Bài giảng Chương 3: liên kết hóa học bài 16: khái niệm về liên kết hóa học. liên kết ion

Tuần: 09 Tiết PPCT: 25 Ngày soạn: Ngày dạy: Chương 3: LIÊN KẾT HÓA HỌC BÀI 16: KHÁI NIỆM VỀ LIÊN KẾT HÓA HỌC. LIÊN KẾT ION I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: HS hiểu được: Khái niệm liên kết hóa học, quy tắc bát tử. Sự tạo thành ion âm (anion), ion dương (cation), ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử. 2. Kỹ năng: Viết được cấu hình e của ion đơn nguyên tử cụ thể. Xác định ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử trong một phân tử chất cụ thể. 3. Thái độ, tình cảm: - Sự liên quan chặt chẽ giữa hiện tượng và bản chất. - Khả năng vận dụng các quy luật tự nhiên vào đời sống và sản xuất phục vụ con người. II. Chuẩn bị: - GV: Mô hình phân tử: H2, HCl, Cl2, CH4, CO2. III. Phương pháp: Thuyết trình, đàm thoại gợi mở, đồ dùng trực quan, phát huy tính tích cực của HS. IV. Tổ chức hoạt động dạy – học: 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: - Cho HS quan sát mô hình phân tử của H2, Cl, Cl2, CH4, CO2, dẫn dắt hình thành khái niệm liên kết hóa học. ? Liên kết hóa học là gì? ? Tại sao các nguyên tử lại liên kết với nhau ? - Quan sát - Tích cực phát biểu I/ Khaùi nieäm veà liên kết hoaù hoïc: 1/ Khaùi nieäm veà liên kết: Liên kết hóa học laø söï keát hôïp giöõa caùc nguyên tử taïo thaønh phân töû hay tinh theå beàn vöõng hôn. Hoạt động 2: ? Taïi sao caùc nguyên tử khí hieám trong töï nhieân khoâng liên kết vôùi nhau ? - Nhaán maïnh: chæ coù caùc n.töû KL hoaëc laø caùc n.töû PK môùi coù khuynh höôùng nhöôøng hoaëc nhaän e ñeå ñaït caáu hình e beàn vöõng cuûa khí hieám. - Tích cực phát biểu - Chú ý 2/Quy taéc baùt töû: Theo quy taéc baùt töû thì ngtöû cuûa caùc ngtoá coù khuynh höôùng liên kết vôùi caùc ngtöû khaùc ñeå ñaït caáu hình e vöõng beàn cuaû caùc khí hieám vôùi 8 e ôû lôùp ngoaøi cuøng (hoaëc 2e đối với heli) ôû lôùp ngoaøi cuøng. Hoạt động 3: - Dẫn daét HS nghieân cöùu SGK ñeå tìm hieåu:  + Ion laø gì ? + Ion döông laø gì ? + Ion aâm laø gì ? Caùc ion ñöôïc hình thaønh nhö theá naøo ? - Caùch goïi teân? * Löu yù: kim loaïi môùi coù khuynh höôùng nhöôøng e trôû thaønh ion döông Tham khaûo sgk ñöa ra khái niệm. Töø kieán thöùc ñaõ hoc caùc em traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi ñoù. Tham, khaûo sgk ñeå vieát caùc pt taïo thaønh ion cuûa caùc ngtöû kl.vaø caùch goïi teân cuûa caùc ion ñoù. II/ Lk ion: 1/ Söï hình thaønh ion: a/ Ion: Ntöû hoaëc nhoùm n.töû mang ñieän ñgl ion. *Ion döông (cation): Vd:Xeùt söï taïo thaønh ion natri töø n.töû natri: - Cấu hình e Na(Z=11):1s2 2s2 2p63s1 Na Na+ +1e - Caùc kloaïi khaùc: Mg Mg2+ + 2e Al Al3+ + 3e Teân goïi ion döông: cation + teân kim loaïi *Ion aâm ( anion ): Vd: Xeùt söï taïo thaønh ion flo töø ngtöû flo: - Cấu hình e F (Z=9): 1s22s22p5. F + 1e F - - Caùc pkim khaùc: Cl + 1e Cl- S + 2e S2- O + 2e O2- ( ion oxit ) Teân goïi ion aâm: ion + teân goác axit Hoạt động 4: + Theá naøo laø ion ñôn nguyeân töû, cho ví duï. + Theá naøo laø ion ña nguyeân töû, cho vd Tham khaûo sgk ñöa ra kn. Cho vd. b/ Ion ñôn vaø ion ña ngtöû : * Ion ñôn ngtöû laø ion ñöôïc taïo neân töø 1 ngtöû (Li+, Mg2+, Cl-, O2-) * Ion ña n.töû laø ion ñöôïc taïo neân töø nhieàu n.töû liên kết vôùi nhau ñeå thaønh 1 nhoùm n.töû mang ñieän tích döông hay aâm. (NO3-, SO42.) 4. Củng cố: BT 1, 2, 3 SGK trang 70 5. Bài tập về nhà: BT 4, 6, 8 SGK trang 70 Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Duyệt của tổ trưởng Tuần: 09 Tiết PPCT: 26 Ngày soạn: Ngày dạy: BÀI 16: KHÁI NIỆM VỀ LIÊN KẾT HÓA HỌC. LIÊN KẾT ION (tt) I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - HS hiểu được: Định nghĩa liên kết ion và sự tạo thành liên kết ion - HS biết được: Khái niệm tinh thể ion, mạng tinh thể ion, tính chất chung của hợp chất ion. 2. Kỹ năng: Giải thích được sự tạo thành liên kết ion. II. Chuẩn bị: Mô hình mạng tinh thể NaCl. III. Phương pháp: Thuyết trình, đàm thoại gợi mở, đồ dùng trực quan, phát huy tính tích cực của HS. IV. Tổ chức hoạt động dạy – học: 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: Caâu hoûi ? Vieát caáu hình electron cuûa caùc ion sau: Al3+, O2-, Fe2+ 3. Bài mới: TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: - Lieân keát ion hình thaønh giöõa 2 ngtöû naøo? cho Vd - Vaäy quaù trình hình thaønh lk ion trong phaân töû dieãn ra ntn? - Gv cho Vd vaø h.daãn Coù caùc quaù trình gì xaûy ra khi n.töû Na gaëp nguyeân töû Cl tinh theå NaCl ñöôïc hình thaønh ntn ? -Trao ñoåi roài ruùt ra caâu traû lôøi. - Theo doõi 2/ Söï taïo thaønh lk ion: Lieân keát ion ñöôïc hình thaønh giöõa kim loaïi ñieån hình vaø phi kim ñieån hình . a/ Söï taïo thaønh lk ion cuûa ptöû 2 ngtöû; Ví duï: Sô ñoà hình thaønh lieân keát ion trong phaân töû NaCl: Na + Cl 1s22s22p63s1 1s22s22p63s23p5 Na+ + Cl- ---> NaCl 1s22s22p6 1s22s22p63s23p6 Hoạt động 2: - Gv cho Vd vaø höôùng daãn: ptöû CaCl2? - Coù caùc quaù trình gì xaûy ra khi n.töû Ca gaëp n.töû Cl tinh theå CaCl2 ñöôïc hình thaønh nhö theá naøo? - Cho bieát lk ion laø gì ? - Löu yù : lieân keát ion ñöôïc hình thaønh giöõa kim loaïi ñieån hình vaø phi kim ñieån hình. Trao ñoåi roài ñöa ra keát luaän veà söï hình thaønh lk ion trong ptöû CaCl2. Hs ruùt ra keát luaän kn veà lk ion b/ Söï taïo thaønh lk ion trong ptöû nhieàu n.töû: Ví duï: Sô ñoà h.thaønh lk ion trong phaân töû CaCl2: Ca + 2 Cl [Ne]3s23p64s2 [Ne]3s23p5 Ca2+ + 2 Cl- [Ne]3s23p6 [Ne]3s23p6 Ca2+ + 2 Cl- CaCl2 Vaäy: Lk ion laø lk ñöôïc taïo thaønh do löïc huùt tónh ñieän giöõa caùc ion mang ñieän tích traùi daáu. Hoạt động 3: - Cho HS xem moät soá loaïi tinh theå : kim cöông , than chì , lim loaïi, NaCl , … - Moâ taû moät soá tinh theå : NaCl , tinh theå nöôùc ñaù , …ñeå HS hình dung ñöôïc tinh theå ñöôïc caáu taïo töø nhöõng n.töû, ion, hoaëc p.tö.û - Cho Hs ruùt ra kn veà t.theå Tham khaûo sgk ñöa ra kn. III/ Tinh theå vaø mang tinh theå ion: 1/ Kn veà tinh theå: Tinh theå ñöôïc caáu taïo töø nhöõng ngtöû , hoaëc ion, hoaëc ptöû. Caùc haït naøy ñöôïc xeáp ñeàu ñaën, tuaàn hoaøn theo 1 traät töï nhaát ñònh trong khoâng gian taïo thaønh maïng tinh theå. VD: tinh theå NaCl( muoái aên), tinh theå nöôùc ñaù,… Hoạt động 4: Cho hs xem moâ hình maïng tinh theå NaCl roài moâ taû laïi maïng caáu truùc ? söï saép xeáp caùc ion ntn ? Hs quan sat moâ hình roài traû lôøi. 2/ Maïng tinh theå ion: Xeùt maïng t.theå NaCl: Maïng t.theå NaCl coù caáu truùc laäp phöông. Caùc ion Na+vaø Cl- naèm ôû caùc nuùt mang tinh theå 1 caùch luaân phieân. Cöù 1 ion Na+ ñöôïc bao quanh bôûi 6 ion Cl- vaø ngöôïc laïi. Hoạt động 5: Nghieân cöùu sgk roài cho bieát tính chaát chung cuûa hôïp chaát ion ? Nghieân cöùu sgk roài ñöa ra keát luaän tính chaát chung cuûa hc ion ôû ñk thöôøng vaø ôû traïng thaùi hôi 3/Tính chaát chung cuûa hôïp chaát ion: *ÔÛ ñk thöôøng: -Toàn taïi daïng tinh theå. -Coù t0 noùng chaûy,soâi khaù cao. -Tan nhieàu trong nöôùc. (khi noùng chaûy vaø khi tan trong nöôùc chuùng daãn ñieän ). *ÔÛ traïng thaùi hôi: -Toàn taïi ôû daïng phân töû rieâng reõ. 4. Củng cố: BT 5, 7 SGK trang 70 5. Bài tập về nhà:Vận dụng quy tắc bát tử để giải thích sự hình thành lk trong p.tử KCl, MgCl2. Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Duyệt của tổ trưởng Tuần: 09 Tiết PPCT: 27 Ngày soạn: Ngày dạy: Bài 17: LIÊN KẾT CỘNG HÓA TRỊ I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Học sinh biết: Các loại phân tử có liên kết cộng hoá trị + Liên kết cộng hoá trị là gì? + Nguyên nhân của sự hình thành liên kết CHT. + Định nghĩa liên kết cho - nhận. + Đặc điểm của liên kết CHT. 2. Kỹ năng: - Viết được công thức e, công thức cấu tạo của một soosphaan tử cụ thể. - Giải thích sự hình thành liên kết cộng hóa trị trong một số phân tử. 3. Thái độ, tình cảm: Rèn luyện tư duy logic, phán đoán: Dự đoán tính chất các hợp chất CHT. II. Chuẩn bị: III. Phương pháp: Thuyết trình, đàm thoại gợi mở, thảo luận nhóm, phát huy tính tích cực của học sinh . IV. Tổ chức hoạt động dạy – học: 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: Haõy giaûi thích söï hình thaønh lk giöõa caùc n.töû cuûa caùc ng.toá sau ñây: K vaø Cl ; Na vaø O . 3. Bài mới: TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: Yêu cầu HS viết cấu hình e của H, xác định số e độc thân. Cho biết tại sao H tồn tại dạng ptử ? vậy chúng liên kết ntn? GV mô tả sự hình thành lk Cấu hình: 1s1 Có 1e độc thân Chúng liên kết với nhau để đạt cấu hình bền I. Sự hình thành liên kết cộng hoá trị bằng cặp e chung 1. Sự hình thành phân tử đơn chất a) Sự hình thành phân tử H2 H (Z =1): 1s1 H. + .H H : H (CT e) - Mỗi n. tử góp chung 1 e để hình thành 2e dùng chung (đạt cơ cấu bền). - Nếu thay 2e bằng (–) ta được CTCT: H – H ( liên kết đơn) Hoạt động 2: Yêu cầu HS viết cấu hình e của N, xác định số e độc thân. Cho biết tại sao N tồn tại dạng ptử ? vậy chúng liên kết ntn ? GV mô tả sự hình thành liên kết GV cho biết pt N2 rất bền ở to thường GV yêu cầu H phát biểu đ/n lk CHT. N(Z = 7): 1s22s22p3 có 3 e độc thân b) Sự hình thành phân tử N2 N(Z = 7): 1s22s22p3 có 3 e độc thân = CTe : :N N: CTCT: N N (liên kết 3) Mỗi nguyên tử N góp chung 3 e để hình thành 3 cặp e dùng chung (đạt cơ cấu bền) tạo thành 3 lk. * Vậy, liên két cộng hoá trị là liên kết được hình thành giữa 2 nguyên tử bằng 1 hay nhiều cặp e dùng chung. - Mỗi cặp e chung tạo 1lkcht. - Nếu cặp e không bị lệch về phía nguyên tử nào gọi là lkcht không phân cực. Hoạt động 3: - Töø caáu hình e, xaùc ñònh soá e ngoaøi cuøng cuûa ngtöû => vieát CT e vaø CTCT của phaân töû HCl - Lieân keát trong caùc phaân töû HCl laø lieân keát CHT khoâng cöïc hay coù cöïc ? - Neâu khaùi nieäm lieân keát CHT coù cöïc. - Thảo luận nhóm, kết luận 2. Sự hình thành phân tử hợp chất a) Sự hình thành phân tử HCl H. + H : Cl CTCT: H – Cl Cặp e dùng chung bị lệch về phía nguyên tử Cl (do Cl coù ñoä âm ñieän lôùn hôn ) nên gọi là liên kết CHT có cực (phân cực). Hoạt động 4: + Cho bieát coâng thöùc electron vaø coâng thöùc caáu taïo cuûaCO2  + Lieân keát coäng hoaù trò giữa C vaø O trong phaân töû CO2 phaân cöïc hay khoâng phaân cöïc ? Caëp electron goùp chung leäch veà phía naøo ?  + Vì sao trong thöïc teá phaân töû CO2 khoâng phaân cöïc ? ( gôïi yù : phaân töû CO2 coù caáu taïo thaúng ) . Hs thaûo luaän nhoùm Ñaïi ñieän nhoùm trình baøy, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt .. .. b) Sự hình thành phân tử CO2 (có cấu tạo thẳng) CTe: : O : : C : : O: CTCT O = C = O Lk giöõa O vaø C laø lkcht phaân cöïc nhöng do ptöû CO2 coù caáu taïo thaúng neân toaøn boä phân töû khoâng bò phaân cöïc. Hoạt động 5: GV söû duïng sô ñoà phaân töû SO2 vaø giôùi thieäu cho Hs veà lieân keát cho -nhaän - Quan sát, nhận xét c) Liên kết cho – nhận (lkcht đặc biệt) Là loại liên kết giữa 2 nguyên tử trong đó cặp e dùng chung chỉ do 1 nguyên tử bỏ ra. Tóm lại: LK CHT thường được hình thành từ các nguyên tử pk Hoạt động 6: -Döïa vaøo SGK cho vd veà caùc hccht coù traïng thaùi khaùc nhau? -Tính tan caùc hôïp chaát ñoù? - Tích cực phát biểu 3) Tính chất các chất có liên kết cộng hoá trị H/c CHT có thể tồn tại dạng rắn, lỏng, khí. - Các chất không cực tan tốt trong dung môi không phân cực. - Các chất phân cực tan tốt trong dung môi không cực. - Các chất chỉ có lkCHT không cực không dẫn điện ở mọi trạng thái. 4. Củng cố: BT 1, 3 SGK trang 75 5. Bài tập về nhà: BT 5, 6, SGK trang 75 Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Duyệt của tổ trưởng Tuần: 10 Tiết PPCT: 28 Ngày soạn: Ngày dạy: Bài 17: LIÊN KẾT CỘNG HÓA TRỊ (tt) I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Học sinh biết: Sự xen phủ các obital nguyên tử trong sự tạo thành phân tử đơn chất (H2, Cl2), tạo thành phân tử hợp chất (HCl, H2S) 2. Kỹ năng: - Viết được công thức e, công thức cấu tạo của một soosphaan tử cụ thể. - Giải thích sự hình thành liên kết cộng hóa trị trong một số phân tử. II. Chuẩn bị: GV: Phóng to các hình 3.2; 3.3; 3.4; 3.5 SGK HS: nắm vứng cách viết c/h e dưới dạng ô lượng tử; hình dạng các obitan s, p; quy tắc bát tử. III. Phương pháp: Thuyết trình, đàm thoại gợi mở, quan sát mô hình, phát huy tính tích cực của học sinh. IV. Tổ chức hoạt động dạy – học: 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: a. Bieåu dieãn söï hình thaønh caëp e lieân keát giữa caùc n.töû trong p.töû : H2, N2, HCl, Cl2 . b. Vieát c/h e vaø b.diễån caùc e vaøo caùc oâ löôïng töû cuûa: H( Z=1); N(Z =7); Cl(Z = 17); O (Z = 8). 3. Bài mới: TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: + Taäp hôïp ôû taát caû caùc ñieåm maø e ñi qua xung quanh haït nhaân được goïi laø gì ?- GV thoâng baùo : Trong p.töû H2 moãi nguyên töû H ñöa ra 1 e đeå góp chung thöïc chaát laø söï xen phuû cuûa 2 obital 1s.+ Khi 2 obitan laïi gaàn nhau thì xuaát hieän nhöõng löïc naøo ?- GV: Khi löïc huùt vaø löïc ñaåy caân = nhau thì lk ñöôïc th.laäp.- GV moâ phoûng söï xen phuû giöõa hai obitan 1s. Sau ñoù treo hình 3.2/ SGK. - Caù nhaân traû lôøi. - Ñoù laø löïc ñaåy giöõa 2 haït nhaân vaø 2e cuûa 2 nguyeân töû. Löïc huùt giöõa nhaân cuûa nguyeân töû naøy vôùi electron cuûa nguyeân töû khaùc. II. Liên kết cộng hoá trị và sự xen phủ các obitan nguyên tử 1. Sự xen phủ của các obitan ngtử khi hình thành các phân tử đơn chất a) Sự hình thành phân tử H2 - Phân tử H2 được hình thành do sự xen phủ 2 obitan 1s của 2 ngtử - Xác suát có mặt các e tập trung chủ yếu giữa 2 nhân. - Khoảng cách giữa 2 nhân d = 0,074 nm. - Phân tử H2 có năng lượng thấp hơn tổng năng lượng của 2 n.tử riêng rẽ. Đó là nguyên nhân hình thành lk CHT và là một lk hóa học bền. Hoạt động 2: - Quan saùt caùc oâ löôïng töû cuûa n.töû Clo. Haõy cho bieát khi taïo thaønh lieân keát Cl – Cl thì obitan naøo seõ tham gia xen phủ ntn? - GV Y/c HS minh hoaï söï xen phuû treân baèng tröïc quan. Vì sao laïi choïn caùc obitan coù hình daïng ñoù ? - GV treo hình 3.3 SGK. - Moãi n.töû Clo ñeàu coù 1 obitan p chöùa e ñoäc thaân. Khi taïo lieân keát töùc laø 2 obitan p chöùa e ñoäc thaân cuûa 2 n.töû xen phuû vôùi nhau.- Obitan s coù daïng hình caàu, p coù daïng hình soá 8 noåi. - Xem nhaän bieát. b) Sự hình thành phân tử Cl2 Do sự xen phủ giữa 2 obitan p chứa e độc thân của mỗi ngtử. Hoạt động 3: - Haõy minh hoaï söï xen phuû caùc obitan taïo thaønh lieân keát trong phaân töû HCl ? - Sau khi HS minh hoaï xong, GV treo hình 3. 4. - HS chọn obitan 1s daïng hình caàu, obitan p hình soá 8 noåi ñeå minh hoaï.- Xem nhận bieát. 2. Sự xen phủ của các obitan ngtửkhi hình thành các phân tử hợp chất. a) Sự hình thành phân tử HCl Phân tử được hình thành do sự xen phủ obitan 1s với obitan 3p. Hoạt động 4: - Haõy minh hoaï söï xen phuû caùc obitan taïo thaønh lieân keát trong phaân töû H2S ? - Sau khi HS minh họa xong, GV treo hình 3.5. - Tích cực phát biểu b) Sự hình thành phân tử H2S Phân tử được hình thành do sự xen phủ giữa obitan 1s với 2 obitan p của nguyên tử S tạo nên 2 lk S-H 4. Củng cố: Haõy noái caùc coät laïi sao cho caùc noäi dung hôïp lí nhất : Lieân keát trong Ñöôïc hình thaønh Keát quaû H - H (1) A baèng söï xen phuû 2 obitan p chöùa electron ñoäc thaân cuûa 2 nguyeân töû.   H2S (2) B  baèng söï xen phuû 1 AO p chöùa e ñoäc thaân vôùi 1 AO 1s chöùa e ñoäc thaân .   NH3 (3) C   baèng söï xen phuû 2 AO p chöùa e ñoäc thaân vôùi caùc AO p chöùa e ñoäc thaân cuûa caùc nguyên töû khaùc.   Cl2 (4) D   baèng söï xen phuû 2 obitan p chöùa e ñoäc thaân vôù caùc obitan 1s chöùa e ñoäc thaân.   HCl (5) E  baèng söï xen phuû 3 AO p chöùa e ñoäc thaân vôi caùc AO 1s chöùa e ñoäc thaân.   F  Baèng söï xen phuû 2 obitan 1s chöùa electron ñoäc thaân vôùi caùc nguyeân töû.   5. Bài tập về nhà:BT 4 SGK trang 75 Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Duyệt của tổ trưởng Tuần: 10 Tiết PPCT: 29 Ngày soạn: Ngày dạy: Bài 21: HIỆU ĐỘ ÂM ĐIỆN VÀ LIÊN KẾT HÓA HỌC I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Học sinh hiểu: - Độ âm điện ảnh hưởng như thế nào đến các kiểu liên kết hóa học. - Phân loại liên kết hóa học theo hiệu độ âm điện. 2. Kỹ năng: Tính hiệu độ âm điện của 2 nguyên tố các kiểu liên kết tương ứng: + Liên kết cộng hóa trị không cực. + Liên kết cộng hóa trị có cực. + Liên kết ion II. Chuẩn bị: GV: bảng độ âm điện các nguyê tố nhóm A. III. Phương pháp: Thuyết trình, đàm thoại gợi mở, đồ dùng trực quan, phát huy tính tích cực của học sinh . IV. Tổ chức hoạt động dạy – học: 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: 1) X, A, Z là những nguyên tố có số đơn vị điện tích hạt nhân lần lượt là 17, 11, 8 a) Viết cấu hình e nguyên tử của các nguyên tố trên. b) Dự đoán kiểu liên kết hóa học có thể có giữa các cặp X và A,; X và Z. 2) Cation có cấu hình e ở phân lớp ngoài cùng là 2p6. a) Viết cấu hình e nguyên tử và sự phân bố e theo obitan nguyên tử của nguyên tố R. b) Dự đoán kiểu liên kết hóa học giữa R với Flo( Z=9) 3. Bài mới: TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: ? Có thể phân biệt liên kết CHT và liên kết ion ntn? - Thông báo: có thể dựa vào hiệu độ âm điện của 2 nguyên tử tham gia liên kết để dự đoán loại liên kết. - Treo bảng giá trị độ âm điện của các n.tố nhóm A. ? Tính hiệu độ âm điện giữa 2 n.tử tham gia liên kết trong các phân tử Cl2, H2, N2, O2 và cho biết vị trí của cặp e chung trong phân tử. - Nêu quy ước. - Lk CHT: lk giữa các pk - Lk ion: lk kl điển hình và pk điển hình. - Chú ý - Quan sát - Tích cực phát biểu: + Tất cả đều có hiệu độ âm điện = 0 + Cặp e chung không bị lệch về phía nào. liên kết CHT không cực - Chú ý, ghi nhớ I/ Hieäu ñoä aâm ñieän vaø lk hh: 1/Hieäu ñoä aâm ñieän vaø lk CHT khoâng cöïc: Khi hieäu ñañ cuûa 2 ngtöû naèm trong khoaûng töø 0 à nhoû hôn 0,4 thì lkcht ñöôïc coi laø khoâng cöïc. Hoạt động 2: ? Tính hiệu độ âm điện giữa 2 nguyên tử tham gia liên kết trong các phân tử H2O, HCl, AlCl3 , NH3 và cho biết vị trí của cặp e chung trong phân tử. - Hướng dẫn cách tính - Nêu quy ước. - Tích cực phát biểu: + Tất cả đều có hiệu độ âm điện <1,7 + Cặp e chung bị lệch về phía nguyên tử có độ âm điện lớn hơn. liên kết CHT có cực - Chú ý, ghi nhớ. 2/ Hieäu ñoä aâm ñieän vaø lk CHT coù cöïc: Lk cht coù cöïc ñöôïc taïo thaønh giöõa caùc ngtöû coù hieäu ñaâñ naèm trong khoaûng töø 0,4ànhoû hôn 1,7. * Hieäu ñoä aâm ñieän caøng lôùn thì độ phaân cöïc càng mạnh. Hoạt động 3: ? Tính hiệu độ âm điện giữa 2 nguyên tử tham gia liên kết trong các phân tử NaCl, MgCl2, MgO, Al2O3 - Hướng dẫn cách tính - Nêu quy ước. - Tích cực phát biểu: Tất cả đều có hiệu độ âm điện >1,7 liên kết ion - Chú ý, ghi nhớ 3/ Hieäu doä aâm ñieän vaø lk ion: Neáu hieäu ñaâñ cuûa 2 ngtöû lk lôùn hôn hoaëc baèng 1,7 thì coù coi laø lk ion. Hoạt động 4: ? Mối liên hệ giữa hiệu độ âm điện giữa 2 nguyên tử tham gia liên kết và loại liên kết? - Tích cực phát biểu II/ Keát luaän: -Hieäu ñaâñ =0 à <0,4 laø lk CHT khoâng cöïc. -Hieäu ñaâñ =0,4 à <0,7 laø lk CHT phaân cöïc. -Hieäu ñaâñ 1,7 laø lk ion. Khoâng coù ranh giôùi roõ reät giöõa lk ion vaø lkcht (coù cöïc). 4. Củng cố: BT 1, 2, 4 SGK trang 87. 5. Bài tập về nhà: BT 3, 5, SGK trang 87. Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Duyệt của tổ trưởng Tuần: 10 Tiết PPCT: 30 Ngày soạn: Ngày dạy: Bài 18: SỰ LAI HÓA CÁC OBITAN NGUYÊN TỬ. SỰ HÌNH THÀNH LIÊN KẾT ĐƠN, LIÊN KẾT ĐÔI VÀ LIÊN KẾT BA. I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Học sinh hiểu: - Khái niệm về sự lai hóa các obitan nguyên tử. - Một số kiểu lai hóa điển hình: sp, sp2, sp3. Vd kiểu lai hóa để g.thích dạng hình học của p.tử. 2. Kỹ năng: Vẽ sơ đồ sự hình thành liên kết s và liên kết p, lai hóa sp, sp2, sp3. II. Chuẩn bị: - GV: Mô hình phân tử CH4, C2H4, C2H2. - HS: Cách viết cấu hình e dưới dạng ô lượng tử, hình dạng của các obitan nguyên tử. III. Phương pháp: Thuyết trình, đàm thoại gợi mở, đồ dùng trực quan, phát huy tính tích cực của học sinh . IV. Tổ chức hoạt động dạy – học: 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: 1) Cho X (Z=20), Y (Z=17). a) Viết cấu hình e nguyên tử của các nguyên tố trên. b) Dự đoán kiểu liên kết hóa học có thể có giữa X và Y. 2) A là một kim loại có hóa trị II. Hòa tan hoàn toàn 6,082 gam A vào HCl dư thì thu được 5,6 lit khí H2 ở đktc. a) Xác định tên kim loại A. b) Dự đoán kiểu liên kết hóa học giữa A với B (ô 17, chu kỳ 3, nhóm VII A) 3. Bài mới: TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: GV trình bày một cách ngắn gọn nguyên nhân có sự lai hoá , lai hoá là gì, đặc điểm của hiện tượng lai hoá và obitan lai hoá - Quan sát hình vẽ rồi rút ra kết luận. I. Khái niệm về sự lai hoá: Là sự tổ hợp một số obitan trong cùng nguyên tử để tạo ra từng ấy obitan lai hoá có hình dạng giống nhau nhưng định hướng khác nhau trong không gian. Nguyên nhân: Tạo ra các obitan có năng lượng thấp để tạo lk bền. Hoạt động 2: - GV dùng tranh vẽ sự hình thành obitan lai hóa sp của phân tử BeH2 để học sinh rút ra hình dạng và số lượng obitan lai hoá. - Cho HS quan sát mô hình phân tử C2H2 - Hình dạng đường thẳng. Có 2 obitan lai hoá sp, góc liên kết 180o - Quan sát II. Các kiểu lai hoá thường gặp 1. Lai hoá sp (lai hóa đường thẳng) Là sự tổ hợp 1 obitan s với 1 obitan p tạo ra 2 obitan lai hoá sp đối xứng nhau. - Góc liên kết 180o. - Gặp ở các p.tử BeH2, C2H2, CO2 Hoạt động 3: - GV dùng tranh vẽ sự hình thành obitan lai hóa sp2 của phân tử BCl3 để học sinh rút ra hình dạng và số lượng obitan lai hoá. - Cho HS quan sát mô hình phân tử C2H4 - Hình dạng tam giác đều phẳng. Có 3 obitan lai hoá sp, góc liên kết 120o. - Quan sát 2. Lai hoá sp2 ( lai hóa tam giác) Là sự tổ hợp 1 obitan s với 2 obitan p tạo ra 3 obitan lai hoá sp hướng ra 3 đỉnh của tam giác đều. - Góc liên kết 120o. - Gặp ở các phân tử C2H4, SO2, BCl3,…. Hoạt động 4: - GV dùng tranh vẽ sự hình thành obitan lai hóa sp3 của phân tử CH4 để học sinh rút ra hình dạng và số lượng obitan lai hoá. - Cho HS quan sát mô hình phân tử CH4 - Hình dạng tứ diện đều . Có 4 obitan lai hoá sp3, góc liên kết 109,o28. - Quan sát 3. Lai hoá sp3 (lai hóa tứ diện) Là sự tổ hợp 1 obitan s với 3 obitan p tạo ra 4 obitan lai hoá sp3 hướng ra 4 đỉnh của tứ diện đều. - Góc liên kết 109,28o. - Gặp ở các phân tử CH4, H2O, NH3 Hoạt động 5: - Giải thích cho học sinh thấy rõ thuyết lai hóa có ý nghĩa là để giải thích dạng hình học của phân tử.