Tiết: 8, 9: Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh (1890 - 1969)

V¨n häc sö Ngµy so¹n: TiÕt: 8,9 NguyÔn ¸i quèc Hå chÝ minh (1890 - 1969) a. Môc ®Ých yªu cÇu: Gióp HS: - HiÓu ®­îc quan ®iÓm s¸ng t¸c v¨n häc cña HCM. - N¾m v÷ng sù nghiÖp v¨n häc cña HCM. - HiÓu ®­îc phong c¸ch nghÖ thuËt cña HCM. Tõ ®ã ph©n tÝch ®­îc biÓu hiÖn cña phong c¸ch nghÖ thuËt ë c¸c t¸c phÈm cô thÓ. B. ph­¬ng ph¸p: - §äc - hiÓu - §µm tho¹i. - Ph©n tÝch - kh¸i qu¸t. c. KÕ ho¹ch bµi d¹y: * Bµi cò: * Bµi míi: I. §«i nÐt vÒ tiÓu sö: - Em h·y tãm t¾t tiÓu sö Hå ChÝ Minh? - XuÊt th©n: gia ®×nh nhµ Nho yªu n­íc. - 1911: ra ®i t×m ®­êng cøu n­íc ® tham gia phong trµo yªu n­íc ë Ph¸p, s¸ng l©p §CS Ph¸p. - 1941: vÒ n­íc - l·nh ®¹o phong trµo CM ViÖt Nam. - 1945: §äc tuyªn ng«n ®éc lËp - ®­îc bÇu lµm chñ tÞch n­íc VNDCCH. - §­îc suy t«n: + Anh hïng gi¶i phãng d©n téc VN. + Nhµ v¨n ho¸ lín. ® §Ó l¹i mét sù nghiÖp c¸ch m¹ng lín lao, trong ®ã cã sù nghiÖp v¨n häc. II. Quan ®iÓm s¸ng t¸c: - T×m hiÓu quan ®iÓm s¸ng t¸c cña HCM? - ThÕ nµo lµ chÊt "thÐp"? GV ph©n tÝch thªm mét sè vÝ dô ®Ó HS hiÓu thÕ nµo lµ chÊt "thÐp". - VÝ dô: "Vi hµnh". ViÕt cho ®èi tuîng nµo? §Ó lµm g×?... GV h­íng dÉn HS lÊy vÝ dô chøng minh. 1. Xem v¨n nghÖ (s¸ng t¸c v¨n häc) lµ mét ho¹t ®éng tinh thÇn phong phó vµ phôc vô cã hiÖu qu¶ cho sù nghiÖp CM. Nhµ v¨n ph¶i gãp phÇn ®Êu tranh vµ ph¸t triÓn x· héi. Th¬ x­a yªu c¶nh thiªn nhiªn ®Ñp M©y, giã, tr¨ng, hoa, tuyÕt, nói, s«ng. Nay ë trong th¬ nªn cã thÐp Nhµ th¬ còng ph¶i biÕt xung phong. ® Ph¶i cã chÊt "thÐp": xu h­íng c¸ch m¹ng vµ tiÕn bé vÒ t­ t­ëng, c¶m høng ®Êu tranh x· héi tÝch cùc. - §©y lµ quan ®iÓm tiÕp nèi c¸c quan ®iÓm truyÒn thèng nh­ng ®­îc ph¸t triÓn n©ng cao ë thêi ®¹i míi: "V¨n häc chuyªn chó ë con ng­êi" (NguyÔn V¨n Siªu); "Chë bao nhiªu ®¹o thuyÒn kh«ng kh¼m..."(NguyÔn §×nh ChiÓu)... 2. §Æc biÖt chó ý ®Õn ®èi t­îng th­ëng thøc: quÇn chóng. - Kinh nghiÖm s¸ng t¸c: "ViÕt cho ai?", "ViÕt ®Ó lµm g×?", "ViÕt nh­ thÕ nµo?". 3. Quan niÖm t¸c phÈm v¨n ch­¬ng ph¶i cã tÝnh ch©n thËt. - T¸c phÈm ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc hiÖn thùc phong phó cña CM, ph¶i kÞp thêi cæ vò CM. - H×nh thøc t¸c phÈm ph¶i trong s¸ng, ng«n ng÷ chän läc. IIi. Sù nghiÖp v¨n häc cña NguyÔn ¸i Quèc - Hå ChÝ Minh: 1. V¨n chÝnh luËn: - Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña NAQ bao gåm nh÷ng thÓ lo¹i nµo? - KÓ tªn c¸c t¸c phÈm tiªu biÓu cña NAQ thuéc thÓ v¨n chÝnh luËn? Nªu ®Æc ®iÓm cña nh÷ng t¸c phÈm nµy? - T¸c phÈm: + C¸c bµi v¨n ®¨ng trªn c¸c b¸o: Ng­êi cïng khæ, Nh©n ®¹o, §êi sèng thî thuyÒn... + B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p. + Tuyªn ng«n ®éc lËp. - §Æc ®iÓm: + Môc ®Ých: . tÊn c«ng kÎ thï. . thÓ hiÖn nh÷ng nhiÖm vô CM. ® ®Êu tranh chÝnh trÞ. Cô thÓ: . Mét sè bµi b¸o tè c¸o chÝnh s¸ch thuéc ®Þa tµn b¹o cña thùc d©n Ph¸p. . Ph¶n ¸nh nçi ®au khæ cïng cùc cña ng­êi d©n trong "B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p". . "Tuyªn ng«n ®éc lËp": quyÒn tù do ®éc lËp vµ kh¸t väng tù do, ®éc lËp. + TÝnh lËp luËn chÆt chÏ, s¾c s¶o, cã tÝnh thuyÕt phôc cao. 2. TruyÖn vµ ký: - KÓ tªn c¸c t¸c phÈm thuéc thÓ lo¹i truyÖn vµ ký cña NAQ? - §Æc ®iÓm truyÖn vµ ký cña NAQ? - T¸c phÈm: TËp "TruyÖn vµ ký"; "Lêi than v·n cña bµ Tr­ng Tr¾c"; "Vi hµnh"; "Nh÷ng trß lè hay lµ Varen vµ Phan Béi Ch©u"... - §Æc ®iÓm: + C« ®éng, hµm sóc, cèt truyÖn ®éc ®¸o, kÕt cÊu s¸ng t¹o, ý t­ëng th©m thuý, kÝn ®¸o, h×nh t­îng giµu chÊt trÝ tuÖ, hiÖn ®¹i. + KÕt hîp lèi kÓ chuyÖn truyÒn thèng vµ lèi kÓ chuyÖn míi mÎ cña v¨n xu«i ph­¬ng T©y. + Dùa trªn c©u chuyÖn cã thËt, h­ cÊu, t¸i t¹o víi ®Çy dông ý nghÖ thuËt. 3. Th¬ ca: - Nªu t¸c phÈm? - Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm th¬ ca HCM? - T¸c phÈm: 3 tËp th¬: + NhËt ký trong tï. + Th¬ Hå ChÝ Minh. + Th¬ ch÷ H¸n Hå ChÝ Minh. - §Æc ®iÓm: * NhËt ký trong tï: + Ph¶n ¸nh t©m hån vµ nh©n c¸ch cao ®Ñp cña ng­êi chiÕn sÜ CM trong hoµn c¶nh thö th¸ch nÆng nÒ. Bé mÆt tµn b¹o cña nhµ tï - søc m¹nh ý chÝ (lý t­ëng chiÕn ®Êu, lßng yªu n­íc, th­¬ng d©n, t­ t­ëng l¹c quan). + Chøa chan tinh thÇn nh©n ®¹o: Sù c¶m th­¬ng tr­íc nh÷ng c¶nh ®êi lam lò ® chñ nghÜa nh©n ®¹o giai cÊp v« s¶n. + Sù s¸ng t¹o trong tø th¬, h×nh ¶nh th¬. * Th¬ tr­íc vµ sau CM: + Gîi l¹i ch©n thùc hiÖn thùc CM. + Lßng yªu n­íc. + §éng viªn, ngîi ca søc m¹nh qu©n d©n. Iv. Vµi nÐt vÒ phong c¸ch nghÖ thuËt: - HS ®äc kü phÇn nµy trong SGK. Cã lÊy vÝ dô chøng minh c¸c ®Æc ®iÓm vÒ phong c¸ch nghÖ thuËt cña v¨n ch­¬ng HCM. - KÕt hîp s©u s¾c mèi quan hÖ chÝnh trÞ vµ v¨n häc, t­ t­ëng vµ nghÖ thuËt, truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i. - Mçi lo¹i h×nh v¨n häc cã phong c¸ch riªng, ®éc ®¸o, hÊp dÉn: + V¨n chÝnh luËn: t­ duy s¾c s¶o, giµu tri thøc v¨n ho¸, g¾n lý luËn víi thùc tiÔn, nhiÒu ph­¬ng thøc thÓ hiÖn. (Chøng minh: Tuyªn ng«n ®éc lËp) + TruyÖn vµ ký: chÊt trÝ tuÖ vµ tÝnh hiÖn ®¹i. + Th¬ ca: s¸ng t¹o ®a d¹ng, ®Ëm mµu s¾c cæ ®iÓm ph­¬ng §«ng, ®¹t chuÈn mùc cao vÒ nghÖ thuËt. * Cñng cè: - HiÓu vÒ sù nghiÖp v¨n häc, quan ®iÓm s¸ng t¸c vµ phong c¸ch nghÖ thuËt cña NguyÔn ¸i Quèc. * DÆn dß: - T×m ®äc thªm t­ liÖu vÒ NguyÔn ¸i Quèc. - ChuÈn bÞ gi¶ng v¨n: Vi hµnh (NguyÔn ¸i Quèc).