Bài giảng Hóa học Lớp 10 - Tiết 13: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

Chương 2 : BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN Tiết 13 : BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn . BẢNG TUẦN HOÀN DẠNG HÌNH CÂY Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn . BẢNG TUẦN HOÀN DẠNG KIM TỰ THÁP Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn . BẢNG TUẦN HOÀN DẠNG CHÌA KHOÁ Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn . BẢNG TUẦN HOÀN DẠNG HÌNH TRÒN Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn . BẢNG TUẦN HOÀN ĐANG DÙNG HIỆN NAY Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn . Tiết 13 : BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC I. Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn . 2. Hãy so sánh số lớp electron trong nguyên tử của các nguyên tố trong cùng một hàng ngang ? 3. Hãy so sánh số electron ở lớp ngoài cùng ( số electron hoá trị ) của các nguyên tố trong cùng một cột d ọc ? 1. Điện tích hạt nhân nguyên tử của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn ( khi đi từ trái sang phải theo một hàng hoặc từ trên xuống dưới theo một cột ) thay đổi thế nào ? Các nguyên tố hoá học được sắp xếp vào bảng tuần hoàn theo ba nguyên tắc sau : 1. Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử . 2. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được sắp xếp thành một hàng . 3. Các nguyên tố có số electron hoá trị trong nguyên tử như nhau được sắp xếp thành một cột . * Electron hoá trị là những electron có khả năng tham gia hình thành liên kết hoá học . Chúng thường nằm ở lớp ngoài cùng và có thể ở cả phân lớp sát ngoài cùng chưa bão hoà . Tiết 13 : BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC I. Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn . II. Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học . 1. Ô nguyên tố . VD 1: Xét ô số 13. VD2: Xét ô số 19. - Số hiệu nguyên tử : 19. Kí hiệu hoá học : K. Tên nguyên tố : Kali. Nguyên tử khối : 39,10. Độ âm điện : 0,8. Cấu hình electron nguyên tử : [Ar]4s 1. Số oxi hoá : +1 - Số hiệu nguyên tử : 20. Kí hiệu hoá học : Ca. Tên nguyên tố : Canxi . Nguyên tử khối : 40,08. Độ âm điện : 1,0. Cấu hình electron nguyên tử : [Ar]4s 2. Số oxi hoá : +2 VD3: Xét ô số 20. Nhận xét : Số thứ tự của nguyên tố = Số đơn vị điện tích hạt nhân (Z) = Số proton = Số electron trong nguyên tử . Tiết 13 : BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC I. Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn . II. Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học . 1. Ô nguyên tố . 2. Chu kì . Nhận xét : - Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron. - Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron trong nguyên tử . - Chu kì nào cũng được bắt đầu bằng một kim loại kiềm và kết thúc bằng một khí hiếm ( trừ chu kì 1). Tiết 13 : BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC I. Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn . II. Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học . 1. Ô nguyên tố . 2. Chu kì . - Chu kì 1 gồm mấy nguyên tố ? Bắt đầu bằng nguyên tố nào ? Kết thúc bằng nguyên tố nào ? Các nguyên tố ở chu kì 1 có mấy lớp electron? Mỗi lớp có bao nhiêu electron? - Chu kì 1 gồm 2 nguyên tố . Bắt đầu bằng nguyên tố H (Z=1), cấu hình electron: 1s 1 và kết thúc là nguyên tố He (Z=2), cấu hình electron: 1s 2 . Các nguyên tố ở chu kì 1 có 1 lớp electron, đó là lớp K. Số electron lớp ngoài cùng tăng dần từ 1 đến 2. - Chu kì 2 gồm mấy nguyên tố ? Bắt đầu bằng nguyên tố nào ? Kết thúc bằng nguyên tố nào ? Các nguyên tố ở chu kì 2 có mấy lớp electron, là những lớp nào ? Mỗi lớp có bao nhiêu electron? - Chu kì 2 gồm 8 nguyên tố . Bắt đầu bằng nguyên tố Li (Z=3), cấu hình electron : [He]2s 1 . Kết thúc bằng nguyên tố Ne (Z=10), cấu hình electron: [He]2s 2 2p 6 . Các nguyên tố ở chu kì 2 có 2 lớp electron, đó là lớp K và lớp L. Lớp K có 2 electron, lớp L có số electron tăng dần từ 1 đến 8. - Chu kì 3 gồm bao nhiêu nguyên tố ? Bắt đầu bằng nguyên tố nào ? Kết thúc bằng nguyên tố nào ? Các nguyên tố ở chu kì 3 có mấy lớp electron, đó là lớp nào ? Mỗi lớp có bao nhiêu electron? - Chu kì 3 gồm 8 nguyên tố . Bắt đầu bằng nguyên tố Na (Z=11), cấu hình electron: [Ne]3s 1 . Kết thúc là nguyên tố Ar (Z=18), cấu hình electron: [Ne]3s 2 3p 6 . Các nguyên tố ở chu kì 3 có 3 lớp electron, đó là lớp K, lớp L và lớp M. Lớp K có 2 electron, lớp L có 8 electron, lớp M có số electron tăng dần từ 1 đến 8. - Chu kì 4 gồm mấy nguyên tố ? Bắt đầu bằng nguyên tố nào ? Kết thúc bằng nguyên tố nào ? Các nguyên tố ở chu kì 4 có mấy lớp electron, là những lớp nào ? - Chu kì 4 gồm 18 nguyên tố . Bắt đầu bằng K (Z=19), cấu hình electron: [Ar]4s 1 . Kết thúc bằng nguyên tố Kr (Z=36), cấu hình electron: [Ar]3d 10 4s 2 4p 6 . Các nguyên tố ở chu kì 4 có 4 lớp electron, đó là lớp K, lớp L, lớp M và lớp N. - Chu kì 5 gồm bao nhiêu nguyên tố ? Bắt đầu bằng nguyên tố nào ? Kết thúc bằng nguyên tố nào ? Các nguyên tố ở chu kì 5 có mấy lớp electron, đó là những lớp nào ? - Chu kì 5 gồm 18 nguyên tố . Bắt đầu bằng nguyên tố Rb (Z=37), cấu hình electron: [Kr]5s 1 . Kết thúc bằng nguyên tố Xe (Z=54), cấu hình electron: [Kr]4d 10 5s 2 5p 6 Các nguyên tố ở chu kì 5 có 5 lớp electron, đó là các lớp K, lớp L, lớp M, lớp N và lớp O. - Chu kì 6 gồm mấy nguyên tố ? Bắt đầu bằng nguyên tố nào ? Kết thúc bằng nguyên tố nào ? - Chu kì 6 gồm 32 nguyên tố . Bắt đầu từ Cs (Z=55), cấu hình electron: [Xe]6s 1 và kết thúc là khí hiếm Rn (Z=86), cấu hình electron: [Xe]4f 14 5d 10 6s 2 6p 6 . - Chu kì 7 chưa đầy đủ ( gồm các nguyên tố ở hàng ngang thứ 7 và 14 nguyên tố đứng sau Actini ), dự đoán có 32 nguyên tố tương tự chu kì 6. Chú ý : - Các chu kì 1, 2, 3 được gọi là các chu kì nhỏ . Các chu kì 4, 5, 6, 7 được gọi là các chu kì lớn . - 14 nguyên tố đứng sau La (Z=57) thuộc chu kì 6 được gọi là các nguyên tố thuộc họ lantan . 14 nguyên tố đứng sau Ac (Z=89) thuộc chu kì 7 được gọi là các nguyên tố thuộc họ Actini . Hai họ này đều có cấu hình electron ở lớp ngoài cùng và sát ngoài cùng dạng tổng quát : (n-2)f a (n-1)d b ns 2 , và được xếp riêng thành 2 hàng ở cuối bảng . Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô! Chúc các em học tập tốt!