Bài giảng môn học Địa lý lớp 12 - Tiết 24 - Tuần 3 - Bài 21 : Đặc điểm nền nông nghiệp nước ta

ĐỊA LÝ CÁC NGÀNH KINH TẾ MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NÔNG NGHIỆP Ngày soạn : 14/01/2009 Ngày dạy : 16/01/2009 Tiết : 24 Tuần : 3 ( HKII ) BÀI 21 : ĐẶC ĐIỂM NỀN NÔNG NGHIỆP NƯỚC TA I. Mục tiêu bài học : 1. Về kiến thức : - Biết được những thế mạnh và hạn chế của nền nông nghiệp nhiệt đới của nước ta. - Biết được đặc điểm của nền nông nghiệp nước ta đang chuyển dịch từ nông nghiệp cổ truyền sang nông nghiệp hiện đại, sản xuất hàng hoá quy mô lớn. - Biết được xu thế chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn ở nước ta. 2. Về kỹ năng : - Phân tích bản đồ. Phân tích bảng số liệu. 3. Về thái độ : - Có ý thức khai thác sử dụng tài nguyên nông nghiệp mộït cách hợp lí. 4. Kiến thức trọng tâm : - Nước ta đang khai thác ngày càng có hiệu quả nền nông nghiệp nhiệt đới. - Nền nông nghiệp hàng hóa. - Kinh tế nông thôn nước ta đang chuyển dịch rõ nét. II. Đồ dùng dạy học : - Bản đồ nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản Việt Nam. Atlat địa lí Việt Nam. III. Phương pháp : Phát vấn, nêu vấn đề, thảo luận. IV. Tiến trình tổ chức dạy học : 1. Ổn định lớp : ( Kiểm diện sĩ số ghi vào sổ đầu bài ) 2. Kiểm tra bài cũ : CH 1 : Trình bày sự chuyển dịch cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế của nước ta ? à Sgk trang 82, 83. CH 2 : Sự chuyển dịch cơ cấu thành phần kinh tế và cơ cấu lãnh thổ kinh tế ở nước ta đang diễn ra như thế nào ? à Sgk trang 84, 85. 3. Bài mới : - Bài học trước các em đã tìm hiểu nền kinh tế nước ta đã và đang chuyển dịch cơ cấu như thế nào ? Trong đó có ngành nông nghiệp. Hôm nay, chúng ta sẽ phân tích bài 21 để tìm hiểu sâu hơn về nền nông nghiệp ở nước ta. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH HĐ 1 : Cá nhân/cặp Bước 1 : HS dựa vào kiến thức đã học và kiến thức trong SGK cho biết : ? Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên nước ta có những thuận lợi và khó khăn gì đối với phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới ? (chú ý lấy các ví dụ chứng minh) . Bước 2 : HS trả lời, giáo viên giúp học sinh chuẩn kiến thức. HĐ 2 : Cá nhân/1ớp Bước 1 : Giáo viên đặt câu hỏi : ? Chúng ta đã làm gì để khai thác có hiệu quả nền nông nghiệp nhiệt đới ? Bước 2 : Học sinh trả lời, giáo viên chuẩn kiến thức, nhấn mạnh việc áp dụng tiến bộ khoa học - công nghệ là cơ sở để khai thác có quả nền nông nghiệp nhiệt đới. HĐ 3 : Nhóm Bước 1 : Giáo viên chia lớp thành 6 nhóm và giao việc cho nhóm : - Nhóm 1, 3, 5 : Tìm hiểu những đặc điểm cơ bản của nền nông nghiệp cổ truyền. - Nhóm 2, 4, 6 : Tìm hiểu những đặc cơ bản của nền nông nghiệp hàng hoá. Sau đó điền các nội dung vào phiếu học tập ( Phần phụ lục ). Bước 2 : Giáo viên gọi đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận và chuẩn kiến thức. Sau khi học sinh trình bày, giáo viên nhấn mạnh : Nền nông nghiệp nước ta đang có xu hướng chuyển từ nền nông nghiệp cổ truyền sang nền nông nghiệp hàng hóa, góp phần nâng cao hiệu quả của nông nghiệp nhiệt đới. HĐ 4 : Cá nhân/1ớp Bước 1 : HS căn cứ vào bảng 21, rút ra nhận xét về xu hướng đa dạng hóa hoạt động kinh tế nông thôn. ? Cho biết các thnàh phần kinh tế nông thôn ? ? Biểu hiện của sự chuyển dịch cơ kinh tế nông thôn theo hướng sản xuất hàng hoá và đa dạng hóa ? Bước 2 : Học sinh trả lời, giáo viên chuẩn kiến thức. 1. Nền nông nghiệp nhiệt đới : a. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên cho phép nước ta phát triển một nền nông nghiệp nhiệt đới : * Thuận lợi : - Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có sự phân hoá rõ rệt, cho phép : + Đa dạng hoá các sản phẩm nông nghiệp. + Áp dụng các biện pháp thâm canh, tăng vụ, chuyển dịch cơ cấu mùa vụ. + Địa hình và đất trồng cho phép áp dụng các hệ thống canh tác khác nhau giữa các vùng. * Khó khăn : - Thiên tai, sâu bệnh, dịch bệnh b. Nước ta đang khai thác ngày càng có hiệu quả đặc điểm của nền nông nghiệp nhiệt đới: - Các tập đoàn cây trồng và vật nuôi được phân bố phù hợp hơn với các vùng sinh thái. - Cơ cấu mùa vụ, giống có nhiều thay đổi. - Tính mùa vụ được khai thác tốt hơn. - Đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm của nền nông nghiệp nhiệt đới. 2. Phát triển nền nông nghiệp hiện đại sản xuất hàng hóa góp phần nâng cao hiệu quả của nông nghiệp nhiệt đới : - Nền nông nghiệp nước ta hiện nay tồn tại song song nền nông nghiệp cổ truyền và nền nông nghiệp hàng hóa. - Đặc điểm chính của nền nông nghiệp cổ truyền và nền nông nghiệp hàng hóa ( Thông tin phản hồi ở phiếu học tập ). 3. Nền kinh tế nông thôn nước ta đang chuyển dịch rõ nét : a. Hoạt động nông nghiệp là bộ phận chủ yếu của kinh tế nông thôn : - Kinhtế nông thôn đa dạng nhưng chủ yếu vẫn dựa vào nông – lâm - ngư nghiệp. - Các hoạt động phi nông nghiệp ngày càng chiếm tỉ trọng lớn, đóng vai trò quan trọng ở vùng kinh tế nông thôn. b. Kinh tế nông thôn bao gồm nhiều thành phần kinh tế : - Các doanh nghiệp nông – lâm nghiệp và thủy sản. - Các hợp tác xã nông – lâm nghiệp và thủy sản. - Kinh tế hổ gia đình. - Kinh tế trang trại. c. Cơ cấu kinh tê nông thôn đang từng bước chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa và đa dạng hóa : - Sản xuất hàng hoá nông nghiệp : + Đẩy mạnh chuyên môn hoá. + Hình thành các vùng nông nghiệp chuyên môn hoá. + Kết hợp công nghiệp chế biến hướng mạnh ra xuất khẩu. - Đa dạng hoá kinh tế nông thôn : + Cho phép khai thác tốt hơn các nguồn tài nguyên thiien nhiên, lao động + Đáp ứng tốt hơn những điều kiện thị trường. - Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn còn được thể hiện bằng các sản phẩm nông - lâm - ngư và các sản phẩm phi nông nghiệp khác... 4. Củng cố : - Thuận lợi và khó khăn của nền nông nghiệp nhiệt đới. - Một số nét khác nhau cơ bản giữa nền nông nghiệp cổ truyền và nền nông nghiệp hàng hóa. 5. Dặn dò : - Học bài cũ, trả lời các câu hỏi sau bài học Sgk. Làm bài tập 3 trang 92. - Chuẩn bị trước bài mới “ Vấn đề phát triển nông nghiệp ”. V. Phụ lục : Thông tin phản hồi của phiếu học tập Nền nông nghiệp cổ truyền Nền nông nghiệp nhiệt đới Mục đích Tự cấp tự túc. Người sản xuất quan tâm nhiều đến sản lượng. Người nông dân quan tâm nhiều đến thị trường, đến năng xuất lao động, lợi nhuận. Quy mô Nhỏ Lớn Trang thiết bị Công cụ thủ công. Sử dụng nhiều máy móc hiện đại. Hướng chuyên môn hóa Sản xuất nhỏ, manh mún, đa canh. Sản xuất hàng hóa, chuyên môn hóa. Hiệu quả Năng suất lao động thấp. Năng suất lao động cao. Phân bố Những vùng có điều kiện sản xuất nông nghiệp còn khó khăn. Những vùng có truyền thống sản xuất hàng hóa, thuận lợi về giao thông, gần các thành phố.