Bài giảng môn học Địa lý lớp 9 - Tiết 1 - Bài 1: Cộng đồng các dân tộc Việt Nam (Tiết 33)

NS:18/08/2012 ND:20/08/2012 §Þa lÝ viÖt nam (TiÕp theo) §Þa lÝ d©n c­ TiÕt 1, Bµi 1: Céng ®ång c¸c d©n téc viÖt nam I.Môc tiªu bµi häc 1.KiÕn thøc 1.1. Nêu được một số đặc điểm về dân tộc Nước ta có 54 dân tộc, người Việt (Kinh) chiếm đa số. Mỗi dân tộc có đặc trưng về văn hoá, thể hiện trong ngôn ngữ, trang phục, phong tục, tập quán 1.2. Biết được các dân tộc có trình độ phát triển kinh tế khác nhau, chung sống đoàn kết, cùng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc - Người Việt là dân tộc có nhiều kinh nghiêm trong thâm canh lúa nước, có nhiều nghề thủ công đạt mức độ tinh xảo. Người Việt là lực lượng đông đảo trong các ngành kinh tế và khoa học – kĩ thuật. - Các dân tộc ít người có trình độ phát triển kinh tế khác nhau, mỗi dân tộc có kinh nghiệm riêng trong sản xuất, đời sống. - Người Việt định cư ở nước ngoài cũng là một bộ phận của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. 1.3.Trình bày đặc sự phân bố các dân tộc ở nước ta - Người Việt phân bố rộng khắp trong cả nước, tập trung nhiều ở các vùng đồng bằng, trung du và ven biển. - Dân tộc ít người phân bố chủ yếu ở miền núi và trung du. - Sự khác nhau về các dân tộc và phân bố dân tộc giữa: + Trung du và miền núi phía Bắc; + Trường Sơn – Tây Nguyên; + Duyên hải cực Nam Trung Bộ và Nam Bộ. 2. Kĩ năng - Phân tích bảng số liệu, biểu đồ về số dân phân theo thành phần dân tộc để thấy được các dân tộc có số dân rất khác nhau, dân tộc Kinh chiếm khoảng 4/5 số sân cả nước. - Thu thập thông tin về một dân tộc (số sân, đặc điểm về phong tục, tập quán, trang phục, nhà ở, kinh nghiệm sản xuất, địa bàn phân bố chủ yếu,). 3.Th¸i ®é -Gi¸o dôc lßng yªu thÝch bé m«n II.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc H×nh 1.1, L­îc ®å ph©n bè d©n c­ III.Ph­¬ng ph¸p -Nhãm, ®µm tho¹i, trùc quan , b¶n ®å IV.Ho¹t ®éng d¹y vµ häc Tæ chøc : 9A KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra SGK häc sinh Bµi míi Ph­¬ng ph¸p Néi dung -HS: NC th«ng tin, hinh 1.1 ?N­íc ta cã bao nhiªu d©n téc anh em? D©n téc nµo chiÕm chñ yÕu? ?C¸c d©n téc cã sù kh¸c nhau nh­ thÕ nµo? ?D©n téc kinh cã thÕ m¹nh g×? ?D©n téc Ýt ng­êi cã thÕ m¹nh g×? ?H·y kÓ tªn mét sè s¶n phÈm thñ c«ng tiªu biÓu cña c¸c d©n téc Ýt ng­êi mµ em biÕt ?Quan ®iÓm cña nhµ n­íc ta vÒ céng ®ång viÖt kiÒu -HS: Dùa vµo vèn hiÓu biÕt cña m×nh ? H·y cho biÕt d©n téc ViÖt (Kinh) Ph©n bè chñ yÕu ë ®©u? -Hs: NC th«ng tin, hiÓu biÕt ?C¸c d©n téc Ýt ng­êi sèng chñ yÕu ë miÒn ®Þa h×nh nµo? ? KÓ tªn c¸c d©n téc tiªu biÓu sèng ë Trung du miÒn nói B¾c Bé, S¬n nguyªn t©y nguyªn, Nam Trung Bé vµ Nam bé ?Rót ra kÕt luËn? I.C¸c d©n téc viÖt nam - Nước ta có 54 dân tộc, người Việt (Kinh) chiếm đa số. -Mỗi dân tộc có đặc trưng về văn hoá, thể hiện trong ngôn ngữ, trang phục, phong tục, tập quán - Người Việt là dân tộc có nhiều kinh nghiệm trong thâm canh lúa nước, có nhiều nghề thủ công đạt mức độ tinh xảo. Người Việt là lực lượng đông đảo trong các ngành kinh tế và khoa học – kĩ thuật. - Các dân tộc ít người có trình độ phát triển kinh tế khác nhau, mỗi dân tộc có kinh nghiệm riêng trong sản xuất, đời sống. - Người Việt định cư ở nước ngoài cũng là một bộ phận của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. II.Ph©n bè c¸c d©n téc 1.Dân tộc Việt (Kinh) -Người Việt phân bố rộng khắp trong cả nước, tập trung nhiều ở các vùng đồng bằng, trung du và ven biển. 2.Các dân tộc ít người - Dân tộc ít người phân bố chủ yếu ở miền núi và trung du. - Sự khác nhau về các dân tộc và phân bố dân tộc giữa: + Trung du và miền núi phía Bắc; + Trường Sơn – Tây Nguyên; + Duyên hải cực Nam Trung Bộ và Nam Bộ. V.Cñng cè :Tr¶ lêi c©u hái SGK VI.DÆn dß: Häc bµi, ®äc tr­íc bµi míi NS:20/08/2012 ND:22/08/2012 TiÕt 2,Baøi 2: DAÂN SOÁ VAØ GIA TAÊNG DAÂN SOÁ I.Môc tiªu bµi häc 1.KiÕn thøc: 1.1. Trình bày được một số đặc điểm dân số nước ta; nguyên nhân và hậu quả - Một số đặc điểm của dân số: + Số dân (dân số đông, nhớ được số dân của nước ta ở thời điểm gần nhất). + Gia tăng dân số: gia tăng dân số nhanh (dẫn chứng). + Cơ cấu dân số: theo tuổi (cơ cấu dân số trẻ), giới tính; cơ cấu dân số theo tuổi và giới đang có sự thay đổi. - Nguyên nhân và hậu quả: + Nguyên nhân: (kinh tế - xã hội) + Hậu quả (sức ép đối với tài nguyên môi trường, kinh tế - xã hội). 2. Kĩ năng - Vẽ và phân tích biểu đồ dân số, bảng số liệu về cơ cấu dân số Việt Nam. - Phân tích và so sánh tháp dân số nước ta các năm 1989 và 1999 để thấy rõ đặc điểm cơ cấu, thay đổi của cơ cấu dân số theo tuổi và giới ở nước ta trong giai đoạn 1989 – 1999 3.Th¸i ®é: -Gi¸o dôc lßng yªu thÝch bé m«n II.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc -BiÓu ®å 2.1, B¶ng 2.2 III.Ph­¬ng ph¸p -§µm tho¹i, b¶n ®å, trùc quan IV.Ho¹t ®éng d¹y vµ häc A.Tæ chøc : 9A B.KiÓm tra bµi cò: ? Nöôùc ta coù bao nhieâu daân toäc?Caùc daân toäc khaùc nhau ôû maët naøo? Cho ví duï? C.Bµi míi: Ph­¬ng ph¸p Néi dung HS: Döïa vaøo voán hieåu bieát vaø SGK ? Cho bieát soá daân Vieät Nam ñeân naêm 2002 laø bao nhieâu ? ? ViÖt Nam ®øng tø bao nhiÓu trªn theá giôùi?Nhaän xeùt? - Naêm 1999 daân soá nöôùc ta 76,3 trieäu ngöôøi. Ñöùng thöù 3 ôû ÑNAÙ. - Dieän tích laõnh thoå nöôùc ta ñöùng thöù 58 treân theá giôùi, daân soá ñöùng thöù 14 treân theá giôùi -HS: Quan saùt bieåu ñoà (hình 2.1), ? Neâu nhaän xeùt veà tình hình taêng daân soá cuûa nöôùc ta? ?Vì sao tæ leä gia taêng daân soá töï nhieân giaûm nhöng daân soá vaãn taêng nhanh? ( môùi giaûm gaàn ñaây) -GV: Gôïi yù Quan saùt vaø neâu nhaän xeùt veà söï thay ñoåi soá daân qua chieàu cao cuûa caùc coät ­ ñeå thaáy daân soá nöôùc ta taêng nhanh lieân tuïc. ? Quan saùt löôïc ñoà ñöôøng bieåu dieãn tæ leä gia taêng töï nhieân ñeå thaáy söï thay ñoåi qua töøng giai ñoaïn vaø xu höôùng thay ñoåi töø naêm1979 ñeán naêm 1999, Giaûi thích nguyeân nhaân thay ñoåi? - Naêm 1921 coù 15,6 trieäu ngöôøi, 1961 taêng gaáp ñoâi ?  Nhaän xeùt moái quan heä giöõa gia taêng töï nhieân, gia taêng daân soá vaø giaûi thích? ?  Daân soá ñoâng vaø taêng nhanh ñaõ gaây ra nhöõng haäu quaû gì? - Khoù khaên vieäc laøm, chaát löôïng cuoäc soáng,oån ñònh xaõ hoäi,moâi tröôøng ? Neâu nhöõng lôïi ích cuûa söï giaûm tæ leä gia taêng daân soá töï nhieân ôû nöôùc ta? - Naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng ?  Hieän nay tæ leä sinh, töû cuûa nöôùc ta nhö theá naøo? Taïi sao? -Tæ leä sinh giaûm. Tuoåi thoï taêng - 1999 tæ leä gia taêng töï nhieân nöôùc ta laø 1,43% ? Tæ leä gia taêng töï nhieân giöõa thaønh thò vaø noâng thoân, mieàn nuùi nhö theá naøo? - Tæ leä gia taêng töï nhieân ôû thaønh thò thaáp hôn nhieàu so vôùi noâng thoân, mieàn nuùi ?  Döïa vaøo baûng 2.1, haõy xaùc ñònh caùc vuøng laõnh thoå coù tæ leä gia taêng daân soá cao nhaát, thaáp nhaát, caùc vuøng laõnh thoå coù tæ leä gia taêng daân soá cao hôn trung bình caû nöôùc. ? Giaûi thích. -C¸c vïng cã d©n sè cao cao nhaát Taây Nguyeân, Taây Baéc vì ñaây laø vuøng nuùi vaø cao nguyeân ?  Caên cöù soá lieäu ôû baûng 2.2 Nhaän xeùt cô caáu nhoùm tuoåi cuûa nöôùc ta thôøi kì 1979–1999ñaëc bieät laø nhoùm 0-14 tuoåi. ? Neâu daãn chöùng vaø nhöõng vaán ñeà ñaët ra veà giaùo duïc, y teá, vieäc laøm ñoái vôùi caùc coâng daân töông lai? ?   Nhaän xeùt tæ leä nam nöõ ôû nöôùc ta? ?  Caên cöù soá lieäu ôû baûng 2..2, haõy nhaän xeùt tæ leä hai nhoùm daân soá nam, nöõ thôøi kì 1979 – 1999? -  Tæ leä nam nöõ coù söï khaùc nhau giöõa caùc vuøng  I. SOÁ DAÂN -Naêm 2002 daân soá nöôùc ta laø 79,7 trieäu ngöôøi  - Vieät Nam laø moät nöôùc ñoâng daân ñöùng thöù 14 treân theá giôùi .  II. GIA TAÊNG DAÂN SOÁ  - Daân soá nöôùc ta taêng nhanh lieân tuïc.  - Hieän töôïng “buøng noå” daân soá nöôùc ta  baét ñaàu töø cuoái nhöõng naêm 50 chaám döùt vaøo trong nhöõng naêm cuoái theá kæ XX. - Nhôø thöïc hieän toát keá hoaïch hoaù gia ñình neân nhöõng naêm gaàn ñaây tæ leä gia taêng daân soá töï nhieân ñaõ giaûm. - Tæ leä gia taêng daân soá töï nhieân coøn khaùc nhau giöõa caùc vuøng. III. CÔ CAÁU DAÂN SOÁ  - Nöôùc ta coù cô caáu daân soá treû. Tæ leä treû em coù xu höôùng giaûm, tæ leä ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng vaø ngoaøi tuoåi lao ñoäng taêng lªn - Tæ leä nöõ coøn cao hôn tæ leä nam. coù söï khaùc nhau giöõa caùc vuøng V.Cñng cè :Tr¶ lêi c©u hái SGK VI.DÆn dß: Häc bµi, ®äc tríc bµi míi NS:26/08/2012 ND:28/08/2012 TiÕt 3, Bµi 3: PH©n bè d©n c­ vµ c¸c lo¹i h×nh quÇn c­ I.Môc tiªu bµi häc 1.KiÕn thøc: 1.1. Trình bày được tình hình phân bố dân cư nước ta - Mật độ dân số nước ta cao (dẫn chứng bằng số liệu ở thời điểm gần nhất). - Dân cư nước ta phân bố không đều theo lãnh thổ: + Tập trung đông đúc ở đồng bằng, ven biển và các đô thị; miền núi, dân cư thưa thớt. Đồng bằng sông Hồng có mật độ dân số cao nhất, Tây Bắc và Tây Nguyên có mật độ dân số thấp nhất. + Phân bố dân cư giữa thành thị và nông thôn cũng chênh lệch nhau (dẫn chứng). 1.2.Phân biệt được các loại hình quần cư thành thị và nông thôn theo chức năng và hình thái quần cư - Quần cư nông thôn: đặc điểm về mật độ, kiến trúc nhà ở, chức năng. - Quần cư thành thị: đặc điểm về mật độ, kiến trúc nhà ở, chức năng. 1.3. Nhận biết quá trình đô thị hoá ở nước ta - Số dân đô thị tăng, quy mô đô thị được mở rộng, phổ biến lối sống thành thị. - Trình đô thị hoá thấp. Phần lớn các đô thị nước ta thuộc loại vừa và nhỏ. 2. Kĩ năng: - Sử dụng bản đồ, lược đồ phân bố dân cư và đô thị hoặc Atlat Địa lí Việt Nam để nhận biết sự phân bố dân cư, đô thị ở nước ta. - Phân tích các bảng số liệu về mật độ dân số của các vùng, số dân thành thị và tỉ lệt dân thành thị ở nước ta. 3.Th¸i ®é: -Gi¸o dôc lßng yªu thÝch bé m«n II.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc -L­îc ®å ph©n bè d©n c­ vµ ®« thÞ VN -B¶ng 3.1 III.Ph­¬ng ph¸p -§µm tho¹i, b¶n ®å, trùc quan IV.Ho¹t ®éng d¹y vµ häc A.Tæ chøc : 9A B.KiÓm tra bµi cò: ?Trình baøy soá daân vaø gia taêng daân soá ôû nöôùc ta? ? Neâu nhöõng lôïi ích cuûa söï giaûm tæ leä gia taêng daân soá töï nhieân ôû nöôùc ta? Bµi míi: Ph­¬ng ph¸p Néi dung -HS: NC th«ng tin SGK ? N¨m 2003 n­íc ta cã mËt ®é d©n sè lµ bao nhiªu?So víi mËt ®é d©n sè thÕ giíi cïng thêi ®iÓm th× n­íc ta cã mËt ®é d©n sè nh­ thÕ nµo? -GV: N¨m 1989 mËt ®é d©n sè n­íc ta 195 ng­êi/km2 -HS: Quan s¸t h×nh 3.1 ?H·y cho biÕt d©n c­ tËp trung ®«ng ®óc ë nh÷ng vïng nµo?Th­a thít ë nh÷ng vïng nµo?V× sao? ?NhËn xÐt g× vÒ ph©n bè d©n c­ ë n­íc ta? -HS: Dùa th«ng tin SGK ?Cã mÊy kiÓu quÇn c­ ë n­íc ta? -HS: Dùa th«ng tin SGK,thùc tÕ Ho¹t ®éng nhãm/3 nhãm -NhiÖm vô: Nªu sù kh¸c biÖt gi÷a quÇn c­ n«ng th«n vµ quÇn c­ ®« thÞ ë n­íc ta I.MËt ®é d©n sè vµ ph©n bè d©n c­ -N­íc ta cã mËt ®é d©n sè cao trªn thÕ giíi ( N¨m 2003 246 ng­êi/km2) -MËt ®é d©n sè ngµy mét t¨ng -Dân cư nước ta phân bố không đều theo lãnh thổ: + Tập trung đông đúc ở đồng bằng, ven biển và các đô thị; miền núi, dân cư thưa thớt. Đồng bằng sông Hồng có mật độ dân số cao nhất, Tây Bắc và Tây Nguyên có mật độ dân số thấp nhất. + Phân bố dân cư giữa thành thị và nông thôn cũng chênh lệch nhau( 74% dân số sống ở nông th ôn , 26% sống ở th ành thị) II.C¸c lo¹i h×nh quÇn c­ §Æc ®iÓm QuÇn c­ n«ng th«n QuÇn c­ ®« thÞ 1.MËt ®é d©n sè ThÊp §«ng ®óc 2.MËt ®é ®­êng x¸ Ýt Dµy ®Æc 3.KiÕn tróc nhµ ë ThÊp->T¹o thµnh c¸c lµng b¶n, n»m ph©n t¸n Cao tÇng vµ n»m s¸t nhau 4.Ho¹t ®éng kinh tÕ chÝnh N«ng, l©m, ng­ nghiÖp C«ng nghiÖp, dÞch vô -HS: Quan s¸t h×nh 3.1 ?H·y nªu nhËn xÐt vÒ sù ph©n bè ®« thÞ ë n­íc ta? HS: Dùa vµo b¶ng 3.1 ?NhËn xÐt sè d©n thµnh thÞ vµ tØ lÖ d©n thµnh thÞ cña n­íc ta? ?Cho biÕt sù thay ®æi tØ lÖ d©n thµnh thÞ ®· ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ë n­íc ta nh­ thÕ nµo -C¸c ®« thÞ n­íc ta tËp trung chñ yÕu ë vïng ®ång b»ng hoÆc ven biÓn. III.§« thÞ hãa -Số dân đô thị tăng -Quy mô đô thị được mở rộng, lối sống thành thị phổ biến. -Trình đô thị hoá thấp. Phần lớn các đô thị nước ta thuộc loại vừa và nhỏ V.Cñng cè :Tr¶ lêi c©u hái SGK VI.DÆn dß: Häc bµi, ®äc tríc bµi míi NS:27/08/2012 ND:29/08/2012 TiÕt 4,Bµi 4: lao ®éng vµ viÖc lµm chÊt l­îng cuéc sèng I.Môc tiªu bµi häc 1.KiÕn thøc: 1.1. Trình bày được đặc điểm về nguồn lao động và việc sử dụng lao động - Nguồn lao động: + Nguồn lao động nước ta dồi dào và tăng nhanh. + Mặt mạnh và hạn chế của nguồn lao động. - Sử dụng lao động: cơ cấu sử dụng lao động trong các ngành kinh tế đang thay đổi theo hướng tích cực. 1.2. Biết được sức ép của dân số đối với việc giải quyết việc làm Nguồn lao động dồi dào trong điều kiện nền kinh tế chưa phất triển đã tạo ra sức ép rất lớn đối với vấn đề giải quyết việc làm. - Khu vực nông thôn: thiếu việc làm (dẫn chứng). Nguyên nhân. - Khu vực thành thị: tỉ lệ thất nghiệp tương đối cao (dẫn chứng). 1.3. Trình bày được hiện trang chất lượng cuộc sống ở nước ta - Chất lượng cuộc sống của nhân dân ta còn thấp, chênh lệch giữa các vùng, giữa thành thị và nông thôn. - Chất lượng cuộc sống đang được cải thiện (dẫn chứng). 2. Kĩ năng: - Phân tích biểu đồ, bảng số liệu về cơ cấu lao động phân theo thành thị, nông thôn, theo đào tạo; cơ cấu sử dụng lao động theo ngành; cơ cấu sử dụng lao động theo thành phần kinh tế ở nước ta. 3.Th¸i ®é: -Gi¸o dôc lßng yªu thÝch bé m«n II.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc -H 4.1,4.2 phong to III.Ph­¬ng ph¸p -§µm tho¹i, trùc quan IV.Ho¹t ®éng d¹y vµ häc A.Tæ chøc : 9A B.KiÓm tra bµi cò: ? Nªu sù kh¸c biÖt gi÷a quÇn c­ n«ng th«n vµ quÇn c­ ®« thÞ ë n­íc ta? C.Bµi míi: Ph­¬ng ph¸p Néi dung -HS: Dùa th«ng tin SGK ? Nguån lao ®éng n­íc ta hiÖn nay nh­ thÕ nµo? ?Nªu nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm cña nguån lao ®éng n­íc ta? -HS: Dùa h×nh 4.1 ? C©u 1-T15? ?C©u 2-T15? -HS: Dùa h×nh 4.2 ? H·y nªu nhËn xÐt vÒ c¬ cÊu vµ sù thay ®æi theo ngµnh ë n­íc ta? -HS: Dùa th«ng tin SGK ?Nguån lao ®éng dåi dµo, nh­ng kinh tÕ ch­a ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®èi víi viÖc lµm? ?T×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ë n­íc ta hiÖn nay nh­ thÕ nµo?V× sao? ?C©u 3-T16? -HS: NC th«ng tin SGK ? ChÊt l­îng cuéc sèng cña ng­êi d©n n­íc ta hiÖn nay nh­ thÕ nµo? I.nguån lao ®éng vµ sö dông lao ®éng 1.Nguån lao ®éng - Nguồn lao động nước ta dồi dào và tăng nhanh. +­u ®iÓm:Cã nhiÒu kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu khoa häc kÜ thuËt.CÇn cï , chÞu khã +Nh­îc ®iÓm: H¹n chÕ vÒ thÓ lùc tr×nh ®é chuyªn m«n, t¸c phong c«ng nghiÖp 2. sö dông lao ®éng -TØ lÖ lao ®éng lµm trong n«ng, l©m, ng­ nghiÖp cã tØ lÖ cao - Cơ cấu sử dụng lao động trong các ngành kinh tế đang thay đổi theo hướng tích cực. II.VÊn ®Ò viÖc lµm -Nguồn lao động dồi dào trong điều kiện nền kinh tế chưa phất triển đã tạo ra sức ép rất lớn đối với vấn đề giải quyết việc làm +KV n«ng th«n: tØ lÖ thêi gian lµm viÖc ®­îc sö dông cña lao ®éng 77.7 %.Do c«ng viÖc mang tÝnh thêi vô +KV thµnh thÞ tØ lÖ thÊt nghiÖp t­¬ng ®èi cao 6% III.ChÊt l­îng cuéc sèng -ChÊt l­îng cuéc sèng ®· vµ ®ang ®­îc c¶i thiÖn: -Tuy nhiªn vÉn cßn thÊp cßn chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng,gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­ trong XH V.Cñng cè :Tr¶ lêi c©u hái SGK VI.DÆn dß: Häc bµi, ®äc tríc bµi míi NS:09/09/2012 ND:11/09/2012 TiÕt 5. Bµi 5: Ph©n tÝch vµ so s¸nh th¸p d©n sè I.Môc tiªu bµi häc 1.KiÕn thøc: - BiÕt c¸ch so s¸nh th¸p DS. - B­ícc ®Çu x¸c lËp mèi quan hÖ gi÷a gia t¨ng DS theo tuæi, gi÷a sè d©n vµ sù ph¸t triÓn kin tÕ x· héi cña ®Êt n­íc 2. Kĩ năng: -rÌn luyÖn cñng cè vµ ë møc ®é kÜ n¨ng ®äc, ph©n tÝch, so s¸nh th¸p tuæi ®Ó gi¶i thÝch c¸c xu híng thay ®æi c¬ cÊu theo tuæi. - C¸c thuËn lîi vµ khã kh¨n, gi¶i ph¸p trong chÝnh s¸ch DS. 3.Th¸i ®é: -Gi¸o dôc lßng yªu thÝch bé m«n II.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc -Th¸p DS VN n¨m 1989 vµ 1999 phãng to. III.Ph­¬ng ph¸p -ThuyÕt tr×nh, th¶o luËn nhãm, ph©n tÝch sè liÖu IV.Ho¹t ®éng d¹y vµ häc A.Tæ chøc : 9A B.KiÓm tra bµi cò: ?Nªu ®Æc ®Æc cña nguån lao ®éng cña n­íc ta? C.Bµi míi: Ph­¬ng ph¸p Néi dung H§ 1 nhãm: Nhãm 1: Th¸p tuæi 1 Nhãm 2: Th¸p tuæi 2 GV: H­íng dÉn HS tr¶ lêi theo SGK -HS: Quan s¸t H 5.1. ? H×nh d¹ng cña th¸p tuæi? ? C¬ cÊu DS theo ®é tuæi? ? TØ lÖ DS phô thuéc? 1- Bµi tËp 1 N¨m 1989 1999 H×nh d¹nh th¸p §Ønh nhän §¸y réng §Ønh nhän §¸y bÞ thu hÑp C¬ cÊu DS theo nhãm tuæi ( % ) Nhãm tuæi Nam N÷ Nam N÷ 0-14 15-59 60 tuæi trë lªn 20,1 25,6 3,0 19,8 28,2 4,2 17,4 28,4 3,4 16,1 30,0 4,7 TØ sè phô thuéc ( % ) 45,2 41,6 H§2: NhËn xÐt ph©n tÝch thùc tr¹ng lao ®éng cña n­íc ta. C¸ nh©n/ CÆp. ? NhËn xÐt sù thay ®æi c¬ cÊu DS theo ®é tuæi cña n­íc ta? HS: Nhãm díi tuæi lao ®éng: Gi¶m : Nhãm trªn tuæi lao ®éng: T¨ng Nhãm trong tuæi lao ®éng : T¨ng. ? Nguyªn nh©n cña sù thay ®æi trªn? ( Do tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn gi¶m, chÊt l­îng cuéc sèng ®­îc n©ng cao, tuæi thä cña con ng­êi ®­îc n©ng lªn.) H§3: Ph©n tÝch thuËn lîi vµ khã kh¨n, gi¶i ph¸p trong chÝnh s¸ch DS. H§ nhãm Nhãm 1: C¬ cÊu DS n­íc ta nh­ vËy cã thuËn lîi g×? Nhãm 2: C¬ cÊu d©n sè theo ®é tuæi cã khã kh¨n g× cho ph¸t triÓn kinh tÕ? Nhãm 3: BiÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n trªn? ( HS liªn hÖ kiÕn thøc Bµi 3. Môc 2.) C¸c nhãm th¶o luËn vµ tr×nh bµy. GV: ChuÈn KT. 2- Bµi tËp 2 * NhËn xÐt - D­íi ®é tuæi lao ®éng: Gi¶m. - Trªn ®é tuæi lao ®éng vµ trong ®é tuæi lao ®éng: T¨ng. * Nguyªn nh©n: - ChÊt l­îng c/s ngµy cµng t¨ng - ChÝnh s¸ch DS KHHG§. 3- Bµi tËp 3. * ThuËn lîi: - Cung cÊp nguån lao ®éng lín. - Cã thÞ trêng tiªu thô réng lín - Lµ ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ. * Khã kh¨n: - G©y søc Ðp vª vÊn ®Ò viÖc lµm, chÊt l­îng cuéc sèng. - Tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ c¹n kiÖt. - C¸c nhu cÇu x· héi khã cã thÓ ®¸p øng ®­îc. V.Cñng cè :Tr¶ lêi c©u hái SGK VI.DÆn dß: Häc bµi, ®äc tríc bµi míi NS:10/09/2012 ND:12/09/2012 §Þa lÝ kinh tÕ TiÕt 6, Bµi 6: sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ viÖt nam I.Môc tiªu bµi häc 1.KiÕn thøc: * Thấy được chuyển dịch cơ cấu kinh tế là nét đặc trưng của công cuộc Đổi mới - Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế: + Chuyển dịch cơ cấu ngành. + Chuyển dịch cơ cấu lãnh thổ. + Chuyển dịch cơ cấu thành phần kinh tế. - Những thành tựu và thách thức: + Thành tựu: tăng trưởng kinh tế nhanh, cơ cấu kinh tế đang chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa. + Thách thức: ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên, thiếu việc làm, xóa đói giảm nghèo, 2. Kĩ năng: - Phân tích biểu đồ, số liệu thống kê để nhận xét sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nước ta. - Đọc bản đồ, lược đồ các vùng kinh tế và vùng kinh tế trọng điểm của nước ta. 3.Th¸i ®é: -Gi¸o dôc lßng yªu thÝch bé m«n II.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc -B¶n ®å kinh tÕ chung ViÖt Nam. III.Ph­¬ng ph¸p -Nªu vÊn ®Ò, thuyÕt tr×nh,trùc quan IV.Ho¹t ®éng d¹y vµ häc A.Tæ chøc : 9A B.KiÓm tra bµi cò: Kh«ng kiÓm tra C.Bµi míi: Ph­¬ng ph¸p Néi dung -HS: NC th«ng tin SGK ?ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thÓ hiÖn qua nh÷ng mÆt nµo? -Quan s¸t h 6.1 ?C©u 1-T20? ?ChuyÓn dÞch c¬ cÊu l·nh thæ vµ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? -HS: Quan s¸t h×nh 6.2 ?C©u 2-22? Ho¹t ®éng nhãm/4 nhãm -Nhãm 1.2: Nªu thµnh tùu ®¹t ®­îc? -Nhãm 3.4: Nªu nh÷ng th¸ch thøc gÆp ph¶i? I.NÒn kinh tÕ n­íc ta trong thêi k× ®æi míi 1.Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ - Chuyển dịch cơ cấu ngành:Giảm tỉ trọng trong KV nông , lâm, ngư nghiệp.Tăng tỉ trọng trong KV công nghiệp, dịch vụ - Chuyển dịch cơ cấu lãnh thổ:Hình thành các vùng chuyên canh nông nghiệp, vùng tập trung công nghiệp, dịch vụ->Tạo vùng phát triển kinh tế năng động - Chuyển dịch cơ cấu thành phần kinh tế: nền kinh tế chủ yếu nhà nước và tập thể sang kinh tế nhiều thành phần 2.Nh÷ng thµnh tùu vµ th¸ch thøc + Thành tựu: tăng trưởng kinh tế nhanh, cơ cấu kinh tế đang chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa. + Thách thức: ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên, thiếu việc làm, xóa đói giảm nghèo. V.Cñng cè :Tr¶ lêi c©u hái SGK VI.DÆn dß: Häc bµi, ®äc tríc bµi míi NS:15/09/2012 ND:17/09/2012 TiÕt 7, Bµi 7:C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè n«ng nghiÖp I.Môc tiªu bµi häc 1.KiÕn thøc: * Phân tích được các nhân tố tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp - Nhân tố tự nhiên: Tài nguyên thiên nhiên là tiền đề cơ bản. + Tài nguyên đất: đa dạng; đặc điểm và phân bố của hai nhóm đất chính (đất phù sa và đất feralit). + Tài nguyên khí hậu: khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, phân hoá đa dạng, nhiều thiên tai (dẫn chứng). + Tài nguyên nước: phong phú, phân bố không đều trong năm (dẫn chứng). + Tài nguyên sinh vật: phong phú, là cơ sở để thuần dưỡng, tạo nên các giống cây trồng, vật nuôi. - Nhân tồ kinh tế – xã hội: Điều kiện kinh tế - xã hội là yếu tố quyết định đến sự phát triển. + Dân cư và lao động nông thôn: chiếm tỉ lệ cao, nhiều kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp. + Cơ sở vật chất - kĩ thuật: ngày càng hoàn thiện . + Chính sách phát triển nông nghiệp: nhiều chính sách nhằm thúc đẩy nông nghiệp phát triển. + Thị trường trong và ngoài nước ngày càng được mở rộng 2. Kĩ năng: -Phân tích bản đồ, lược đồ nông nghiệp 3.Th¸i ®é: -Gi¸o dôc lßng yªu thÝch bé m«n II.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc - Baûn ñoà ñòa lí töï nhieân Vieät Nam - Baûn ñoà khí haäu Vieät Nam III.Ph­¬ng ph¸p -Nªu vÊn ®Ò, thuyÕt tr×nh, IV.Ho¹t ®éng d¹y vµ häc A.Tæ chøc : 9A B.KiÓm tra bµi cò: ?Tr×nh bµy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña n­íc ta trong thêi k× ®æi míi? C.Bµi míi: Ph­¬ng ph¸p Néi dung -HS: Nc th«ng tin SGK ?Cã nh÷ng nh©n tè tù nhiªn nµo ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè n«ng nghiÖp? -GV: Nh÷ng nh©n tè ®ã ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp -HS: Nc th«ng tin SGK ?Tµi nguyªn ®Êt cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp? ?N­íc ta cã nh÷ng lo¹i ®Êt nµo? -GV: KL ?N­íc ta cã nh÷ng nhãm ®©t nµo?Nhãm ®Êt nµo cã diÖn tÝch lín nhÊt? -GV: §Êt feralit (65%),Mïn nói cao (11%), phï sa (24%) ?§Æc ®iÓm vµ vïng ph©n bè chñ yÕu cña nhãm ®Êt feralit vµ ®Êt phï sa ? ?Lo¹i c©y trång thÝch hîp cña nhãm ®Êt ®Êt feralit vµ ®Êt phï sa lµ g×? -HS: Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc ë líp 8 ?H·y tr×nh bµy ®Æc ®iÓm khÝ hËu n­íc ta ? ?Nªu nh÷ng ¶nh h­ëng tÝch cùc vµ tiªu cùc cña khÝ hËu ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp? -HS: Dùa vµo th«ng tin SGK ?Nguån tµi nguyªn n­íc cña n­íc ta nh­ thÕ nµo? ? Tµi nguyªn sinh vËt cña n­íc ta nh­ thÕ nµo ? ?TØ lÖ ng­êi lao ®éng ë n«ng th«n lµ bao nhiªu ? ? D©n c­ vµ lao ®éng n«ng th«n ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ? ?C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña n­íc ta hiÖn nay nh­ thÕ nµo? ? C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp? -HS: NC th«ng tin SGK ?N­íc ta cã nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp nµo? ?ThÞ tr­êng cã ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè n«ng nghiÖp? I.C¸c nh©n tè tù nhiªn 1.Tµi nguyªn ®Êt -§Êt lµ t­ liÖu kh«ng thÓ thay thÕ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp -Tµi nguyªn ®Êt n­íc ta rÊt ®a d¹ng -§Êt feralit vµ ®Êt phï sa cã diÖn tÝch lín nhÊt. +§Êt feralit:Chua nghÌo mïn, nhiÒu sÐt, mµu ®á vµng, ph©n bè chñ yÕu vïng ®åi nói thÊp + §Êt phï sa:Ph× nhiªu, t¬i xèp, Ýt chua, giÇu mïn.TËp trung §BSH,§BSCL,Duyªn h¶i miÒn trung 2.Tµi nguyªn khÝ hËu - Khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm, phân hoá đa dạng, diễn biến thất thường. -TÝch cùc:Sinh vËt ph¸t triÓn quanh n¨m.T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc t¨ng canh, xen vô.T¹o nªn sù ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm n«ng nghiÖp -Tiªu cùc: NhiÒu thiªn tai, dÞch bÖnh ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng xuÊt c©y trång, vËt nu«i. 3.Tµi nguyªn n­íc - Phong phú, phân bố không đều trong năm 4.Tµi nguyªn sinh vËt -Phong phó,lµ c¬ së ®Ó thuÇn d­ìng, t¹o nªn c¸c gièng vËt nu«i c©y trång II.C¸c nh©n tè kinh tÕ-x· héi 1.D©n c­ vµ lao ®éng n«ng th«n - Chiếm tỉ lệ cao, nhiều kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp. -Lµ nh©n tè ph¸t triÓn theo chiÒu réng vµ theo chiÒu s©u 2.C¬ së vËt chÊt –kÜ thuËt - Ngày càng hoàn thiện -Gãp phÇn t¨ng gi¸ trÞ vµ t¨ng kh¶ n¨ng cña hµng n«ng nghiÖp, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, ph¸t triÓn vïng chuyªn canh 3.ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp -Cã nhiÒu chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp: Kinh tÕ hé gia ®×nh, kinh tÕ trang tr¹i, n«ng nghiÖp h­íng ra xuÊt khÈu 4.ThÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc V.Cñng cè :Tr¶ lêi c©u hái SGK VI.DÆn dß: Häc bµi, ®äc tríc bµi míi NS:17/09/2012 ND:19/09/2012 TiÕt 8, Bµi 8: Sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè n«ng nghiÖp I.Môc tiªu bµi häc 1.KiÕn thøc: * Trình bày được tình hình phát triển và phân bố của sản xuất nông nghiệp - Đặc điểm chung: phát triển vững chắc, sản phẩm đa dạng, trồng trọt vẫn là ngành chính. - Trồng trọt: + Tình hình phát triển: Cơ cấu đa dạng. Lúa là cây trồng chính. Diện tích, năng suất, sản lượng lúa bình quân đầu đầu người không ngừng tăng. Cây công nghiệp và cây ăn quả phát triển khá mạnh. Có nhiều sản phẩm xuất khẩu như gạo, cà phê, cao su, trái cây.a + Phân bố: các vùng trọng điểm lúa, các vùng phân bố cây công nghiệp chủ yếu. - Chăn nuôi: + Tình hình phát triển: chiếm tỉ trọng còn nhỏ trong nông nghiệp; đàn gia súc, gia cầm tăng nhanh. + Phân bố: các vùng phân bố chủ yếu của trâu, bò, lợn, gia cầm. 2. Kĩ năng: - Phân tích bản đồ, lược đồ nông nghiệp hoặc Atlat Địa lí Việt Nam và bảng phân bố cây công nghiệp để thấy rõ sự phân bố của một số cây trồng, vật nuôi chủ yếu ở nước ta. - Vẽ và phân tích biểu đồ về sự thay đổi cơ cấu ngành chăn nuôi, cơ cấu ngành trồng trọt, tình hình tăng trưởng của gia súc, gia cầm ở nước ta. 3.Th¸i ®é: -Gi¸o dôc lßng yªu thÝch bé m«n II.Ph­¬ng tiÖn d¹y häc -B¶n ®å n«ng nghiÖp III.Ph­¬ng ph¸p -Nªu vÊn ®Ò, thuyÕt tr×nh,®µm tho¹i, trùc quan. IV.Ho¹t ®én