Tìm hiểu về thơ hiện đại học kỳ I

 Tác giả: ĐINH THÁI THUẬN CẤP 2-3 LONG PHÚ TAM BÌNH- VĨNH LONGPhần thơ HK I 1. Tác giả:  sinh năm 1926, mất 2007, tên thật Trần Đình Đắc, quê: Can Lộc - Hà Tĩnh.- Ông chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân đội trong hai cuộc kháng chiến chống Mỹ và chống Pháp. Được nhà nước trao tặng giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật năm 2000.2.Tác phẩm: Sáng tác năm Chính Hữu 1948. Đồng chí 3. Bố cục: 3 phần - 7 câu đầu. - 10 câu giữa. - 3 câu cuối. 4. Nội dung: - Cơ sở tạo nên tình đồng chí cao đẹp.- Những biểu hiện của tình đồng chí trong chiến đấu gian khổ. Hình ảnh "Đầu súng trăng treo": vừa có ý nghĩa tả thực, mà ảo, có tính biểu trưng của tình đồng đội và tâm hồn lãng mạn của người chiến sĩ. Phút giây xuất thần ấy làm tâm hồn người lính lạc quan thêm tin tưởng vào cuộc chiến đấu và mơ ước đến tương lai hoà bình. Chất thép và chất tình hoà quyện trong tâm tưởng đột phá thành hình tượng thơ đầy sáng tạo của Chính Hữu tạo cảnh ảo mà thật. 5-Ý nghĩa nhan đề “Đồng chí”: Người có cùng chí hướng lí tưởng. Người ở cung một đơn vị đoàn thể chính trị hay một tổ chức cách mạng thường gọi nhau là “đồng chí”. Từ sau Cách mạng tháng tám 1945, “đồng chí” thành từ xưng hô quen thuộc trong các cơ quan, đoàn thể, đơn vị bộ đội. 1. Cô sôû cuûa tình ñoàng chí: - Hình aûnh soùng ñoâi Anh vaø toâi . - Thaønh ngöõ: “Nước…chua, đất…đá” -“Suùng beân suùng”: chung haønh ñoäng. -“ñaàu saùt beân ñaàu”:chung lyù töôûng. ->taû thöïc vöøa mang yù nghóa töôïng tröng. -“ñeâm reùt chung chaên”: gaén boù thaân thieát. - “ Ñoàng chí”: + Teân goïi cuûa moät moái quan heä yù nghóa thôøi ñaïi, coù yù nghóa thieâng lieâng. + Laø söï keát tinh cuûa moïi caûm xuùc tình caûm (tình baïn tình ngöôøi). =>Keát thuùc ñoaïn thô vaø môû ñaàu cho maïch thô môùi . 2. Tình ñoàng chí giaûn dò saâu saéc ñöôïc bieåu hieän: Ruộng, nương, gian nhà giếng nước, gốc đa: thaáu hieåu hoaøn caûnh, taâm tö cuûa nhau. - Theo tieáng goïi toå quoác hoï ñeå laïi queâ nhaø bieát bao löu luyeán: giếng nước, gốc đa-> ẩn dụ. - Chia seû gian lao thieáu thoán cuûa ñôøi lính, cuûa ñaát nöôùc “aùo raùch, quaàn vaù, khoâng giaøy, nuï cöôøi buoát giaù, soát run ngöôøi…”-> đoàn kết. - Caâu thô ñoái xöùng nhau töøng caëp. =>Tình caûm gaén boù saâu naëng ñoäng vieân tieáp theâm söùc maïnh vöôït qua gian khoå. 3. Böùc chaân dung veà tình ñoàng chí: + Đeâm giaù reùt, röøng hoang vu, saùt beân nhau: tö theá chủ ñoäng chôø giaëc tôùi. + Bieåu töôïng ñeïp anh hùng. + Hình ảnh hieän thöïc vaø laõng maïn. =>Hình aûnh anh boä ñoäi cuï Hoà thôøi kì khaùng chieán choáng Phaùp: Bình dò maø cao caû, saún saøng hy sinh caùi rieâng tö vì caùi chung. Ñeïp nhaát ôû hoï laø tình ñoàng ñoäi. Toång keát: Nghệ thuật: Hình aûnh gaàn guõi, giaûn dò, chaân thöïc. Nội dung: Ca ngôïi veû ñeïp cuûa tình ñoàng chí xuất thân từ người nông dân nghèo, khó khăn. Theo em, vì sao tác giả đặt tên cho bài thơ về tình đồng đội của những người lính là “Đồng chí”? Chép thuộc lòng khổ thơ cuối. Gợi ý - Đó là tên một tình cảm mới, đặc biệt xuất hiện và phổ biến trong những năm cách mạng và kháng chiến. - Đó là cách xưng hô phổ biến của những người lính, công nhân, cán bộ từ sau Cách mạng. - Đó là biểu tượng của tình cảm cách mạng, của con người cách mạng trong thời đại mới. 1.Tác giả: (1941 – 2007) nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Sáng tác thơ của ông thời kỳ này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ ở tuyến đường Trường Sơn. 2. Tác phẩm: là 1 trong những bài thơ đạt giải nhất văn nghệ 1969 và được in trong tập thơ Phạm Tiến Duật Vầng trăng-Quầng lửa. Bài thơ về tiểu đội xe không kính. 1. Hình aûnh nhöõng chieác xe khoâng kính: - Mieâu taû hieän thöïc: nhöõng chieác xe traàn truïi, khoâng ñeøn, khoâng kính, khoâng mui, thuøng xe bò xöôùt-> baêng ra chieán tröôøng. - Nguyeân nhaân: nom giaät, bom rôi->hieän thöïc. - Gioïng vaên xuoâi thaûn nhieân keát hôïp neùt ngang taøng tinh nghòch. =>Hình töôïng thô ñoäc ñaùo phaûn aùnh hieän thöïc chieán ñaáu. 2- Hình aûnh nhöõng chieán só laùi xe: - “Ung dung. . .nhìn ñaát, nhìn trôøi, nhìn thaúng”->tö theá hieân ngang, tinh thaàn duõng caûm baát chaáp khoù khaên nguy hieåm. - “Khoâng coù kính öø thì coù buïi, khoâng coù kính öø thì öôùt aùo, chöa caàn thay...”->bieát cöôøi tröôùc khoù khaên, chaáp nhaän noù nhö moät thöû thaùch. - Taâm hoàn soâi noåi cuûa tuoåi treû vui nhoän, laïc quan, ñaäm chaát lính: “Nhìn nhau cöôøi ha ha, beáp Hoàng Cầm …gia ñình ñaáy” Tình ñoàng chí, ñoàng ñoäi, laø anh em trong moät ñaïi gia ñình. - Hoï mang veû ñeïp chung cuûa ngöôøi lính thôøi choáng Myõ: “Xe… traùi tim”. -> Ý chí chieán ñaáu vì giaûi phoùng mieàn Nam: loøng yeâu nöôùc, sự quyết tâm. Toång keát: - Baøi thô coù ngoân ngöõ gioïng ñieäu giaøu tính khaåu khí, töï nhieân khoeû khoaén, nhieàu caâu thô moäc maïc nhö lôøi noùi thoâng thöôøng, töï nhieân, sinh ñoäng. - Hình aûnh chaân thöïc, ñoäc ñaùo: + Nhöõng chieác xe khoâng kính . + Nhöõng chieán só laùi xe . Chép lại khổ thơ cuối trong "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật. Nêu nội dung chính của khổ thơ đó? Gợi ý: HS chép lại 4 câu thơ cuối Nội dung: Khổ thơ cuối hiện lên rõ nét sự khốc liệt và dữ dội của chiến tranh : Xe không kính, không đèn, không mui và có thêm một thứ nhưng đó là thêm vết xước, thêm sự hư hại. Không có gì cả nhưng lại có tất cả. Trái tim và sức mạnh của người lính, đó là sức mạnh của con người đã chiến thắng kẻ thù. Trái tim yêu thương, trái tim sôi sục căm giận, trái tim can trường của người chiến sĩ lái xe vì miền Nam thân yêu đang chìm trong máu lửa chiến tranh. Đó là trái tim của lòng quyết tâm chiến đấu và chiến thắng. Giải thích ý nghĩa nhan đề của tác phẩm" Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật. Gợi ý: Nhan đề của tác phẩm" Bài thơ về tiểu đội xe không kính": Bài thơ có một nhan đề khá dài, độc đáo mới lạ của nó. Nhan đề bài thơ đã làm nổi bật rõ hình ảnh của toàn bài: Những chiếc xe không kính. Hình ảnh này là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn. Nhan đề giúp cho người đọc thấy rõ hơn cách nhìn cách khai thác hiện thực của tác giả: không phải chỉ viết về những chiếc xe không kính hay là hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh mà chủ yếu muốn nói về chất thơ của hiện thực ấy, chất thơ của tuổi trẻ hiên ngang, dũng cảm, trẻ trung, vượt lên thiếu thốn gian khổ, hiểm nguy của chiến tranh. 1.Tác giả: (1919-2005) là nhà thơ đã nổi tiếng trong phong trào Thơ mới.2. Tác phẩm: sáng tác giữa năm trong chuyến đi thực tế dài ngày ở Quảng Ninh. 3. Nội dung: - Hoàng hôn trên biển và đoàn thuyền đánh cá ra khơi. - Đoàn thuyền đánh cá trên biển trong đêm trăng. - Đoàn thuyền đánh cá trở về lúc bình minh. 1958 Đoàn thuyền đánh cá Huy Cận 1. Caûnh ra khôi vaø taâm traïng con ngöôøi: Caûnh maët trôøi laën ñöôïc mieâu taû baèng hình aûnh ñoäc ñaùo: nhö hoøn löûa, caøi then, saäp cöûa-> so sánh, nhân hóa. Đoàn thuyền ra khơi: caâu haùt, caùnh buoàm, gioù khôi-> hoaø vaøo trong caâu thô laøm cho con thuyeàn löôùt soùng ra khôi. =>Meânh moâng huøng vĩ traùng lệ, lạc quan. 2. Caûnh ñoaøn thuyeàn treân bieån: - Hát rằng: ñoaøn thoi, deät bieån, luoàng saùng lieân töôûng thuù vò veà mô öôùc cuûa ngöôøi daân lao ñoäng, vöøa thöïc vöøa laõng maïn. - Thuyeàn ta…vôùi buoàm traêng...löôùi vaây giaêng“ hình aûnh ñöôïc ñaët trong moái quan heä vôùi nhöõng hieän töôïng thieân nhieân (laùi gioù, buoàm traêng, maây cao, bieån baèng). =>Con thuyeàn nhoû beù trôû neân kì vó khoång loà tung hoaønh giöõa trôøi bieån laøm chuû bieån khôi. - Ngöôøi lao ñoäng chinh phuïc bieån khôi: dò buïng bieån. - “Caù nhuï caù chim cuøng caù ñeù…Haï Long”  Vaän duïng saùng taïo töø VHDG (chim thu nhuï ñeù) bieån VN giaøu caù ngon, quyù hieám noåi tieáng. - Bieån vaøo ñeâm ñöôïc lieân töôûng so saùnh thuù vò: vöøa roäng lôùn vöøa gaàn guõi, loäng laãy vaø röïc rôõ, caùc loaøi caù lung linh huyeàn aûo nhö böùc tranh sôn maøi->Bieån ta giàu đẹp. - “Ta haùt baøi goïi caù vaøo… traêng cao”  Coâng vieäc lao ñoäng naëng nhoïc thaønh baøi ca ñaày nieàm vui nhòp nhaøng cuøng thieân nhieân(laõng maïn). - “Bieån cho ta caù . . . .töï thuôû naøo “  So saùnh ñeå bieåu hieän loøng töï haøo veà söï phong phuù cuûa bieån queâ höông vaø tri aân cuûa ngö daân vôùi söï ñaõi ngoä cuûa thieân nhieân. 3. Caûnh ñoaøn thuyeàn trôû veà: -“ Caâu haùt caêng buoàm...muoân daëm phôi”-> khoâng khí töng böøng phaán khôûi vì ñaït thaéng lôïi: con ngöôøi hieän leân laøm chuû thieân nhieân. - Hai câu: maët trôøi xuoáng bieån nhö hoøn lửa-maët trôøi ñoäi bieån nhô maøu môùi bieåu hieän söï tuaàn hoaøn cuûa vuõ tru.ï Tieáng haùt ñöôïc xuaát hieän trong toaøn baøi thô: töø luùc ra khôi, luùc ñaùnh caù, trôû veà-> chæ ñoåi töø “cuøng” thaønh tö “vôùi”. Töø “haùt” xuaát hieän 4 laàn: ñem laïi aâm ñieäu vui töôi, khoûe khoaén cuûa moät khuùc ca lao ñoäng ñaày haøo höùng. =>Tinh thần lạc quan, trách nhiệm cao, vẻ đẹp của biển ta. 1- Nêu tên tác giả, hoàn cảnh sáng tác bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”. 2. Cảm hứng về lao động của tác giả đã tạo nên những hình ảnh đẹp tráng lệ, giàu màu sắc lãng mạn về con người lao động trên biển khơi bao la. Hãy chép lại các câu thơ đầy sáng tạo ấy. Gợi ý: 1- Tác giả của bài thơ: Huy Cận. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ: Bài thơ được viết vào tháng 11 năm 1958, khi đất nước đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, miền Bắc được giải phóng và đi vào xây dựng cuộc sống mới. Huy Cận có một chuyến đi thực tế ở vùng mỏ Quảng Ninh. Bài thơ được ra đời từ chuyến đi thực tế đó. 1.Tác giả: Bằng Việt là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ cứu nước .2. Tác phẩm: Bài thơ được sáng tác năm , khi tác giả đang đi  ngành luật ở nước ngoài (Liên Xô). Bếp lửa 1963 du học 3. Ý nghĩa hình ảnh “Beáp löûa”: là hình ảnh của bếp lửa mà ngày ngày người bà nhóm lửa nấu cơm, nấu nước cho cháu uống. Nhưng bếp lửa lại trở thành hình ảnh tượng trưng, gợi lại tất cả tình cảm ấm áp của hai bà cháu. Lửa thành ra ngọn lửa là niềm tin, ngọn lửa bất diệt của tình bà cháu, tình quê hương đất nước. Bếp lửa là nguồn động lực mà người bà ấp iu hay chính là tình yêu thương mà bà nâng niu dành tất cả cho cháu, từ việc dạy cháu làm, chăm cháu học, bảo cháu nghe. Bếp lửa cũng là nơi bà nhóm lên tình cảm, khát vọng cho người cháu. Bếp lửa có ý nghĩa ẩn dụ. Hình ảnh bếp lửa được nhắc đến nhiều lần trong bài thơ có ý nghĩa gì ? Hình ảnh bếp lửa trong bài thơ có ý nghĩa: + Bếp lửa luôn gắn liền với hình ảnh của người bà. Nhớ đến bếp lửa là cháu nhớ đến người bà thân yêu và cuộc sống gian khổ. + Bếp lửa nhờ bàn tay bà đã nhóm lên mỗi sớm mai là nhóm lên niềm yêu thương, niềm vui sưởi ấm, san sẻ. + Bếp lửa là tình bà ấm nồng, tình cảm bình dị mà thân thuộc, kì diệu, thiêng liêng. 3. Nieàm thöông nhôù cuûa ngöôøi chaùu: “Giôø chaùu ñaõ ñi xa . . . . .nhoùm beáp leân chöa ? ” => Ñieäp töø “traêm” ngöôøi chaùu ñöôïc soáng trong cuoäc soáng môùi traøn ñaày nieàm vui vaø haïnh phuùc vaãn khoâng theå naøo queân “Sôùm mai naøy baø nhoùm beáp leân chöa” nhớ queâ höông đặc biệt là nhớ người Bà. Hình ảnh ngọn lửa trong bài thơ có ý nghĩa ? Hình ảnh ngọn lửa trong bài thơ có ý nghĩa: + Ngọn lửa là những kỉ niệm ấm lòng, niềm tin thiêng liêng, kì diệu nâng bước cháu trên suốt chặng đường dài. + Ngọn lửa là sức sống, lòng yêu thương, niềm tin mà bà truyền cho cháu. Cho câu thơ sau: “Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa” a. Hãy chép chính xác 7 câu thơ tiếp theo trong bài thơ "Bếp lửa" của Bằng Việt. b. Hình ảnh bếp lửa và hình ảnh ngọn lửa được nhắc đến nhiều lần trong bài thơ có ý nghĩa gì? Hình ảnh bếp lửa trong bài thơ có ý nghĩa: + Bếp lửa luôn gắn liền với hình ảnh của người bà. Nhớ đến bếp lửa là cháu nhớ đến người bà thân yêu và cuộc sống gian khổ. + Bếp lửa nhờ bàn tay bà đã nhóm lên mỗi sớm mai là nhóm lên niềm yêu thương, niềm vui sưởi ấm, san sẻ. + Bếp lửa là tình bà ấm nồng, tình cảm bình dị mà thân thuộc, kì diệu, thiêng liêng. 1.Tác giả: Nguyễn Duy sinh năm 1948, tên khai sinh là Nguyễn Duy Nhuệ. Nhà thơ - chiến sĩ, trưởng thành trong k/c chống Mĩ. 2.Tác phẩm: được sáng tác năm lúc nhà thơ đang ở thành phố Hồ Chí Minh trích trong tập thơ giải A Hội nhà văn Việt Nam (1984). Ánh trăng 1978 Ánh trăng Ánh trăng của Nguyễn Duy- 1978 Ý nghĩa nhan đề bài thơ “Ánh trăng“ chỉ một thứ ánh sáng dịu hiền, ánh sáng ấy có thể len lỏi vào những nơi khuất lấp trong tâm hồn con người để thức tỉnh họ nhận ra những điều sai trái, hướng con người ta đến với những giá trị đích thực của cuộc sống: “Uống nước nhớ nguồn”. 1. Hình aûnh vaàng traêng cuøng caûm xuùc cuûa nhaø thô: a. Quaù khöù: + Ñoàng, soâng, beå: coøn nhoû ôû queâ. + Röøng: ngöôøi lính -> Vaàng traêng: tri kyû, tình nghóa. =>Ngöôøi vaø traêng ñoâi baïn gaén boù, thaân thieát. b. Hieän taïi: - Thaønh phoá: ánh ñieän, cöûa göông ñaày ñuû-> hieän ñaïi, cuoäc soáng thay ñoåi, sung tuùc. - Nhö ngöôøi döng qua ñöôøng”: so saùnh tình caûm xa laï döûng döng khoâng heà quen bieát-> con ngöôøi laõng queân ngöôøi baïn tri kyû, nghóa tình: trăng. 2. Tình huoáng gaëp laïi vaàng traêng: Thình lình,vội bật, đột ngột-> từ láy, tính từ tạo gioïng ñieäu cao vuùt, thay ñoåi ñoät ngoät, tình huoáng baát ngôø gaëp laïi vaàng traêng. 3. Suy ngaãm cuûa nhaø thô: - Ngửa maët­ nhìn maët: - Maët(1): hoaùn du-> taùc giaû–ngöôøi lính. - Maët(2): aån duï->vaàng traêng:ñoái dieän tröïc tieáp. Rưng rưng…như là đồng là bể….là rừng: dieãn taû nieàm xuùc ñoäng traøo daâng veà kyû nieäm ñeïp trong quaù khöù vôùi vaàng traêng. Vành vạch, im phăng phắc, đủ giật mình: töø ngöõ mang tính suy tö, trieát lyù: traêng vaãn troøn ñaày, laëng leõ, bao dung, ñoä löôïng, thuûy chung. => Từ láy, điệp từ, nhân hóa: tạo một tâm trạng tự vấn cho con người. Chép lại chính xác khổ thơ cuối bài thơ "Ánh trăng"- Nguyễn Duy. Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ có ý nghĩa như thế nào? Gợi ý: Chép chính xác khổ thơ. - Ý nghĩa nhan đề bài thơ “Ánh trăng“ chỉ một thứ ánh sáng dịu hiền, ánh sáng ấy có thể len lỏi vào những nơi khuất lấp trong tâm hồn con người để thức tỉnh họ nhận ra những điều sai trái, hướng con người ta đến với những giá trị đích thực của cuộc sống:“Uống nước nhớ nguồn”.