểm tra thường xuyên, kiểm tra định kỳ, kiểm tra học kỳ cả lý thuyết và thực hành. - Đổi mới đánh giá các môn Mĩ thuật, Âm nhạc (THCS), Thể dục (THCS, THPT): Đánh giá bằng điểm hoặc bằng nhận xét kết quả học tập theo quy định tại Quy chế Đánh giá, xếp loại học sinh THCS, học sinh THPT. c) Đối với một số môn như: Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân, cần coi trọng đổi mới PPDH, đổi mới KTĐG theo hướng hạn chế chỉ ghi nhớ máy móc, không nắm vững kiến thức, kỹ năng môn học. Trong quá trình dạy học, cần từng bước đổi mới KTĐG bằng cách nêu vấn đề mở, đòi hỏi học sinh phải vận dụng tổng hợp kiến thức, kỹ năng và biểu đạt chính kiến của bản thân. d) Từ năm học 2008-2009, tập trung chỉ đạo đánh giá sâu hiệu quả dạy học của môn Giáo dục công dân để tiếp tục đổi mới PPDH, KTĐG nhằm nâng cao chất lượng môn học này (có hướng dẫn riêng). 5. Thực hiện các nội dung giáo dục địa phương (hướng dẫn tại công văn số 5977/BGDĐT-GDTrH ngày 07/7/2008) II. NHỮNG VẤN ĐỀ CỤ THỂ CỦA MÔN TIẾNG NGA Thực hiện kế hoạch giáo dục Từ năm học 2008-2009, Bộ GDĐT ban hành KPPCT, trong đó quy định thời lượng theo các bài, các tiết ôn tập và kiểm tra. Các Sở GDĐT căn cứ KPPCT của Bộ GDĐT để phân phối chương trình chi tiết cho từng bài. Mỗi năm học có 37 tuần thực học, môn Tiếng Nga có 105 tiết đối với tất cả các lớp. Cần thực hiện đúng quy định về số bài dạy, số tiết ôn tập và kiểm tra tại KPPCT. Chương trình môn Tiếng Nga lớp 10 và 11 gồm có 30 bài, sau 4 bài có 1 bài ôn tập và kiểm tra. Lớp 12 có 15 bài, sau 4 bài có 1 bài ôn tập và sau 2 hoặc 3 bài có 1 bài kiểm tra. Sau mỗi bài kiểm tra 1 tiết cũng như học kỳ, GV dành thời gian chữa bài cho học sinh. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học 2.1. Đối với GV - Phát huy tính tích cực, hứng thú trong học tập của học sinh và vai trò chủ đạo của GV. - Kết hợp hài hoà giữa kỹ năng giao tiếp và tính hệ thống của ngôn ngữ theo hướng tăng cường rèn luyện kỹ năng giao tiếp, chú trọng các hoạt động hệ thống hoá kiến thức ngôn ngữ. Việc truyền thụ kiến thức và rèn luyện kỹ năng phải tiến hành đồng thời với việc cung cấp các thông tin văn hoá, xã hội ... cho học sinh. - Tạo các điều kiện giao tiếp thuận lợi cho học sinh, khuyến khích học sinh tham gia giao tiếp. - Điều khiển học sinh làm việc theo nhóm. - Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, khuyến khích sử dụng hợp lý giáo án điện tử, sử dụng các thiết bị, đồ dùng dạy học như tranh ảnh, đồ vật thật, máy cát-xét, băng nghe, băng hình, máy chiếu... - Dạy học sát đối tượng, coi trọng bồi dưỡng học sinh khá giỏi và giúp đỡ học sinh học lực yếu kém. 2.2. Đối với học sinh - Tích cực rèn luyện giao tiếp, chủ động trong học tập. - Tích cực làm việc cá nhân, theo cặp và theo nhóm. Đổi mới kiểm tra, đánh giá 3.1. Định hướng chung về kiểm tra, đánh giá - Căn cứ chuẩn kiến thức, kỹ năng của Chương trình làm cơ sở để kiểm tra, đánh giá (KTĐG) kết quả học tập của học sinh. Đảm bảo tính khách quan, thống nhất giữa mục tiêu đào tạo, giảng dạy với việc KTĐG. - Việc đổi mới phương pháp KTĐG môn Tiếng Nga THPT nhằm đánh giá chính xác và khách quan kết quả học tập của học sinh trong quá trình và sau từng giai đoạn học tập. KTĐG phải cho phép biết được việc học tập của học sinh có đạt được mục tiêu đề ra hay không và đạt được trong chừng mực nào để trên cơ sở đó giúp GV điều chỉnh, thích ứng kịp thời phương pháp dạy và học sinh điều chỉnh phương pháp học theo chương trình và SGK Tiếng Nga THPT. Các nội dung KTĐG cần căn cứ vào các nội dung dạy và học, tuy nhiên thời lượng hạn chế của bài kiểm tra chỉ cho phép lựa chọn một số nội dung chính để kiểm tra. 3.2. Những yêu cầu cụ thể về đổi mới KTĐG môn Tiếng Nga THPT - GV đánh giá sát trình độ của học sinh với thái độ khách quan, công minh và hướng dẫn học sinh biết tự đánh giá năng lực của mình. - Yêu cầu về kiến thức và kỹ năng của các bài kiểm tra cần căn cứ vào thời điểm kiểm tra, nội dung CT-SGK và các yêu cầu cần đạt về kiến thức và kỹ năng cho mỗi lớp được quy định trong Chương trình GDPT môn Tiếng Nga cấp THPT. - Kết hợp kiểm tra thường xuyên (kiểm tra miệng, kiểm tra 15 phút) và kiểm tra định kỳ (kiểm tra 1 tiết, kiểm tra học kỳ). Thời điểm kiểm tra định kỳ đã được ấn định trong KPPCT. - Kiểm tra đánh giá toàn diện các kỹ năng giao tiếp (nghe, nói, đọc, viết) và kiến thức ngôn ngữ trên cơ sở các chủ điểm, nội dung, yêu cầu cần đạt quy định trong chương trình và được thể hiện trong SGK. - Kết hợp một cách hợp lý hình thức tự luận với trắc nghiệm khách quan trong KTĐG kết quả học tập của học sinh, chuẩn bị tốt cho việc đổi mới các kỳ thi theo chủ trương của Bộ GDĐT. B. KHUNG PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH LỚP 10 Cả năm: 37 tuần (105 tiết) Học kì I: 19 tuần (54 tiết) Học kì II: 18 tuần (51 tiết) HỌC KÌ I Bài Nội dung Số tiết Hướng dẫn học / kiểm tra 1 Урок 1 3 Урок 2 3 Урок 3 3 Урок 4 3 Урок 5 (Повторительный) 3 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 6 3 Урок 7 3 Урок 8 3 Урок 9 3 Урок 10 (Повторительный) 3 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 11 3 Урок 12 3 Урок 13 3 Урок 14 3 Урок 15 (Повторительный) 3 Ôn tập và kiểm tra HKI 4 54 HỌC KÌ II Bài Nội dung Số tiết Урок 16 3 Урок 17 3 Урок 18 3 Урок 19 3 Урок 20 (Повторительный) 3 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 21 3 Урок 22 3 Урок 23 3 Урок 24 3 Урок 25 (Повторительный) 3 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 26 3 Урок 27 3 Урок 28 3 Урок 29 3 Урок 30 (Повторительный) 3 Ôn tập và kiểm tra HKII 2 51 LỚP 11 Cả năm: 37 tuần (105 tiết) Học kì I: 19 tuần (54 tiết) Học kì II: 18 tuần (51 tiết) HỌC KÌ I Bài Nội dung Số tiết Hướng dẫn học / kiểm tra 1 Урок 1 3 Урок 2 3 Урок 3 3 Урок 4 3 Урок 5 (Повторительный) 3 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 6 3 Урок 7 3 Урок 8 3 Урок 9 3 Урок 10 (Повторительный) 3 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 11 3 Урок 12 3 Урок 13 3 Урок 14 3 Урок 15 (Повторительный) 3 Ôn tập và kiểm tra HKI 4 54 HỌC KÌ II Bài Nội dung Số tiết Урок 16 3 Урок 17 3 Урок 18 3 Урок 19 3 Урок 20 (Повторительный) 3 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 21 3 Урок 22 3 Урок 23 3 Урок 24 3 Урок 25 (Повторительный) 3 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 26 3 Урок 27 3 Урок 28 3 Урок 29 3 Урок 30 (Повторительный) 3 Ôn tập và kiểm tra HKII 2 51 LỚP 12 Cả năm: 37 tuần (105 tiết) Học kì I: 19 tuần (54 tiết) Học kì II: 18 tuần (51 tiết) HỌC KÌ I Bài Nội dung Số tiết Hướng dẫn học / kiểm tra 1 Урок 1 6 Урок 2 6 Ôn tập 2 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 3 6 Урок 4 6 Урок 5 (Повторительный) 4 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 6 6 Урок 7 6 Урок 8 3 Ôn tập và kiểm tra HKI 4 54 HỌC KÌ II Bài Nội dung Số tiết Урок 8 3 Урок 9 6 Урок 10 (Повторительный) 4 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 11 6 Урок 12 6 Ôn tập 2 Kiểm tra và chữa bài kiểm tra 2 Урок 13 6 Урок 14 6 Урок 15 (Повторительный) 4 Ôn tập và kiểm tra HKII 4 51