Bài giảng Địa lí địa phương 6 - Chủ đề 1: Tự nhiên của Hà Tĩnh

Gv: LÊ THỊ HƯƠNG LY Trường THCS Trung Phú - Hương Sơn –Hà Tĩnh Mục tiêu: + Xác định được vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ tỉnh Hà Tĩnh. − + Nêu được ý nghĩa của vị trí địa lí đối với tự nhiên, kinh tế, xã hội và an ninh quốc phòng của tỉnh Hà Tĩnh. + Trình bày được đặc điểm cơ bản của địa hình, khí hậu, sông hồ, đất đai, sinh vật của tỉnh Hà Tĩnh. + Nhận xét được đặc điểm phân bố các loại khoáng sản chủ yếu của tỉnh Hà Tĩnh. + Nêu được ý nghĩa của đặc điểm tự nhiên đối với sản xuất và đời sống người dân ở Hà Tĩnh. I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ ? Xác định vị trí địa lí của tỉnh Hà Tĩnh • TỈNH HÀ TĨNH I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH 1. Vị trí địa lí Hà Tĩnh trải dài từ 17°54’ đến 18°50’ vĩ Bắc và từ 103°48’ đến 108°00’ kinh Đông. Phía bắc giáp tỉnh Nghệ An, phía nam giáp tỉnh Quảng Bình, phía tây giáp nước Lào, phía đông giáp biển Đông. • Kết luận: - Hà tĩnh thuộc khu vực Bắc Trung Bộ. - Tiếp giáp :+ Phía Bắc : Tỉnh Nghệ An. + Phía Nam:Tỉnh Quảng Bình + Phía Tây : Lào + Phía Đông : Biển Đông - Là cầu nối giữa miền Bắc và miền Nam -Là cửa ngõ của các nước bạn Lào ra biển Đông và ngược lại -Dễ dàng giao lưu, phát triển kinh tế với Đồng bằng sông Hồng là vùng có nền kinh tế phát triển năng động, văn hóa, khoa học kĩ thuật phát triển. -Phía Tây giáp Lào, vùng có nguồn lâm sản giàu có. -Phía Đông là vùng biển Đông rộng lớn, thuận lợi phát triển tổng hợp kinh tế biển đồng thời giao lưu mở rộng với bên ngoài. Kể tên các đơn vị hành chính tỉnh Hà Tĩnh 2. Phân chia hành chính Hà Tĩnh có 13 đơn vị hành chính cấp huyện gồm 1 thành phố, 2 thị xã và 10 huyện 1. Thành phố Hà Tĩnh 8. Huyện Nghi Xuân 2. Thị xã Hồng Lĩnh 9. Huyện Can Lộc 3. Thị Xã Kì Anh (TL 2015) 10. Huyện Lộc Hà ( TL 2007) 4. Huyện Hương Sơn 11. Huyện Thạch Hà 5. Huyện Hương Khê 12. Huyện Cẩm Xuyên 6. Huyện Đức Thọ 13. Huyện Kì Anh 7. Huyện Vũ Quang II. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên 1. Địa hình Hà Tĩnh cách Hà Nội 340 km, ở phía tây là dãy Trường Sơn với địa hình hẹp, dốc và nghiêng từ tây sang đông. Phía tây tỉnh là những dãy núi cao 1.500 m, đỉnh Rào Cọ 2.235 m, phía dưới là vùng đồi thấp giống bát úp; tiếp nữa là dải đồng bằng nhỏ hẹp chạy ra biển; sau cùng là những bãi cát ven biển cùng với nhiều vũng, vịnh,tiêu biểu là cảng biển nước sâu Vũng Áng và bãi biển Thiên Cầm 2. Khí hậu Nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, ngoài ra Hà Tĩnh còn chịu ảnh hưởng của khí hậu chuyển tiếp của miền Bắc và miền Nam, với đặc trưng khí hậu nhiệt đới điển hình của miền Nam và có một mùa đông giá lạnh của miền Bắc, nên thời tiết, khí hậu rất khắc nghiệt. Hàng năm, Hà Tĩnh có hai mùa rõ rệt: - Mùa mưa: Mưa trung bình hằng năm từ 2500 ly đến 2650 ly. Hạ tuần tháng 8, tháng 9 và trung tuần tháng 11 lượng mưa chiếm 54% tổng lượng mưa cả năm. - Mùa khô: Từ tháng 12 đến tháng 7 năm sau. Đây là mùa nắng gắt, có gió Tây Nam (thổi từ Lào) khô, nóng, lượng bốc lớn. 3. Sông Hà Tĩnh có nhiều sông nhỏ và bé chảy qua, con sông lớn nhất là sông La và sông Lam, ngoài ra có con sông Ngàn Phố, Ngàn Sâu, Ngàn Trươi, Rào Cái, Tổng chiều dài các con sông khoảng 400 km, tổng sức chứa 13 tỷ m³. còn hồ Kẻ Gỗ, hồ Sông Rác, hồ Cửa Thờ Trại Tiểu...ước 600 triệu m³) 4. Đất Hà Tĩnh có diện tích tự nhiên 6.055,7 km². trong đó: Đất ở: 6.799 ha Đất nông nghiệp: 98.171 ha Đất lâm nghiệp: 240.529 ha Đất chuyên dùng: 45.672 ha Đất chưa sử dụng: 214.403 ha 5. Rừng Tỉnh Hà Tĩnh có trên 300.000 ha rừng và đất rừng, trong đó diện tích rừng chiếm 66%, Rừng tự nhiên (164.978 ha) hiện chủ yếu phân bố ở vùng núi cao, Rừng giàu chỉ chiếm 10%, rừng trung bình 40%, còn lại 50% là rừng nghèo kiệt. Hà Tĩnh có khu vườn quốc gia Vũ Quang rộng 56 nghìn ha với 307 loài thực vật bậc cao thuộc 236 chi và 99 họ, 60 loài thú, 187 loài chim, 38 loài bò sát, 26 loài lưỡng cư và 56 loài cá. Đặc biệt, ở rừng Vũ Quang đã phát hiện ra sao la và mang lớn là hai loại thú quý hiếm chưa có tên trong danh mục thú của thế giới. 6. Khoáng sản Hà Tĩnh có tiềm năng lớn về khoáng sản nhưng chưa được đầu tư khai thác có hiệu quả đó là: - Quặng sắt ở Thạch Khê (Thạch Hà) có trữ lượng khoảng 500 triệu tấn. - Mỏ thiếc ở Sơn Kim (Hương Sơn); vàng ở Hoà Hải (Hương Khê) và (Kỳ Anh). - Ô xít titan có trữ lượng 3 - 5 triệu tấn chạy dọc bờ biển − Trình bày được sự phân hoá tự nhiên ở Hà Tĩnh. − Mô tả được một số nét đặc trưng về tự nhiên của hai vùng trung du miền núi và đồng bằng ven biển ở Hà Tĩnh. − Nhận xét được những thuận lợi, khó khăn của từng vùng địa hình đối với sản xuất và đời sống người dân ở Hà Tĩnh - Phía Tây là vùng miền núi và trung du chiếm gần 70% diện tích tự nhiên toàn tỉnh - Vùng đồng bằng ven biển chỉ chiếm khoảng 30% Vùng núi cao: Địa hình vùng núi cao thuộc dãy Trường Sơn bao gồm các xã phía Tây của huyện Hương Sơn, Hương Khê, Kỳ Anh. Địa hình dốc bị chia cắt mạnh, hình thành các thung lũng nhỏ hẹp chạy dọc theo các triền sông lớn của hệ thống sông Ngàn Phố, Ngàn Sâu, Rào Trổ. - Vùng trung du : Đây là vùng chuyển từ vùng núi cao xuống vùng đồng bằng. Vùng này chạy dọc phía Tây Nam đường Hồ Chí Minh bao gồm các xã vùng thấp của huyện Hương Sơn, các xã ở Đức Thọ, thượng Can Lộc, ven Trà Sơn của các huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh. Địa hình có dạng xen lẫn giữa các đồi trung bình và thấp với đất ruộng. Vùng đồng bằng: là vùng chạy dọc hai bên Quốc lộ 1A theo chân núi Trà Sơn và dải ven biển, bao gồm các xã vùng giữa của huyện Đức Thọ, Can Lộc, thị xã Hồng Lĩnh, Thạch Hà, thành phố Hà Tĩnh, Cẩm Xuyên và Kỳ Anh. Địa hình vùng này tương đối bằng phẳng do quá trình bồi tụ phù sa của các sông, phù sa biển trên các vỏ phong hoá Feralit hay trầm tích biển. - Vùng ven biển nằm ở phía Đông đường Quốc lộ 1A chạy dọc theo bờ biển gồm các xã của huyện Nghi Xuân, Lộc Hà, Thạch Hà, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh. Địa hình được tạo bởi những đụn cát, các vùng trũng được lấp đầy trầm tích hay đầm phá hay phù sa được hình thành do các dãy đụn cát chạy dài ngăn cách bãi biển. Ngoài ra vùng này còn xuất hiện các dãy đồi núi sót chạy dọc ven biển do kiến tạo của dãy Trường Sơn Bắc. Nhiều bãi ngập mặn được tạo ra từ nhiều cửa sông, lạch. Một số câu hỏi liên hệ: Khí hậu của tỉnh Hà tĩnh ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp như thế nào? Miền núi và trung du có những thuận lợi và khó khăn gì để phát triển kinh tế? Vùng đồng bằng ven biển có thuận lợi gì trong phát triển kinh tế? Tỉnh Hà Tĩnh thường xuyên gặp những thiên tai gì?